Η Ζωντανή Βιβλιοθήκη είναι ένας θεσμός – απάντηση στις προκαταλήψεις και τον ρατσισμό
Της Νελλης Αμπραβανελ
Οι οδηγίες δανεισμού της Ζωντανής Βιβλιοθήκης είναι σαφείς. «Οι βιβλιοθηκάριοι βρίσκονται εδώ για να σας βοηθήσουν να επιλέξετε το βιβλίο που ταιριάζει με την προκατάληψή σας… Τα βιβλία επιστρέφονται στην κατάσταση στην οποία τα παραλάβατε. Σεβαστείτε το δανεισμένο βιβλίο!». Η Ζωντανή Βιβλιοθήκη είναι ένας θεσμός που γεννήθηκε πριν από τρία χρόνια από εθελοντές με σκοπό να «δανείζει» προς… ανάγνωση αληθινούς ανθρώπους, που μιλούν ανοιχτά για τον εαυτό τους και τον τρόπο με τον οποίο έχουν βιώσει τον ρατσισμό στη ζωή τους.
Για είκοσι λεπτά, ο αναγνώστης και χρήστης της Ζωντανής Βιβλιοθήκης έχει τη δυνατότητα να καθήσει απέναντι σε έναν οροθετικό, έναν ομοφυλόφιλο και μία παράνομη μετανάστρια, μεταξύ άλλων, και να ακούσει την ιστορία τους, διακόπτοντας για να κάνει ερωτήσεις, να λύσει απορίες και, ενδεχομένως, να καταπολεμήσει τις ίδιες του τις προκαταλήψεις.
Σκοπός είναι να διαλέξεις ένα «βιβλίο» του οποίου το θέμα σε κάνει να νιώθεις έστω και λίγο άβολα. Απώτερος σκοπός, η κατανόηση και η αποδοχή της ποικιλομορφίας, σε μια εποχή που ο φόβος για το ξένο εντείνεται ολοένα και περισσότερο. Οι οδηγίες στην υποδοχή προτρέπουν τους χρήστες της βιβλιοθήκης «να κάνετε “χαζές” ερωτήσεις και να υποστηρίζετε σθεναρά την άποψή σας… Μην ντρέπεστε! Αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή για να μάθετε αν όσα πιστεύετε για τους μουσουλμάνους, ή τους αστυνομικούς, ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα του Ζωντανού σας Βιβλίου».
Η ιστορία της Κλικ
«Από guerrilla freedom fighter στη Ζιμπάμπουε, σε σκλάβα στο Μαρούσι» ήταν ο τίτλος που επιλέξαμε το περασμένο Σάββατο όταν τη Ζωντανή Βιβλιοθήκη φιλοξενούσε το Μουσείο Μπενάκη στην οδό Πειραιώς. Η ιστορία της Κλικ ήταν σενάριο για κινηματογραφικό έργο. Και η ψυχραιμία της θαυμαστή. Το χιούμορ της επίσης. Είκοσι χρόνια στην Ελλάδα, καταλήγει στο εξής συμπέρασμα: «οι Ελληνες δεν έχουν αλήθεια τον ρατσισμό μέσα τους». Είναι η αφήγησή της 100% πραγματική; Αυτό δεν θα το μάθουμε ποτέ. Η επαφή με την Κλικ όμως προσέφερε μια άλλη οπτική γωνία των πραγμάτων, κι αυτό από μόνο του έχει αξία.
Τι μπορεί να ωθεί όμως αυτούς τους ανθρώπους να ανοιχτούν σαν βιβλίο σε μια μερίδα κόσμου που ενδεχομένως «έχει πρόβλημα» με την ταυτότητα που έχουν επιλέξει, ή την κατάσταση που ζουν; «Γενικά, πιστεύω πως βοηθάει να καθόμαστε να μιλάμε πρόσωπο με πρόσωπο» λέει στην «Κ» ένα άλλο «ζωντανό βιβλίο», ο τίτλος του οποίου είναι «Ζώντας οροθετικά». « Άλλο να ακούσεις μια διάλεξη για τον ρατσισμό και τις προκαταλήψεις και άλλο να γνωρίσεις έναν άνθρωπο που βιώνει αυτή την κατάσταση, να δεις ότι είναι άνθρωπος, ότι δεν έχει ουρά και κόκκινες βούλες. Είναι μια βιωματική, δυνατή εμπειρία».
Σε αυτό συμφωνεί και μια αναγνώστρια, η φοιτήτρια Εύα Τομαρά, που «δανείστηκε» την αφήγηση και τη συνομιλία με μια μετανάστρια από τη Σιέρα Λεόνε: «Μπορεί να ξέρεις την ιστορία της, μπορεί να την έχεις ακούσει ή διαβάσει χιλιάδες φορές, με πολλές παραλλαγές, όμως είναι τελείως διαφορετικό να έχεις έναν τέτοιο άνθρωπο απέναντί σου, διατεθειμένο να σου μιλήσει ακόμα και για τις πιο δύσκολες αναμνήσεις του».
Γύρω, νέα παιδιά, περιμένουν να τους φωνάξουν όταν απελευθερωθεί το «βιβλίο» που έχουν «κλείσει» στην υποδοχή. Δεν μοιάζουν με προκατειλημμένα, στενόμυαλα άτομα. Και ο οροθετικός συμμετέχων ως «ζωντανό βιβλίο», εξηγεί πως συνήθως δεν είναι. «Εχει τύχει να έρθει ένας που μισούσε τις λεσβίες και διάλεξε τη λεσβία για να κάτσει και να την βρίσει… Ή μπορεί αυτός που θα έρθει να σε διαβάσει να νομίζει ότι δεν έχει πρόβλημα με την κατάστασή σου, αλλά πολλές φορές μπορεί και να έχει και να μην το ξέρει, και είναι μια καλή ευκαιρία να το δουλέψει. Μπορεί να έχει φίλους που έχουν και να τους μιλήσει για την εμπειρία του, και όχι θεωρητικά, αλλά του τύπου: “εγώ έκατσα και μίλησα με έναν άνθρωπο που εσύ φοβάσαι, και τα πράγματα είναι αλλιώς’’…».
Άρθρα (RSS)
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.