«Τα ανθρώπινα όντα, όπως τα γνωρίζουμε, εξελίχθηκαν από προγενέστερα είδη ζώων;» ήταν το ερώτημα που υποβλήθηκε σε πολίτες 34 χωρών, το 2005, στο πλαίσιο έρευνας του περιοδικού Science (Miller et al.,11-8-2006). Μόνο το 54% των Ελλήνων απάντησε ότι η υπόθεση είναι σωστή. Η χώρα μας κατέλαβε την 28η θέση.
«Ετυχε ποτέ να ακούσετε, να δείτε ή να διαβάσετε κάτι σχετικό με τον Δαρβίνο και τη θεωρία του;» ήταν το ερώτημα σε έρευνα μεταξύ Ελλήνων πολιτών που δημοσιεύθηκε στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» (18-3-2007). Το 52% των ερωτηθέντων δεν είχε ιδέα για την εξέλιξη των ειδών και για τον εκφραστή της σχετικής θεωρίας. Και από τους γνωρίζοντες, μόλις το 13% την αποδέχεται πλήρως. Ενα 50% την αποδεχόταν εν μέρει, ενώ το 27% την απέρριπτε εξ ολοκλήρου.
Θελήσαμε να διαπιστώσουμε τι αντιλήψεις είχαν διαμορφώσει οι Ελληνες μαθητές για τη θεωρία της βιολογικής εξέλιξης. Τα ευρήματα πρόσφατης σχετικής έρευνας (Πανεπιστήμιο Αθηνών, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πρίνου, Χαλκιά, Σκορδούλης 2007) είναι αποκαρδιωτικά.
? Κανένας μαθητής δεν ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσει σε απλά παραδείγματα τη φυσική επιλογή για να εξηγήσει τις αλλαγές των οργανισμών, ενώ οι απαντήσεις τους έδειξαν παντελή άγνοια για τον μηχανισμό με τον οποίο συμβαίνουν. Οι περισσότεροι μαθητές αντιμετώπιζαν τους οργανισμούς ως ενιαίο σύνολο πανομοιότυπων ατόμων, που αλλάζουν ταυτόχρονα εξαιτίας της ανάγκης, αντιλήψεις που επικρατούσαν πολύ πριν γίνει αποδεκτή η θεωρία της φυσικής επιλογής του Δαρβίνου.
? Οι μαθητές έδειξαν να αγνοούν τι ακριβώς σημαίνει η εξέλιξη για τη βιολογία. Θεωρούσαν τη βιολογική εξέλιξη ως αλλαγή των ίδιων των ατόμων και όχι ως αλλαγές στη σύνθεση των πληθυσμών. Μόνο το 26,8% των μαθητών έδωσε την επιστημονική απάντηση σε αυτό το θέμα.
? Μόνο το 16,6% των μαθητών δεν δέχθηκε ότι τα «νέα γνωρίσματα εμφανίζονται στους οργανισμούς, επειδή τα χρειάζονται για να επιβιώσουν».
? Μόνο ένας στους τρεις μαθητές θεώρησε ότι οι διαθέσιμες αποδείξεις είναι επαρκείς για να θεωρείται αξιόπιστη η Θεωρία της Εξέλιξης.
? Λιγότεροι από τους μισούς μαθητές (46,7%) γνώριζαν ότι οι άνθρωποι δεν συνυπήρχαν με τους δεινοσαύρους.
Αυτά έμαθαν τα παιδιά (ή, μάλλον… δεν έμαθαν) αυτά είπαν. Στα εγχειρίδια της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Βιολογίας, Γ΄ Γυμνασίου και Λυκείου, η Εξέλιξη αντί να αποτελεί το ενοποιητικό πλαίσιο, όπως παγκοσμίως προτείνεται, είναι ένα ανεξάρτητο κεφάλαιο που παρατίθεται αίφνης και τελευταίο… Από το μεγαλύτερο μέρος της Bιολογίας Γυμνασίου και Λυκείου απουσιάζει κάποια συγκεκριμένη συσχέτιση με την Εξέλιξη (εκτός από κάποιες αναφορές στο Πρόγραμμα της Βιολογίας της Α΄ Γυμνασίου για την επισήμανση ομοιοτήτων και διαφορών σε συστήματα διαφόρων ομάδων οργανισμών στα νέα προγράμματα, που εφαρμόστηκαν βαθμιαία μετά το 1997). Την τελευταία δεκαετία μάλιστα, από το 2000 περίπου έως σήμερα, ενώ και στους στόχους των Αναλυτικών Προγραμμάτων Βιολογίας συμπεριλαμβάνεται η διδασκαλία της Θεωρίας της Εξέλιξης, στην πράξη αυτή έχει περιοριστεί ακόμη περισσότερο. Στο Λύκειο δεν διεξάγεται σε καμία τάξη…
Τελικά οι μαθητές σε όλο το διάστημα της φοίτησής τους στο σχολείο, έχουν μόνο μία ευκαιρία να διδαχθούν τη Θεωρία της Εξέλιξης: στο τέλος της Γ΄ Γυμνασίου. Και χωρίς να είναι βέβαιο ότι αυτή πάντα αξιοποιείται…
Η βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ χαρίζει στο διαδίκτυο το σύνολο του επιστημονικού έργου του Δαρβίνου. Περιλαμβάνει 20.000 εργασίες, σημειώσεις και προσχέδια που προέκυψαν από τα χρόνια έρευνας του μεγάλου φυσιοδίφη, καθώς και 90.000 φωτογραφίες και σχέδια. Μέχρι τώρα, μόνο οι δημοσιεύσεις του ήταν διαθέσιμες στο ευρύ κοινό, ενώ τα υπόλοιπα γραπτά του μπορούσαν να τα δουν οι ακαδημαϊκοί ερευνητές.
Άρθρα (RSS)