Μήπως τελικά δε μαθαίνουμε από τα λάθη μας αλλά από τις επιτυχίες μας; Αυτό φαίνεται να υποστηρίζει έρευνα των Eαrl Miller, Mark Histed και Anitha Pasupathy, νευροεπιστημόνων στο Picower Institute for Learning and Memory του ΜΙΤ, που μελέτησαν τη συμπεριφορά πιθήκων. Για πρώτη φορά κατέγραψαν σε πραγματικό χρόνο τις μεταβολές που σημειώνονται στα εγκεφαλικά κύτταρα των πιθήκων-πειραματόζωων, ανάλογα με τις πληροφορίες που λαμβάνουν σχετικά με την επιτυχημένη ή αποτυχημένη έκβαση μιας ενέργειας. Έτσι, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη που πρεσβεύει ότι οι εσφαλμένες ενέργειες ενισχύουν την εκμάθηση των ορθών, ο εγκέφαλος τείνει να απορρίπτει τις πληροφορίες που σχετίζονται με αποτυχημένες ενέργειες, ενώ «αποθηκεύει», δηλαδή απομνημονεύει, μόνον εκείνες που αφορούν επιτυχημένες συμπεριφορές.Η δοκιμασία στην οποία υπέβαλαν τα πειραματόζωα ήταν απλή: οι πίθηκοι έβλεπαν δύο εικόνες να εμφανίζονται εναλλάξ στην οθόνη ενός υπολογιστή. Κάθε φορά που εμφανιζόταν η μία από τις δύο εικόνες (ένας άνδρας που κάπνιζε πίπα), ο πίθηκος «ανταμειβόταν» εάν έστρεφε το βλέμμα του προς τα αριστερά, ενώ όποτε εμφανιζόταν η δεύτερη εικόνα (ένας φωτεινός σηματοδότης), έπρεπε να στρέψει το βλέμμα του προς τα δεξιά για να ανταμειφθεί. Ο μόνος τρόπος για να μάθει το ζώο ποιος ήταν ο σωστός συσχετισμός εικόνας-στροφής των ματιών ήταν να προβεί σε μια σειρά από δοκιμές και σφάλματα. Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας ο Earl Miller και οι συνάδελφοί του κατέγραφαν τα επίπεδα ενεργοποίησης των νευρώνων σε δύο συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου: τον προμετωπιαίο φλοιό, που φροντίζει ώστε να μην υπάρχει δυσαρμονία ανάμεσα στις σκέψεις και στις πράξεις, και τα βασικά γάγγλια, που είναι υπεύθυνα για την κίνηση.Όποτε λοιπόν οι πίθηκοι γύριζαν τα μάτια τους προς τη λάθος κατεύθυνση, δεν λάμβαναν καμία ανταμοιβή. Συνεπώς, οι νευρώνες τους παρέμεναν «ενεργοί» για λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο και στις επόμενες προσπάθειες δεν εμφάνιζαν καμία πρόοδο. Όταν, αντίθετα, απαντούσαν σωστά και λάμβαναν το «δωράκι» τους, τότε η ενεργοποίηση των συγκεκριμένων νευρωνικών κυκλωμάτων διαρκούσε περισσότερο, περίπου πέντε δευτερόλεπτα. Σαφέστατη ένδειξη ότι η «επιτυχία» ενισχύει τα νευρωνικά κυκλώματα του εγκεφάλου ενώ η «αποτυχία» τείνει να τα αποδυναμώνει. Η πιθανή επιβεβαίωση αυτών των πειραμάτων και σε ανθρώπους ίσως αποδειχθεί πολύτιμη για την αναθεώρηση των παιδαγωγικών μας αντιλήψεων και των εκπαιδευτικών μας στρατηγικών. Περισσότερα εδώ.