Terra Computerata

Για το «πείραμα» στο 132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών στην Γκράβα, όπου η πρωινή προσευχή αντικαταστάθηκε με ένα ποίημα του Γιάννη Ρίτσου, ζητήσαμε έναν απολογισμό από τη Στέλλα Πρωτονοταρίου, διευθύντριά του έως τον Νοέμβριο του 2007:
«Στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο, πολυπολιτισμικό πλέον, φοιτούν πολλοί μαθητές και μαθήτριες μη ορθόδοξοι. Ολα αυτά τα μη ορθόδοξα παιδιά (σύμφωνα με το Π.Δ. 201/98) “εφόσον προσέλθουν στο σχολείο πριν γίνει η πρωινή προσευχή, είναι υποχρεωμένα να παρευρίσκονται με το τμήμα τους στον χώρο της συγκέντρωσης, χωρίς να συμμετέχουν στην προσευχή, σεβόμενοι τους συμμαθητές τους που προσεύχονται”. Ομως αυτό δεν ακολουθείται, γιατί τα παιδιά θέλουν να είναι μέλη της ομάδας, όλα βρίσκονται στο σχολείο την ώρα της προσευχής και διεκδικούν να συμμετέχουν στην πρώτη συλλογική δραστηριότητα με την οποία ξεκινά το σχολείο. Τα παιδιά δεν θέλουν δηλαδή να ξεχωρίζουν και να αισθάνονται αποκλεισμένα, να τα κοιτάνε περίεργα, να τα σχολιάζουν, να τα περιθωριοποιούν.

Πολλές φορές μαθητές μουσουλμάνοι έπαιρναν το μικρόφωνο και έλεγαν το Πάτερ ημών. “Γιατί να μην πω κι εγώ προσευχή; Εγώ δεν είμαι σαν τα άλλα παιδιά;”, μας ρώτησε κάποια φορά ένας μαθητής της Γ’ και μια μαθήτρια της Ε’, καθολική, δήλωσε στο δάσκαλό της ότι την κοιτάνε περίεργα τα παιδιά και τη σχολιάζουν για τον τρόπο που κάνει το σταυρό της και ντρέπεται. Επίσης, πολλοί γονείς πολλών μη ορθόδοξων παιδιών ζητούσαν τα παιδιά τους να παρευρίσκονται στη προσευχή, χωρίς όμως να συμμετέχουν και χωρίς φυσικά να κάνουν τον σταυρό τους. Εβλεπαν όμως οι ίδιοι ότι τα παιδιά συμμετείχαν. Στο σπίτι, όπως μας έλεγαν, όσο και να το συζητούσαν, τα παιδιά αντιδρούσαν. Κάποιοι από αυτούς τους γονείς διαμαρτύρονταν επειδή θεωρούσαν ότι εμείς, οι εκπαιδευτικοί, κατά κάποιον τρόπο δεν σεβόμασταν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις.

Είναι αναγκαίο λοιπόν να βρεθεί ένας τρόπος, ώστε να μη στερούμε από τα παιδιά το δικαίωμά τους να συμμετέχουν στην πρωινή προσευχή και φυσικά και σε κάθε άλλη δραστηριότητα του σχολείου. Δηλαδή ο αποκλεισμός τους, εκτός από σοβαρό παιδαγωγικό λάθος, θεωρώ ότι είναι και παραβίαση των δικαιωμάτων τους και έρχεται σε σύγκρουση με τη σύμβαση των δικαιωμάτων του παιδιού, που διδάσκεται πλέον επίσημα και είναι μέρος του αναλυτικού προγράμματος του σχολείου.

Στο 132ο Δημοτικό Σχολείο ύστερα από πολλή σκέψη και συζήτηση αντικαταστήσαμε το Πάτερ ημών με το παρακάτω ποίημα- προσευχή από το «Πρωινό Αστρο» του Γ. Ρίτσου:

“Καλέ Θεούλη, εμείς είμαστε καλά.

Κάνε, καλέ Θεούλη, να ‘χουν όλα τα παιδάκια ένα ποταμάκι γάλα, μπόλικα αστεράκια, μπόλικα τραγούδια.

Κάνε, καλέ Θεούλη, να ‘ναι όλοι καλά,

έτσι που κι εμείς να μην ντρεπόμαστε για τη χαρά μας”.

