Φαίνεται ότι αντιμετωπίζουμε μια απαιτητική άσκηση επαναπροσδιορισμού των Αλφαβητισμών σε μία προοπτική δια βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης. Η πρόκληση ξεκινά από τον αρχικό τους ορισμό (βλ. τις τρεις βασικές ικανότητες: ανάγνωση, γραφή και αριθμητική), που ανταποκρίνονταν στο μαζικά εκτενές εκπαιδευτικό μοντέλο της Βιομηχανικής Κοινωνίας, και φτάνει μέχρι τον ορισμό αυτού που φαίνεται να κυριαρχεί σήμερα και για τα επόμενα χρόνια ως η ευρέως αποδεκτή απαραίτητη δέσμη (και επίπεδο) ικανοτήτων στους τομείς της «ζωής» (προσωπική και πολιτιστική ανάπτυξη, ιδιότητα του πολίτη, κλπ.) και της «εργασίας» (συγκεκριμένες γνώσεις και προσόντα) των ατόμων. Πρόκειται για μία δέσμη ικανοτήτων, οι οποίες ανταποκρίνονται, με τη σειρά τους, στις κοινωνικές και εννοιολογικές δομές της αναδυόμενης κοινωνίας της γνώσης. Οι ικανότητες αυτές – ή οι νέοι Αλφαβητισμοί –, οι οποίες σχετίζονται μέχρι ενός σημείου με την τεχνική κωδικοποίηση του 21ου αιώνα, εξακολουθούν να θεωρούνται οι βάσεις για την απόκτηση της γνώσης και την ανάπτυξη των προσόντων, ενώ ταυτόχρονα έχουν ιδιαίτερο αντίκτυπο στη δόμηση του υποδείγματος του σχολικού εκπαιδευτικού συστήματος.
Ήδη έχει επιτελεστεί σημαντικό ακαδημαϊκό έργο για τον ορισμό και κυρίως την αποτελεσματική ενσωμάτωση των προαναφερομένων ικανοτήτων στο σχολικό εκπαιδευτικό σύστημα. Πρόσφατα, μία ομάδα ειδικών από την Ε.Ε. κατέληξαν κοινή συναινέσει σε μία μάλλον αυθαίρετη αλλά κατά πάσα πιθανότητα λειτουργική δέσμη βασικών ικανοτήτων. Μία από αυτές τις οκτώ βασικές ικανότητες είναι ο ψηφιακός αλφαβητισμός, παρά τον έντονο «οριζόντιο» χαρακτήρα που παρουσιάζει σε σύγκριση με τις υπόλοιπες επτά, με την πιθανή εξαίρεση της ικανότητας «μαθαίνω πώς να μαθαίνω».
Είτε πρόκειται για αλλαγή υποδείγματος είτε όχι, σίγουρα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε την αυξανόμενη διεξάρτηση των στρατηγικών μεταξύ εκπαίδευσης και κοινωνικής ένταξης. Με άλλα λόγια, η νέα πρόκληση για ισότητα σημαίνει ότι θα πρέπει να απεργαστούμε εκ νέου τα μαθησιακά μας συστήματα, από την προσφορά μαζικής εκπαίδευσης έως τη δέσμευση των ατόμων σε εμπειρίες μαζικής μάθησης, με την αναβάθμιση της ικανότητάς τους «μαθαίνω πώς να μαθαίνω», όπου ο ψηφιακός αλφαβητισμός αποκτά καίρια σημασία.
Άρθρα (RSS)