Συζήτηση για τα (νέα) βιβλία του Δημοτικού έχει ανοίξει εδώ και μέρες η εφ. Ελευθεροτυπία. Ας μείνω στο σχολιασμό για τα εγχειρίδια “Φυσικά Δημοτικού, Eρευνώ και Ανακαλύπτω”. Έτσι, «με εγκυκλοπαίδεια φυσικών επιστημών, ”κατάλληλη” για αναγνώστες άνω των έντεκα και δώδεκα χρόνων, είναι η εισαγωγή στον κόσμο της Φυσικής μέσα από τα αντίστοιχα νέα βιβλία της Ε’ και της Στ’ τάξεων . Η επιλογή να συμπεριληφθούν στο ”πείραμα” έννοιες όπως η μάζα, ο όγκος και η πυκνότητα, αναλύσεις για την ατομική δομή της ύλης, αλλά και η επιστημονικοποίηση απλών διατυπώσεων περί τα φυσικά και άλλα φαινόμενα, προκαλεί παρενέργειες που δεν είχαν υπολογιστεί από τους συγγραφείς-επιστήμονες.» «Πώς να προχωρήσω την ύλη, όταν ακόμα τα παιδιά της Ε’ τάξης προσπαθούν να καταλάβουν με τι μοιάζουν τα μόρια;» διερωτάται η εκπαιδευτικός Ειρήνη Πετροπούλου, ενώ ο Κωνσταντίνος Τσάκαλος, επίσης εκπαιδευτικός, προσδιορίζει την ουσία: «Τα νέα βιβλία δυστυχώς απαιτούν απομνημόνευση σύνθετων εννοιών και επιπλέον δίνουν έμφαση στον μικρόκοσμο αλλά και σε πολλά άλλα θέματα που είναι δύσκολα για τους μαθητές αυτής της ηλικίας, για το γνωστικό και ηλικιακό επίπεδό τους» (?) «Στη 14η κιόλας σελίδα του βιβλίου, οι ανικανοποίητοι συγγραφείς-επιστήμονες μετέτρεψαν τον απλό, βασικό ορισμό του μορίου και αντί ν’ αφήσουν τα 11χρονα να καταλάβουν ότι πρόκειται για το ”μικρότερο τμήμα ενός συστατικού που διατηρεί τις ιδιότητές του”, τους ανεβάζουν κατευθείαν επίπεδο και τους πάνε στις χημικές ενώσεις, ενημερώνοντας πως πρόκειται για ”το μικρότερο τμήμα μιας χημικής ένωσης (!) που διατηρεί τις ιδιότητές του”. Η απάντηση στην ερώτηση τι είναι χημική ένωση απαντάται αργότερα.» (?) «Στην Ε’ τάξη, λοιπόν, επιχειρούνται πολλά πειράματα. Ένα από τα πιο δημοφιλή και επαναλαμβανόμενα αφορά τις νοητικές λειτουργίες των μαθητών. Πραγματοποιείται η μετατροπή του γνωστικού αντικειμένου πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε μάθημα τουλάχιστον λυκειακής, ενίοτε και μεταλυκειακής τάξης.» κτλ. κτλ. (περισσότερα εδώ). Πράγματι «Στο σημερινό Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) Φυσικών Επιστημών Ε? και Στ? Δημοτικού υπάρχει ύλη η οποία, σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, γίνεται κατανοητή μόνο από το 5% των μαθητών ενώ αντίστοιχη της δεν υπάρχει στα αναλυτικά προγράμματα άλλων χωρών. Προς την ίδια κατεύθυνση είναι και τα αποτελέσματα έρευνας που ανακοινώθηκε σύμφωνα με την οποία επτά στους δέκα από τους 230 καθηγητές Φυσικών Επιστημών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στους δόθηκαν αποσπάσματα από το βιβλίο Μαθητή της Ε? Δημοτικού θεωρούν ότι αυτά διδάσκονται στο γυμνάσιο και μάλιστα σχολιάζουν ότι θα ήταν καλύτερο να διδάσκεται στο Λύκειο.» (δες εδώ).Στην ίδια εφημερίδα, στο άρθρο ”Τα εγχειρίδια των Φυσικών Επιστημών:Ανορθολογισμός και αποτυχία ” του Κ. Ραβάνη, καθηγητή ΤΕΕΑΠΗ του Παν. Πατρών, αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι « …Η δημιουργία διδακτικών εγχειριδίων για τις Φυσικές Επιστήμες, για όλες τις σχολικές βαθμίδες, αποτελεί διαδικασία και προϊόν ενός ειδικού επιστημονικού πεδίου, το οποίο αποκαλούμε διδακτικό μετασχηματισμό. Στο πεδίο αυτό μελετώνται και αξιοποιούνται εξαντλητικά οι διαπιστωμένες από την έρευνα δυσκολίες των παιδιών, οι θεωρητικά προβλεπόμενες δυνατότητές τους, η ανάλυση του παιδαγωγικού πλαισίου και των αναλυτικών προγραμμάτων, η ριζικά ανακατασκευασμένη επιστημονική γνώση για τις εξειδικευμένες ανάγκες της κάθε ηλικίας και σχολικής βαθμίδας, οι λειτουργίες των διαφόρων μορφών γραπτού κειμένου, συμβόλων και εικόνας, οι δραστηριότητες εμπέδωσης και άσκησης των παιδιών. Όταν όλα αυτά αποτελούν για τους συγγραφείς των εγχειριδίων άγνωστο πλανήτη, χωρίς καμιά αμφιβολία τα βιβλία που δημιουργούν είναι απλώς προϊόντα ενός τυφλού, αδιέξοδου και χωρίς σημεία στήριξης και αναφοράς εμπειρισμού (…)» Εδώ θέλω να παρατηρήσω ότι τόσο οι συγγραφείς των εν χρήσει εγχειριδίων φ.ε. των Ε΄& Στ΄ τάξεων δημοτικού, όσο και οι συγγραφείς των δυο προηγούμενων εγχειριδίων φ.ε. για τις ίδιες τάξεις στο πλαίσιο του εναλλακτικού βιβλίου, είναι στην πλειονότητά τους εκπαιδευτικοί με μεταπτυχιακές σπουδές στη διδακτική των φ.ε. και οι επικεφαλείς των συγγραφικών ομάδων καθηγητές στο ΠΤΔΕ του ΕΚΠΑ! Με άλλα λόγια μήπως αλλού βρίσκεται η κακοδαιμονία; Ιδέες για τη μερική λύση του γρίφου δίνει, κατά την άποψή μου, το άρθρο ”Διεφθαρμένα ή χαοτικά (ελληνικά) πανεπιστήμια; Η περίπτωση των Παιδαγωγικών Τμημάτων?? του Γ. Σταμέλου, αν. καθηγητή ΠΤΔΕ Παν. Πατρών, στο περιοδικό Σύγχρονη Εκπαίδευση τχ. 155(2008). Αν και για τους γνωρίζοντες τα πράγματα ή για αυτούς που τα ξέρουν ”από μέσα”, οι απαντήσεις σχετικά με τη συγγραφή των σχολικών βιβλίων, την κρίση/επιλογή τους κτλ. είναι περισσότερες από μία…Μια καλή ιδέα και για τη χώρα μας, όπως αλλού συμβαίνει, είναι η συγγραφή-διάθεση περισσοτέρων του ενός εγχειριδίων ανά μάθημα, τάξη, τύπο σχολείου. Αλλά πού…