Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Η θάλασσα είναι ζωή» είναι ένα πρόγραμμα της Παιδικής Helmepa, η οποία από το 1993 προσφέρει στην εκπαιδευτική κοινότητα αυτό το περιβαλλοντικό πρόγραμμα με σκοπό την ενημέρωση και δραστηριοποίηση παιδιών ηλικίας 5-12 ετών της χώρας για το θαλάσσιο περιβάλλον και το περιβάλλον γενικότερα, μέσω της εθελοντικής καθοδήγησης των Εκπαιδευτικών τους. Στόχος του προγράμματος με τίτλο «Η θάλασσα είναι ζωή» είναι να ενισχύσει τη γνώση της εκπαιδευτικής κοινότητας για τους ωκεανούς, να την ενθαρρύνει να αναλάβει ενεργό ρόλο σε ατομικό αλλά και συλλογικό επίπεδο για την επίτευξη του Στόχου 14: «Ζωή κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας» για τη βιώσιμη ανάπτυξη και να αναδείξει την αλληλεπίδραση μεταξύ ανθρώπου και θάλασσας. Η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση, η υπεραλίευση και άλλες περιβαλλοντικές προκλήσεις απαιτούν άμεση εξεύρεση λύσεων και πρέπει όλοι με τις πράξεις μας να δείξουμε τι μέλλον θέλουμε για τις επόμενες γενιές και σε τι κατάσταση πρέπει να είναι οι θάλασσες και οι ωκεανοί για να μπορούν να υποστηρίξουν αυτό το μέλλον.
Εργαστήρι 1ο
Ξεκινήσαμε το ταξίδι μας στον κόσμο της θάλασσας μιλώντας αρχικά για το θαλάσσιο οικοσύστημα. Τι περιλαμβάνει το θαλάσσιο οικοσύστημα; Ποιοι οργανισμοί ανήκουν σε αυτό; Εξηγήσαμε με απλά λόγια στα παιδιά και παρακολουθήσαμε σχετικό βίντεο.
Μάθαμε μέσα από παιδική εγκυκλοπαίδεια και βίντεο πληροφορίες για διάφορα είδη που ζουν στη θάλασσα (καρχαρίας, φάλαινα, δελφίνι, χταπόδι κ.α.). Ενδεικτικά:
Αναφερθήκαμε στις 5 ζώνες βάθους της θάλασσας και επισημάναμε ότι επικρατούν διαφορετικές συνθήκες στα διάφορα βάθη της θάλασσας. Παρατηρήσαμε την αφίσα της Παιδικής Helmepa και παρακολουθήσαμε αντίστοιχο βίντεο.
Μάθαμε για τα Λιβάδια Ποσειδωνίας (τα γνωστά σε όλους μας φύκια) και πόσο ωφέλιμα είναι για τις θάλασσές μας και τους οργανισμούς που ζουν σε αυτές αλλά και για τον πλανήτη μας καθώς μας προσφέρουν οξυγόνο. Παρακολουθήσαμε σχετικό βίντεο.
Πραγματοποιήσαμε πείραμα φωτοσύνθεσης που μας προτείνει η Παιδική Helmepa για να κατανοήσουμε πώς η Ποσειδωνία μας προσφέρει οξυγόνο, καθώς οι θάλασσες μας προσφέρουν πάνω από το 50% του οξυγόνου που αναπνέουμε, χάρη στη φωτοσύνθεση των φυτών που ζουν μέχρι και 200μ. βάθος, όπου φτάνουν οι ακτίνες του ήλιου. Έτσι, γεμίσαμε 2 διάφανα βάζα με νερό και τοποθετήσαμε μέσα φύλλα. Το ένα το τοποθετήσαμε στο προαύλιο του σχολείου μας για να το βλέπει ο ήλιος και το άλλο μέσα στο ντουλάπι, όπου δεν θα το βλέπει ο ήλιος. Μετά από αρκετές ώρες παρατηρήσαμε ότι το ποτήρι που είχαμε έξω στον ήλιο είχε φυσαλίδες κάτω από το φύλλο, οι οποίες δημιουργήθηκαν ως αποτέλεσμα της φωτοσύνθεσης. Όπως μας λέει η Παιδική Helmepa, τα φυτά παράγουν οξυγόνο όταν εκτίθενται στο φως του ήλιου, το οποίο διαφεύγει ως φυσαλίδες. Αντίθετα, το βάζο που ήταν κλεισμένο στο ντουλάπι δεν είχε καθόλου φυσαλίδες.
Εργαστήρι 3ο
Αναφερθήκαμε στην τροφική αλυσίδα. Κάθε θαλάσσιος οργανισμός αποτελεί μέρος μιας τροφικής αλυσίδας, όπου αν ένας κρίκος χαθεί κινδυνεύει όλη η αλυσίδα και διαταράσσεται η ισορροπία της φύσης. Πηγή ενέργειας όλων των τροφικών αλυσίδων είναι ο Ήλιος, ο οποίος αποτελεί πηγή ενέργειας για τα θαλάσσια φυτά για να φτιάξουν την τροφή τους με φωτοσύνθεση. Το φυτοπλαγκτόν με τη σειρά του αποτελεί τροφή για μικρούς θαλάσσιους οργανισμούς, οι οποίοι αποτελούν τροφή για μεγαλύτερα ζώα της θάλασσας.
Τα παιδιά δραματοποίησαν την τροφική αλυσίδα, την αποτύπωσαν σε φύλο εργασίας και επιπλέον μιλήσαμε για τον κίνδυνο διατάραξης της τροφικής αλυσίδας εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως η υπεραλίευση και το παράνομο ψάρεμα.
Δημιουργήσαμε πολύχρωμα ψαράκια, που αποτελούν μέρος της τροφικής αλυσίδας.
Εργαστήρι 4ο
Από τι κινδυνεύουν οι θάλασσές μας και οι οργανισμοί που ζουν σε αυτές; Από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και κυρίως από τη μόλυνση των θαλασσών με σκουπίδια. Παρατηρούμε σχετικά βίντεο και συζητάμε.
Παίζουμε το παιχνίδι «Ψάρεμα σκουπιδιών»!! Στον βυθό της θάλασσας ζουν πολλοί θαλάσσιοι οργανισμοί αλλά δυστυχώς και πολλά σκουπίδια. Τα παιδιά αναλαμβάνουν να ψαρέψουν τα σκουπίδια που βρίσκονται στον βυθό με ένα καλάμι ψαρέματος και να τα τοποθετήσουν στον σωστό κάδο. Ταυτόχρονα, παρατηρούμε την αφίσα της Παιδικής Helmepa και αναφερόμαστε στον χρόνο που χρειάζονται τα διάφορα σκουπίδια να διαλυθούν στη θάλασσα. Στο τέλος, διαπιστώνουμε ότι αν οι άνθρωποι ήταν πιο προσεκτικοί, τα σκουπίδια αυτά θα βρίσκονταν στην ανακύκλωση και θα γινόντουσαν κάτι καινούριο, ενώ τώρα μολύνουν το περιβάλλον.
Εργαστήριο 5ο
Παρακολουθούμε βίντεο σχετικά με τα μικροπλαστικά και τον κίνδυνο που διατρέχουν όχι μόνο οι θαλάσσιοι οργανισμοί αλλά κι εμείς οι άνθρωποι από αυτά.
Τα παιδιά ζωγραφίζουν τον καθαρό και τον μολυσμένο με σκουπίδια βυθό.
Σκεφτόμαστε να γράψουμε ένα γράμμα για να το δώσουμε σε φίλους μας με συμβουλές για το πώς μπορούν να διατηρούν την παραλία καθαρή τώρα που θα πηγαίνουν στη θάλασσα για μπάνιο.
Εργαστήριο 6ο
Σε συνέχεια της συζήτησής μας για τους θαλάσσιους οργανισμούς που κινδυνεύουν από την ανθρώπινη δραστηριότητα εστιάζουμε στη θαλάσσια χελώνα καρέτα-καρέτα και μαθαίνουμε πληροφορίες γι’ αυτήν. Μαθαίνουμε για τους κινδύνους που αντιμετωπίζει λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας, όχι μόνο η θαλάσσια χελώνα αλλά και όλοι οι θαλάσσιοι οργανισμοί.
Πώς θα ήταν αν συναντούσαμε μια θαλάσσια χελώνα; Τι θα την ρωτούσαμε; Τι θα θέλαμε να μάθουμε γι’ αυτήν; Τα παιδιά σκέφτονται ερωτήσεις σαν μικροί δημοσιογράφοι. Στη συνέχεια, ηχογραφούμε τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις της χελώνας και φτιάχνουμε ένα μικρό βιντεάκι.
Εργαστήριο 7ο
Μιλήσαμε για τον γλάρο της Παιδικής Helmepa και το μήνυμα που θέλει να περάσει στους ανθρώπους για τη μείωση των σκουπιδιών και των πλαστικών στη θάλασσα.
Τα παιδιά ζωγραφίζουν τον γλάρο και γράφουν το σύνθημα: «ΟΧΙ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ»
Τίτλος Προγράμματος: “Το δεντρόσπιτο με τα ζωάκια των δικαιωμάτων”
Το παρόν εργαστήρι δεξιοτήτων αποσκοπεί στο να εξοικειώσει, με βιωματικό και ευχάριστο τρόπο, τα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας με τα δικαιώματα του παιδιού, όπως έχουν κατοχυρωθεί στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ν. 2101/1992). Μέσα από τις υλοποιούμενες δραστηριότητες επιχειρείται να συνδυαστεί η καλύτερη κατανόηση της έννοιας των δικαιωμάτων και η προαγωγή της συμμετοχής των παιδιών σε διεργασίες διαλόγου και λήψης αποφάσεων για θέματα που σχετίζονται με τη συνύπαρξη τους και μέσω αυτών η ανάπτυξη των δεξιοτήτων επικοινωνίας, συνεργασίας και υπευθυνότητας των παιδιών. Προάγεται δηλαδή στα παιδιά από την ηλικία φοίτησης στο νηπιαγωγείο και μετά η ιδιότητα των δημοκρατικών ενεργών πολιτών.
Το εκπαιδευτικό υλικό του προγράμματος περιλαμβάνει 12+1 καρτέλες με ζωάκια που εκπροσωπούν σημαντικά δικαιώματα των παιδιών και τα οποία συνοδεύονται από μικρές ιστορίες και απλά τραγουδάκια. Τα 12 πρώτα ζωάκια που περιλαμβάνονται στο υλικό αυτό αντιστοιχούν σε δικαιώματα τα οποία προβλέπονται σε διαφορετικά άρθρα της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ΔΣΔΠ), ενώ το 13ο αφορά το γενικότερο δικαίωμα του παιδιού στον σεβασμό.
