Terra Computerata

Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της σύγχρονης Ελλάδας; Δυστυχώς, ο αναλφαβητισμός. Οχι όμως ο παλαιός «κλασικός» αναλφαβητισμός που σχετίζεται με την ικανότητα γραφής και ανάγνωσης, αλλά ο νέος ψηφιακός αναλφαβητισμός που συνδέεται με τη δυνατότητα χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας και πληροφόρησης.

Αυτή είναι η νέα μάστιγα του 21ου αιώνα που απειλεί τους λαούς που θα χάσουν το τρένο της ψηφιακής εποχής.

Γιατί σήμερα, περισσότερο απ΄ οποιαδήποτε άλλη περίοδο στην ανθρώπινη ιστορία, ισχύει ότι «γνώση σημαίνει δύναμη». Δύναμη οικονομική, πολιτική, αλλά και ισχύς γεωπολιτική. Οσοι δεν το κατανοούν απλά θα παραμείνουν στα μέτρα του περασμένου αιώνα.

Ηδη, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, περίπου το μισό της αύξησης της παραγωγικότητας στην Ευρωπαϊκή Ενωση την τελευταία πενταετία οφείλεται στη χρήση των τεχνολογιών της πληροφορικής και των επικοινωνιών. Αντιστοίχως και στην Κίνα η αναπτυξιακή έκρηξη της τελευταίας εικοσαετίας δεν οφείλεται μόνο στο χαμηλό κόστος της εργασίας αλλά και στην ικανότητα της κινεζικής κοινωνίας να αφομοιώνει ταχύτατα τα νέα δεδομένα της γνώσης και να τα ενσωματώνει στη μεγάλη παραγωγή.

Ωστόσο στην Ελλάδα του 2009 η πραγματικότητα είναι απογοητευτική: όχι μόνο βαθμολογείται «κάτω από τη βάση» στην ικανότητα παραγωγής και αφομοίωσης της γνώσης αλλά, καθώς δείχνουν οι τελευταίες έρευνες, η πλειονότητα του πληθυσμού δεν έχει τον στοιχειώδη «αλφαβητισμό» για να καταλάβει και να χρησιμοποιήσει τα σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία του γραπτού λόγου. Στην Ελλάδα του 2009 τα δύο τρίτα του πληθυσμού συνεχίζουν να θεωρούνται «ψηφιακά αναλφάβητοι»- ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τον μέσον όρο της Ευρώπης.

Από την άλλη, αυτό το μεγάλο πρόβλημα ίσως να μπορεί να σημάνει και μια από τις μεγαλύτερες ευκαιρίες της Ελλάδας του 2010: Η ταχεία ανατροπή του δείκτη ψηφιακού αναλφαβητισμού στη χώρα μπορεί να σημάνει πρωτόγνωρη αύξηση της παραγωγικότητας και στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα. Τα οφέλη από μια τέτοια αλλαγή μπορούν να είναι της τάξεως των δεκάδων δισεκατομμυρίων, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές εκτιμήσεις. Κάθε ποσοστιαία μονάδα του πληθυσμού που θα απελευθερώνεται από το σκοτάδι του αναλφαβητισμού μπορεί να δρα πολλαπλασιαστικά στην αύξηση του εθνικού προϊόντος, στη μείωση των ελλειμμάτων και του χρέους, στη βελτίωση της ζωής όλων μας.

Και αυτή είναι μια πολύ μεγάλη ευκαιρία για να την αφήσουμε να πάει χαμένη. 

Αρθρο του Γιάννη Γιανναράκη στο Βήμα

Tο Παρατηρητήριο για την ΚτΠ προχώρησε σε ανάλυση στοιχείων του Ευρωβαρόμετρου (Δεκέμβριος 2008) σχετικά με την άποψη και τον ρόλο των Ευρωπαίων γονέων για τα θέματα ψηφιακής ασφάλειας των παιδιών τους. Από την ανάλυση αυτή, προκύπτουν για την Ελλάδα τα ακόλουθα συμπεράσματα:

