Την Αλεξανδρινή μαθηματικό και νεοπλατωνική φιλόσοφο Υπατία, που έζησε τον 4ο αιώνα μ.Χ., έκαναν γνωστή στο κινηματογραφόφιλο κοινό, προχθές Κυριακή στο φεστιβάλ των Καννών, η βρετανίδα ηθοποιός Ρέητσελ Γουάιζ (Rachel Weisz) και ο Χιλιανός σκηνοθέτης Αλεχάνδρο Αμεναμπάρ (Alejandro Amenábar). Ο θάνατος της Ελληνίδας λογίας στα χέρια του χριστιανικού όχλου της πόλης όπου δίδαξε, θεωρείται από κάποιους πως σηματοδότησε το οριστικό τέλος της ελληνιστικής περιόδου (δες εδώ κι εδώ). Σύμφωνα με το δημοσίευμα, στην ταινία, ενώ η πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας βρίσκεται προ των πυλών, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου η Υπατία προσπαθεί να διατηρήσει την επιστημονική γνώση της αρχαιότητας απέναντι στους όχλους των χριστιανών ζηλωτών – οι οποίοι, βλέποντας τους αριθμούς τους να αυξάνονται και το χριστιανισμό να κερδίζει συνέχεια έδαφος στην αυτοκρατορία, στρέφονται εναντίον των ειδωλολατρών και των Εβραίων. Ένα από τα θύματά τους είναι και η Αλεξανδρινή φιλόσοφος, η οποία χαρακτηρίζεται ως μάγισσα από τους ηγέτες των χριστιανών και οδηγείται σε ένα βίαιο θάνατο -διαμελίστηκε με όστρακα και στη συνέχεια κάηκε ζωντανή. Κατά τη Γουάιζ, η ιστορία της Υπατίας είναι επίκαιρη ακόμα και σήμερα: «Ουσιαστικά τίποτα δεν έχει αλλάξει από τότε. Έχουμε τεχνολογική και ιατρική πρόοδο, αλλά όσον αφορά τα φονικά στο όνομα ενός θεού, ο φονταμενταλισμός εξακολουθεί να βασιλεύει…ενώ δεν είναι λίγες οι κοινωνίες όπου οι γυναίκες θεωρούνται ακόμα πολίτες δεύτερης κατηγορίας και τους αρνείται το δικαίωμα στη μόρφωση». Κατά τα λεγόμενα του Χιλιανού σκηνοθέτη, ήθελε κάποιον αστρονόμο, αλλά όχι μια διάσημη φιγούρα όπως για παράδειγμα ο Γαλιλαίος – οπότε και οι έρευνές του τον οδήγησαν στην Υπατία. «Διαπιστώσαμε πως εκείνη η περίοδος της αρχαιότητας είχε πολλά κοινά με το σήμερα. Τότε τα πράγματα έγιναν πολύ ενδιαφέροντα, καθώς καταλάβαμε πως είχαμε τη δυνατότητα να γυρίσουμε μια ταινία για το παρελθόν, ενώ στην πραγματικότητα γυρίζαμε μια ταινία για το παρόν» δήλωσε σχετικά. Να προσθέσω κι εγώ ότι το αντίπαλο δέος στην Ελληνίδα φιλόσοφο Υπατία αποτέλεσε, κατά τη μεσαιωνική σκέψη, η Αγία Αικατερίνη η Αλεξανδρινή, χριστιανή φιλόσοφος και ρήτορας, που φέρεται ότι μαρτύρησε για την πίστη της έναν αιώνα πριν, κατά τους διωγμούς των χριστιανών. Θεωρούμενη ως η «αγιότερη και πιο σοφή των παρθένων του Χριστού», η Αγία Αικατερίνη έγινε η προστάτιδα των νέων κοριτσιών και των φοιτητριών και πολλά Καθολικά κολέγια και σχολεία θηλέων φέρουν το όνομά της, ενώ στη Γαλλία, η φιλοσοφική σχολή του Παρισιού από θαυμασμό την είχε ανακηρύξει προστάτιδα της φιλοσοφίας (περισσότερα εδώ).Πάντως, κατά την επίσκεψή μου στο ομώνυμο μοναστήρι στο Σινά, την ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης, περισσότερο εντυπωσιάσθηκα από το ύφος της ξενάγησης του Έλληνα μοναχού, που μου έμοιαζε με εκφορά θετικού επιστήμονα-και δη οπαδού του Δαρβίνου ή/και της Υπατίας-παρά με τον προσήκοντα λόγο για το «ιερόν» του τόπου…- ήμαρτον.Κι ως επιμύθιο, τι το ένα τι το άλλο, όλα για το όνομα κάποιου θεού γίνονται…