Μισό αιώνα πριν, ο Πικιώνης αναλάμβανε να σχεδιάσει το πιο δύσκολο έργο της ζωής του. Ν’ αναμετρηθεί με την Ακρόπολη, τόσο απλά. Ένα έργο που μετά την Απελευθέρωση στοίχειωνε κάθε αρχιτέκτονα, τυφλωμένο από το φως του Παρθενώνα.
Δεν τον ήθελε τον Παρθενώνα παρά ως το απόμακρο, ασφαλές «σκηνικό βάθους». Και βασανίστηκε να βρει τα σημεία και τις οπτικές φυγές που θα του εξασφάλιζαν αυτές τις μακρινές θέες. Γιατί όλο το εκεί έργο του στηρίζεται κυρίως στην «άυλη» οργάνωση του βλέμματος. Με βάση τις θεωρητικές θέσεις που είχε προπολεμικά διατυπώσει ο φίλος του Κωνσταντίνος Δοξιάδης στη γερμανική διατριβή του, ο Πικιώνης μετασχημάτισε το κυματιστό τοπίο των δύο λόφων, της Ακρόπολης και το Φιλοπάππου, σ’ ένα πεδίο γεμάτο ιδεατές χαράξεις με οπτικές γωνίες στο έδαφος· αυτές «εξηγούν» και «οργανώνουν» το γεωγραφικό χώρο και τον μετατρέπουν σε πνευματικό τοπίο, υποταγμένο στη δύναμη του νου. Με βάση τέτοιες χαράξεις σ’ επιλεγμένα σημεία στάσης, έδινε μετά οδηγίες στα συνεργεία για το πώς θα τοποθετηθούν ψηφίδα ψηφίδα οι πέτρες κι οι πλάκες στο λιθόστρωτο ή τα κράσπεδα στα μονοπάτια. Οι ίδιοι ουράνιοι νόμοι καθόρισαν ακόμα και τις συνηχήσεις ανάμεσα στα λιγοστά χτίσματα και τις βοηθητικές κατασκευές.
Μπορεί σήμερα πολλά από τα αόρατα σημεία που διάλεξε ο Πικιώνης να έχουν χαθεί, πνιγμένα στην πυκνή βλάστηση που φούντωσε με τα χρόνια, ή να έχουν ξεχαστεί. Αλλά απομένουν αρκετά σημάδια τους ώστε να πείθουν για την ικανότητά τους να υπενθυμίζουν την άρρηκτη συγγένεια φύσης με «ανθρώπινο έργο». Έχοντας ως διαμεσολαβητή τ’ αυθεντικά και τα φτιαχτά spolia (σπαράγματα ερειπίων) που ο Πικιώνης έσπειρε παντού επινοώντας ένα μείγμα αρχαιολογικού χώρου και ιερού άλσους ως τη σύγχρονη εκδοχή μιας «επίσκεψης» στην ιστορία. Η οποία δεν μπορεί πια παρά να έχει τη μορφή αποσπασματικού σχόλιου, ενός υπέροχου θραύσματος.
LIFO
Άρθρα (RSS)