Οι στίχοι που επιλέξαμε δεν συγκρούονται “με τα γνήσια στοιχεία της Ορθοδοξίας”, όπως απαιτεί ο νόμος, δεν προσβάλλουν καμιά θρησκεία, είναι απλοί και κατανοητοί από τα παιδιά και αφήνουν χώρο και στα παιδιά άλλων θρησκειών να προσεύχονται λέγοντάς τους κάθε πρωί.

Τα παιδιά ήταν πολύ ευχαριστημένα. Ελάχιστοι ορθόδοξοι Ελληνες γονείς αντέδρασαν και αφού το συζητήσαμε, εκτός εξαιρέσεων, συμφώνησαν με την απόφαση του σχολείου. Βέβαια η τοπική ενορία αντέδρασε. Οταν ως διευθύντρια του συγκεκριμένου σχολείου τούς ζήτησα να βρούμε από κοινού μία λύση αρνήθηκαν».

Η συνέχεια; Η κ. Πρωτονοταρίου δεν πέρασε τη διαδικασία επιλογής για το συγκεκριμένο σχολείο και ο αντικαταστάστης της επανέφερε το «Πάτερ ημών». Στον θόρυβο που προκλήθηκε (η «Ε» έχει ασχοληθεί με αλλεπάλληλα δημοσιεύματα του «Ιού») παρενέβη ο υφυπουργός Παιδείας Α. Λυκουρέντζος, δηλώνοντας μεταξύ άλλων στη ΝΕΤ ότι εκείνος βρίσκεται στη θέση του «για να τηρούνται οι νόμοι της Πολιτείας» και «να προστατεύεται η ελληνορθόδοξη παράδοση». Ο Συνήγορος του Παιδιού ζήτησε εξηγήσεις, αλλά ουδέποτε έλαβε απάντηση από το υπουργείο Παιδείας.

Ελευθεροτυπία

«Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς, αγιασθήτω το όνομά σου… δικό σας τώρα»!!! Κυκλοφορεί και σαν μαθητικό ανέκδοτο αλλά η ιστορία είναι πραγματική. Πουρνό πουρνό σε συνοικιακό Λύκειο της Αθήνας, μαθητής έχει κληθεί να πει την πρωινή προσευχή, ανεβαίνει στο μικρόφωνο, λέει τα πρώτα λόγια, σταματά και μιμούμενος αστέρα νυχτερινής πίστας καλεί το «κοινό» να συνεχίσει εκείνο τραγουδώντας το «σουξέ»…

Το παραπάνω συμβάν πιθανόν να ξεπερνά κάποια όρια, όμως στα εκατοντάδες δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια της Ελλάδας, χιλιάδες μαθητές ξεκινούν κάθε «εργάσιμη» μέρα με την κυριακή προσευχή. Μια εντελώς προσωπική πράξη λατρείας και επικοινωνίας με τον Θεό μετατρέπεται σε καθήκον υπαγορευόμενο από νόμους που συνοδεύεται από σύνταξη σε γραμμές, παραγγέλματα και άλλες οδηγίες προς μαθητευομένους. Καθήκον που συχνά αντιμετωπίζεται σαν σχολική υποχρέωση με βαριά καρδιά από εκπαιδευτικούς αλλά και μαθητές…

Τι γίνεται όμως όταν ο άνθρωπος έρχεται σε αντιπαράθεση με τους ανθρώπινους νόμους; Η εκτέλεση προσευχής στα σχολεία προβλέπεται με σαφήνεια από σειρά νομικών κειμένων, το προεδρικό διάταγμα 210 του 1998 και ετήσιες εγκυκλίους του υπουργείου Παιδείας (και Θρησκευμάτων βεβαίως). Σε ιστοσελίδες εθνικοθρησκευτικού περιεχομένου είναι συχνό το φαινόμενο κάποιοι να καταγγέλλουν ότι στο τάδε σχολείο οι καθηγητές ή οι δάσκαλοι αδιαφορούν για την προσευχή. «Πέφτει άγριο ξεφωνητό, άνθρωποι γίνονται στόχος και αυτό είναι πολύ βαρύ», λέει η Βασιλική Γεωργιάδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο. «Το σχολείο δεν υπάρχει για να κάνει το παιδί πιστό ενός δόγματος, ούτε για να τονώσει το θρησκευτικό του φρόνημα. Γι’ αυτό υπάρχουν τα κατηχητικά. Δεν είναι η υποχρεωτική προσευχή που θα με κάνει χριστιανό. Αυτό είναι καταναγκαστική πίστη. Είμαστε Ιράν;», αναρωτιέται η κ. Γεωργιάδου.