Οι Έλληνες γονείς υστερούν έναντι των παιδιών τους στη χρήση Διαδικτύου
Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες το ποσοστό των γονέων που χρησιμοποιεί Internet ξεπερνά το αντίστοιχο ποσοστό των παιδιών. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η διαφορά αγγίζει κατά μέσο όρο τις 9 ποσοστιαίες μονάδες (84% των γονέων έναντι 75% των παιδιών) και προκύπτει κυρίως από το χαμηλό ποσοστό χρήσης στα παιδιά ηλικίας 6-10, ενώ στις μεγαλύτερες ηλικίες η διαφορά γονέων-παιδιών σχεδόν εξαλείφεται. Στην Ελλάδα το φαινόμενο είναι αντίστροφο, καθώς τα παιδιά σε όλο σχεδόν το ηλικιακό εύρος ξεπερνούν κατά πολύ τους γονείς τους στη χρήση Διαδικτύου, γεγονός που δυσχεραίνει σημαντικά το έργο των γονέων.

Χαμηλή η αξιοποίηση του Διαδικτύου στην εκπαιδευτική διαδικασία, πολύ αυξημένη η χρήση στα Internet Caf?
Το σπίτι παραμένει ο κύριος χώρος πρόσβασης στο Internet για τα παιδιά των λοιπών Ευρωπαίων (65%) και ακολουθεί το σχολείο (57%). Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό για την πρόσβαση από το σπίτι είναι 56%, ενώ για το σχολείο είναι πολύ χαμηλό (μόλις 26%). Αυτό οφείλεται κυρίως στο χαμηλό επίπεδο χρήσης του διαθέσιμου ευρυζωνικού Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου με ενεργό τρόπο στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας και σε μαθήματα πλην της πληροφορικής. Αντίθετα, στην Ελλάδα εμφανίζεται το υψηλότερο, πανευρωπαϊκά, ποσοστό πρόσβασης των παιδιών στο διαδικτύου σε Internet Cafe (27% στην Ελλάδα έναντι μόλις 3% για την E.Ε-27).

Η ελλιπής ψηφιακή γνώση των Ελλήνων γονέων, αυξάνει σημαντικά τους φόβους τους
Οι Έλληνες γονείς εμφανίζονται ανήσυχοι (52%, το υψηλότερο μαζί με τους Γάλλους, έναντι 26% στην ΕΕ-27) για την προστασία των ιδιωτικών δεδομένων των παιδιών τους. Το ποσοστό όσων ανησυχούν για τα παιδιά τους σε ζητήματα αυτοκτονιών ή άλλων βλαπτικών ενεργειών αυξάνεται περαιτέρω στο 64% έναντι 39% στην ΕΕ. Τα ποσοστά αυτά σχετίζονται με το χαμηλό ποσοστό εξοικείωσης των Ελλήνων γονέων με το Διαδίκτυο, ενώ αξιοσημείωτη είναι η υστέρηση των ποσοστών χρήσης Διαδικτύου ακόμη και στις πιο δυναμικές ηλικίες γονέων (35-44), συνέπεια της οποίας είναι η συγκεκριμένη φοβική αντιμετώπιση. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, στις ευρωπαϊκές χώρες παρατηρείται ότι όσο αυξάνεται η χρήση του Διαδικτύου από τους γονείς, τόσο μειώνονται οι αντίστοιχοι φόβοι τους για τα νέα μέσα.

Υπερπροστατευτικοί είναι οι Έλληνες γονείς, αλλά εφαρμόζουν λανθασμένη προσέγγιση σε ότι αφορά την ψηφιακή ασφάλεια των παιδιών τους.
Οι Έλληνες γονείς προσπαθούν να προστατεύσουν τα παιδιά τους με το να κάθονται κυριολεκτικά «δίπλα τους» όταν σερφάρουν (29% στην Ελλάδα έναντι 13% στην ΕΕ), με την Πορτογαλία να είναι η μόνη χώρα που εμφανίζει αντίστοιχα ποσοστά. Επίσης, οι γονείς στη χώρα μας συνηθίζουν να ελέγχουν εκ των υστέρων τα websites τα οποία επισκέπτονται τα παιδιά τους (σε ποσοστό 36% στην Ελλάδα, έναντι 21% στην ΕΕ). Επίσης, εξίσου υψηλά ποσοστά παρουσιάζουν οι Έλληνες γονείς και στον τακτικό έλεγχο των e-mail των παιδιών τους (30% έναντι 13% στην ΕΕ).

