Terra Computerata

To μεταθανάτιο βιβλίο του Ζήσιμου Λορεντζάτου «Collectanea» σημειώνει ανέλπιστη εκδοτική επιτυχία.  Πρόκειται για μια συλλογή καταγραφών που άρχισαν να γράφονται το 1941 και φτάνουν μέχρι το τέλος του 2003, ένα δύο μήνες πριν την εκδημία του. Εκφρασμένη επιθυμία του ήταν να δημοσιευθούν μετά το θάνατο του. Φέρουν αύξουσα αρίθμηση χωρίς ημερομηνίες, πού φτάνει μέχρι τον αριθμό 1210. Το περιεχόμενο είναι ποικίλο ή πλειοψηφία του όμως άφορα θέματα κριτικής της λογοτεχνίας, ιδιαίτερα μάλιστα τής ποίησης.

Διαβάζουμε στην Καθημερινή: “Σε αυτό το βιβλίο δεν εκτίθεται προσωπικά ο Λορεντζάτος, παρ’ όλο που υπάρχουν προσωπικές αναφορές -πάρα πολλές-, καταθέσεις μεταφυσικών αξόνων κυρίως, κάτι που δεν φαίνεται στο δοκιμιακό του έργο ή μάλλον είναι κρυμμένο κάτω από τις γραμμές. Μερικές δε καταγραφές μπορεί να τις πεις ομολογίες πίστεως. Το μπακγκράουντ του βιβλίου αυτού είναι φοβερό. Δεν ξέρω πόσοι έχουμε τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε το υλικό που απλώνεται. Κυρίως όσο αφορά την ξένη λογοτεχνία και την ποίηση. Είναι ζωγραφιά μιας εποχής που λέμε ότι τελειώνει. Ελπίζω να μην τελειώσει. Δεν ξέρουμε. Η ιστορία έχει χαοτικό χαρακτήρα, ιδίως στην πνευματική ζωή. Ο Λορεντζάτος ζωγραφίζει αυτόν τον κόσμο από τη δεκαετία του ’40, για 50 χρόνια περίπου”.

Τα “Collectanea” τούτα, δίχως ημερομηνίες, τα βλέπω σαν τις χαμάδες της πατρίδας μας, για τις οποίες το “Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ελευθερουδάκη (1927-1931) γράφει: “χαμάδα (η). Ελαία ώριμος πεσούσα από του δένδρου και τρωγομένη ανάλατος”.
Με τον ίδιο τρόπο και οι καταγραφές αυτές πρέπει, καθώς πέφτουν ώριμες από το δέντρο, να μαζεύονται και να τρώγονται, σα να λέγαμε, όπως είναι – δίχως άλλη επεξεργασία – ήγουν ανάλατες.