Άρθρο του Άρη Χατζηγεωργίου στην Ελευθεροτυπία

«Ελάτε κάποιος για προσευχήηηηη»!!! Η φωνή μεγαφωνική, άλλοτε τσιριχτή, άλλοτε βαριεστημένη, σπανίως εμπνευστική. Μια βδομάδα πίσω από τα κάγκελα, όχι της φυλακής, αλλά των σχολείων φέρνει στον νου εικόνες και ήχους από τα παλιά.

ΔΕΥΤΕΡΑ

«Προσοχή-ανάπαυση-στοιχηθείτε». «Προσοχή-ανάπαυση-στοιχηθείτε». «Προσοχή-ανάπαυση- στοιχηθείτε». Η επανάληψη είναι μητέρα της μαθήσεως και δεν οφείλεται στον γνωστό δαίμονα του τυπογραφείου. Επίσης δεν είναι κάλεσμα για πρωινή αναφορά σε στρατιωτική μονάδα. Είναι το παράγγελμα ενός μάλλον «ευέξαπτου» διευθυντή Δημοτικού Σχολείου που χρειάστηκε να επαναλάβει τρεις φορές τα παραγγέλματα για να βάλει σε τάξη τους μαθητές. Κάνει νεύμα σε ένα κορίτσι που στέκεται στις πρώτες σειρές του «μαθητικού τάγματος». Εκείνη, κάπως πιο θαρραλέα, βγαίνει μπροστά να πει την προσευχή, ενώ οι υπόλοιποι δείχνουν να περιμένουν καρτερικά.

ΤΡΙΤΗ

Η καθηγήτρια βάζει το καλώδιο του μικροφώνου στην πρίζα. Στρίβει το μικρόφωνο για να μη σφυρίζουν τα μεγάφωνα. «Ελάτε κάποιος… προσευχή». Ακρα του τάφου σιωπή στο προαύλιο βασιλεύει. Κανένας εθελοντής. Μοιάζουν νυσταγμένοι. «Ελα εσύ», λέει δείχνοντας ένα αγουροξυπνημένο αγόρι που στέκει μπροστά απέναντί της. Ο μαθητής, με κάπως διστακτικό βήμα και σκυμμένο το κεφάλι, βγαίνει από τη γραμμή και προσπαθώντας να ξεχάσει την ντροπή του ξεκινάει να λέει το «Πάτερ ημών». Οι δύο καθηγήτριες που κατέβηκαν στο προαύλιο για την προσευχή παρακολουθούν σιωπηλά και με τα χέρια σταυρωμένα τα μαθητικά χέρια που κινούνται για να κάνουν τον σταυρό. Να ήταν, άραγε, οι θεολόγοι;

ΤΕΤΑΡΤΗ

«Για ελάτε γρήγορα», φωνάζει το μεγάφωνο. Ετσι, γρήγορα, τα «μαθητικά» τσιγάρα σβήνουν άδοξα κάτω από πανομοιότυπα αθλητικά παπούτσια. Οι μαθητές του Λυκείου κατευθύνονται με γοργό βήμα για προσευχή. Σαν να φαίνονταν περισσότεροι πριν από τον χτύπο του κουδουνιού. Μα, πού πήγαν όλα αυτά τα παιδιά που λίγο νωρίτερα είχαν στήσει «πηγαδάκια»; Κάποιοι προτιμούν να σταθούν έξω από τη σιδερένια πόρτα γιατί καθυστέρησαν. Φοβούνται, άραγε, κάποια επίπληξη ή βαριούνται;

