Terra Computerata

Ο Εβραιοαμερικανός συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας Τζόσουα Κοέν υποδεικνύει μια ιστορική οδό κατανόησης της έννοιας της προσοχής στο βιβλίο του Attention! A Short History που εκδόθηκε το καλοκαίρι από τον εκλεκτικό εκδοτικό οίκο Notting Hill. Η ιστορία της έννοιας της προσοχής είναι, σύμφωνα με την προσέγγιση του Κοέν, σύμφυτη με την ιστορία της ανθρώπινης αντίληψης όπως αυτή διαθλάται στις πρακτικές της γραφής και της ανάγνωσης – τουλάχιστον από την αρχαιότητα έως τα μέσα/τέλη του 19ου αιώνα. Tο ενδιαφέρον βιβλίο του ταξιδεύει τον αναγνώστη από την αρχαιότητα και «την κωδικοποίηση του Ομηρικού Κανόνα», που σηματοδότησε το πέρασμα από την προφορική παράδοση στην απτή, λειτουργική παράδοση του γραπτού λόγου, έως τον 4ο αιώνα μ.Χ. και τις σιωπηρές αναγνώσεις του Αμβρόσιου όπως καταγράφηκαν από τον Αυγουστίνο, με τη στροφή αυτή από την απαγγελία στη σιωπηρή ανάγνωση να επιβεβαιώνει συνάμα τη μετάβαση από τον ωτακουστή κριτή στον ομφαλοσκόπο αναγνώστη. Κι από εκεί στα 1492 και στην πολεμική του Johannes Trithemius, αβά του Sponheim, ενάντια στo τυπωμένο βιβλίο: «Το τυπωμένο βιβλίο είναι φτιαγμένο από χαρτί και, όπως το χαρτί, θα εξαφανιστεί πολύ γρήγορα. Ομως ο γραφιάς που εξακολουθεί να δουλεύει με την περγαμηνή διασφαλίζει την αντοχή της ανάμνησης τόσο για τον ίδιο όσο και για το γραπτό του». Για να καταλήξει στα πρώτα ψυχομετρικά τεστ στο εργαστήριο του Wilhelm Wundt στη Λειψία το 1879 και ακολούθως στο σήμερα και στα πολύπλοκα πειράματα που λαμβάνουν χώρα στον τομέα της γνωσιακής επιστήμης με στόχο, τι άλλο, τον πολύπλευρο προσδιορισμό της φύσης της προσοχής.

Στο βίντεο http://www.momaps1.org/expo1/event/joshua-cohen-2/, στο οποίο ο Τζόσουα Κοέν μιλάει για το Attention! A Short History στο MoMa της Νέας Υόρκης.