Terra Computerata

Συγγνώμη κύριε, αλλά βιάζομαι να επιστρέψω σπίτι, για να ποτίσω το ψηφιακό μου λουλούδι στο Ιντερνετ! Το αφοπλιστικό αυτό αίτημα ενός μικρού παιδιού εκφράστηκε κατά τη διάρκεια σεμιναρίου της μονάδας εφηβικής υγείας για τον κίνδυνο… εξάρτησης από το Διαδίκτυο. Μάλιστα, ο μικρός μαθητής δεν κατοικούσε σε κάποια πυκνοδομημένη γειτονιά της Αθήνας, αλλά σε μικρή πόλη της Πελοποννήσου, όπου η επαφή με τη Φύση -και τα αληθινά λουλούδια- είναι πολύ πιο άμεση.

Πρόκειται για έκφραση μιας καινούργιας τάσης: μικρά παιδιά επισκέπτονται τους εικονικούς κόσμους που έχουν δημιουργηθεί στο Διαδίκτυο, ειδικά γι’ αυτά. Τι σημαίνει όμως «εικονικός κόσμος;» Πρόκειται για μοντελοποιημένα περιβάλλοντα, μάς πληροφορεί η Safer Internet Ελλάς «οι οποίοι μπορεί να είναι φτιαγμένοι έτσι ώστε να θυμίζουν τον πραγματικό ή να είναι τελείως φανταστικοί. Μπορεί να κινούνται με κανόνες αντίστοιχων αυτών που ισχύουν στον πραγματικό κόσμο, όπως η βαρύτητα, η δράση σε πραγματικό χρόνο ή όχι» (βλέπε και saferinternet.gr). Σε αυτούς τους εικονικούς κόσμους οι χρήστες δρουν μέσω εικονικών χαρακτήρων, των λεγόμενων «avatars», δισδιάστατων ή τρισδιάστατων γραφικών απεικονίσεων. Πάνω από 70 τέτοιοι κόσμοι υπάρχουν για παιδιά έως 7 ετών, ενώ για παιδιά 8 έως 12 ετών πλησιάζουν τους 90. Καθημερινά εμφανίζονται νέοι, κυρίως στην αγγλική γλώσσα. Ο ιστοχώρος «Barbie Girls» της Mattel απέκτησε μέσα σε 60 ημέρες τρία εκατομμύρια χρήστες διεθνώς. «Μέχρι το 2011, οι χρήστες μπορούν να φτάσουν τα 20 εκατομμύρια παιδιά», λέει στην «Κ» η η δρ Βερόνικα Σαμαρά, από τη Safer Internet Ελλάς. Προφανώς, αυτές οι εφαρμογές, που μπορεί να απορροφούν μάλιστα την προσοχή των παιδιών, προσελκύουν μεγάλο επιχειρηματικό ενδιαφέρον, καθώς μπορεί να υποδεχθούν (και να βομβαρδίζουν τα μικρά παιδιά) μεγάλες ποσότητες έμμεσης ή άμεσης διαφήμισης.

Τα παιδιά μπορούν να περιπλανιούνται στους ηλεκτρονικούς κόσμους, να «ζουν» με ένα άλλο ψηφιακό πρόσωπο, ακόμα και να λαμβάνουν επιβραβεύσεις ως συνέπεια των ενεργειών τους. «Ακούμε σήμερα για κόσμους με εικονικά ζωάκια ή φυτά που πρέπει καθημερινά να φροντιστούν, ειδάλλως θα μαραζώσουν, κόσμους όπου τα παιδιά μπορούν να κερδίσουν εικονικά λεφτά για να αγοράσουν φαγητό για το ζωάκι τους ή για προϊόντα που θα χρησιμοποιήσουν μέσα στον εικονικό κόσμο, και πολλά άλλα», λέει η κ. Σαμαρά, από το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου.

Σύγχυση ρόλων

Τα παιδιά έχουν την τάση να δημιουργούν με τη φαντασία τους δικούς τους κόσμους και καταστάσεις, γι’ αυτό έλκονται από τους εικονικούς κόσμους. Λόγω ηλικίας όμως εμφανίζουν συχνά πρόβλημα σύγχυσης ρόλων και κόσμων, ενώ είναι πιο ευάλωτα σε επιβλαβές υλικό (π.χ. πορνογραφία, ρατσισμός), σε ανεπιθύμητες επικοινωνίες (απατεώνες, παιδεραστές), στην κλοπή προσωπικών δεδομένων και στη διαφήμιση.

Για την αντιμετώπιση των κινδύνων είναι απαραίτητη η επίσκεψη σε έγκυρες ιστοσελίδες, με απαραίτητη τήρηση του ορίου ηλικίας που έχει ο συγκεκριμένος «κόσμος». Τίποτα όμως δεν μπορεί να αντικαταστήσει την προσοχή και τη βοήθεια του γονιού, μαζί με την εκπαίδευση του παιδιού στο να αποφεύγει τις κακοτοπιές. Εξάλλου, έχει φανεί ότι ακόμα και στις μεγαλύτερες ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης έχουν καταγραφεί σημαντικά κενά ασφαλείας.

Αλλά ίσως οι πιο μεγάλες απειλές είναι ο εθισμός από το Ιντερνετ και η σχηματοποίηση της φαντασίας του παιδιού. Γι’ αυτό το πιο βασικό είναι να εμφυσήσουμε στα παιδιά την αγάπη για τον κόσμο μας, να θέλουν να δημιουργήσουν αλλάζοντάς τον και να χρησιμοποιούν τις τεχνολογίες με μέτρο (και μέτρα).

Η Καθημερινή