Η συζήτησή μας για τις αποκριές ξεκίνησε με την αναφορά μας στο Τριώδιο. Τι είναι το Τριώδιο; Είδαμε εποπτικό υλικό και παρακολουθήσαμε σχετικό βίντεο.

Συζητήσαμε για τα έθιμα που έχουν σε κάποια μέρη της Ελλάδας τις απόκριες. Το γαϊτανάκι, οι Κουδουνοφόροι στο Σοχό Θεσσαλονίκης , οι Μπούλες και οι Γενίτσαροι στη Νάουσα, οι Κορδελάτοι της Νάξου, το Καρναβάλι της Πάτρας και του Λουτρακίου. Είδαμε εποπτικό υλικό και παρακολουθήσαμε αντίστοιχα βίντεο.

Διαβάσαμε παραμύθια:

«Ο Αρλεκίνος» της Ζωρζ Σαρή, είναι ένα αγόρι φτωχό, που πιστεύει πως δεν μπορεί να συμμετέχει στο γλέντι της Αποκριάς, μόνο να κοιτάζει από μακριά τους άλλους με τις φανταχτερές και πλούσιες στολές τους να διασκεδάζουν. Όμως πίσω του στέκει η μητέρα του. Η αγάπη και η έννοια της για τον γιό της, άγρυπνοι φρουροί, θα διώξουν μακριά του τη στενοχώρια. Το μαγικό μπαούλο ανοίγει, τα πολύχρωμα κουρέλια ενώνονται και η μητέρα Φαντασία χαρίζει στον γιό της την πιο όμορφη αποκριάτικη στολή.

Αφού διαβάσαμε το παραμύθι, τα παιδιά ζωντάνεψαν τον χορό στην πλατεία της πόλης την τελευταία Κυριακή της αποκριάς.

Στη συνέχεια, το κάθε παιδί φαντάστηκε τον εαυτό του ντυμένο αποκριάτικα σε αυτήν την γιορτή. Τι θα είχε ντυθεί; Τα παιδιά ζωγράφισαν.

Παίξαμε με τον αρλεκίνο και τους ρόμβους της στολής του. Ποιο είναι το σχήμα ρόμβος; Μοιράσαμε χρωματιστούς ρόμβους στα παιδιά, τα οποία στη συνέχεια χωρίστηκαν σε ομάδες ανάλογα με το χρώμα του ρόμβου που κρατούσε. Κάθε ομάδα εκτελούσε διαφορετικές εντολές. Άλλοι έκαναν πηδηματάκια, άλλοι χόρευαν κύκλο κλπ. Στο τέλος ενώθηκαν όλοι οι ρόμβοι μαζί σε έναν κύκλο.

Στη συνέχεια, με τους ρόμβους αυτούς και μια πλαστική σακούλα φτιάξαμε μια στολή αρλεκίνου, που την φορούσε κάθε φορά ένα παιδί.

Τα υπόλοιπα παιδιά του έλεγαν το ποιηματάκι: «Ένας Αρλεκίνος, μα ποιος Αρλεκίνος, ένας Αρλεκίνος, μασκαράς αλήθεια φίνος». Τότε, το παιδί – Αρλεκίνος έκανε μια πόζα-φιγούρα και η υπόλοιπη ομάδα έπρεπε να την μιμηθεί.

Τέλος, τα παιδιά ζωγράφισαν έναν Αρλεκίνο ζωγραφίζοντας αντιστοιχίζοντας χρώμα και αριθμό.

«Απόκριες στο δάσος» της Λήδας Βαρβαρούση – Σύγχρονο Νηπιαγωγείο (τεύχος 55), όπου τα ζώα του δάσους αποφάσισαν να κάνουν ένα αποκριάτικο πάρτι και να μασκαρευτούν. Αφού διαβάσαμε το παραμύθι τα παιδιά σκέφτηκαν τι θα μπορούσαν να ντυθούν τα ζωάκια ενός άλλου δάσους και ζωγράφισαν.