Εργαστήριο 1ο«Το δικαίωμα στο όνομα και στην ταυτότητα»
Ξεκινάμε με δύο φίλους μας που μας επισκέπτονται στην τάξη μας – τον Νίκο και ένα κοριτσάκι. Ο Νίκος είναι πολύ τυχερός, καθώς όπως μας λέει η δασκάλα του είναι άρρωστη και έτσι δεν έχει σχολείο σήμερα. Αποφασίζει λοιπόν να πάει στην παιδική χαρά, όπου συναντά μια καινούρια φίλη. Το κοριτσάκι αυτό του λέει πώς δεν έχει κάποιο όνομα, ούτε πηγαίνει στο σχολείο. Ο Νίκος απορεί. Πώς γίνεται να μην έχει όνομα και να μην πηγαίνει στο σχολείο. Το κοριτσάκι του εξηγεί ότι στη χώρα από την οποία προέρχεται γινόταν πόλεμος και δεν μπορούσαν οι γονείς της να πάνε στο ληξιαρχείο να δηλώσουν το όνομά της και τη γέννησή της και έτσι δεν έχει χαρτιά για να μπορέσει να γραφτεί στο σχολείο. Τα παιδιά με τον Νίκο αποφασίζουν να της δώσουμε εμείς ένα όνομα και συμφωνούμε στο όνομα Μάρθα.
Έτσι, ξεκινάει η συζήτησή μας για το πρώτο δικαίωμα που έχουν όλα τα παιδιά με τη γέννησή τους: το όνομα. Κάθε παιδί που γεννιέται, οι γονείς του, του δίνουν ένα όνομα και το γράφουν στο ληξιαρχείο της πόλης τους, όπου εκεί υπάρχουν τα στοιχεία του κάθε παιδιού. Μεγαλώνοντας αυτά τα στοιχεία τα χρειάζεται για να γραφτεί στο σχολείο, να φτιάξει ταυτότητα, να βρει αργότερα εργασία κλπ. Είναι σημαντικό όλοι μας να έχουμε όνομα.
Γνωρίζουμε το πρώτο ζωάκι των δικαιωμάτων το «Έτσιμελεν» και συζητάμε με τα παιδιά για το δικό τους όνομα και επώνυμο. Κάποιοι έχουν δύο ονόματα, ενώ κάποιοι χρησιμοποιούν υποκοριστικό. Το επώνυμο, εκτός από κάποιες περιπτώσεις, το παίρνουμε από τον πατέρα μας.
Αποφασίζουμε να φτιάξουμε ατομική καρτέλα για κάθε μαθητή με τα στοιχεία του και φτιάχνουμε ένα βιβλίο για την τάξη μας.
Επιπλέον, φτιάχνουμε μια ατομική ταυτότητα για κάθε μαθητή.
Εργαστήριο 2ο«Το δικαίωμα σε σπίτι, ρούχα και φαγητό» και «Το δικαίωμα στη φροντίδα»
Στο επόμενο εργαστήρι γνωρίσαμε δύο καινούριους μας φίλους που ήρθαν για να μας μιλήσουν για δύο ακόμα δικαιώματα που έχουν τα παιδιά: Το «Σιγουράκι» και το «Αγαπάκι». Αφού συστήσαμε στα παιδιά το Σιγουράκι, τους είπαμε ότι το ζωάκι αυτό και η οικογένειά του είναι πάρα πολύ φτωχοί και δεν έχουν απολύτως τίποτα. Ζητήσαμε από τα παιδιά να συζητήσουν με τις ομάδες τους και να σκεφτούν τι θα μπορούσαννα δώσουν στο Σιγουράκι και την οικογένειά του για να ζουν καλύτερα. Τα παιδιά αφού συζήτησαν στην ομάδα τους μας έδωσαν διάφορες απαντήσεις: Τα κόκκινα αστεράκια είπαν ότι θα του έδιναν παπούτσια, ρούχα, φαγητό, χρήματα, σπίτι, τα λαχανί αστεράκια θα του έδιναν ένα αυτοκίνητο, μια κούκλα, ένα κρεβάτι, παντόφλες και σπίτι, τα πορτοκαλί αστεράκια θα του έδιναν φαγητό και τα κίτρινα αστεράκια θα του έδιναν σπίτι, τετράδια, χρήματα και τροφή.
Αφού κατέθεσαν τις ιδέες τους τα παιδιά προβληματίστηκαν με τις ερωτήσεις: Το Σιγουράκι θα μπορούσε να ζήσει χωρίς κούκλα και αυτοκίνητο; Θα μπορούσε να ζήσει χωρίς σπίτι, φαγητό και ρούχα; Τα παιδιά συνειδητοποίησαν ότι τα ρούχα, το σπίτι και το φαγητό είναι απαραίτητες ανάγκες του ανθρώπου καθώς χωρίς αυτά δεν ζούμε και αποτελούν βασικό δικαίωμα κάθε παιδιού. Εμείς έχουμε όλοι σπίτι, οικογένεια, σχολείο, φαγητό κλπ. Ισχύει όμως αυτό για όλα τα παιδιά του κόσμου; Βλέπουμε εποπτικό υλικό από το βιβλίο της UNICEF «Μια ζωή σαν τη δική μου» και παρατηρούμε στις φωτογραφίες πως δεν ζουν όλα τα παιδιά όπως εμείς. Παρακολουθήσαμε βίντεο από αποστολές της Action Aid Hellas στην Αφρική και στην Ινδία, όπου εθελοντές είχαν πάει για να βοηθήσουν τους κατοίκους να φτιάξουν αίθουσες για εκπαιδευτικούς και για να τους μάθουν να καλλιεργούν τη γη τους. Τα παιδιά διαπίστωσαν ότι δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι τις ανέσεις που έχουμε εμείς.
Στη συνέχεια, ζητήσαμε από τα παιδιά να μαντέψουν για ποιο δικαίωμα ήρθε να μας μιλήσει το Αγαπάκι. Τα παιδιά είπαν για την αγάπη. Ποιος μας προσφέρει αγάπη; Η οικογένειά μας, που μας φροντίζει, ώστε να μεγαλώνουμε σωστά. Άρα ένα ακόμα βασικό δικαίωμα των παιδιών είναι το δικαίωμα στη φροντίδα από την οικογένειά του, καθώς κανένα παιδί δεν πρέπει να μεγαλώνει μόνο του χωρίς τη φροντίδα από κάποιον μεγαλύτερο. Τα παιδιά μας μιλούν για τις οικογένειές τους και τις ζωγραφίζουν.
Στη συνέχεια, μας δείχνουν σε παντομίμα τι τους αρέσει να κάνουν με τις οικογένειές τους και εμείς μαντεύουμε. Σε άλλους αρέσει να πηγαίνουν βόλτα και να τρώνε παγωτό, να πηγαίνουν για μπάνιο στη θάλασσα, να πηγαίνουν για αναρρίχηση, να παίζουν, να πηγαίνουν για κοκτέιλ ή για χυμό, να πηγαίνουν και να τρώνε σε ταβέρνα, να κάνουν γυμναστική και να πηγαίνουν στις κούνιες.
Εργαστήριο 3ο«Το δικαίωμα στο παιχνίδι και την ξεκούραση» και «Το δικαίωμα στην εκπαίδευση»
Σήμερα μας επισκέφθηκαν δύο ακόμα ζωάκια: Το «Τριλαριλαρό» και το «Κουκουβάκου» για να μας μιλήσουν για δύο ακόμα δικαιώματα που έχουν τα παιδιά. Ζητήσαμε από τα παιδιά να μαντέψουν για ποιο δικαίωμα μπορεί άραγε να θέλει να μας μιλήσει το «Τριλαριλαρό». Τα παιδιά απάντησαν για τη μουσική και το χορό. Η σκέψη τους ήταν πολύ καλή καθώς το «Τριλαριλαρό» ήρθε για να μας μιλήσει για το δικαίωμα των παιδιών στο παιχνίδι, την ψυχαγωγία και την ξεκούραση. Συζητήσαμε για το πόσο σημαντικό είναι τα παιδιά να παίζουν και να περνούν όμορφα αλλά αναρωτηθήκαμε αν συμβαίνει αυτό με τα παιδιά σε όλον τον κόσμο. Είδαμε στο βιβλίο της UNICEF «Μια ζωή σαν τη δική μου» ότι κάποια παιδιά αναγκάζονται να δουλεύουν γιατί προέρχονται από πολύ φτωχές οικογένειες και δεν έχουν πολύ χρόνο για παιχνίδι και ξεκούραση. Στη συνέχεια, παίξαμε ένα παιχνίδι, όπου κάθε παιδί έδινε μια ιδέα όπου κάποιος μπορεί να περάσει όμορφα. Καθίσαμε σε κύκλο και η εκπαιδευτικός ξεκίνησε πρώτη πετώντας μια μικρή μπάλα σε ένα παιδί λέγοντας: «Έχω μια ιδέα! Να πάμε στην παιδική χαρά να παίξουμε!». Έπειτα, συνέχισαν τα υπόλοιπα παιδιά και ξεκινώντας με τη φράση: «Έχω μια ιδέα…» συνέχιζαν. Οι ιδέες που ακούστηκαν ήταν πολλές και πολύ ευχάριστες! «Να πάμε βόλτα και να φάμε παγωτό», «Να πάμε για κολύμπι», «Να κάνουμε πιτζάμα πάρτι», «Να κάνουμε πάρτι γενεθλίων και να φάμε τούρτα και άλλα γλυκά», «Να πάμε στις νεροτσουλήθρες», «Να πάμε για ποδήλατο»!!!
Διαβάσαμε το παραμύθι της Αλεξάνδρας Μητσιάλη «Η κούκλα που ταξίδευε στον κόσμο», όπου μια μικρή κούκλα, φτιαγμένη από παιδικά χεράκια κατέληξε σε άλλα παιδικά χεράκια, πιο τυχερά που την είχαν μόνο για παιχνίδι. Έτσι, συζητήσαμε για μια ακόμη φορά πώς ζουν τα παιδιά σε διαφορετικές χώρες του κόσμου, όπου αναγκάζονται να εργάζονται.
Στη συνέχεια, μας μίλησε το «Κουκουβάκου», το οποίο μας μίλησε για το δικαίωμα των παιδιών στην εκπαίδευση. Όλα τα παιδιά θα πρέπει να πηγαίνουν σχολείο και να μην εργάζονται. Συμβαίνει αυτό σε όλες τις χώρες του κόσμου; Παρακολουθήσαμε «Το μαγικό μολύβι της Μαλάλα», η οποία μας είπε ότι στη χώρα της δεν πάνε όλα τα παιδιά στο σχολείο καθώς κάποιες οικογένειες δεν επιτρέπουν στα κορίτσια να πηγαίνουν στο σχολείο.
Στη συνέχεια, τα παιδιά σκέφτηκαν τι θα ήθελαν να αλλάξουν στον κόσμο, αν είχαν το μαγικό μολύβι που ακούσαμε στο παραμύθι, ώστε να ζουν όλα τα παιδιά καλύτερα και το ζωγράφισαν. Τα παιδιά θα ήθελαν όλα τα παιδιά να έχουν σχολεία, παιχνίδια, σπίτι και οικογένεια, φαγητό και ιατρείο.
Εργαστήριο 4ο«Το δικαίωμα στην υγεία» και «Τα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρίες»
Σε αυτό το εργαστήρι γνωρίσαμε δύο καινούρια ζωάκια: Το «Περαστικάκι» και το «Μπορούλι». Αρχικά, το «Περαστικάκι» μας είπε ότι όλοι οι άνθρωποι -όπως και τα ζώα- έχουμε ανάγκη την υγεία μας και τα παιδιά έχουν δικαίωμα να προστατεύεται η υγεία τους. Τα παιδιά μα μίλησαν για τις δικές τους εμπειρίες όταν χρειάστηκε να επισκεφθούν έναν γιατρό. Πώς ένιωσαν;
Διαβάσαμε το παραμύθι της Κατερίνας Γιαννίκου «Δεν φοβάμαι το νοσοκομείο», όπου Η φίλη του Έκτορα, η Ανδρομάχη σπάει το πόδι της και πρέπει να πάει στο νοσοκομείο… Ανάμεσα στο αστείο και στο σοβαρό, παρουσιάζονται ιατρικές διαδικασίες όπως ακτινογραφίες, γύψος, νοσηλεία σε θάλαμο. Τα παιδιά πρέπει να διώξουν το φόβο και να καταλάβουν ότι το νοσοκομείο σε ορισμένες περιπτώσεις είναι απαραίτητο και μάλιστα όλα τα παιδιά θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν περίθαλψη.
