Terra Computerata

Αρθρο του αρχιτέκτονα  Ζήση Κοτιώνη στο Βήμα Ιδεών

Η χρήση των προγραμμάτων του Google Εarth και πιο πρόσφατα του Live Μaps επιτρέπει την επόπτευση και την πλοήγηση επάνω από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Το πρώτο πράγμα που αναζητούν οι χρήστες είναι το σπίτι τους και κατόπιν σιγά σιγά επεκτείνουν την πλοήγηση σε διάφορα τοπία ή πόλεις της Γης. Το υλικό είναι τόσο εκτεταμένο ώστε σίγουρα αυτός ο νέος πλανητικός τουρισμός μέσα από το δωμάτιο του κάθε χρήστη δεν εξαντλείται καθόλου εύκολα. Η ιδέα της επόπτευσης του κόσμου και της εστίασης σε κάθε σημείο χωριστά είναι τόσο παλιά όσο η ιδέα ότι ένα θεϊκό μάτι βρίσκεται κάπου ψηλά και βλέπει τα πάντα χωρίς εμπόδιο. Η ίδια μεταφυσική πλάνη διακατέχει τον χρήστη του Google Εarth, ενώ το Live Μaps του δίνει ακόμη τη δυνατότητα να βλέπει την τρισδιάστατη όψη των κτιρίων και των πόλεων. Η ιδέα ότι ο κόσμος είναι τόσο μικρός επιβεβαιώνεται από τη χρήση της τεχνολογίας στις επικοινωνίες, αλλά και από την παγκοσμιοποίηση της πληροφορίας και της οικονομίας. Η γήινη σφαίρα δεν είναι πια ένα άθροισμα διαφορετικών τόπων σε απόσταση, αλλά ένα δυναμικό πεδίο πλοήγησης και στόχευσης εδώ ή εκεί, σε ένα αναπαραστατικό πεδίο εικονικής πληροφορίας.

Αυτά τα προγράμματα είναι μάλλον ακόμη στην αρχική φάση της ανάπτυξής τους. Τα αρχεία της πλανητικής εποπτεύσεως διαρκώς θα διευρύνονται. Ο όρος του «ζωντανού χάρτη» ακόμη τώρα σημαίνει ότι ο χάρτης τελεί υπό συνεχή ενημέρωση. Αύριο μπορεί να σημάνει την απευθείας αναμετάδοση, πέρα από τη μορφή των πολλαπλών δορυφορικών φωτογραφιών στη μορφή δορυφορικών λήψεων βίντεο. Τότε η παρακολούθηση της εικόνας του κόσμου θα είναι για τους χρήστες παρακολούθηση συγχρονίας, δηλαδή δεν θα εποπτεύεται η Γη όπως είναι αλλά η Γη καθώς γίνεται. Κάθε αλλαγή, κάθε μετασχηματισμός, κάθε αφήγηση στον φλοιό της Γης θα καταγράφεται κάνοντας τη σύγχρονη ιστορία του κόσμου ένα ενιαίο μέγα γεγονός από το οποίο δεν θα μπορεί να αποδράσει κανείς.

Κάθε μελλοντολογία είναι ένα σχόλιο για το παρόν. Με την έννοια αυτή, ήδη ο κόσμος τελεί μέσα από τους δορυφόρους και τις επίγειες κάμερες σε συνεχή παρακολούθηση. Με όρους πολιτικούς αυτή η παρακολούθηση είναι η οικουμενική επιτήρηση. Για μία ακόμη φορά η πολεμική τεχνολογία μέσα από τις χρήσεις του Διαδικτύου «εκδημοκρατίζεται». Ολοι μπαίνουν στη θέση του αόρατου στρατηγού που εποπτεύει τον κόσμο με σκοπό τη διατήρηση της παγκόσμιας τάξης. Ο πλανητικός τουρίστας μπαίνει στη θέση του στρατηγού και η ηδονή που αντλεί από την περιήγηση στους «ζωντανούς χάρτες» είναι εκείνη η ηδονή την οποία προσδοκούσε και επαγγελλόταν η αρχαιότατη μεταφυσική πρόσληψη μιας υπερβατικής δύναμης που μπορεί να καθορά και να ελέγχει τον κόσμο. Η ιδιότητα αυτή, η οποία αποδιδόταν σε έναν Θεό που βλέπει τα πάντα ταυτόχρονα, είναι ιδιότητα που έχει περιέλθει στον νυσταγμένο αστό κάτοικο. Μέσα στην αϋπνία του, από το μικρό του δωμάτιο προβάρει συνεχώς την ιδιότητα της θείας επόπτευσης. Είναι βεβαίως σε θέση να γνωρίζει ότι δεν διαθέτει κανενός είδους δύναμη να επηρεάσει ή να χειραγωγήσει την εικόνα του κόσμου που καθορά. Οπως τραγουδούσε και ο κοσμοναύτης Μajor Τom του David Βowie, απευθυνόμενος από το Διάστημα προς τη βάση του, «ο κόσμος είναι μπλε (λυπημένος), αλλά εγώ δεν μπορώ να κάνω τίποτε γι΄ αυτό». Συνέχεια »