Χορέψαμε παραδοσιακούς χορούς, «Πώς το τρίβουν το πιπέρι», «Τα κουκιά», «Η σκούπα»

Πώς το τρίβουν το πιπέρι

η σκούπα

τα κουκιά

Παίξαμε διάφορα παιχνίδια: (πηγή: https://eggpaideush.gr/draseis-gia-tis-apokries-sto-nipiagwgeio/)

• «Ποιος θα πιάσει το καπέλο του κλόουν;» Τοποθετούμε το καπέλο του κλόουν στο πάτωμα και καλούμε 2 παιδιά να καθίσουν αντικριστά, έχοντας το καπέλο ανάμεσά τους. Η εκπαιδευτικός ξεκινάει να αναφέρει διάφορα σημεία του σώματος.  Τα παιδιά αγγίζουν με τα χέρια τους τα σημεία που ακούν. Όταν αναφερθεί η λέξη καπέλο, πρέπει να προλάβουν να πιάσουν το καπέλο με τα χέρια τους. Νικητής είναι εκείνος που θα προλάβει να αρπάξει το καπέλο από το πάτωμα.

• «Ο μπλεγμένος μασκαράς» Χωρίζουμε τα παιδιά σε 2 ομάδες. Κάθε ομάδα ορίζει έναν μασκαρά, ο οποίος θα τυλιχτεί με τις σερπαντίνες. Δίνουμε στα υπόλοιπα παιδιά της ομάδας ένα ρολάκι σερπαντίνας και βάζουμε μια αγαπημένη αποκριάτικη μουσική. Στη συνέχεια, η κάθε ομάδα παίρνει τη θέση της, φτιάχνοντας μια ευθεία γραμμή ο ένας πίσω από τον άλλον, έχοντας απέναντί τους σε μια απόσταση τον καρναβαλιστή της ομάδας τους. Με το σύνθημα εκκίνησης ξεκινάνε οι πρώτοι παίκτες να τυλίγουν τον μασκαρά με τη σερπαντίνα γύρω από το σώμα του. Όταν τελειώσει η σερπαντίνα του κάθε παίκτη ξεκινάει ο επόμενος. Νικήτρια ομάδα είναι εκείνη που θα καταφέρει να τυλίξει με περισσότερη σερπαντίνα τον μασκαρά της. 

Δημιουργήσαμε:

Κλόουν που κάνουν κωλοτούμπα

Μάσκες Mickey και Minnie

Καπελάκια πολύχρωμα

Μιλήσαμε για την Καθαρά Δευτέρα και το πέταγμα του χαρταετού, που σύμφωνα με την παράδοση συμβολίζει το πέταγμα της ανθρώπινης ψυχής προς τον ουρανό για να βρεθεί κοντά στο Θεό. Διαβάσαμε τον «Χαρταετό της φιλίας» από το Νηπιαγωγείο Τριφυλλίου, που είναι πολύχρωμος και έχει μέσα του την αγάπη, την κατανόηση, τον σεβασμό, τη συνεργασία, την αλληλοβοήθεια, την εμπιστοσύνη και αγαπά τη διαφορετικότητα.

Παρακολουθήσαμε ένα μικρής διάρκειας animation με τίτλο «το αγόρι και ο χαρταετός».

Τέλος, φτιάξαμε τους δικούς μας χαρταετούς. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες και κάθε ομάδα έφτιαξε τον δικό της χαρταετό.  

Ξεκινήσαμε την προετοιμασία μας για την εορτή των Χριστουγέννων φτιάχνοντας μια ομαδική εργασία για να στολίσουμε την τάξη μας. Αφού βάψαμε ένα κομμάτι χαρτί του μέτρου μαύρο, τα παιδιά χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Η μια ομάδα έφτιαξε τα Χριστουγεννιάτικα ελατάκια και η άλλη τα σπιτάκια.

Τα κολλήσαμε όλα στο μαύρο φόντο και όλα τα παιδιά κόλλησαν χιονονιφάδες.

Βάλαμε στον φελοπίνακα της τάξης μας το καθιερωμένο ημερολόγιο αντίστροφης μέτρησης. Κάθε μέρα επιλέγουμε το σακουλάκι της ημέρας, όπου βρίσκουμε κάποιο αίνιγμα ή κάποια αποστολή για να την εκπληρώσουμε μέσα στην ημέρα. Τα παιδιά πήραν και στο σπίτι ένα ημερολόγιο για να μετρούν τις ημέρες ως τα Χριστούγεννα.

Επίσης, τα παιδιά έγραψαν γράμμα στον Άγιο Βασίλη για να του ζητήσουν το δώρο θα ήθελαν. Κάθε μέρα κάθε παιδί έπαιρνε στο σπίτι του το φυλλάδιο που θα έγραφε το γράμμα του και τη ζωγραφιά του για τον Άγιο Βασίλη, το επέστρεφε την επόμενη ημέρα και το βάζαμε σε φακέλους (έναν για κάθε ημέρα του Δεκεμβρίου) που είχαμε αναρτημένους στον τοίχο. Στο τέλος, μαζέψαμε όλα τα γράμματα τα βάλαμε όλα μαζί για να έρθουν τα ξωτικά, οι βοηθοί του Άγιου Βασίλη, και να τα πάρουν για να τα ετοιμάσουν.

Τι γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα; Διαβάζουμε την ιστορία της γέννησης του Χριστού και την δραματοποιούμε. Παρακολουθήσαμε αντίστοιχο βιντεάκι.

Στη συνέχεια, φτιάχνουμε έναν τροχό, όπου τα παιδιά διηγούνται με τη σειρά την ιστορία της γέννησης.

Διαβάσαμε με διαδραστικό τρόπο τα παραμύθια:

• «Ροδόλφος, το κοκκινομύτικο ελάφι», της Barbara Shook-Hajen από το Ανθολόγιο λογοτεχνικών κειμένων για το νηπιαγωγείο. Ο Ρούντολφ είναι το κοκκινομύτικο ελάφι που τα άλλα ελάφια τον κορόιδευαν γιατί είχε μια μύτη κόκκινη και φωτεινή και δεν τον ήθελαν στην παρέα τους, ώσπου τον επέλεξε ο Άγιος Βασίλης να οδηγήσει το έλκηθρο για να μοιράσει τα δώρα στα παιδιά. Καθώς διαβάζαμε την ιστορία, τα παιδιά ήταν τα ελαφάκια που αναπαρίσταναν διάφορες εικόνες του παραμυθιού υπό τον ήχο της μουσικής.

τα ελαφάκια παίζουν χαρούμενα χωρίς όμως τον Ρούντολφ

κάνουν προπόνηση για να είναι σε φόρμα και να τους επιλέξει ο Άγιος Βασίλης

σέρνουν το έλκηθρο του Άγιου Βασίλη με οδηγό τον Ρούντολφ

• «Οι νάνοι και ο τσαγκάρης» της Αναστασίας Ξηρομερίτου. Ο κυρ-Θανάσης, ο τσαγκάρης, παραμονές Χριστουγέννων, ενώ είχε να επιδιορθώσει πολλά ζευγάρια παπούτσια, αποκοιμήθηκε να ξεκουραστεί. Τότε, παρουσιάστηκαν τα νανάκια και ενώ έψαχναν να βρουν γλυκίσματα στο σπιτικό, κατάλαβαν ότι βρίσκονταν σε ένα τσαγκαράδικο. Τότε, αποφάσισαν να επιδιορθώσουν αυτά τα παπούτσια που είχε αφήσει ο κυρ-Θανάσης. Τα παιδιά έγιναν τα νανάκια του παραμυθιού.

οι νάνοι μπαίνουν στο τσαγκαράδικο για να βρουν λιχουδιές

οι νάνοι επισκευάζουν τα παπούτσια για να βοηθήσουν τον τσαγκάρη

έτοιμα τα παπούτσια για να τα βρει ο κυρ-Θανάσης

Επίσης, διαβάσαμε τα παραμύθια:

«Φρικαντέλα, η μάγισσα που μισούσε τα κάλαντα», του Ευγένιου Τριβιζά. 

«Το ποντικάκι που ήθελε να αγγίξει ένα αστεράκι», του Ευγένιου Τριβιζά.

Τα παιδιά αντέγραψαν τη λέξη ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ και ζωγράφισαν μια χριστουγεννιάτικη εικόνα!

Τα Χριστούγεννα είναι μια μεγάλη γιορτή, όπου όλοι ανταλλάσσουμε ευχές μεταξύ μας και έτσι κάναμε κι εμείς στην τάξη μας. Παίξαμε ένα παιχνίδι, όπου τα παιδιά φαντάστηκαν ότι ήταν αστεράκια στον ουρανό. Υπό τον ήχο μιας μελωδικής μουσικής, τα παιδιά καθισμένα σε κύκλο είχαν ένα στεφάνι-αστέρι και το έβαζαν από κεφαλάκι σε κεφαλάκι. Όταν σταματούσε η μουσική, όποιος φορούσε το στεφάνι, αφού άκουγε το ποιηματάκι «Αστέρι μου καλό, στάσου λίγο εδώ και πες μας μια ευχή που να μιλάει στην ψυχή» τα παιδιά έλεγαν μια ωραία ευχή. Ακούστηκαν ευχές για αγάπη, για χαρά, για καλοσύνη κλπ.