Παράλληλα με τα παραπάνω, ο φόβος των Ελλήνων γονέων για την απομόνωση των παιδιών τους εξαιτίας του Διαδικτύου, κυμαίνεται σε πολύ υψηλότερο επίπεδο από την υπόλοιπη ΕΕ (67% έναντι 34% στην ΕΕ). Παρ? όλα αυτά, στο επίπεδο της πρόληψης και του γονικού ελέγχου της πρόσβασης σε web sites δεν λαμβάνουν ιδιαίτερα μέτρα και βασίζονται κυρίως στον εκ των υστέρων έλεγχο των ψηφιακών περιηγήσεων των παιδιών τους.

Ουραγός της Ευρώπης είναι η Ελλάδα όσον αφορά την εγρήγορση των γονέων για την ασφάλεια των παιδιών τους στο Διαδίκτυο. Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είμαστε τελευταίοι στην Ευρώπη στη λήψη των σωστών μέτρων προστασίας και πρώτοι στην επιφύλαξη? «να μην πάθει κάτι το παιδί». Το γνωστόφοβικό σύνδρομο…

Ο μεγαλύτερος φόβος των ελλήνων γονιών είναι ότι τα παιδιά τους βλέπουν πορνογραφικό υλικό στο Διαδίκτυο. Ενώ όταν τα στέλνουν στο περίπτερο για τσιγάρα δε βλέπουν τη βιβλιογραφία…

Σύμφωνα με την έρευνα η Ελλάδα με ποσοστό 90% και η Γαλλία με 87% βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της κατάταξης όσον αφορά τις ανησυχίες των γονιών για την πιθανότητα να βλέπουν τα παιδιά τους πορνογραφικό υλικό στο διαδίκτυο.

Ο δεύτερος φόβος είναι ότι θα πέσουν θύματα προσβλητικών, εκφοβιστικών και εκβιαστικών συμπεριφορών από αγνώστους.

Οι υπερπροστατευικοί έλληνες γονείς φοβούνται σε ποσοστό 70% την πιθανότητα τα παιδιά τους να πέσουν θύματα αποπλάνησης ενώ στη Γαλλία το ποσοστό φτάνει στο 85%.

Ωστόσο παρά τις τόσο έντονες ανησυχίες τους για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους στο διαδίκτυο, οι περισσότεροι γονείς δεν έχουν αναζητήσει να μάθουν ποιος είναι ο σωστός τρόπος για να προστατεύσουν το παιδί τους, ενώ αρκετοί δεν γνωρίζουν τις δυνατότητες που δίνει το νέο Μέσο.

Ένα απογοητευτικό 46% των Ελλήνων γονιών δε χρησιμοποιεί ποτέ το διαδίκτυ. Δηλαδή σχεδόν οι μισοί…

Μόνο το 59% φαίνεται να γνωρίζει τι είδος και πόση χρήση του διαδικτύου κάνουν τα παιδιά τους.

Περίπου ο ένας στους 3 (δηλαδή το 35%)δε θέτει κανόνες στη χρήση του διαδικτύου, όταν στην Ευρώπη ο μέσος όρος των γονέων που ρυθμίζουν την χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά τους είναι 25%.

Παρά τους φόβους τους, το 1/3 των Ελλήνων γονέων δεν έχει εγκαταστήσει λογισμικό προστασίας ή παρακολούθησης (monitoring) των δραστηριοτήτων των νεαρών χρηστών στο διαδίκτυο στον υπολογιστή. Στοίχημα ότι δεν ξέρουν πως γίνεται αυτό…

Συνδυάζοντας τα μεγέθη αυτά, η έρευνα αποκάλυψε ότι οι γονείς που δε χρησιμοποιούν και δεν γνωρίζουν το διαδίκτυο ανησυχούν περισσότερο για τις εμπειρίες των παιδιών τους.

Οι Έλληνες γονείς παραμένουν τεχνολογικά αναλφάβητοι, μένοντας και αρκετά πιο πίσω από νέα κράτη- μέλη όπως Ρουμανία, Βουλγαρία, Εσθονία και Πολωνία.

Άρθρο στα ΝΕΑ