Άρθρα με ετικέτα “Αριστοτέλης”

ar.jpgΚοκκίνησαν οι προφέσσορες στο Cambridge με το ορθογραφικό λάθος στη γυάλινη πόρτα του. Στη νέα του πτέρυγα έχει µια γυάλινη πόρτα στην οποία έγραψαν τη γνωστή αριστοτελική ρήση «Πάντες άνθρωποι του ειδέναι ορέγονται φύσει». Μόνο που στη λέξη «φύσει» αντί για ελληνικό σίγµα έβαλαν το λατινικό s. Το κατάλαβαν πολλοί, αφού η συγκεκριµένη πόρτα ανοίγει απελπιστικά αργά και σχηµατίζεται ουρά µπροστά της. «Ακόµη και οι θεοί έδειξαν την αποδοκιµασία τους», είπε η καθηγήτρια στις Κλασικές Σπουδές, Μαίρη Μπερντ, αποδίδοντας στην οργή των θεών το βραδύ άνοιγµα της θύρας.

dailymail

Comments 0 σχόλια »

aristote-au-mont-saint-michel_couverture.jpgΣυζητήθηκε, στη Γαλλία, όσο λίγα βιβλία τα τελευταία χρόνια: Ο «Αριστοτέλης στο Μον-Σαιν Μισέλ. Οι ελληνικές ρίζες της χριστιανικής Ευρώπης», του Συλβαίν Γκουγκενέμ. Δημοσιευμένο τώρα από τις εκδόσεις Ολκός και μεταφρασμένο, ωραία, στα ελληνικά από τη Φανή Γαϊδατζή και τη Φανή Μπούμπουλη. Η θέση του: η αρχαία σοφία και η αριστοτελική σκέψη, αντίθετα με ό,τι πιστευόταν δεν μεταφέρθηκε στη Δύση από τις λατινικές μεταφράσεις των αραβικών κειμένων του Αριστοτέλη. Η αρχαία σοφία ανακαλύφθηκε στο Βυζάντιο, μεταφράστηκε από ’κει και διαδόθηκε στη Δύση με σημείο αιχμής τον 12ο αιώνα και μάλιστα τα σύνορα της Νορμανδίας με τη Βρετάννη, τη μονή του Ορους του Αγίου Μιχαήλ, χάρις, εκτός των άλλων, σ’ έναν Βενετό αντιγραφέα τον Ιάκωβο της Βενετίας, μεταφραστή του Αριστοτέλη, που είχε ζήσει στην Ανατολή και γνώριζε καλά τα ελληνικά.

Η Δύση δεν υπήρξε ποτέ «σκοτεινή» και ο χριστιανισμός της αποτελούσε μια ενότητα με τον χριστιανισμό της βυζαντινή Ανατολής· η αρχαία παράδοση ήταν μέρος της πνευματικής της θεμελίωσης. Πλήθος τα στοιχεία που το αποδεικνύουν. Αλλωστε, πώς μπορούσε να μεταφερθεί η ελληνική φιλοσοφία από τους μουσουλμάνους αφού στην ισλαμική παράδοση, ο εκτός Κορανίου στοχασμός είναι αδιανόητος. Οι επιστήμες αναπτύχθηκαν, ναι, αλλά όχι η φιλοσοφία ως «όργανον, ως διαδρομή ανεξάρτητης πνευματικής αναζήτησης. Πώς θα μπορούσε να μεταφερθεί άλλωστε η φιλοσοφία από μια γλώσσα (όπως τα αραβικά) που δεν είναι σε θέση να αποδώσει αφηρημένες έννοιες; Μήπως η Δύση πρέπει να απενοχοποιηθεί, επιτέλους, από το σύνδρομο του Οριενταλισμού; Η αντίθεση: Κι όμως, ο Αλ Φαραμπί από τον 10ο αιώνα, στην «Αναζήτηση της ευδαιμονίας» παρουσιάζει τη φιλοσοφία ώς την υπέρτατη επιστήμη. Πολλά κείμενα της αρχαιότητας έγιναν γνωστά χάρις στη μετάφρασή τους από τα λατινικά. Μπορούμε να περιορίσουμε τον ρόλο της αραβικής (και της εβραϊκής) σκέψης στον ρόλο του μεσάζοντα; Μπορούμε με σοβαρότητα να πούμε ότι υπάρχουν γλώσσες ανίκανες στην αφαίρεση; Μπορούμε να περιορίσουμε τον μουσουλμανικό πολιτισμό στη θρησκεία του, ξαναπέφτοντας στην απλοποίηση τύπου Χάντιγκτον, όσο κι αν αυτή ακόμα σήμερα γοητεύει; Στο κάτω κάτω οι ειδικοί γνώριζαν ότι στη συζήτηση της μεταφοράς της αρχαίας σοφίας στη Δύση, τα πράγματα δεν ήταν απλά και πως οι πραγματικές διαδρομές ήταν πολύπλοκες και, συχνά, ασαφείς.