ΠΕΜΠΤΗ

Ο δάσκαλος καλεί ένα αγόρι του Δημοτικού για προσευχή. Οι φωνές και τα γέλια ξαφνικά σταματούν. Το παιχνίδι τελείωσε και οι μαθητές στέκονται στη σειρά, ήσυχοι τώρα σε γενικές γραμμές. Πέντε λεπτά νωρίτερα κάποιος πιτσιρικάς που έπαιζε ποδόσφαιρο έβριζε την Παναγία, τώρα όμως κάθεται σαν «Παναγίτσα» που λέει ο λόγος. Η προσευχή τελειώνει και ένας μαθητής που βρίσκεται στις τελευταίες σειρές πιάνει το κεφάλι του και ξεφυσάει με θόρυβο.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Γυμνάσιο το σχολείο και το «Πάτερ ημών» ακούγεται δυνατά από μια μαθήτρια Γυμνασίου. Να φταίει, άραγε, η ένταση του μεγάφωνου που οι μαθητές εδώ συμμετέχουν πιο ευλαβικά; Σιωπηλοί και οι μαθητές που δεν πρόλαβαν (;) να μπουν εγκαίρως στο προαύλιο και κοντοστέκονται στην πόρτα.

ΥΓ.: Οι παραπάνω εικόνες συλλέχθηκαν όρθρου πρωίας σε σχολεία των Αμπελοκήπων, Γκύζη και Γκράβας.

Ελευθεροτυπία

Το προφίλ ενός Πάπα που μπορεί να κοιτάζει τη Ρώμη από την υπέροχη ταράτσα του Βατικανού με την πισίνα, γραμμένο από ανώνυμο συγγραφέα.
Πρωτοδημοσιεύτηκε ανώνυμα στην Ιταλία κατά την επέτειο ενός έτους από την εκλογή του Ράτσιγκερ στο αξίωμα του Πάπα. Το Εναντίον του Πάπα (Contro Ratzinger ο τίτλος του πρωτοτύπου) προκάλεσε εθνική αναστάτωση στην Ιταλία, την πατρίδα του καθολικισμού, και έγινε αμέσως best seller. Στις αρχές του Μάη θα έχουμε κι εμείς την ευκαιρία -αφού οι εκδόσεις Πατάκη αναλαμβάνουν να εκδώσουν το ανώνυμο κείμενο- να αναγνώσουμε αυτή την οξυδερκή, εξεταστική και πραγματικά αποκαλυπτική προσέγγιση στο πρόσωπο του Πάπα Βενέδικτου XVI.

Το έργο του ανώνυμου συγγραφέα αναλύει και κριτικάρει τις δηλώσεις του Ράτσιγκερ και μελετά τη στάση του απέναντι στον έλεγχο των γεννήσεων, τις αμβλώσεις και τη σεξουαλική κακοποίηση μέσα στην Εκκλησία. Το Εναντίον του Πάπα διαγράφει την πορεία του Ράτσιγκερ προς την εξουσία από την άφιξή του στην Ρώμη το 1981 και τη στενή σχέση που είχε με τον πρώην Πάπα Παύλο Β’.

«Μια υπέροχη ταράτσα του Βατικανού με πισίνα, από αυτές που ο λαός της Ρώμης φαντάζεται και σκέφτεται πόσο ευχάριστο πρέπει να είναι το επάγγελμα του πάπα. Το φεγγάρι και τ’ άστρα χαμογελούν πιο λαμπερά από ποτέ. Ο Κάρολος Βοϊτύλα, ένας πενηντάρης Πολωνός -μόλις έχει εκλεγεί- είναι τυλιγμένος με μια εμπριμέ ρόμπα και στο χέρι κρατά ένα κοκτέιλ. Σκέφτεται: “Κι αν υπάρχει πραγματικά;… Ααα!… Μα τι κάθομαι και σκέφτομαι…”».

Στην ελληνική έκδοση του βιβλίου θα δούμε στον πρόλογο την πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση της Σώτης Τριανταφύλλου, που ξεκινά με την ακόλουθη φράση: «Κάθε πάπας έχει τους εχθρούς του: όχι επειδή διέπραξε σφάλματα ούτε επειδή γύρω από το όνομά του πλανώνται σκοτεινά μυστικά· έχει τους εχθρούς του επειδή είναι πάπας».

«ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΠΑΠΑ», (ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ), Μτφρ.: Ελένη Τουλούπη, Εκδόσεις Πατάκη.

LIFO

Ενα εκπαιδευτικό βίντεο.
Μπορείτε είτε να το δείτε είτε να το αποθηκεύσετε.
www.mapsofwar.com/ind/history-of-religion.html