Roland Barthes
Φαίνεται πως οι Άραβες σοφοί, μιλώντας για το κείμενο, χρησιμοποιούν τούτη τη θαυμαστή έκφραση: το βέβαιο σώμα. Ποιο σώμα; έχουμε πολλά σώματα: το σώμα των ανατόμων και των φυσιολόγων, το σώμα που βλέπει ή που γιαυτό μιλά η επιστήμη: είναι το κείμενο των γραμματικολόγων, των κριτικών, των σχολιαστών, των φιλολόγων. Έχουμε όμως κι ένα ηδονικό σώμα καμωμένο αποκλειστικά και μόνο από ερωτικές σχέσεις, που δεν έχει καμμιά σχέση με το πρώτο: άλλη κόψη, άλλο νομάτισμα. έτσι και το κείμενο: δεν είναι παρά ο ανοιχτός κατάλογος με τις φωτιές της γλώσσας (αυτές οι ζωντανές φωτιές, αυτά τα διαλείποντα φώτα, αυτά τα περιπατητικά βέλη τα διευθετημένα μέσα στο κείμενο σαν σπόροι, που αντικατασταίνουν, συμφερτικά για μας, τα “semina aeternitatis”, τα ζώπυρα, τις κοινές έννοιες, τις βασικές αντιλήψεις της παλιάς φιλοσοφίας). Το κείμενο έχει μήπως ανθρώπινη μορφή, είναι σχήμα, αναγραμματισμός του κορμιού; Ναι , αλλά του ερωτικού μας κορμιού. Η απόλαυση του κειμένου δεν είναι αναγώγιμη στη γραμματική λειτουργία του, όπως και η απόλαυση του κορμιού δεν είναι αναγώγιμη στη φυσιολογική ανάγκη.
Και ακόμα:
Να είσαι με το πρόσωπο που αγαπάς και να σκέφτεσαι άλλα πράγματα: έτσι μου έρχονται οι καλύτερες σκέψεις, έτσι εφευρίσκω καλύτερα αυτό που χρειάζεται για τη δουλειά μου. Το ίδιο και για το κείμενο: μου προξενεί τη μεγαλύτερη απόλαυση αν τα καταφέρνει να ακούγεται έμμεσα. Aν διαβάζοντάς το, με παρασέρνει να σηκώνω συχνά το κεφάλι για ν΄ακούσω κάτι άλλο. Δεν είναι αναγκαίο να με αιχμαλωτίζει το απολαυστικό κείμενο. Μπορεί να είναι μια ανάλαφρη ενέργεια, περίπλοκη, λεπτότατη σχεδόν σαν αφηρημένη: μια απότομη κίνηση του κεφαλιού, σαν του πουλιού που τίποτα δεν γροικά από ότι εμείς ακούμε, που ακούει αυτό που εμείς δεν γροικούμε.
Ρολάν Mπαρτ: H απόλαυση του κειμένου
Άρθρα (RSS)