Terra Computerata

Οπως ήταν αναμενόμενο και καθώς οδεύουμε στο τέλος της σχολικής χρονιάς έσκασε η πρόσκληση – προκήρυξη της «πιλοτικής εισαγωγής διαδραστικών συστημάτων και συναφούς εξοπλισμού στην τάξη», προϋπολογισμού 9 εκατ. ευρώ. Μπορείτε να δείτε λεπτομέρειες στη σελίδα των ΕΣΠΑ.

Φυσικά δεν υπήρξε καμία μελέτη σκοπιμότητας. Φυσικά δεν έχουμε καταλήξει ακόμα σε τι είδους σχολείο θέλουμε. Τι μάθημα θέλουμε να γίνεται. Ενώ τόσα χρόνια μιλάμε για μαθητοκεντρικό μάθημα και συνεργατική μάθηση ξαναγυρίζουμε στην συγκεντρωτική αυθεντία του πίνακα. Αρκεί να ακούγεται δυνατά το σύνθημα: “Πρώτα ο μαθητής”.

Αναρωτήθηκε κανείς από τις κεφαλές του ΥΠΕΠΘ αν υπάρχει μεταφρασμένο συνοδευτικό λογισμικό για την αξιοποίηση του πίνακα; Το ενέκρινε το Π.Ι.; Μήπως πάλι δίνουμε ένα εργαλείο στα χέρια του ανέτοιμου εκπαιδευτικού για να το χρησιμοποιεί με όλους τους λάθους τρόπους;

Αναρωτήθηκε κανείς τι κονδύλια χρειάζονται για τη συντήρηση αυτού του εξοπλισμού;

Αλλά όλο το ξεχνώ. Το θέμα πάντα ήταν και θα είναι ένα. Απορροφητικότητα. Απλά κάθε φορά έχει άλλη ετικέτα. Πότε λέγεται λογισμικό, πότε μαθητικός υπολογιστής πότε διαδραστικός πίνακας. Τυχαίο; δε νομίζω…

Μετά βέβαια θα φταίνε οι “κακοί” εκπαιδευτικοί που αντιδρούν και δεν αξιοποιούν την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. 

Οι μαθητές θα συνωστίζονται – προτείνω χαρτάκια προτεραιότητας- για να μπορέσουν να συμμετέχουν στις διαδραστικές δραστηριότητες του πίνακα τύπου Hot potatoes. Κι έτσι θα γίνουμε Φιλανδία. Ουρές και οι καθηγητές που θέλουν να κάνουν μάθημα στις αίθουσες με τους διαδραστικούς.  Γιατί πόσους πίνακες τελικά θα πάρει κάθε γυμνάσιο; 

Το θέμα είναι τελικά ότι πάντα οι υπουργοί θα ακούνε τους συμβούλους που τους προτείνουν πιασάρικες αγορές για τα ΜΜΕ ώστε να τα κάνουν σημαία τους κι όλα τα άλλα περισσεύουν…

Και να φανταστείτε δεν κάναμε ούτε ένα δημόσιο διάλογο για το θέμα… 

Η Θεοδώρα Σταθούλια σχολιάζει τα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και δεν υποκύπτει στις τεχνολογικές σειρήνες… Σπάνιο πράγματι! Υπάρχουν άραγε μερικοί που πραγματικά πιστεύουν ότι αν εξοπλιστούν τα σχολεία μας με ένα διαδραστικό πίνακα θα μεταμορφωθούν έστω και σε τρία τέρμινα;

Τι έχει η σημερινή μεταρρύθμιση που την κάνει δυνατή και σύγχρονη; Μια τεχνοκρατική βάση με εστίαση στις νέες τεχνολογίες, όχι στον μαθητή. Αυτό είναι το πυροτέχνημα. Η πραγματική βάση του νέου σχεδίου είναι το «ανοιχτό, ψηφιακό, καινοτόμο» σχολείο. Είναι το ηλεκτρονικό βιβλίο, ο δια-δραστικός πίνακας, ο προσωπικός μαθητικός υπολογιστής. Η αρχική ερώτηση, αν δηλαδή χρειάζεται μεταρρύθμιση σήμερα το σχολείο, βέβαια θα απαντηθεί θετικά από όλους και πολύ περισσότερο από την Αριστερά. Η μεταρρύθμιση αυτή θα πρέπει να λάβει υπόψη της τα νέα δεδομένα από την χρήση των νέων πληροφοριακών και επικοινωνιακών τεχνολογιών; Θετική και εδώ η απάντηση, αν και συμπληρωμένη με την διασταλτική θέση ότι η τεχνολογία δεν είναι κοινωνικά ουδέτερη και, ως εκ τούτου, η ένταξή της στην όποια εκπαιδευτική αλλαγή πρέπει να είναι ως επικεντρωμένη στην μάθηση, στον νέο ρόλο των εκπαιδευτών, στην διαμόρφωση του ερωτήματος, του παραδείγματος, του πειράματος, της συνεργασίας, της κατασκευής της γνώσης και της κατανόησής της. Η κριτική σκέψη για τους μαθητές δεν είναι ιδεολογική κατασκευή, είναι (για την Αριστερά τουλάχιστον) προϋπόθεση αποδοχής του όποιου μοντέλου αλλαγών. Το νέο εκπαιδευτικό περιβάλλον που πρέπει να κτιστεί μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας, απαιτεί οι δάσκαλοι και οι μαθητές να αναζητήσουν την πληροφορία και την γνώση όχι ως στοιχείο τεχνικής μέσω του υπολογιστή, αλλά ως μέσο μάθησης και αναζήτησης της ερμηνείας και της κατανόησης του κόσμου και των εμπειριών, του ιστορικού χώρου και της εξέλιξης.