Σύνθεση: Το βιβλίο αποδίδει πολύ ωραία τον εσωτερικό πνευματικό δυναμισμό της Δύσης και τις ελληνικές προϋποθέσεις της χριστιανικής σκέψης. Δίνει, επίσης, την ευκαιρία για έναν κριτικό αναστοχασμό του δυναμισμού της μεταφοράς των ιδεών και των ορίων της. Είναι, όμως, άδικο με το Ισλάμ. Ολα γίνονται σαφέστερα αν αφήσουμε κατά μέρος το, αφελές, σύνδρομο του ποιος υπήρξε πρώτος και στραφούμε στο ερώτημα πώς γεννιούνται οι ανάγκες για το καινούργιο. Και πώς συναλλάσσονται οι πολιτισμοί.

Άρθρο του N. E. Kαραπιδάκη στην Καθημερινή

Comments 0 σχόλια »

9782020965415.jpgΤο 2008 κυκλοφόρησε στη Γαλλία ένα βιβλίο, που τάραξε τα νερά και προκάλεσε πολλές συζητήσεις, ακόμη και διαμάχες. Συγγραφέας ο Συλβαίν Γκουγκενέμ (Sylvain Gouguenheim) καθηγητής Μεσαιωνικής Ιστορίας. Τίτλος του βιβλίου «Ο Αριστοτέλης στο Μον-Σαιν Μισέλ» με τον περισσότερο εύγλωττο υπότιτλο «Οι ελληνικές ρίζες της χριστιανικής Ευρώπης». Μεταφράστηκε στα ελληνικά και κυκλοφόρησε τον περασμένο Μάιο από τις εκδόσεις ΟΛΚΟΣ.

Το βιβλίο είναι αυστηρά επιστημονικό: διατυπώνει μία – δύο θέσεις και το μεγαλύτερο μέρος, ίσως το 95%, αφιερώνεται στην τεκμηρίωσή τους με εκτεταμένη και επίπονη έρευνα. Η χρονική περιοχή της έρευνας εκτείνεται από τον 7ο έως τον 12ο αιώνα, χωρίς ωστόσο αυστηρούς περιορισμούς, που θεωρούνται οι πιο σκοτεινοί για τη Λατινογενή Ευρώπη και συμπίπτουν με τους πιο φωτεινούς του Ισλαμοαραβικού κόσμου. Φαίνεται όμως ότι ούτε η Ευρώπη ζούσε την πιο σκοτεινή της περίοδο ούτε η ισλαμοαραβική ακμή υπήρξε τόσο φωτεινή όσο πιστέψαμε αργότερα.

Εκείνο που αμφισβητεί ο καθηγητής Γκουγκενέμ είναι το μέχρι σήμερα κυρίαρχο στη Δύση σχήμα ότι η λατινική Ευρώπη είχε εντελώς αποκοπεί από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, από τη γνώση και τη φιλοσοφία. Αρχισε να ξανασυνδέεται μαζί του όταν με την επανακατάληψη της Ισπανίας ήρθε σε επαφή με αρχαία ελληνικά συγγράμματα, κυρίως του Αριστοτέλη, μεταφρασμένα από τους Αραβες στα λατινικά. Η επαφή αυτή θεωρείται ακόμα ότι ήταν ο ηλεκτρικός σπινθήρας που πυροδότησε τη μεγάλη πυρκαγιά της Αναγέννησης.

Είναι απορίας άξιο πώς και γιατί επικράτησε αυτό το σχήμα. Αναμφίβολα η Αναγέννηση εμπεριέχει την αναδρομή στον αρχαίο κόσμο, ελληνικό και ρωμαϊκό, αλλά είναι μάλλον εύκολο να πιστέψουμε ότι αρκούσαν μερικές μεταφράσεις αρχαίων συγγραμμάτων που βρέθηκαν στην Ισπανία για να προκαλέσουν την Αναγέννηση. Προηγήθηκαν, φαίνεται, άλλες διαδικασίες κατά τους «σκοτεινούς αιώνες» που έκαναν την Αναγέννηση επείγουσα ανάγκη ζωής και σκέψης, από κάθε άποψη. Το Ισλαμοαραβικό σχήμα, που σήμερα για λόγους «πολιτικής ορθότητας» δεν τολμούμε να θίξουμε, φαίνεται ότι προέκυψε από τον ρομαντικό και βαθύτατα αντιδιαφωτιστικό οριενταλισμό του 19ου αιώνα, στον οποίο κατά μεγάλο μέρος φαίνεται ότι οφείλουμε και την ευρωπαϊκή συμπάθεια στη δική μας Επανάσταση του 1821.