Στη συνέχεια, παίξαμε το παιχνίδι «Πονάει, πονάει». Παιδιά και εκπαιδευτικός κάθισαν σε κύκλο. Η εκπαιδευτικός έλεγε φράσεις όπως: «Πονάει, πονάει το αυτί» «Πονάει, πονάει το πόδι». Όταν αυτό που έλεγε ήταν μέρος του σώματος που πραγματικά μπορεί να πονάει κάποιον, τα παιδιά σήκωναν το χέρι και έλεγαν «Πονάει». Όταν όμως έλεγε μια φράση, όπως «Πονάει, πονάει το τραπέζι» τότε τα παιδιά σήκωναν το δάκτυλο και έκαναν τον ήχο της σειρήνας ενός ασθενοφόρου!!
Μετά, ήρθε στην παρέα μας «Το Μπορούλι», το οποίο μας μίλησε για παιδιά με αναπηρίες. Τα παιδιά αυτά, όπως όλοι μας, έχουν τα ίδια δικαιώματα στην εκπαίδευση, στην υγεία, στο παιχνίδι κλπ και θα πρέπει όλοι μας να βοηθούμε σε αυτό.
Παρακολουθήσαμε την ταινία μικρού μήκους Ίαν, ο οποίος γεννήθηκε με εγκεφαλική παράλυση και όπως όλοι, θέλει να έχει φίλους. Σε αντίθεση με όλους τους άλλους όμως, ο Ίαν πρέπει να δουλέψει σκληρά για να τους αποκτήσει. Οι διακρίσεις, το bullying και η αδιαφορία τον κρατάνε μακριά από την αγαπημένη του παιδική χαρά, αλλά ο Ίαν δεν εγκαταλείπει, και καταφέρνει κάτι μαγικό.
Τα παιδιά, εμπνεόμενα από την ταινία, ζωγράφισαν.
Εργαστήριο 5ο«Το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση της γνώμης» και «Το δικαίωμα στη διαφορετικότητα και την ισότητα»
Σε αυτό το εργαστήρι μας μίλησαν δύο ακόμα ζωάκια για τα δικαιώματα των παιδιών. Το «Ναπωκάτι» και το «Πολυχρωμίξ». Αρχικά, το «Ναπωκάτι» έφερε στην τάξη μας τον φίλο μας τον Νίκο και τη φίλη μας τη Μάρθα από προηγούμενο εργαστήριο και μας μίλησαν για το πόσο σημαντικό είναι να είμαστε ελεύθεροι να λέμε τη γνώμη μας ελεύθερα αλλά με ευγένεια και χωρίς να προσβάλλουμε τον άλλον.
Στη συνέχεια, ήρθε ο φίλος μας το «Πολυχρωμίξ» και μαζί του είχε ένα παραμύθι, τον Έλμερ του Ντέιβιντ Μακ Κι. Ο Έλμερ είναι ένα πολύχρωμο ελεφαντάκι που μαθαίνει στα παιδιά να σέβονται τη διαφορετικότητα. Ο κόσμος του είναι αισιόδοξος, λαμπερός, αστείος, περιπετειώδης, γεμάτος ΧΡΩΜΑΤΑ. Οι υπόλοιποι ελέφαντες αλλά και τα άλλα ζωάκια του δάσους αγαπούν τον Έλμερ γι’ αυτό που είναι κι ας είναι διαφορετικός από τους άλλους. Αφού διαβάσαμε το παραμύθι, συζητήσαμε για το ότι ο καθένας μας είναι διαφορετικός αλλά μοναδικός. Τα παιδιά ζωγράφισαν τους δικούς τους μοναδικούς πολύχρωμους ελέφαντες.
Παίξαμε το παιχνίδι «Μ’ ένα χρώμα ξεκινώ σ’ έναν κύκλο για να μπω» (από τον «οδηγό εκπαιδευτικού για την ευαισθητοποίηση σε θέματα αποδοχής της αναπηρίας και της διαφορετικότητας και την ανάπτυξη ενταξιακής κουλτούρας στο σχολείο», ΙΕΠ). Αρχικά, η εκπαιδευτικός ζητά από τα παιδιά να κάνουν ένα τρένο μπαίνοντας το ένα πίσω από το άλλο πίσω της και αφού κάνουν μια διαδρομή μέσα στην τάξη, σχηματίζουν έναν κύκλο γύρω από πανιά που έχουν τοποθετηθεί στο έδαφος. Ξεκινάμε παρατηρώντας ποιοι βρίσκονται δίπλα μας και ποια θέση έχουμε στον κύκλο. Παίζει η μουσική και τα παιδιά κινούνται στο χώρο. όταν σταματήσει η μουσική πρέπει να ξαναβρούν την ίδια θέση που είχαν στον κύκλο. Όποιος δεν θυμάται καλά ποια ήταν η θέση του τον βοηθάνε οι συμμαθητές του. Στη συνέχεια, δίνεται σε κάθε παιδί ένα χρώμα. Όταν παίζει η μουσική μπαίνουν στον κύκλο τα παιδιά που κρατούν ένα χρώμα κάθε φορά (πχ κόκκινο, πράσινο κλπ) και χορεύουν. Σιγά σιγά εντάσσονται δύο χρώματα στον κύκλο ή και παραπάνω. Η εκπαιδευτικός δίνει διάφορα παραγγέλματα: «Οι κύκλοι χορεύουν μαζί, αγκαλιάζονται κλπ». Στο τέλος, μπαίνουν μέσα στον κύκλο όλα τα χρώματα και κάνουν ένα πάρτι! Μετά το παιχνίδι η εκπαιδευτικός κάνει κάποιες ερωτήσεις στα παιδιά: «Ποια ήταν η πιο ωραία στιγμή του παιχνιδιού;» Τα παιδιά απαντούν ομόφωνα πως ήταν πιο όμορφα όταν ήταν όλα μαζί μέσα στον κύκλο και αγκαλιάστηκαν. «Πώς ένιωθαν τα χρώματα όταν ήταν έξω από τον κύκλο;» Τα παιδιά απάντησαν ότι δεν ήταν πολύ ωραία και ότι ήθελαν να μπουν μέσα. Συζητήσαμε πως έτσι νιώθουν όλοι οι άνθρωποι: θέλουν να βρίσκονται μέσα στον «κύκλο» μιας ομάδας και να μην βρίσκονται έξω από αυτόν επειδή μπορεί να είναι διαφορετικοί.
Εργαστήριο 6ο«Το δικαίωμα στην προστασία από κάθε μορφή βίας» και «Το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή»
Για μια ακόμα φορά σε αυτό το εργαστήρι μας επισκέφθηκαν στην τάξη μας οι δυο φίλοι μας, ο Νίκος και η Μάρθα, οι οποίοι αυτή τη φορά ήταν πολύ στενοχωρημένοι. Ο Νίκος ήταν στενοχωρημένος γιατί ένας συμμαθητής του τον έσπρωξε και η Μάρθα γιατί ένας συμμαθητής της, της μίλησε άσχημα. Μιλήσαμε με τα παιδιά και καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι δεν μας πονάνε μόνο οι σπρωξιές και το ξύλο αλλά και τα άσχημα λόγια και η κοροϊδία. Θυμηθήκαμε αυτά που λέγαμε για τον σχολικό εκφοβισμό σε προηγούμενη ενότητα. Παρακολουθήσαμε ένα βιντεάκι και σκεφτόμασταν αν όλες οι συμπεριφορές συνιστούν σχολικό εκφοβισμό.
Παρουσιάσαμε στα παιδιά το ζωάκι που ήρθε να μας μιλήσει για το δικαίωμα των παιδιών να προστατεύονται από κάθε μορφή βίας, το «Μηπονάκι» και παίξαμε ακόμα μια φορά το «πονάει-πονάει» αλλά αυτήν την φορά είχαμε φράσεις, όπως: «πονάει-πονάει η σπρωξιά», «πονάει-πονάει η κοροϊδία» κλπ.
Στη συνέχεια, ο φίλος μας ο Νίκος μας είπε άλλο ένα περιστατικό από το σχολείο του, όπου κάποιος συμμαθητής του άνοιξε την τσάντα του, χωρίς να τον ρωτήσει και διάβασε το ημερολόγιό του. Αυτό δεν άρεσε στον Νίκο γιατί εκεί έγραφε τα μυστικά του και δεν ήθελε να τα ξέρει κανείς. Το «Ρώτα-πρώτα» ήταν το ζωάκι που μας μίλησε για το δικαίωμα των παιδιών στην ιδιωτική ζωή. Ρωτήσαμε τα παιδιά αν έχουν κι εκείνα κάποια προσωπικά αντικείμενα ή μυστικά που δεν θα ήθελαν να τα δείξουν ή να τα πουν σε όλους και εξηγήσαμε ότι είναι σημαντικό να μην πειράζουμε τα πράγματα των άλλων αν δεν ρωτήσουμε πρώτα.
Εργαστήριο 7ο«Τα δικαιώματα παιδιών προσφύγων και μεταναστών» και «Το δικαίωμα των παιδιών στο σεβασμό»
Στο τελευταίο μας εργαστήρι, το «Φλαφυγάκι» μας έφερε στην τάξη μας ένα χαρτόκουτο. Ρωτήσαμε τα παιδιά τι μπορεί να είναι αυτό το χαρτόκουτο και πώς θα μπορούσαμε να το χρησιμοποιήσουμε. Οι απαντήσεις των παιδιών ήταν πολλές: Το χαρτόκουτο θα μπορούσε να είναι: «Αυτοκίνητο», «κουζίνα», «ένα μέρος να κρυβόμαστε όταν παίζουμε κρυφτό», «αεροπλάνο», «ελικόπτερο», «κρεβάτι», «καναπές», «κούνια», «αερόστατο», «ένα κουτί με ένα δώρο μέσα».
Στη συνέχεια, το «Φλαφυγάκι» μας πρότεινε να δούμε μια ταινία. Έτσι, παρακολουθήσαμε την ταινία «The Box». Η ταινία περιγράφει τη ζωή ενός παιδιού, η οποία αλλάζει δραματικά όταν ξεσπά πόλεμος στη χώρα του και γίνεται πρόσφυγας προκειμένου να γλιτώσει από τον πόλεμο. Εξηγούμε στα παιδιά τι σημαίνει η λέξη πρόσφυγας και συζητάμε για τα δικαιώματα που έχουν τα παιδιά των προσφύγων και μεταναστών, όπως όλα τα παιδιά, να έχουν παιδεία, υγεία, φροντίδα κλπ.
Τα παιδιά περιγράφουν τα συναισθήματά τους από την ταινία. Στη συνέχεια, συζητούν στις ομάδες τους πώς μπορεί να εξελίχθηκε η ζωή του αγοριού αφότου έφυγε με τη βάρκα του. Όλες οι ομάδες σκέφτηκαν πώς συνάντησε την οικογένειά του και είχε μια όμορφη ζωή ο ήρωας της ταινίας.
Τέλος, το «Σεβαστάκι» μας μίλησε για το δικαίωμα που έχουν γενικά όλα τα παιδιά να τα σέβονται οι μεγάλοι και να τα υπολογίζουν.
και φτιάξαμε το δικό μας δέντρο με τα ζωάκια των δικαιωμάτων και το αναρτήσαμε στο σχολείο μας για να το βλέπουμε και να μην ξεχνάμε τα ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ.
Τίτλος Προγράμματος: “Δεν μαλώνω, δεν μαλώνω, αγκαλιά μεγάλη απλώνω”
Ο σχολικός εκφοβισμός έχει αναγνωριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως πρόβλημα Δημόσιας Υγείας (W.H.O., 1996, 1998), αφού η θυματοποίηση μπορεί να είναι ένα πρώιμο στάδιο στην εξελικτική ακολουθία που οδηγεί σε παραβατική συμπεριφορά σε μεγαλύτερη ηλικία, με τη σοβαρότητα των περιστατικών να τείνει να κλιμακώνεται με την ηλικία. Λαμβάνοντας υπόψη ότι αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα για όλα τα παιδιά να βρίσκονται σε ένα σχολικό περιβάλλον που τους παρέχει ασφάλεια και προστασία, θεωρείται πρωταρχικής σημασίας τα σχολεία να εφαρμόζουν με συστηματικό τρόπο πολιτικές πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου.
Εργαστήριο 1ο
Ξεκινήσαμε το θέμα μας με την προβολή μιας σχετικής animation ταινίας. Πριν την προβολή της ταινίας, δείξαμε στα παιδιά κάποια κάδρα από την ταινία και αφού παρατήρησαν τι βλέπουν, τους ζητήσαμε να προβλέψουν τι θα δούμε στην ταινία αυτή.
Τα παιδιά απάντησαν ότι θα δούμε μια χαρούμενη ταινία με φίλους στο σχολείο και έξω από το σχολείο. Στη συνέχεια, ακούσαμε τη μουσική της ταινίας, χωρίς όμως να βλέπουμε εικόνα. Η μουσική όμως που μας παραπέμπει; Σε μια χαρούμενη ή σε μια λυπημένη ταινία; Τα παιδιά απαντούν σε μια λυπημένη. Στη συνέχεια, παρακολουθήσαμε την ταινία.
Μετά την προβολή της ταινίας, ζητήσαμε από τα παιδιά να μας πουν πώς αισθάνονται. Τα συναισθήματα ήταν ΛΥΠΗ, ΘΥΜΟΣ για τη συμπεριφορά των παιδιών απέναντι στον ήρωα της ταινίας, αλλά και ΧΑΡΑ επειδή το τέλος ήταν χαρούμενο.
Συζητήσαμε τι συνέβη στην αρχή, στη μέση και στο τέλος της ταινίας. Πώς ένιωθε ο ήρωας κάθε φορά;
Τα παιδιά ζωγράφισαν ό,τι τους έκανε περισσότερο εντύπωση από την ταινία.
Παίξαμε ένα παιχνίδι σωματικής έκφρασης. Ρωτήσαμε τα παιδιά πώς νιώθει ο ήρωας όταν τον κοροϊδεύουν και τον χτυπάνε στην αρχή της ταινίας και πώς νιώθει στο τέλος όταν έχει την συμπαράσταση των φίλων του και συνδυάσαμε τα συναισθήματα με μια χαρούμενη και μια λυπημένη μελωδία. Όταν τα παιδιά ακούν τη λυπημένη μελωδία είναι στεναχωρημένα γιατί νιώθουν μοναξιά και δεν θέλουν να πάνε στο σχολείο γιατί κάποιος τα ενοχλεί συστηματικά, ενώ όταν ακούν τη χαρούμενη μελωδία αγκαλιάζονται όλοι μαζί σαν μια παρέα δυνατή όπου κανείς δεν νιώθει μόνος.
Στη συνέχεια, είπαμε στα παιδιά ότι η ταινία έχει θέμα της τον ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ. Ρωτήσαμε τα παιδιά τι νομίζουν ότι σημαίνει Σχολικός Εκφοβισμός και καταγράψαμε τις απαντήσεις τους: «Ένα σχολείο κακίας», «Όταν σε χτυπάνε και σε κοροϊδεύουν», «Φοβάσαι να μπεις στην τάξη». Στη συνέχεια, με απλά λόγια εξηγήσαμε τι σημαίνει αυτό και τον διαχωρίσαμε από έναν τσακωμό ανάμεσα σε δύο παιδιά ή από κάτι που μπορεί να γίνει κατά λάθος.
Εργαστήριο 2ο
Διαβάζουμε το παραμύθι της Ρένας Ρώσση-Ζαϊρη «Η Ντανιέλα και ο νταής του σχολείου», όπου ο Μπου, ένα μεγαλόσωμο κουνελάκι, ο νταής του σχολείου, κοροϊδεύει τα δόντια της Ντανιέλας, το ύψος και την κορδέλα της. Εκείνη τον αγνοεί και του απαντάει ευγενικά. Εκείνος όμως συνεχίζει να την ενοχλεί, αρπάζει τα πράγματά της, τη χτυπάει δυνατά. H Ντανιέλα αρχίζει να τον φοβάται, δεν ξέρει τι να κάνει μαζί του, μέχρι που ανακαλύπτει γιατί φέρεται έτσι άσχημα σε όλους. Και τότε καταστρώνει ένα σχέδιο! Συζητάμε με τα παιδιά ότι άλλη μια μορφή σχολικής βίας μπορεί να μην εμπεριέχει μόνο τη σωματική βία αλλά και τη λεκτική. Το να μιλάμε άσχημα στους άλλους και να τους κοροϊδεύουμε μπορεί να τους πληγώσει εξίσου βαθιά. Άρα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και στα λόγια μας.
Παρατηρούμε σχετικό εποπτικό υλικό με συμπεριφορές που μπορεί να πληγώσουν τους άλλους και συμπεριφορές που μας κάνουν όλους να αισθανόμαστε όμορφα.
Στη συνέχεια, το αποτυπώνουμε και σε φύλλο εργασίας.
Δημιουργούμε μια ομαδική εργασία, όπου κάθε παιδί μεταφέρει στο άλλο όμορφες σκέψεις και όμορφες λέξεις.
Εργαστήριο 3ο
Διαβάζουμε το παραμύθι «Τα μπαλόνια της φιλίας» από το Ε.Ψ.Υ.Π.Ε (Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου), όπου στον ουρανό ενός μικρού χωριού έλαμπε ένα φωτεινό και μαγικό αστέρι που μοίραζε σε όλους την αγάπη και έτσι όλα τα παιδιά ζούσαν αγαπημένα. Όμως μια μέρα ο Σπύρος, ένα μικρό αγόρι άκουσε πως η διχόνοια μπορεί να σε βάλει σε μεγάλες περιπέτειες και περίεργος καθώς ήταν, ζήτησε από το μαγικό αστέρι να σκορπίσει την διχόνοια. Γρήγορα κατάλαβε το λάθος του γιατί αμέσως άρχισαν οι τσακωμοί και οι καβγάδες ανάμεσα στα παιδιά της μικρής πόλης. Ευτυχώς τα μπαλόνια της φιλίας έδωσαν τη λύση!!!
Συζητήσαμε το παραμύθι με τα παιδιά και εξηγήσαμε τι σημαίνει η λέξη διχόνοια. Στη συνέχεια, τα παιδιά ζωγράφισαν το αστέρι της φιλίας και της διχόνοιας, όπως το φαντάζονταν.
Παίξαμε κι εμείς με τα μπαλόνια της φιλίας. Φουσκώσαμε τόσα μπαλόνια, όσα και τα παιδιά της τάξης μας και γράψαμε επάνω στο όνομά τους και παίξαμε διάφορα παιχνίδια που μας διασκέδασαν.
Τα παιδιά ζωγράφισαν τα μπαλόνια της φιλίας και έγραψαν μέσα όμορφες λέξεις.
Εργαστήριο 4ο
Παρακολουθούμε ένα ακόμα animation βίντεο για τον σχολικό εκφοβισμό και συζητάμε τον ρόλο που μπορεί να παίξει ένα παιδί που είναι παρατηρητής σε φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού απέναντι σε κάποιο άλλο παιδί.
Στη συνέχεια, παρατηρούμε τον πίνακα ζωγραφικής του Matt Mahurin με τίτλο “Bullying”. Αρχικά, ζητάμε απ’ τα παιδιά να περιγράψουν τον πίνακα.
Τι βλέπουν; Τους λέμε ότι τον τίτλο του πίνακα και τους ζητάμε να μαντέψουν τι μπορεί να συμβαίνει ανάμεσα στα δύο κορίτσια. Τα παιδιά απαντούν ότι το ψηλό κορίτσι μάλλον λέει άσχημα λόγια στο πιο μικρό, το οποίο υποθέτουν ότι νιώθει φοβισμένο. Βλέπουμε άλλα πρόσωπα στον πίνακα. Τα παιδιά στην αρχή απαντούν πως όχι και του λέμε να προσέξουν τις σκιές. Τότε σκέφτονται πως υπάρχουν κι άλλα παιδιά που παρατηρούν.
Τέλος, τα παιδιά χωρίζονται σε τρεις ομάδες των τεσσάρων και προσπαθούν να σκεφτούν τους διαλόγους και τις σκέψεις που κάνουν τα άτομα στον πίνακα. Η εκπαιδευτικός τα καταγράφει και στη συνέχεια τα παρουσιάζουμε στην ολομέλεια. Τα παιδιά δραματοποιούν τις σκηνές!
Εργαστήριο 5ο
Δημιουργούμε ένα μικρό βιβλίο για τον ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ. Αναφέρουμε τι λέει μέσα το βιβλίο. Αρχικά, φερόμαστε σε όλους με σεβασμό, τι μπορούμε να κάνουμε αν κάποιος μας εκφοβίζει και τέλος ότι πρέπει να βοηθάμε τους άλλους. Εστιάζουμε στο σημείο που αναφέρει ότι πρέπει να μιλήσουμε σε κάποιον μεγάλο (τους γονείς μας ή τους δασκάλους μας) για να μας βοηθήσουν.
Αποφασίζουμε να φτιάξουμε μια αφίσα και ένα μικρό βιντεάκι με το σύνθημα: «ΜΙΛΑ ΤΩΡΑ»
Εργαστήριο 6ο
Διαβάσαμε το παραμύθι «Λιζέτ, η πολική αρκούδα» της Έρης Παπαμιχαλοπούλου. Στο παραμύθι αυτό δεν διαβάσαμε το τέλος και αφήσαμε τα παιδιά να μας πουν την εξέλιξη που πιστεύουν ότι μπορεί να έχει. Τα παιδιά μοίρασαν ρόλους. Ένα παιδί ήταν η Λιζέτ, άλλα παιδιά ήταν οι καφέ αρκούδες που την κορόιδευαν, και άλλα οι καφέ αρκούδες που έπαιζαν ποδόσφαιρο εκεί κοντά και παρακολούθησαν ένα περιστατικό με τη Λιζέτ, όπου οι καφέ αρκούδες έκαναν πλάκα εις βάρος της. Τα παιδιά προσπάθησαν να βρουν λύσεις. Τι έπρεπε να κάνουν οι καφέ αρκούδες – παρατηρητές; (Τα παιδιά είπαν να πάνε να της μιλήσουν και να την κάνουν φίλη και να πουν στις καφέ αρκούδες να σταματήσουν να κοροϊδεύουν). Τότε οι άλλες καφέ αρκούδες κατάλαβαν το λάθος τους και έγιναν όλοι μαζί φίλοι στο τέλος και έπαιξαν «Περπατώ, περπατώ στο δάσος, όταν ο λύκος δεν είναι εδώ.»