Οι υπολογιστές μπορούν να επαναστατικοποιήσουν το σχολείο, αν ενταχθούν σε ένα σχέδιο πραγματικών αλλαγών όσον αφορά στην συγκρότηση του μαθήματος και της γνώσης. Όμως όπως έλεγε παραδοξολογώντας ο στοχαστής της τεχνολογικής επανάστασης και των νέων μέσων επικοινωνίας «το μήνυμα είναι το μέσο». Το ίδιο θα υποστηρίξουν αυτοί που βλέπουν το σημερινό σχέδιο του Υπουργείου ως σύμπτωμα ενός τεχνοκρατισμού, που χαρακτηρίζεται από την απουσία του νέου ανθρώπου και της μαθησιακής διαδικασίας. Θα συμφωνήσουμε, συμπληρώνοντας με έμφαση, ότι το «νέο σχολείο» του υπουργείου είναι η επιβεβαίωση ότι η πραγματικότητα υποχωρεί εμπρός στην αναπαράστασή της από την πληροφοριακή τεχνολογία και τα νέα μέσα ενημέρωσης. Για το «νέο υπουργείο παιδείας» φαίνεται ότι αυτή η υποχώρηση της πραγματικότητας έχει πάρει επικίνδυνα χαρακτηριστικά.

Η Αυγή

Διαδραστικοί πίνακες- όχι ευχαριστώ

 Στην τηλεόραση προβάλλεται μία ελληνική εκπομπή που ανακαινίζει σπίτια: το πάρτι της γυψοσανίδας και της προχειροκατασκευής. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς οικοδόμος για να κρίνει την ποιότητα των εργασιών. Με το που φεύγουν τα φώτα, αρχίζουν να ξεκολλάνε τα πλακάκια και να μουχλιάζουν οι ταπετσαρίες. Κάπως έτσι σχεδιάζεται το μέλλον της εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

Τώρα ανακαλύψαμε το νέο ιερό δισκοπότηρο. Το διαδραστικό πίνακα που θα έρθει ως δια μαγείας να μεταμορφώσει το χάλι μας.

Για 15 χρόνια επιμένουμε να αγοράζουμε τεχνολογία χωρίς να προβλέπουμε τον τρόπο αξιοποίησής της. Αγοράσαμε εργαστήρια υπολογιστών πολλών δις για να γίνεται -όταν γίνεται- ένα μάθημα. Αγοράσαμε λογισμικά για να γίνονται και τα υπόλοιπα μαθήματα και στην καλύτερη περίπτωση τα cd σκονίζονται στη ντουλάπα του διευθυντή. Τι να τον κάνεις τον πίνακα αν δεν έχεις κατάλληλο λογισμικό για να αλλάξεις τον τρόπο διδασκαλίας; Αν δεν έχεις τον εκπαιδευτικό επιμορφωμένο;

Το λογισμικό δεν θα πρέπει να παρακολουθεί το αναλυτικό πρόγραμμα, το σχολικό βιβλίο;

Ελα όμως που αυτά θα αλλάξουν. Μήπως λοιπόν έπρεπε πρώτα να αποφασίσουμε τι θα διδάξουμε και παράλληλα κάποιες ομάδες εκπαιδευτικών να ετοιμάζουν δραστηριότητες πάνω στο νέο αναλυτικό;

Πώς θα είναι λύση ο ένας πίνακας; Στον οποίο θα γραφόμαστε σε λίστα αναμονής ποιος θα πρωτοκάνει το μάθημά του; Οπως με το εργαστήριο υπολογιστών;

Γνωρίζει κανείς ότι αυτοί οι πίνακες έχουν υψηλό κόστος συντήρησης; Εχουν φίλτρα που μπουκώνουν, λάμπες που καίγονται. Πώς τους στέλνουμε στα σχολεία; Χωρίς τεχνική στήριξη; Γιατί οι σύλλογοι των καθηγητών πληροφορικής θα επαναστατήσουν πάλι, καθώς σε αυτούς θα πέσει το μπαλάκι.

15 χρόνια είμαστε ακριβοί στα πίτουρα και φτηνοί στο αλεύρι… Αγοράζουμε υπερόπλα αλλά δεν έχουμε τον τρόπο να τα λειτουργήσουμε. Κι έτσι σκοτώνουμε κουνούπια με ατομικές βόμβες. Χρησιμοποιούμε το διαδίκτυο για να βάζουμε τους μαθητές να συμπληρώνουν προτάσεις με κενά του τι διάβασαν στο διαδίκτυο και λέμε ότι καινοτομούμε.

