‘‘Τα 400 χτυπήματα’’ (Les quatre cents coups) Σκηνοθεσία: Φρανσουά Τρυφώ (1959).
Η σκηνή του τέλους με ένα πλάνο μεγάλης διάρκειας. Ο πρωταγωνιστής μας τρέχει με κανονικό διασκελισμό. Η κάμερα τον ακολουθεί με ένα τράβελιγκ διαρκείας. Ο αρχικά κλειστός χώρος από φράκτες σιγά σιγά ανοίγει. Ακούγεται μόνο ο ήχος των βημάτων και που και που ένα κελάιδισμα πουλιών. Ο χρόνος εξαφανίζεται. Και κάποτε φτάνει στη θάλασσα.
Τα 400 χτυπήματα είναι μια ταινία του Τρυφώ με θέμα την παιδική ηλικία, έντονα βιωματική, που προσφέρεται για πολλαπλές αναγνώσεις, με την παιδαγωγική σχέση που διατρέχει ολόκληρη την ιστορία να είναι το ζητούμενο.
Ο Αντουάν Ντουανέλ, μαθητής σ’ ένα σχολείο του Παρισιού πλήττει αφόρητα. Ο δάσκαλός του τον έχει βάλει στο στόχαστρο και στο σπίτι δεν υπάρχει σημείο επαφής. Την κοπανάει απ’ τα μαθήματα, πιάνει τη μάνα του στα πράσα και καταφεύγει στο σπίτι του φίλου και συνεργού του Ρενέ.
Οι γονείς του, τελείως άοπλοι, συνεχίζουν τις αδέξιες κινήσεις τους και το σχολείο ολοένα σκληραίνει τη στάση του. Η στενή συνεργασία σχολείου και οικογένειας, αντίθετα με τις προσδοκίες, σπρώχνει τον νεαρό Αντουάν σ’ ένα ολισθηρό δρόμο.
Ο Αντουάν για να εξοικονομήσει λίγα χρήματα κλέβει μια γραφομηχανή, αλλά δεν καταφέρνει να την πουλήσει. Επιστρέφοντάς την στο γραφείο του πατέρα του απ’ όπου την είχε πάρει, συλλαμβάνεται. Ο δικαστής ανηλίκων, με τις ευλογίες των γονιών, θα τον κλείσει σ’ ένα Κέντρο Εποπτείας Ανηλίκων.
Αποδρά και ανακαλύπτει τη θάλασσα… Στην πραγματικότητα τα 400 χτυπήματα δεν είναι παρά ένα οικογενειακό χρονικό, μια ρομαντική αυτοβιογραφία, και ο ήρωας Αντουάν Ντουανέλ μια μυθοποιημένη εκδοχή του ίδιου του σκηνοθέτη. Αλλά και οι λήψεις της ταινίας είναι εξ ίσου πραγματικές: το σκηνικό της δεν είναι άλλο από τις λαϊκές γειτονιές του βόρειου Παρισιού. Η ταινία απρόσμενα βρήκε τεράστια απήχηση όχι μόνο στη Δύση αλλά σ’ όλο τον κόσμο. Κι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχει σ’ αυτή ένα μυστικό που έχουν και οι ταινίες του Τσάρλι Τσάπλιν. Είναι αυτό που ο G. Bachelard ονομάζει ποιητική της ονειροπόλησης. Πράγματι, τα 400 χτυπήματα είναι ένα θαυμάσιο ποίημα που μας κάνει να αναγνωρίσουμε την παιδικότητα, το ζωντανό πυρήνα της ανθρώπινης ψυχής που είναι η κινητήριος δύναμη της επιθυμίας και της δημιουργίας. Η αθέατη αυτή ιδιότητα είναι η γέφυρα που συνδέει τον άνθρωπο με την ελπίδα και το όνειρο.
Τα 400 χτυπήματα ήταν η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του Τρυφώ και απέσπασε στις Κάννες τη χρονιά που εμφανίστηκε το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας.
Άρθρα (RSS)