Για να ξαναγυρίσουμε στον Γκουγκενέμ. Η επαφή, περισσότερο των Αράβων και λιγότερο του Ισλάμ, με την αρχαία γνώση και φιλοσοφία ήταν σπουδαίο γεγονός για τους ίδιους τους Αραβες και τη μεγάλη τους ακμή. Πολύ λιγότερο όμως για την Ευρώπη και την Αναγέννησή της. Και το σημαντικότερο, ο χριστιανικός κόσμος της Ανατολής δεν έχασε ποτέ την οργανική του σχέση με την αρχαία γνώση και φιλοσοφία και δεν έπαψε ποτέ να διοχετεύει στη λατινική Δύση τις εμπειρίες του. Ο Αριστοτέλης και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς ήταν γνωστοί και μεταφρασμένοι στα λατινικά, δεκάδες χρόνια πριν ανακαλυφθούν οι αραβικές μεταφράσεις.

Η ανάπτυξη του Γκουγκενέμ είναι λεπτομερής, εκτείνεται σε όλη τη γεωγραφική περιοχή όπου διαμορφώθηκαν τα σημεία επαφής των χριστιανών και των Αράβων με την αρχαία γνώση και φιλοσοφία. Αναφέρεται σε εκατοντάδες ονόματα και σε χιλιάδες περιστατικά, τα οποία αναδεικνύουν τον καίριο διαμεσολαβητικό ρόλο του Βυζαντίου και των ανατολικών επαρχιών του, ιδίως των χριστιανών της Συρίας, ακόμη και μετά την αραβική κατάκτηση. Τα χριστιανικά μοναστήρια από την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη, τη Συρία και την Κωνσταντινούπολη ώς το Μον-Σαιν Μισέλ της βόρειας Γαλλίας, όπου ο Ιάκωβος της Βενετίας μετέφρασε πριν από τους Αραβες ολόκληρο τον Αριστοτέλη, εξελίχθηκαν σε κέντρα αντιγραφής, μετάφρασης και μελέτης αρχαίων ελληνικών συγγραμμάτων. Και το πιο σημαντικό, τα μοναστήρια αυτά εξελίχθηκαν, με το πέρασμα του χρόνου, σε κέντρα συνάντησης και επικοινωνίας μιας πανευρωπαϊκής διανόησης, θρησκευτικής στην αρχή, που φαίνεται, όμως, ότι ήταν η πρώτη εκρηκτική ύλη για τη μεγάλη έκρηξη της Αναγέννησης.

Άρθρο του Αντώνη Καρκαγιάννη στην Καθημερινή

Europe’s debt to Islam given a skeptical look The NY Times

Lexilogia forum

Comments 0 σχόλια »

Ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, Πρόεδρος Κέντρου Έρευνας της Ελληνικής Φιλοσοφίας της Ακαδημίας Αθηνών  επιχειρηματολογεί στην εκπομπή “Μεγάλοι Έλληνες” του ΣΚΑΪ, στο δίλημμα Αριστοτέλης ή Πλάτων.

Comments 0 σχόλια »

aristotle.jpgΟ Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) είχε πράγματι αετίσια μύτη. Το επιβεβαιώνει το εικοστό σωζόμενο αρχαίο μαρμάρινο πορτρέτο του, που βρέθηκε στην ανασκαφή για την ανέγερση του Νέου Μουσείου Ακρόπολης στο οικόπεδο Μακρυγιάννη, δίπλα σ΄ ένα μεγάλο εργαστήριο γλυπτικής. Η κεφαλή χρονολογείται στα τέλη του 1ου αι. μ.Χ. και αποτελεί εξαίρετο δείγμα ακμής της εικονιστικής γλυπτικής κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Είναι ένα από τα 572 πορτρέτα αυτής της περιόδου που βρέθηκαν, όπως τόνισε ο καθηγητής της Αρχαιολογίας Πέτρος Θέμελης κατά την παρουσίαση ενός σπάνιου τόμου με τις ανακοινώσεις του συνεδρίου, που οργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη, για τις πρόσφατες ανακαλύψεις Ελλήνων και ξένων αρχαιολόγων- κυρίως στις ανασκαφές του Μετρό, της ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων και της ανέγερσης του Νέου Μουσείου Ακρόπολης.

Νέα ευρήματα Τα ΝΕΑ

Comments 0 σχόλια »

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση
Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων