Ο Κλοντ Λεβί-Στρος, που έφυγε από τη ζωή την περασμένη Κυριακή, λίγες μέρες πριν συμπληρώσει τα 101 του χρόνια, υπήρξε μια κορυφαία μορφή στον κόσμο της ανθρωπολογίας. Ηταν εκείνος που γκρέμισε τη συμβατική δυτική αντίληψη για τον αποκαλούμενο «πρωτόγονο άνθρωπο». Γόνος μιας οικογένειας Γαλλοεβραίων καλλιτεχνών, ήταν η πεμπτουσία του Γάλλου διανοουμένου, με εμβέλεια τόσο στη δημόσια σφαίρα όσο και στους ακαδημαϊκούς κύκλους.
Η δύναμη της σκέψης του επηρέασε ακόμα και τους επικριτές του, που δεν ήταν λίγοι. Και η γραφή του, μια ανάμιξη του επιστημονικού και του ποιητικού, δεν έμοιαζε με τίποτε από όσα είχαν πριν από αυτόν δημοσιευτεί στο πεδίο της ανθρωπολογίας. Ενα από τα πιο σημαντικά κληροδοτήματά του είναι το έργο «Mytho-logiques» με θέμα τη δομή της μυθολογίας των ιθαγενών της Αμερικής, που δημοσιεύτηκε από το 1964 έως το 1971. Οι τέσσερις τόμοι του – «Το ωμό και το μαγειρεμένο», «Από το μέλι στη στάχτη», «Οι καταγωγή των καλών τρόπων στο τραπέζι», «Ο γυμνός άνθρωπος» – δεν ήταν τίποτα λιγότερο από μια νέα ερμηνεία του κόσμου, βασισμένη στην ανάλυση πολλών εκατοντάδων μύθων προερχόμενων από ελάχιστα γνωστές φυλές και παραδόσεις.
– «Παρατηρώ τις καταστροφές που γίνονται… Την τρομακτική εξαφάνιση ζωντανών ειδών, είτε είναι ζώα είτε φυτά – αλλά και το ίδιο το γεγονός ότι το ανθρώπινο είδος ζει σε ένα καθεστώς εσωτερικής δηλητηρίασης. Σκέφτομαι το παρόν και τον κόσμο στον οποίο τελειώνω τις μέρες μου. Και δεν τον αγαπώ αυτόν τον κόσμο» (συνέντευξη, 2005).
– «Ο δρόμος στον οποίο βαδίζουν σήμερα οι άνθρωποι συσσωρεύει τόσο μεγάλες εντάσεις, ώστε τα σημερινά φυλετικά μίση να μην είναι παρά φτωχό προμήνυμα της οξυμένης μισαλλοδοξίας που υπάρχει κίνδυνος να εδραιωθεί αύριο, χωρίς μάλιστα να χρειάζεται τις εθνικές διαφορές ως πρόσχημα. Μπορούμε να στηρίξουμε τις ελπίδες μας μόνο σε μια αλλαγή της πορείας της ιστορίας, η οποία είναι ακόμα πιο δύσκολη από την εξασφάλιση μιας προόδου στην πορεία των ιδεών» (Φυλή και Πολιτισμός», 1971).
– «Είναι αδύνατον για έναν εθνολόγο να αγνοήσει την τερατώδη καταστροφή που έχουμε προκαλέσει οι Δυτικοί, εδώ και αιώνες, σε πολιτισμούς διαφορετικούς από τον δικό μας. Δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε την καταστροφή ανθρώπινων κοινωνιών από την καταστροφή που θύματά της είναι σήμερα ζωικά και φυτικά είδη, και όλα αυτά στο όνομα ενός ουμανισμού που τοποθέτησε τον άνθρωπο στη θέση του βασιλιά και αφέντη του κόσμου. Ο ορισμός που έδωσε στον άνθρωπο ο κλασικός ουμανισμός είναι πολύ στενός, τον παρουσιάζει μόνο ως σκεπτόμενο ον αντί να τον θεωρήσει ένα ζωντανό πλάσμα. Το αποτέλεσμα είναι ότι το σύνορο όπου τελειώνει η «ανθρωπιά» είναι πολύ κοντά στον άνθρωπο, ο οποίος έτσι γίνεται ευάλωτος στην καταστροφή» (συνέντευξη, 2005).
– «Ο κόσμος άρχισε χωρίς τον άνθρωπο και θα τελειώσει χωρίς αυτόν» («Θλιβεροί Τροπικοί», 1955).
Άρθρα (RSS)