Μιλήσαμε για τους καλικάντζαρους, αυτά τα άσχημα και πονηρά πλασματάκια, που όπως λέει η παράδοση, που ζουν κάτω από τη γη και όλο τον χρόνο προσπαθούν μ’ ένα μεγάλο πριόνι να κόψουν το δέντρο που κρατάει τη γη και τον κόσμο μας στη θέση του. Κάθε φορά που πλησιάζουν τα Χριστούγεννα το δέντρο είναι έτοιμο να πέσει και οι καλικάντζαροι τρίβουν τα χέρια τους με ευχαρίστηση.  Την τελευταία στιγμή, την ώρα που όλα είναι έτοιμα να χαθούν, ακούγονται οι καμπάνες για τη γέννηση του Χριστού και το δέντρο ξανανιώνει και ο κορμός του γίνεται και πάλι δυνατός. Το πριόνι τους σπάει και οι καλικάντζαροι απ’ το κακό τους τρυπώνουν μέσα στα σπίτια των ανθρώπων και κάνουν ζημιές. Σκορπίζουν τη ζάχαρη και το αλεύρι, χύνουν το λάδι, αναστατώνουν την κουζίνα. Οι καλικάντζαροι εξαφανίζονται την ημέρα των Φώτων, όταν περνάει ο παπάς να αγιάσει τα σπίτια. Γυρίζουν κάτω από τη γη και αρχίζουν να πριονίζουν πάλι το δέντρο της.

Για μια ακόμη χρονιά οι καλο-καλικάντζαροι άκουσαν να λέμε ιστορίες γι’ αυτούς, τρύπωσαν στην τάξη μας στα κρυφά και μας άφησαν κεράσματα για τα παιδιά της τάξης μας και αφού πρώτα λύσαμε τους γρίφους που μας είχαν αφήσει, τα ανακαλύψαμε μέσα στα ταρανδάκια που είχαμε φτιάξει τις προηγούμενες ημέρες.

Παρατηρήσαμε πίνακες ζωγραφικής και εστιάσαμε στον πίνακα του Νικηφόρου Λύτρα «Τα Κάλαντα».

Τα παιδιά παρατήρησαν τον πίνακα και τον περιέγραψαν. Πόσα παιδιά έχει ο πίνακας; Τι κρατούν στα χέρια τους; Τι μπορεί να κάνουν; Τα παιδιά απάντησαν ότι μπορεί να λένε τα κάλαντα. Είπαμε ότι πράγματι λένε τα κάλαντα και κάναμε συγκρίσεις με τη σημερινή εποχή. Φοράνε τα ίδια ρούχα με εμάς; Με ποια μουσικά όργανα λένε τα κάλαντα τα παιδιά αυτά; Γιατί κρατούν το καλαθάκι; Τι διάλογο μπορεί να είχαν με τη γυναίκα στο παράθυρο; Τι μπορεί να σκέφτεται το παιδάκι που είναι κρυμμένο πίσω από τη μάντρα; Είναι μέρα ή νύχτα; Κάναμε αναφορές στο παρελθόν και είπαμε ότι τότε τα παιδιά έλεγαν τα κάλαντα τη νύχτα και οι σπιτονοικοκύρηδες δεν τους έδιναν χρήματα αλλά διάφορα κεράσματα. Σε μικρές ομάδες είπαν και τα παιδιά της τάξης μας τα κάλαντα κρατώντας διάφορα μουσικά όργανα που είχαμε στην τάξη μας.

Στη συνέχεια, ζωγράφισαν, σαν μικροί ζωγράφοι, παιδιά που λένε τα κάλαντα, όπως ο Νικηφόρος Λύτρας (το φύλλο εργασίας ανακτήθηκε από: https://blogs.sch.gr/12nipglyfadas/2022/12/08/paroysiasi-sway-gia-ta-kalanta-kai-ta-ethima-ton-christoygennon-kai-tis-protochronias-kataskeyi-christoygenniatiko-dentro-taxis-mantalaki-aggelaki-christoygenniatiko-spitaki/).

Τα παιδιά ζωγράφισαν βήμα-βήμα, με τις οδηγίες της εκπαιδευτικού έναν Άγιο Βασίλη.

Και τέλος, οι κατασκευές μας:

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!!!