Τα παιδιά σε φύλλο εργασίας ζωγραφίζουν τι πρέπει να κάνει κάποιος όταν κάποιος γίνεται επιθετικός προς εμάς ή κάποιον φίλο/η μας.
Τέλος, φτιάχνουμε μια κατασκευή με τον τίτλο του εργαστηρίου μας: «Δεν μαλώνω, δεν μαλώνω, αγκαλιά μεγάλη απλώνω»
Τίτλος Προγράμματος: «STE(Α)M και Εκπαιδευτική Ρομποτική
μέσα από τον κύκλο του Νερού και την Υδροδυναμική»
Εργαστήριο 1ο
Αφού κάνουμε το καθημερινό μας ημερολόγιο, όπου αναφερόμαστε και στον καιρό της ημέρας, εστιάζουμε στη βροχή. Τι ξέρουν τα παιδιά για τη βροχή; Πώς προκαλείται η βροχή; Τα παιδιά δίνουν τις δικές τους απαντήσεις: «Τα σύννεφα φέρνουν τις αστραπές και τη βροχή», «Η βροχή ποτίζει τα δέντρα και τα λουλούδια».
Διαβάζουμε το παραμύθι «Ο Σταγονούλης πετάει στα σύννεφα», όπου ο ίδιος ο Σταγονούλης μας περιγράφει το ταξίδι του.
Παρουσιάζουμε στα παιδιά μια εικόνα, όπου απεικονίζεται Ο Κύκλος του Νερού και εξηγούμε…
Εργαστήριο 2ο
Παρακολουθούμε βίντεο, όπου απεικονίζεται παραστατικά Ο Κύκλος του Νερού.
Δραματοποιούμε τον Κύκλο του Νερού.
Πραγματοποιούμε πείραμα σχετικά με κύκλο νερού. Σε ένα μπολ βάζουμε νερό, το σκεπάζουμε με διαφανή μεμβράνη και το αφήνουμε στον ήλιο έξω στην αυλή μας. Μετά από αρκετή ώρα, παρατηρούμε ότι σταγόνες νερού έχουν μαζευτεί πάνω στην μεμβράνη, καθώς το νερό στο μπολ άρχισε να εξατμίζεται από την ζέστη του ήλιου.
Με διάφορα υλικά που έχουμε στην τάξη μας φτιάχνουμε σε ομαδική εργασία τον Κύκλο του Νερού. Τα παιδιά σκέφτηκαν τι υλικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να δημιουργήσουμε τα σύννεφα, τη βροχή, τον ήλιο κλπ μέσα από μια ποικιλία υλικών που είχαν στη διάθεσή τους.
Εργαστήριο 3ο
Φτιάχνουμε ατομική εργασία με τον κύκλο του νερού και τα παιδιά περιγράφουν τη διαδικασία.
Τα παιδιά φτιάχνουν ψηφιακά παζλ σχετικά με το θέμα στο τάμπλετ του σχολείου μας.
Σε φύλλο εργασίας σχηματίζουν τη λέξη βροχή και ζωγραφίζουν ό,τι τους έρχεται στο μυαλό.
Εργαστήριο 4ο
Διαβάζουμε το παραμύθι του Μάνου Κοντολέων «Ο Χιονάνθρωπος που δεν ήθελε να λιώσει». Στη συνέχεια, συζητάμε με τα παιδιά από τι είναι φτιαγμένος ο χιονάνθρωπος και τι μπορεί να τον λιώσει… Τα παιδιά απαντούν «Ο ήλιος», «Το νερό»
Πραγματοποιούμε πειράματα με τον πάγο. Πότε λιώνει πιο γρήγορα ο πάγος; Βάζουμε τον πάγο πάνω στο καλοριφέρ, μέσα σε νερό, έξω από το παράθυρο, σε ένα σημείο μέσα στην τάξη μας. Τα παιδιά παρατηρούν ότι ο πάγος έλιωσε πρώτα μέσα στο νερό. Μετά πάνω στο καλοριφέρ, στη συνέχεια, έξω στο παράθυρο γιατί το χτυπούσε ο ήλιος και τέλος μέσα στην τάξη.
Χωριζόμαστε σε ομάδες και κάθε ομάδα φτιάχνει τον δικό της χιονάνθρωπο. Δίνονται στα παιδιά διάφορα υλικά και κάθε ομάδα επιλέγει τι θα χρησιμοποιήσει για να φτιάξει τον χιονάνθρωπό της. Το αποτέλεσμα ήταν πολύ ωραίο και τα παιδιά δούλεψαν αρμονικά και συνεργατικά στις ομάδες τους.
Εργαστήριο 5ο
Διαβάσαμε το παραμύθι του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας «Ο Μπαμπακένιος, το φαντασμένο σύννεφο», όπου μια φορά και έναν καιρό σε έναν καταγάλανο καλοκαιριάτικο ουρανό γεννήθηκε ένα όμορφο ολόλευκο σύννεφο. Η μαμά του, η κυρά θάλασσα, και ο μπαμπάς του ο κυρ ήλιος το ονόμασαν Μπαμπακένιο, του έδωσαν τις ευχές τους και το έστειλαν να δροσίσει τη γη. Όμως ο Μπαμπακένιος δεν έκανε τίποτα άλλο από το να γυρίζει στον ουρανό και να παινεύει τον εαυτό του. Για βροχή όμως ούτε λόγος και τα ζωάκια, τα δεντράκια και τα λουλουδάκια έμεναν διψασμένα… Ώσπου έμεινε μόνος του, χωρίς φίλους, και τότε κατάλαβε το λάθος του…
Παίξαμε ένα παιχνίδι σωματικής έκφρασης. Ένα παιδί γίνεται το “φαντασμένο σύννεφο” κρατώντας μια λευκή κορδέλα. Τα υπόλοιπα παιδιά γίνονται τα “ζωάκια” και τα “φυτά” που περιμένουν τη βροχή.
Με συνοδεία λυπημένης μουσικής το “φαντασμένο σύννεφο” περπατά στον ουρανό, κουνώντας την κορδέλα και δείχνοντας πόσο “όμορφο” είναι. Τα “ζωάκια” και τα “φυτά” κάνουν κινήσεις που δείχνουν ότι διψούν ή υποφέρουν από τη ζέστη. Μετά από λίγο, το “σύννεφο” καταλαβαίνει ότι πρέπει να βοηθήσει. Με χαρούμενη μουσική κουνάει απαλά την κορδέλα, συμβολίζοντας ότι ρίχνει βροχή. Τα “ζωάκια” και τα “φυτά” σηκώνονται και κινούνται χαρούμενα, δείχνοντας τη χαρά τους που ήρθε η βροχή.
Διαβάζουμε το ποίημα «Συννεφάκια» της Ντίνας Χατζηνικολάου και συζητάμε για τα σχέδια που παίρνουν κάποιες φορές τα σύννεφα που βρίσκονται στον ουρανό. Τα παιδιά μεταμορφώνουν τα σύννεφα με την φαντασία τους μέσα από τη ζωγραφική τους.
Συννεφάκια μου τρεχάτα,
πάνω στου ουρανού τη στράτα,
πόσες μορφές αλλάζετε
κι όλο με κάτι μοιάζετε…
Να ένα καράβι! Μια αλεπού!
Να το κεφάλι του παππού!
Να έν΄ αμαξάκι που κυλά
σε μπαμπακένιες ρούγες!
Μ’ αλλάζουν όλα στο λεπτό
και τώρα βλέπω έναν αϊτό
που στάθηκε μεσούρανα
μ΄ ολάνοιχτες φτερούγες…
Πόσες μορφές αλλάζετε
κι όλο με κάτι μοιάζετε,
συννεφάκια μου τρεχάτα
πάνω στ΄ ουρανού τη στράτα!
Εργαστήριο 6ο
Διαβάσαμε το παραμύθι «Δεν φοβάμαι το νερό»
Φτιάξαμε γαλότσες που πέφτουν στις λάσπες μετά τη βροχή.
Μάθαμε το ποίημα του Ζαχαρία Παπαντωνίου «Από που είσαι ποταμάκι;» και ακούσαμε το τραγούδι.
Βρήκαμε σύνθετες λέξεις με τη λέξη νερό.
νερό + πιστόλι = νεροπίστολο
νερό + μπογιές = νερομπογιές
νερό + φίδι = νερόφιδο
νερό + μύλος = νερόμυλος
νερό + ποτήρι = νεροπότηρο
χιόνι + νερό = χιονόνερο
νερό + τσουλήθρα = νεροτσουλήθρα
Εργαστήριο 7ο
Σε αυτό το εργαστήρι ασχοληθήκαμε με την αγαπημένη μας beebot. Η μελισσούλα παρέα με τον φίλο της τον Σταγονούλη έκαναν το ταξίδι της σταγόνας και τον κύκλο του νερού. Τα παιδιά έδωσαν εντολές και η μελισσούλα πραγματοποίησε το ταξίδι της.
Τι θυμούνται τα παιδιά από τον εργαστήρι που πραγματοποιήσαμε σχετικά με τον κύκλο του νερού; Απαντούν σε κουίζ που δημιουργήσαμε στο wordwall!
Τίτλος Προγράμματος: Προστάτεψε το δάσος – Είναι πηγή ζωής
Το παρόν πρόγραμμα ανήκει στη θεματική « Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη» σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών Νηπιαγωγείου. Σύμφωνα με την σύγχρονη οπτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, η οποία αναγνωρίζεται ως Εκπαίδευση για την Αειφορία, το περιβάλλον δεν αντιμετωπίζεται απλώς ως πηγή γνώσης αλλά γίνεται κατανοητό ως σύστημα ισορροπιών και σχέσεων και ο κεντρικός στόχος της είναι ο ενεργός πολίτης.
Βασικός σκοπός του προγράμματος είναι η ευαισθητοποίηση, η εκπαίδευση και η αλλαγή συμπεριφοράς των μαθητών/τριών σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον και συγκεκριμένα στο δασικό οικοσύστημα. Τα δάση διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη μείωση του κινδύνου φυσικών καταστροφών, όπως πλημμύρες, ξηρασίες, κατολισθήσεις και άλλα ακραία γεγονότα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα δάση μετριάζουν την κλιματική αλλαγή μέσω δέσμευσης άνθρακα, συμβάλλουν στην ισορροπία οξυγόνου, διοξειδίου του άνθρακα και υγρασίας στον αέρα.
Εργαστήριο 1ο
Ξεκινήσαμε λέγοντας στα παιδιά ότι θα συζητήσουμε για το δάσος. Τι είναι το δάσος; Τα παιδιά έδωσαν τις απαντήσεις τους: «Είναι η φύση», «Εκεί ζουν ζώα», «Έχει δέντρα και χορτάρια». Είπαμε αρχικά ότι ένα δάσος έχει πολλά δέντρα και άλλα φυτά και είναι το σπίτι πολλών ζώων και ότι σιγά σιγά θα το εξερευνήσουμε και μαζί. Είδαμε κάποια αρχικά βίντεο με δάση για να πάρουν τα παιδιά μια πρώτη εικόνα.
Στη συνέχεια, παίξαμε ένα παιχνίδι. Δώσαμε στα παιδιά τα γράμματα με τη λέξη δάσος και καθώς έπαιζε η μουσική τα παιδιά τριγυρνούσαν στο χώρο. Όταν σταματούσε η μουσική τα παιδιά έπρεπε να μπουν στη σειρά για να σχηματίσουν τη λέξη.
Στη συνέχεια, σε φύλλο εργασίας σχημάτισαν τη λέξη δάσος και ζωγράφισαν.
Συζητήσαμε τι μας προσφέρει ένα δάσος και είδαμε σχετικό εποπτικό υλικό.
Εργαστήριο 2ο
Όπως αναφέραμε και στο προηγούμενο εργαστήριο, το δάσος αποτελεί το σπίτι πολλών ζώων. Ποια ζώα είναι αυτά; Συζητήσαμε, είδαμε εποπτικό υλικό και παρακολουθήσαμε σχετικό βίντεο.
Στη συνέχεια, φτιάξαμε μικρές αλεπουδίτσες και κουκουβάγιες που ζουν στο δάσος.
Παίξαμε μουσικο-κινητικό παιχνίδι «Βόλτα στο δάσος»
Τι συνέβη όμως μια μέρα στο σπίτι των ζώων, το δάσος; Διαβάζουμε το παραμύθι της Στέλλας Βλαχοπούλου «Το καμένο δάσος» και κάνουμε μια πρώτη συζήτηση με τα παιδιά για τις πυρκαγιές που απειλούν τα δάση!
Εργαστήριο 3ο
Σε συνέχεια της προηγούμενης συζήτησής μας για τις φωτιές στο δάσος, παρατηρήσαμε εποπτικό υλικό σχετικά με το δάσος. Είδαμε φωτογραφίες με καταπράσινα δάση, δάση που καίγονται και τέλος καμένα δάση. Τα παιδιά ομαδοποίησαν τις εικόνες και συζητήσαμε τα συναισθήματα που τους προκαλούνται κάθε φορά. Το πράσινο δάσος μας κάνει να αισθανόμαστε χαρά, το δάσος που καίγεται λύπη και φόβο ενώ το καμένο δάσος μα φαίρνει συναισθήματα λύπης.
Παίζουμε μουσικο-κινητικό παιχνίδι. Όταν ακούγεται η χαρούμενη μουσική τα παιδιά πάνε στο πράσινο δάσος και παίζουν. Όταν ακούγεται η μουσική του φόβου, ξεσπά πυρκαγιά και τα παιδιά τρέχουν να σωθούν. Όταν ακούγεται η λυπημένη μουσική τα παιδιά κάνουν βόλτα στο καμένο δάσος και τους προκαλούνται δυσάρεστα συναισθήματα.
Γιατί όμως ένα δάσος καίγεται; Κάποιες λίγες φορές οφείλεται σε φυσικούς παράγοντες (π.χ. κεραυνός) αλλά τις περισσότερες φορές οι φωτιές ξεκινούν από ανθρώπινο λάθος (πεταμένα τσιγάρα, φωτιά που ανάβουμε για να κάψουμε ξερά χόρτα, πεταμένα σκουπίδια και γυαλιά, κλπ).
Παρακολουθούμε βίντεο της wwf σχετικά με το πρόβλημα και τα αίτια των πυρκαγιών.
Εργαστήριο 4ο
Διαβάζουμε μια μικρή ιστορία με δύο φίλους που πάνε για πικ νικ στο δάσος και ψήνουν για να φάνε. Δεν σβήνουν όμως καλά τη φωτιά που άναψαν και έτσι προκαλείται φωτιά στο δάσος.
Συζητάμε τι πρέπει να κάνουμε οι άνθρωποι για να μην έχουμε πυρκαγιές. Αναφερόμαστε στην πρόληψη και εξηγούμε τι σημαίνει.
Παρακολουθούμε σχετικό βίντεο της wwf.
Δημιουργούμε ομαδική εργασία με ένα πράσινο δάσος και ένα καμένο δάσος.
Εργαστήριο 5ο
Παρακολουθούμε βίντεο της wwf με τους 12 άθλους του Παντελή Πουαρό, ο οποίος παίρνει τα μέτρα του για να αποφευχθούν οι πυρκαγιές.
Αναφερόμαστε για μια ακόμα φορά στην ΠΡΟΛΗΨΗ και αποφασίζουμε να φτιάξουμε ένα μικρό βιντεάκι, όπου τα παιδιά δίνουν συμβουλές στους ανθρώπους για να μην έχουμε φωτιές. Ηχογραφούμε τα μηνύματα και τα ζωγραφίζουμε για να φτιάξουμε το βιντεάκι μας!
Εργαστήριο 6ο
Στο εργαστήριο αυτό μιλήσαμε για την ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ που είναι υπέυθυνη για την κατάσβεση των πυρκαγιών. Ποιον αριθμό καλούμε αν χρειαστούμε βοήθεια; Πώς μας προσφέρουν βοήθεια οι πυροσβέστες; Μέσω ξηράς αλλά και αέρα με πυροσβεστικά ελικόπτερα και αεροπλάνα. Παρακολουθούμε σχετικά βίντεο.
Διαβάζουμε το παραμύθι της Σοφίας Ζαραμπούκα «Η μεγάλη φωτιά» που περιγράφει τις συνήθειες δυο πυροσβεστών.
Τα παιδιά σε φύλλο εργασίας αποτυπώνουν τις φάσεις του δάσους πριν τη φωτιά, κατά τη διάρκεια της φωτιάς, αμέσως μετά τη φωτιά και ένα χρόνο μετά (πηγή: https://dreamkindergarten.blogspot.com/2014/06/blog-post_27.html)
Εργαστήριο 7ο
Στο τελευταίο εργαστήριο μας επισκέφθηκαν εθελοντές πυροσβέστες από τον Σύλλογο Πυροπροστασίας Δασών Λουτρακίου-Περαχώρας.
Τίτλος Προγράμματος: “Τον ΚΟΚ αγαπώ. Με ασφάλεια κυκλοφορώ”
Κύριος σκοπός του συγκεκριμένου προγράμματος για την Οδική Κυκλοφορία και Ασφάλεια είναι να γνωρίσουν τα παιδιά τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας, τον τρόπο με τον οποίο κινούνται τα οχήματα και οι πεζοί, να κατανοήσουν τους κανόνες της οδικής συμπεριφοράς και να αναπτύξουν δεξιότητες ασφαλούς μετακίνησης, αντίληψης και αντιμετώπισης των κινδύνων του δρόμου. Τα παιδιά κυκλοφορούν στον δρόμο ως πεζοί, ως επιβάτες αλλά και ως οδηγοί. Γι’ αυτό πρέπει να τα βοηθήσουμε να αξιοποιήσουν όσο καλύτερα γίνεται κάθε ευκαιρία που τους δίνεται και να εξοικειωθούν με τους Κανόνες Οδικής Ασφάλειας. Θεωρούμε πως μέσα από την ενασχόλησή μας με το συγκεκριμένο θέμα, οι μαθητές/ριες μπορούν να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο σε θέματα που αφορούν την οδική ασφάλεια και να γίνουν ενεργοί πολίτες με θετικές στάσεις και συμπεριφορές προς τον κόσμο των ενηλίκων. Επιθυμούμε να δώσουμε χώρο και χρόνο σε όλα τα παιδιά να εκφραστούν, να δημιουργήσουν να αλληλεπιδράσουν.
Εργαστήριο 1ο
Ξεκινήσαμε την συζήτησή μας με μια ερώτηση: Πώς ερχόμαστε καθημερινά στο σχολείο; Τα περισσότερα παιδιά απάντησαν με το αυτοκίνητο, κάποια με μηχανάκι και κάποια με τα πόδια. Φοράμε ζώνη όταν ερχόμαστε με το αυτοκίνητο; Καθόμαστε στο μπροστινό ή στο πίσω κάθισμα; Στο μηχανάκι φοράμε κράνος; Τα παιδιά έδωσαν τις απαντήσεις τους. Έχουμε παρατηρήσει τα φανάρια και τα σήματα που συναντάμε στο δρόμο; Γιατί υπάρχουν; Ποιος τα έφτιαξε και για ποιο λόγο; Τα παιδιά απάντησαν και είπαμε πως σε αυτό το εργαστήρι θα ασχοληθούμε με τον κύριο ΚΟΚ… Ποιος είναι αυτός ο κύριος; Θα ανακαλύψουμε σιγά-σιγά…
Ξεκινήσαμε τη γνωριμία μας με τον κύριο ΚΟΚ αναφερόμενοι στα φανάρια. Τι χρώμα έχουν τα φανάρια; Τι συμβολίζει το κάθε χρώμα όταν ανάβει και τι πρέπει να κάνουν οι οδηγοί κάθε φορά; Στο πράσινο τα αυτοκίνητα προχωρούν κανονικά, στο πορτοκαλί μειώνουν ταχύτητα γιατί σε λίγα δευτερόλεπτα θα ανάψει το κόκκινο και θα πρέπει να σταματήσουν. Παρακολουθούμε σχετικό ενημερωτικό βίντεο.
Τα παιδιά έγιναν οδηγοί αυτοκινήτων και ανάλογα με την ένδειξη που έδειχνε το «φανάρι», έπρεπε να οδηγούν το αυτοκίνητό τους καταλλήλως.
Όμως τα φανάρια υπάρχουν μόνο για τους ανθρώπους ή και για τους πεζούς; Ποια είναι τα φανάρια για τους πεζούς; Τα παιδιά παρακολουθούν τον ΣΤΑΜΑΤΗ που μαθαίνει σε μια αγελαδίτσα πώς να περπατά με ασφάλεια στο δρόμο ακολουθώντας τα φανάρια για τους πεζούς, τον ΣΤΑΜΑΤΗ και τον ΓΡΗΓΟΡΗ.
Τα παιδιά ζωγραφίζουν τα φανάρια για τους οδηγούς και τους πεζούς.
Εργαστήριο 2ο
Στο δεύτερο εργαστήριο επικεντρωθήκαμε στα σήματα οδικής κυκλοφορίας. Τα παιδιά ταξινομούν διάφορα σήματα που έχουμε ανάλογα με το σχήμα και το χρώμα τους.
Εξηγούμε στα παιδιά ότι τα σήματα υπάρχουν για να προειδοποιούν τους οδηγούς και τους πεζούς. Τι σημαίνει το κάθε σήμα ανάλογα με το σχήμα και το χρώμα που έχει; Τα τρίγωνα σχήματα προειδοποιούν για πιθανούς κινδύνους, τα κόκκινα στρογγυλά σήματα απαγορεύουν, τα μπλε στρογγυλά δείχνουν υποχρεωτική πορεία, ενώ τα μπλε τετράγωνα σήματα μας δίνουν πληροφορίες.
