Terra Computerata

“Ο αληθινός φασισμός”: Ένα από τα σημαντικότερα ντοκιμαντέρ στην ιστορία του κινηματογράφου για την κατανόηση του φασιστικού φαινομένου, γυρισμένο το 1965, με υλικό από τα αρχεία της ΕΣΣΔ, της Γερμανίας και της Πολωνίας. Τα λίγα μέτρα φιλμ που χρειάστηκε να γυρίσει ο σκηνοθέτης, τα γύρισε με τη μηχανή κρυμμένη, χωρίς ηθοποιούς, χωρίς κομπάρσους. Ο πραγματικός τίτλος της ταινίας είναι «Ο καθημερινός φασισμός», στοιχείο που νοηματοδοτεί και τη μέθοδο προσέγγισης που επέλεξε ο μεγάλος Μιχαήλ Ρομ. Ενδιαφέρεται για «μικρά», φαινομενικά ασήμαντα στοιχεία της καθημερινότητας των «απλών ανθρώπων», αφήνοντας στην άκρη τον “μεγάλο ηγέτη” Στάλιν, γεγονός που τον έφερε κατηγορούμενο από τους οπαδούς του “πατερούλη”. Η ιδιότυπη προσωπική αφήγηση-σχόλιο του μεγάλου σκηνοθέτη ξεκινά από την παρακολούθηση παιδιών και φτάνει στην επισήμανση της “μεταλλαγής” των μικροαστών στη Γερμανία, οι οποίοι στήριξαν καθοριστικά τον Χίτλερ και τους εθνικοσοσιαλιστές του. Ο φασισμός παρέσυρε τις μάζες γιατί κατόρθωσε να μπει στην καθημερινή ζωή τού ανθρώπου από την πλάγια πόρτα του συναισθηματισμού, λέει ο Ρομ, ο οποίος πίστευε ότι «η δουλειά πάνω σε μια ταινία τεκμηρίωσης είναι σχολείο της αλήθειας». Παρουσιάζουμε σήμερα μια συνέντευξη-συζήτηση του Φώτου Λαμπρινού, μαθητή του Ρομ στη σχολή της Μόσχας τη δεκαετία του ’60 (ο Ρομ πέθανε το 1971), συζήτηση που επικεντρώνεται στον “Αληθινό φασισμό”.

Δεκαεφτά κεφάλαια απαρτίζουν την ταινία-μελέτη του Μ. Ρομ. Μερικοί από τους τίτλους αυτών των κεφαλαίων: “Ο Αγών μου”, «Λίγα λόγια για τον συγγραφέα”, «Κουλτούρα του Γ’ Ράιχ”, “Ένας λαός, μια αυτοκρατορία, ένας φύρερ», «Τέχνη», «Ανήκουμε σε σένα”, «Και όμως, υπήρχε και άλλη Γερμανία”, «Ο Χίτλερ διέταξε, εμείς εκτελούμε», “Τέλος της Γ’ αυτοκρατορίας», «Κεφάλαιο τελευταίο, ατελείωτο…».

Η ταχεία ανάπτυξη του διαδικτύου και η συνεχής σμίκρυνση των ηλεκτρονικών συσκευών οδηγούν σε μια ραγδαία αύξηση του αριθμού των συνδεδεμένων στο διαδίκτυο αντικειμένων: έξυπνα κινητά τηλέφωνα, ηλεκτρονικά βιβλία, αυτοκίνητα, ηλεκτρικές συσκευές, αλλά και ηλεκτρονικές ετικέτες προϊόντων έχουν πλέον τη δυνατότητα να συνδεθούν στο διαδίκτυο και να αλληλεπιδράσουν με ανθρώπους και υπολογιστές αλλά και μεταξύ τους. Ποιες είναι όμως οι προκλήσεις που φέρνει μαζί της αυτή η τεχνολογία; Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρουσιάζει τη δική του απάντηση μέσω της Έκθεσης σχετικά με το «Διαδίκτυο των Αντικειμένων» (Internet of things). Η Έκθεση, που συντάχθηκε από την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας του ΕΚ, αποσκοπεί στη δημιουργία ενός κανονιστικού και νομικού πλαισίου το οποίο αφενός θα προστατεύει τον ευρωπαίο καταναλωτή και αφετέρου θα ενθαρρύνει τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στον εν λόγω καινοτόμο τεχνολογικό τομέα.