Και τώρα που φτάσαμε στο μη παρέκει; Τώρα που μας πήραν είδηση; Μήπως ήρθε η ώρα να σταματήσει αυτή η κατασπατάληση πόρων;

Πέρσι οι περισσότεροι επιμορφωτές είχαμε αντιταχθεί στη διανομή των μαθητικών λαπτοπ. Και δυστυχώς επαληθευτήκαμε.

Πρέπει να ξαναδούμε το έργο με τους διαδραστικούς πίνακες για να αφήσει τη σφραγίδα της η νέα ηγεσία του ΥΠΕΠΘ; συγγνώμη ΥΠΔΒΕΘ.

Πάλι καλά που δεν ξανακούστηκε το άλλο ανέκδοτο με τα e-book που θα μεταμόρφωναν τους μαθητές σε φιλαναγνώστες…

Γιατί πρέπει πάντα οι προσπάθειες μας να είναι σαν των Τρώων;

Οι διαδραστικοί πίνακες (interactive whiteboards) είναι συστήματα που συνδυάζουν μία μεγάλη οθόνη (πίνακας), έναν προβολέα δεδομένων και έναν υπολογιστή. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι το ίδιο με τα συστήματα προβολής επιχειρηματικών παρουσιάσεων ή τα home-cinemas, αν δεν είχαν τον χαρακτηρισμό «διαδραστικοί». Αυτή η λέξη σημαίνει ότι τα προβαλλόμενα στην οθόνη δεν είναι παγιωμένα, αλλάζουν κατά τη βούληση του δασκάλου/καθηγητή. Πώς γίνεται αυτό; Είτε μέσω της χρήσης ειδικού καταδεικτικού είτε γράφοντας με… το δάχτυλο, πάνω σε πίνακα φωτοευαίσθητης επιφάνειας. Τα περισσότερα συστήματα της αγοράς ακολουθούν την πρώτη προσέγγιση, ενώ τη δεύτερη (και ακριβότερη) προωθεί κυρίως η κατασκευάστρια πινάκων Smart Technologies.

Και τα δύο είδη πινάκων έχουν δοκιμαστεί σε τάξεις και έχουν αποδειχθεί λειτουργικά. Αυτά που προσφέρουν συνοψίζονται στα εξής:

* Υποκαθιστούν πλήρως τον παραδοσιακό μαυροπίνακα.

* Αποδεσμεύουν τους μαθητές από την παρακολούθηση οθονών υπολογιστών (όπου συνήθως κάθονταν ανά δύο).

* Επιτρέπουν την προσθήκη στο μάθημα κινούμενων γραφικών, βίντεο και μαγνητοφωνημένου ήχου. Το επιπλέον αυτό υλικό του μαθήματος μπορεί να προέλθει από διάφορες πηγές, όπως: DVD, τηλεοπτικά προγράμματα ή ιστοσελίδες του Διαδικτύου.

* Επιτρέπουν τον τονισμό των σημαντικότερων σημείων από τα προβαλλόμενα, καθώς και την αντιγραφή και εκτύπωση των εκάστοτε περιεχομένων του πίνακα. Εντέλει, ολόκληρα μαθήματα μπορούν να «σώζονται» και να προστίθενται στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του σχολείου.

Οι τρόποι αξιοποίησής τους ποικίλλουν, αλλά συνήθως εστιάζονται στις ακόλουθες δράσεις:

* «Σώσιμο» μαθημάτων, για να δοθούν σε μαθητές που απουσίαζαν.

* Δημιουργία βιντεο-μαθημάτων που μπορούν να αναρτηθούν σε σχολική ιστοσελίδα.

* Διδασκαλία γεωγραφίας και αστρονομίας μέσω διασύνδεσης με διαδικτυακούς χάρτες (όπως τα Google Maps και Google Earth).

* Προβολή παρουσιάσεων δημιουργημένων τόσο από δασκάλους όσο και από μαθητές.

* Δημιουργία ψηφιακών διηγήσεων

* Δημιουργία πορτφόλιο εργασιών

* Διδασκαλία χρήσης υπολογιστών

* Ασκήσεις ιδεών (brainstorming)

* Χρήση του πίνακα για εργασία ομάδας

* Πλοήγηση σε διαδραστικές ιστοσελίδες του Διαδικτύου

Ας σημειωθεί ότι υπάρχουν λύσεις με συστήματα που αξιοποιούν έξυπνα τους απλούς προβολείς και υπολογιστές των σχολείων. Για παράδειγμα, κάποιες εταιρείες παρέχουν αισθητήρες που μετατρέπουν οποιαδήποτε επιφάνεια – ακόμη και γυμνό τοίχο – σε διαδραστικό πίνακα. Εκτός του ότι το συνολικό κόστος πέφτει δραματικά (γύρω στα 500 ευρώ), δίνουν το πλεονέκτημα της εύκολης μεταφοράς και χρήσης σε κάθε αίθουσα.