Τα παιδιά παρακολουθούν σχετικό βίντεο.
Δημιουργούμε τα δικά μας σήματα οδικής κυκλοφορίας ή φανάρια.
Εργαστήριο 3ο
Επικεντρωνόμαστε στους πεζούς και αναφερόμαστε στη διάβαση πεζών. Γιατί υπάρχουν αυτές οι γραμμές στο δρόμο; Εξηγούμε στα παιδιά ότι τα αυτοκίνητα πρέπει να σταματούν πριν τη διάβαση πεζών και οι πεζοί πρέπει να περνούν το δρόμο από τη διάβαση πεζών (όταν υπάρχουν διαβάσεις στους δρόμους).
Πώς όμως περνούν το δρόμο (είτε υπάρχει διάβαση, είτε όχι); Ακολουθούμε 5 βασικούς κανόνες, όσα και τα δαχτυλάκια της παλάμης μας: 1. Σταματώ στο πεζοδρόμιο και περιμένω. 2. Κοιτάζω αριστερά. 3. Κοιτάζω δεξιά. 4. Ξανακοιτάζω αριστερά. 5. Αν ο δρόμος είναι ελεύθερος, περνώ χωρίς να τρέχω! Τα παιδιά ζωγραφίζουν την παλάμη τους και γράφουμε τους κανόνες.
Αναπαριστούμε τους οδηγούς και τους πεζούς που περνούν το δρόμο πάνω στη διάβαση.
Ζητήσαμε από τα παιδιά να βγάλουν φωτογραφίες στο δρόμο με σήματα οδικής κυκλοφορίας, φανάρια, διαβάσεις ή ό,τι άλλο θεωρούν ότι είναι σχετικό και τους ζητήσαμε να τα ανεβάσουν με τη βοήθεια των γονιών τους στο padlet του σχολείου μας!!!
Διαβάζουμε το παραμύθι «Καλώς τον κύριο ΚΟΚ» του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών και το συζητάμε για τη σωστή συμπεριφορά των οδηγών σύμφωνα με τους Κανόνες Οδικής Κυκλοφορίας.
Αποφασίζουμε να δώσουμε ένα ενημερωτικό σημείωμα στους γονείς μας με απλές οδηγίες για το τι πρέπει να προσέχουν όταν οδηγούν. Τα παιδιά το εμπλουτίζουν με τις όμορφες ζωγραφιές τους.
Παίξαμε με τη φίλη μας τη beebot!!! Η beebot έπρεπε να φτάσει στο σπίτι της ακολουθώντας τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας. Δεν μπορούσε να στρίψει δεξιά κι αριστερά ή να προχωρήσει αν είχε απαγορευτικό, στο STOP έπρεπε να σταματήσει για να ελέγξει το δρόμο και ακολουθούσε τις πινακίδες της υποχρεωτικής πορείας, όπου χρειαζόταν!!!
Εργαστήριο 5ο
Στο 5ο εργαστήριο επικεντρωθήκαμε στο ποδήλατο, το οποίο αρέσει σε όλα σχεδόν τα παιδιά και όλα έχουν ένα ποδήλατο. Έτσι, χρειάζεται να γνωρίζουμε κάποιους κανόνες για την καλύτερη ασφάλειά μας.
Ξεκινάμε την συζήτησή μας διαβάζοντας το παραμύθι «Ο φίλος μου ο Ποδηλατάκιας», της Κατερίνας Βαϊμάκη. Ο Ποδηλατάκιας δίνει συμβουλές στα παιδιά σχετικά με τον εξοπλισμό που καλό είναι να φοράνε όταν κάνουν ποδήλατο, καθώς και για το φως που πρέπει να έχουν μπροστά και πίσω στο ποδήλατό τους όταν κυκλοφορούν βράδυ.
Παρακολουθήσαμε σχετικό βίντεο.
Ακούσαμε το τραγούδι: «το ποδήλατό μου» με τον Κώστα Μακεδόνα.
Εργαστήριο 6ο
Δουλέψαμε σε ομάδες!!! Τα παιδιά χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες των τεσσάρων, τους δόθηκαν διαφορετικά υλικά και τους ζητήθηκε να φτιάξει κάθε ομάδα ένα μέσο μεταφοράς με συνεργατικό τρόπο!!! Τα παιδιά χρησιμοποίησαν τη φαντασία τους και δημιουργήσαν! Μια ομάδα έφτιαξε ένα αυτοκίνητο με πυροτεχνήματα, μια ομάδα τρένο και η τρίτη ένα λεωφορείο!!!
Βρήκαμε σύνθετες λέξεις με τη λέξη δρόμος.
Αυτοκίνητο + δρόμος = αυτοκινητόδρομος
Ποδήλατο + δρόμος = ποδηλατόδρομος
Σίδερο + δρόμος = σιδηρόδρομος
Χώμα + δρόμος = χωματόδρομος
Πεζός + δρόμος = πεζόδρομος
Αέρας + δρόμος = αεροδρόμιο
Φτιάχνουμε μια κατασκευή με ένα αυτοκινητάκι που προχωράει στο δρόμο!!!
Εργαστήριο 7ο
Τι μάθαμε από το εργαστήρι της κυκλοφοριακής αγωγής; Παίζουμε ένα παιχνίδι-κουίζ με τα σήματα που φτιάξαμε. Τα παιδιά βρίσκουν ποιο σήμα τους περιγράφουμε (πχ αυτό το σήμα μας δίνει την πληροφορία ότι κοντά βρίσκεται χώρος για πάρκινγκ, αυτό το σήμα μας προειδοποιεί για επικίνδυνη στροφή, κλπ)
Φτιάχνουμε μια αφίσα με συμβουλές για πεζούς και οδηγούς.
Τέλος, ήρθε στο σχολείο μας η διοικητής του ΑΤ Λουτρακίου και μας μίλησε για την οδική κυκλοφορία και τη συμπεριφορά που πρέπει να υιοθετούμε όταν κυκλοφορούμε στο δρόμο. Περισσότερα στον σύνδεσμο: https://blogs.sch.gr/1niploutr/?p=777
Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο: «STEAM και η ΓΗ γυρίζει…» έχει ως στόχο με βάση τις αρχές του εποικοδομητισμού και με μεθόδους διερευνητικής μάθησης οι μαθητές να σκεφτούν και να βρουν απαντήσεις σε ερωτήσεις για το διάστημα και για το γεγονός ότι οι πλανήτες δεν είναι απομονωμένοι ο ένας από τον άλλον, αλλά αλληλοεξαρτώμενοι καθώς η Σελήνη περιστρέφεται γύρω από τη Γη, η Γη, μαζί με επτά άλλους πλανήτες, περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο και ο Ήλιος, με τη σειρά του, περιστρέφεται γύρω από το κέντρο του γαλαξία μας. Η Σελήνη, η Γη και ο Ήλιος αποτελούν τα τρία ουράνια σώματα τα οποία σχηματίζουν ένα ολοκληρωμένο σύστημα, με την εναλλαγή ημέρας/νύχτας, τις εκλείψεις και τις εποχές που προκύπτουν από τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των σωμάτων αυτών και με τις οποίες οι μικροί μαθητές θα πειραματιστούν και θα γνωρίσουν με βιωματικό τρόπο.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1ο
Το πρόγραμμά μας ξεκίνησε με μια πρώτη γνωριμία με τους πλανήτες. Σε διάφορα σημεία της τάξης είχαμε κρύψει 9 εικόνες σχετικές το ηλιακό μας σύστημα και τα παιδιά με τη συνοδεία μουσικής έπρεπε να τις βρουν.
Αφού τις βρήκαν, ξεκίνησε η συζήτησή μας και η ανίχνευση των γνώσεων των μαθητών. Ποιοι είναι οι πλανήτες; Τι γνωρίζουν τα παιδιά για το ηλιακό μας σύστημα; Τα παιδιά έδωσαν διάφορες απαντήσεις. «Tο διάστημα είναι πολύ μακριά», «Το διάστημα έχει πλανήτες» «Οι πλανήτες έχουν διάφορα ονόματα, όπως Ερμής, Γη, Κρόνος, Αφροδίτη».
Παρακολουθήσαμε ένα βίντεο για μια πρώτη γνωριμία με το ηλιακό μας σύστημα και συζητήσαμε. Μάθαμε ότι ο Ήλιος είναι σταθερός και γύρω από αυτόν κινούνται οι πλανήτες, ο καθένας στη δική του τροχιά. Η Σελήνη είναι δορυφόρος της Γης και κινείται μόνο γύρω από τη Γη.
Αναπαραστήσαμε με βιωματικό τρόπο το ηλιακό μας σύστημα. Αλλάξαμε λίγο τη διαρρύθμιση της τάξης μας για περισσότερο χώρο και η εκπαιδευτικός σχημάτισε στο έδαφος τις τροχιές πάνω στις οποίες κινούνται οι πλανήτες. Ο κάθε πλανήτης έχει την δική του τροχιά. Στη συνέχεια, τα παιδιά φόρεσαν στεφάνια κι έγιναν οι πλανήτες. Ο Ήλιος στήθηκε στη μέση και ο κάθε πλανήτης πήρε θέση στη δική του τροχιά. Τα παιδιά κινούνταν γύρω από τον ήλιο στην τροχιά τους και γύρω από τον εαυτό τους, όπως και οι πλανήτες.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2ο
Την επόμενη ημέρα, προσπαθήσαμε να θυμηθούμε τη σειρά των πλανητών σε σχέση με τον ήλιο, βάλαμε τις εικόνες τους με τη σειρά και τις απαριθμήσαμε.
Στη συνέχεια, φτιάξαμε και εμείς ομαδικά ένα ηλιακό σύστημα χρησιμοποιώντας μπαλόνια διαφορετικών χρωμάτων.
Σε ατομική κατασκευή φτιάξαμε τη γη που κινείται γύρω από τον ήλιο και τη σελήνη που κινείται γύρω από τη γη, όπως μάθαμε μέσα από το βιντεάκι που παρακολουθήσαμε.
Ακούσαμε το τραγούδι «Μια γιορτή στη γειτονιά του Ήλιου».
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 3ο
Στο εργαστήριο αυτό επικεντρωθήκαμε στον Ήλιο. Αρχικά, παρακολουθήσαμε ένα μικρό βιντεάκι με πληροφορίες για τον Ήλιο. Μάθαμε πώς είναι η επιφάνειά του, με τι μοιάζει κλπ.
Στη συνέχεια, τα παιδιά είπαν τι τους έκανε περισσότερο εντύπωση από το μύθο και το ζωγράφισαν. Με τις ζωγραφιές των παιδιών φτιάξαμε ένα ψηφιακό βιβλίο.
Συζητήσαμε για τις σκιές που δημιουργεί το φως του Ήλιου… Ένας φακός έγινε το φως του ήλιου και παίξαμε με τα χέρια μας και τις σκιές μας. Σε ένα χαρτί «ξεπατικώσαμε» τις σκιές μας και μετά τα παιδιά δημιούργησαν. Άλλοι έφτιαξαν κροκόδειλους, άλλοι πεταλούδες, καρδιές, δέντρα, διαμάντια και βουναλάκια και τα εμπλούτισαν με τη ζωγραφική τους.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 4ο
Στο εργαστήριο αυτό συζητήσαμε για την εναλλαγή μέρας-νύχτας. Πώς γίνεται και έχουμε μέρα ή νύχτα; Τι συμβαίνει σε άλλα μέρη του πλανήτη όταν εμείς έχουμε μέρα ή νύχτα; Πραγματοποιήσαμε μια προσομοίωση της περιστροφής της γης γύρω από τον εαυτό της και σε σχέση με τον ήλιο με την βοήθεια μιας κατασκευής που φτιάξαμε. Τα παιδιά πειραματίστηκαν.
