Αντιγράφω από το ματωμένο Ημερολόγιο του Αχιλλέα Γκούμα: (…) «Τέλος, την 22αν Νοεμβρίου του 1940 διατασσόμεθα να εισέλθωμεν εις Κορυτσάν. Η ημέρα αυτή είναι η ημέρα της απελευθερώσε¬ως της ελληνικωτάτης Κορυτσάς. Με επί κεφαλής τον πάντοτε δρώντα εν τω αγώνι ταγματάρχην μας Παλαιοδημόπουλον εξεκινήσαμεν από ύψος Μοράβα 1.800 μέτρα, περί ώραν 1ην – 2αν μεσημβρινήν με αντικειμενικόν σκοπόν την είσοδον εις την Κορυτσάν.»(…) «Εισερχόμεθα εις τα πρώτα σπίτια της Κορυτσάς. Οι ορισθέντες πολίται διά την υποδοχήν μόλις μας αντίκρυσαν ήρχισαν να μας διανέμουν δώρα. Τουτέστιν, τσιγάρα, γλυκά, φρούτα και τόσα άλλα. Μετά προχωρούμε διά το κέντρο της. Από την μία άκρη της πόλεως, έως την άλλην είχαν παραταχθή αι χιλιάδες των κατοίκων της διά να μας υποδεχθούν. Το τι συνέβη κατά την νύκτα εκείνη δεν περιγράφεται. Το καλώς ήλθατε και το ζήτα ηκούετο από χιλιάδες στόματα. Συγκινητικό¬τατη υπήρξεν η υποδοχή μας. Από την μεγάλη τους χαρά πολλοί εκ των κατοίκων της έκλαιον. Απ’ όπου κι αν περνούσα άφθονα τσιγάρα μάς εδίδοντο εκ των πολιτών. Εγώ δε τους έλεγα: «Έλληνες είστε; Έλληνες;» «Ναι, ναι Ελληνες», με έλεγαν.»(…)
«Εις την Κορυτσάν εμείναμε 4-5 ημέρες. Περιήλθαμε όλα τα τοπία της. Τα λάφυρα που εκυριεύσαμε εντός αυτής ήσαν άπειρα. Περί τα 200 αυτοκίνητα των είχαν εγκαταλειφθή εντός της πόλεως.Μοτοσυκλέττες, τρακτέρ, ποδήλατα, όπλα, άλευρα, ιματισμός, τρόφιμα και παντός είδους υλικόν μας είχε προσφέρει η τόσον καλή διοίκησις του Καισαρομανούς Ντούτσε.»
«Όταν επισκεφθήκαμεν το αεροδρόμιο τους, ευρήκαμε περί τα 7-8 εγκαταλελειμμα να πουλιά τους. Άλλα ήταν επιβατικά, άλλα καταδιωκτικά και άλλα βομβαρδιστικά.Μεγαλυτέραν εντύπωσιν μας έκανε ένα μεγάλο επιβατικό το οποίον είχε 32 θέσεις. Τούτο ήτο άθικτον και ως επληροφορήθημεν αργότερον μετεφέρθη παρά των ημετέρων εις Αθήνας ένθα και ευρίσκεται εν χρήσει. Ημείς επειδή ήτο λίγο κρύο καταυλισθήκαμεν εις τους ιταλικούς στρατώνας. Εκεί έβλεπε κανείς τα πάμπολλα λάφυρα.»
Ο Αχιλλέας Γκούμας ήταν ένας από τις πολλές χιλιάδες Ελλήνων που προμάχησαν για το μεγαλείο και τη δόξα της Ελλάδας και τη ντροπή και τον εξευτελισμό των εισβολέα. Είχε όμως την ένδοξη μοίρα να βρει το θάνατο λίγες μέρες πριν τελειώσει ο πόλεμος. Εκεί στο Μνήμα της Γριάς, σε υψόμετρο 2.120 μ., που ήταν το πιο προχωρημένο φυλάκιο του μετώπου, τραυματίστηκε θανάσιμα από βόμβα ιταλικού αεροπλάνου, και σε λίγο υπέκυψε. Το Ματωμένο Ημερολόγιο του Αχιλλέα Αθανασίου Γκούμα είναι ένα σημειωματάριο τσέπης με κόλλες κατρ-ριγέ και με διαστάσεις 0,14×0,10 εκατ. Στα πρώτα φύλλα έχει γραμμένες διευθύνσεις φίλων του και στη συνέχεια, αριθμώντας από τη σελίδα 1, αρχίζει το Ημερολόγιο, που το επιγράφει ο «Ελληνοϊταλικός πόλεμος»
Αποσπάσματα από: Αχιλλέας Αθαν. Γκούμας «Το ματωμένο Ημερολόγιο, μια αυθεντική εξιστόρηση του Ελληνοϊταλικού πολέμου», Επιμ. Έκδοσης Αλεξ. Κ. Αδαμίδη, Θεσσαλονίκη 1988, στο: 1940-41, Σου γράφω από το μέτωπο, Ιστορικά, Ελευθεροτυπία, Οκτώβριος 2010, σ. 21, 26, 28.
Δες και
To OXI το είπε ο Ι. Μεταξάς
Greece at War ΙΙ,1940-1941
28η Οκτωβρίου 1940: Τα παιδιά του Γυμνασίου Πωγωνιανής
Από το Έπος του 1940-41