Η Έκθεση, που εγκρίθηκε με μεγάλη πλειοψηφία (606 υπέρ, 18 κατά, 17 αποχές) από την Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο, αποτελεί απάντηση στη δέσμη μέτρων που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με στόχο να εξασφαλίσει η ΕΕ κυρίαρχο ρόλο στην ανάπτυξη του «Διαδικτύου των Αντικειμένων» και να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του προς όφελος των Ευρωπαίων πολιτών. Η Ανακοίνωση της Επιτροπής προβλέπει την τυποποίηση των τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται από το «Διαδίκτυο των Αντικειμένων», την αυξημένη χρηματοδότηση για σχετικά έργα Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας καθώς και τη διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των πολιτών.

Το «Διαδίκτυο των Αντικειμένων» είναι η διασύνδεση των καθημερινών αντικειμένων, τόσο μεταξύ τους όσο και με το διαδίκτυο. Το πιο γνωστό παράδειγμα (και ενδεχομένως το λιγότερο χρήσιμο) είναι αυτό του «έξυπνου ψυγείου» που θα ενημερώνει τους χρήστες για τα προϊόντα που πλησιάζουν στην ημερομηνία λήξης αλλά και θα παραγγέλνει μόνο του, μέσω του διαδικτύου, τα προϊόντα που εξαντλούνται. Το «Διαδίκτυο των Αντικειμένων» αναμένεται να δώσει ώθηση στην επιχειρηματικότητα, όπως π.χ. στην αποτελεσματικότητα των εφοδιαστικών αλυσίδων, καθώς η διαχείριση της αποθήκης προϊόντων μιας εταιρείας θα μπορεί να πραγματοποιείται αυτόματα, μέσω υπολογιστών, με μεγάλη ταχύτητα και ακρίβεια και ελάχιστο κόστος. Άλλες εφαρμογές, όπως οι «έξυπνοι» μετρητές κατανάλωσης ενέργειας, οι τηλεχειριζόμενες οικιακές συσκευές και τα δίκτυα αισθητήρων φωτός και θερμοκρασίας αναμένεται να δώσουν σημαντικές λύσεις για την εξοικονόμηση ενέργειας σε σπίτια και καταστήματα. Ήδη τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα, οι ηλεκτρονικές ετικέτες RFID που όλο και περισσότερα προϊόντα φέρουν και οι μικροσκοπικοί αισθητήρες καθιστούν το «Ίντερνετ των Αντικειμένων» μια πραγματικότητα.

Ποιοι είναι όμως οι κίνδυνοι που προκύπτουν για την ιδιωτικότητα των ανθρώπων; Μια μικροσκοπική ετικέτα RFID σε ένα προϊόν που αγοράζουμε μπορεί να αποκαλύψει σημαντικές πληροφορίες για εμάς, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με άλλα δεδομένα για τις καταναλωτικές και κοινωνικές μας συνήθειες. Η ραγδαία πρόοδος των τεχνολογιών του «Διαδικτύου των Αντικειμένων» θέτει νέες προκλήσεις για το νομικό μας σύστημα και αφήνει ανοιχτά ηθικά ερωτήματα για τα όρια της τεχνολογίας, όπως π.χ. τον βαθμό της ιδιωτικότητας που είμαστε διατεθειμένοι να θυσιάσουμε, ως κοινωνία, προκειμένου να επιτύχουμε μεγαλύτερη ασφάλεια ή ευκολία στη ζωή μας. Η Έκθεση του Ευρ. Κοινοβουλίου θέτει το θέμα στη σωστή βάση αναγνωρίζοντας τα πλεονεκτήματα αυτής της νέας τεχνολογίας αλλά και επισημαίνοντας πολλούς από τους κινδύνους που φέρνει μαζί της. Είναι σημαντικό το ότι η ΕΕ πρωτοστατεί διεθνώς σε αυτόν το διάλογο που πραγματεύεται τη σχέση μεταξύ ανθρώπου και τεχνολογίας. Δεν πρόκειται για μια φιλοσοφική συζήτηση αλλά για κάτι πολύ πραγματικό που ήδη έχει αρχίσει να επηρεάζει τις ζωές μας» ανέφερε ο Ευρωβουλευτής της ΝΔ, Καθηγητής Ιωάννης Α. Τσουκαλάς, μετά τη λήξη της ψηφοφορίας.

tsoukalas.org