Εργαστήρια δεξιοτήτων: “Ενδιαφέρομαι και ενεργώ”
Η εκφοβιστική συμπεριφορά είναι μια συνειδητή επιθετική πράξη, στάση ή χειρισμός, εναντίον ενός ατόμου ή αριθμού ατόμων και επιχειρείται από ένα ή περισσότερα άτομα. Μπορεί να διαρκεί για σύντομη χρονική περίοδο ή για ολόκληρα χρόνια και χαρακτηρίζεται από κατάχρηση εξουσίας. Ο δράστης έχει σκοπό να βλάψει το παιδί –στόχο και δεν φοβάται την αντεκδίκηση διότι βασίζεται στην αδυναμία του παιδιού. Τα κύρια χαρακτηριστικά της εκφοβιστικής συμπεριφοράς είναι ότι ο δράστης συνήθως υπερέχει του παιδιού-στόχου σε ό,τι αφορά τη σωματική δύναμη, υπάρχει δηλαδή ανισότητα στη δύναμη.
Σχολικό εκφοβισμό συνιστά η διαρκής βία -σωματική ή ψυχολογική που διεξάγεται από ένα παιδί ή μία ομάδα παιδιών εναντίον κάποιου παιδιού το οποίο δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του στην παρούσα κατάσταση. O σχολικός εκφοβισμός (bullying) με άλλα λόγια είναι μια μορφή επιθετικής συμπεριφοράς κατά κανόνα εσκεμμένης και επιζήμιας. Συχνά είναι επίμονη, κάποιες φορές συνεχιζόμενη επί εβδομάδες, μήνες ή χρόνια. Αυτοί που υφίστανται τον σχολικό εκφοβισμό είναι πολύ δύσκολο να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Ωστόσο, ο σχολικός εκφοβισμός δεν θα πρέπει να συγχέεται με τις περιπτώσεις όπου τα παιδιά κάνουν αστεία μεταξύ τους διασκεδάζοντας και οι δύο πλευρές αληθινά.
Η βία μεταξύ των μαθητών μπορεί να πάρει τις εξής μορφές:
α) σωματική (σπρωξίματα, κλωτσιές, μπουνιές, χαστούκια, τράβηγμα μαλλιών κ.τ.λ.)
β) συναισθηματική (σκόπιμη απομόνωση του παιδιού, λέρωμα, κρύψιμο,καταστροφή των πραγμάτων του, εκβιασμός για χρήματα ή εξαναγκασμός του σε αντικοινωνικές πράξεις– για παράδειγμα, να διαπράξει κλοπή ή βανδαλισμό ιδιοκτησίας, να το απειλούν κ.τ.λ.)
γ) λεκτική (κοροϊδία, βρίσιμο, σαρκασμός, ειρωνεία, διάδοση ψευδούς φήμης, χειρονομίες, συκοφαντικά γκράφιτι κ.τ.λ.)
δ) σεξουαλική (ανεπιθύμητο άγγιγμα, απειλές, προσβλητικά μηνύματα, χυδαία γράμματα και εικόνες, πειράγματα κ.τ.λ..) και
ε) ηλεκτρονική (χρήση διαδικτύου, email, chat room, και κινητών με προσβλητικό και απειλητικό περιεχόμενο. Στην διεθνή επιστημονική ορολογία το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως cyberbullying).
Επίσης υπάρχουν πολλές μορφές έμμεσου εκφοβισμού κατά τον οποίο ο θύτης προσπαθεί να απομονώσει κοινωνικά κάποιο άτομο ή το αγνοεί ή ακόμα επιχειρεί να πείσει τους άλλους να αισθανθούν αντιπάθεια γι’ αυτό, διαδίδοντας κακόβουλες φήμες και ψεύδη.
Ερευνητικά δεδομένα από όλο τον κόσμο δείχνουν ότι ένας σημαντικός αριθμός μαθητών που φοιτούν σε όλες τις σχολικές βαθμίδες συμμετέχουν, με οποιοδήποτε τρόπο, σε φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού. Σε έρευνα της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, μαθητές δήλωσαν, σε ποσοστό 29,4%, ότι υπήρξαν μάρτυρες διαφόρων μορφών βίας.
Για την πρόληψη του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο ο εκπαιδευτικός πρέπει να συζητά με τους μαθητές για τα δικαιώματά τους, τους κανόνες συμπεριφοράς, στο σχολείο και τους τρόπους αντιμετώπισης του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο, να παρέχει από νωρίς στους μαθητές κατάλληλους τρόπους εκτόνωσης της επιθετικότητας (όπως τα αθλήματα, οι τέχνες κτλ.) και ανάλογες ευκαιρίες για επιτεύγματα και καταξίωση.Επίσης πρέπει να ενισχύει τη φιλία μεταξύ των μαθητών και να αναδεικνύει την αλληλεγγύη της παρέας των φίλων ως το πλέον κατάλληλο μέσο για την αντιμετώπιση περιστατικών εκφοβισμού και βίας στο σχολείο, να ευαισθητοποιεί τους γονείς για το πρόβλημα, να καλλιεργεί ομαδικές συνεργασίες, να αντιμετωπίζει τις αιτίες απομόνωσης και περιθωριοποίησης μαθητών και βέβαια να δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ένταξη στη σχολική ομάδα των νεοφερμένων μαθητών ή των μαθητών με ειδικά προβλήματα και ανάγκες.Τέλος οφείλει να ασκεί ουσιαστική εποπτεία των χώρων του σχολείου στους οποίους πιθανολογείται εκδήλωση εκφοβισμού και βίας μεταξύ των μαθητών.
Όλα αυτά έγινε προσπάθεια να γίνουν αντιληπτά στο πλαίσιο των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων στη Β Γυμνασίου, στην ενότητα ‘’Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ’’. Οι μαθητές ευαισθητοποιήθηκαν με το θέμα αυτό που τους αφορά άμεσα, συνεργάστηκαν σε ομάδες των 3-4 ατόμων και δημιούργησαν αφίσες κατά του bullying με σκοπό να προβάλουν στους συμμαθητές τους το πρόβλημα και τρόπους αντιμετώπισης του.