Παρακολουθήσαμε σχετικό βίντεο.
Παίξαμε παιχνίδι. Ένα παιδί ήταν ο Ήλιος και άλλα δύο πιασμένα πλάτη-πλάτη η γη. Τα παιδιά – γη περιστρέφονταν γύρω από τον εαυτό τους στο άκουσμα της μουσικής. Όταν σταματούσε η μουσική το παιδί που ήταν φάτσα στον ήλιο ήταν εκείνο το μέρος του πλανήτη που το έβλεπε ο Ήλιος και άρα είχε μέρα και τραγουδούσε την ΚΑΛΗΜΕΡΑ που τραγουδάμε μετά την πρωινή μας προσευχή. Το παιδί που είχε πλάτη τον ήλιο ήταν εκείνο το μέρος του πλανήτη που είχε νύχτα και άρα… ροχάλιζε!!!
Τα παιδιά ζωγράφισαν τη γη, όπως φαίνεται την ημέρα και τη γη, όπως φαίνεται τη νύχτα!!!
Μάθαμε αινίγματα σχετικά με τον ήλιο, το φεγγάρι, τη μέρα και τη νύχτα και τα παιδιά συμπλήρωσαν και σχετικό φύλλο εργασίας.
Είναι δύο αδερφές,
που χωρίς να ‘ναι εχθρές
όλο κυνηγιούνται
και ποτέ δεν συναντιούνται. Τι είναι;
Κλειδώνω, μανταλώνω
και τον κλέφτη βρίσκω μέσα. Τι είναι;
Σαν κοιμάσαι αυτό ξυπνάει
και τη νύχτα όλη γυρνάει,
σαν ξυπνήσεις αυτό κάνει, μοναχό του νάνι-νάνι. Τι είναι;
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 5ο
Στο εργαστήριο αυτό επικεντρωθήκαμε στην εναλλαγή των εποχών. Τι συμβαίνει με τις εποχές; Όταν έχουμε εμείς καλοκαίρι, τι εποχή έχουν σε άλλα μέρη του πλανήτη; Παρακολουθήσαμε σχετικό βίντεο.
Κάναμε ομαδοποιήσεις. Δώσαμε στα παιδιά εικόνες με τις τέσσερις εποχές και βάλαμε την καθεμία στην ομάδα που ανήκει.
Αναφέρουμε στα παιδιά ότι ένας πολύ σημαντικός συνθέτης, ο Βιβάλντι, έχει γράψει μουσική για τις 4 εποχές. Ακούμε μουσικά αποσπάσματα από κάθε εποχή και παίζουμε παιχνίδι σωματικής έκφρασης. Γινόμαστε χιονονιφάδες που πέφτουν από τον ουρανό όταν ακούμε τον χειμώνα, πεταλούδες, πουλάκια και ζώα που ξύπνησαν από τη χειμερία νάρκη στο άκουσμα της άνοιξης, παιδιά που κολυμπούν στη θάλασσα με τη μουσική του καλοκαιριού και με τη μουσική του φθινοπώρου γινόμαστε φύλλα που τα παρασύρει το αεράκι.
Άνοιξη
Καλοκαίρι
φθινόπωρο
χειμώνας
Τέλος, τα παιδιά ζωγράφισαν τις τέσσερις εποχές.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 6ο
Στο εργαστήριο αυτό επικεντρωθήκαμε στη Σελήνη. Γύρω από ποιον πλανήτη κινείται το φεγγάρι; Τι σχήμα έχει; Πώς το βλέπουμε εμείς στον ουρανό; Αναφερόμαστε στις φάσεις της Σελήνης και βλέπουμε σχετικό βίντεο.
Μέσω εικαστικής δημιουργίας γινόμαστε αστροναύτες που πατάμε στο φεγγάρι!!!
Διαβάζουμε ένα παραμύθι με τίτλο: «Η μαγεία του φεγγαριού», το οποίο όμως δεν έχει εικονογράφηση και έτσι αποφασίσαμε να το εικονογραφήσουμε εμείς. Και φτιάξαμε ένα μικρό βιντεάκι!!!
Κάναμε μια βόλτα στο Ηλιακό Σύστημα με την bee bot, τη φίλη μας τη μελισσούλα το ρομποτάκι… Η μελισσούλα με τις οδηγίες που της έδωσαν τα παιδιά ταξίδεψε στους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος!!
Φτιάξαμε έναν πύραυλο για να ταξιδέψουμε κι εμείς στους πλανήτες!!!
Ακούσαμε το τραγούδι από τα Λάχανα Και Χάχανα και τον Γιάννη Κότσιρα «Ένας Ήλιος, Μια Γη, Ένα Φεγγάρι»
Τίτλος Προγράμματος: “Η οικογένεια δεν έχει αριθμητική, είναι απλώς μοναδική”
Το πρώτο εργαστήριο δεξιοτήτων για την φετινή σχολική χρονιά αφορά στην οικογένεια και εντάσσεται στον Θεματικό Κύκλο «Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ».
Εργαστήριο 1ο
Διαβάσαμε το παραμύθι «Σημασία έχει η αγάπη», της Ζίκας Μεταξά. Στο παραμύθι αυτό περιγράφονται διαφορετικά είδη οικογένειας. Υπάρχουν οικογένειες με μαμά, μπαμπά και ένα, δύο ή τρία παιδάκια, οικογένειες με μόνο μπαμπά ή μαμά και παιδάκια, οικογένειες, όπου οι γονείς έχουν επιλέξει να ζουν χωριστά, οικογένειες, όπου τα παιδιά έχουν υιοθετηθεί κλπ. Σημασία όμως τελικά έχει η ΑΓΑΠΗ.
Τα παιδιά μίλησαν για την δική τους οικογένεια και την ζωγράφισαν.
Εργαστήριο 2ο
Μιλήσαμε για τα μέλη από τα οποία αποτελείται η οικογένειά μας και φτιάξαμε έναν πίνακα διπλής εισόδου, όπου μετρήσαμε και κάναμε συγκρίσεις. Διαπιστώσαμε ότι στην τάξη μας οι οικογένειες των περισσότερων παιδιών αποτελούνται από 4 μέλη.
Τα παιδιά είχαν εργασία για το σπίτι!! Τους δώσαμε χρωματιστά Α4 ανάλογα με τα μέλη που έχει ο καθένας στην οικογένειά του και τους ζητήσαμε κάθε μέλος της οικογένειας να σχεδιάσει την παλάμη του, να την κόψει και να μας επιστρέψουν όλες τις παλάμες στο σχολείο. Τα παιδιά έφεραν τις παλάμες στο σχολείο. Αρχικά, βάλαμε σε σειρά τις παλάμες ξεκινώντας από την μεγαλύτερη και καταλήγοντας στην μικρότερη. Ο μπαμπάς έχει την μεγαλύτερη παλάμη σε κάθε οικογένεια.
Στη συνέχεια, κολλήσαμε τις παλάμες μέσα σε μια μεγάλη καρδιά που είχαν κόψει τα παιδιά, και τα παιδιά τις στόλισαν.
Εργαστήριο 3ο
Τα παιδιά παρακολούθησαν παράσταση στο κουκλοθέατρο, όπου ο Ζουζούνης, ένα αγοράκι, είπε στα παιδιά ότι είναι σημαντικό μέσα σε μια οικογένεια να υπάρχει συνεργασία και όλοι να βοηθούν, όπως μπορούν και να μην κάνει μόνο ένας όλες τις δουλειές.
Τα παιδιά είπαν και τα ίδια πώς βοηθούν στο σπίτι και στη συνέχεια έκαναν και σχετικό φύλλο εργασίας.
Εργαστήριο 4ο
Διαβάσαμε το παραμύθι «Πες μου ποιον αγαπάς» του Waddell Martin, όπου η γατούλα παίζοντας ένα παιχνίδι με την μαμά της έλεγε για ποιο λόγο αγαπάει όλα τα μέλη της οικογένειάς της (παππού, γιαγιά, αδελφό κλπ) περιγράφοντας τι της αρέσει να κάνει με τον καθένα.
Στη συνέχεια, ζητήσαμε από τα παιδιά να σκεφτούν κι εκείνα τι τους αρέσει να κάνουν με την οικογένειά τους και να το αναπαραστήσουν με παντομίμα κι εμείς να μαντέψουμε. Σε άλλον αρέσει να πηγαίνει βόλτα με την οικογένειά του το σκυλάκι τους, σε άλλους να τρώνε μαζί, άλλος να πηγαίνει στη θάλασσα, να παίζουν σκοινάκι με τη μαμά και την αδελφή, να παίζουν επιτραπέζιο ή να κάνουν και τα βατραχάκια…
Έπειτα ζωγράφισαν…
Εργαστήριο 5ο
Διαβάσαμε το ψηφιακό παραμύθι «Η μονα-δική μου οικογένεια», όπου ο Έλφι ο Ουρανοκατέβατος της Ι. Μανάφη έχασε το αστροποδήλατό του και στην προσπάθειά του να το βρει συνάντησε διάφορα ζωάκια, τα οποία μαζί με τις οικογένειές τους, τον βοήθησαν να βρει το αστροποδήλατό του. Στο τέλος, κάθε οικογένεια ζώων του έκανε ένα δώρο: όμορφες λέξεις που καλό είναι να υπάρχουν σε κάθε οικογένεια: ΑΠΟΔΟΧΗ, ΑΓΑΠΗ, ΖΕΣΤΑΣΙΑ, ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ, ΣΤΟΡΓΗ, ΔΥΝΑΜΗ.
Συζητήσαμε κι εμείς τι θέλουμε να έχουμε στις δικές μας οικογένειες. Τα παιδιά έδωσαν τις απαντήσεις τους.
Στη συνέχεια, ζωγράφισαν την οικογένειά τους μέσα σε ένα σπιτάκι και έξω στις πόρτες έγραψαν όμορφες λέξεις που θέλουν να υπάρχουν στην οικογένειά τους.
Τίτλος προγράμματος: «Η Ζωή Χωρίς Σκουπίδια: μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση», QualityNet Foundation
Ο δικός μας τίτλος:Η φύση, το μεγάλο μας σπίτι
Το φυσικό περιβάλλον αποτελούσε πάντα πηγή έμπνευσης και δημιουργίας, συμβάλλοντας θετικά στη ζωή των ανθρώπων. Το πρόγραμμα έχει σκοπό να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να αποκτήσουν αξίες και στάσεις που θα συμβάλλουν στη δημιουργία νέων προτύπων συμπεριφοράς, ατόμων, ομάδων, κοινωνιών προς το περιβάλλον.
Το παρόν εκπαιδευτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει μία σειρά εργαστηρίων, μέσω των οποίων οι μαθητές με βιωματικό τρόπο κατανοούν την έννοια «περιβάλλον» (φυσικό και τεχνητό) και τους τρόπους με τους οποίους ο άνθρωπος αλληλεπιδρά με αυτό και μπορεί να συμβάλλει στην προστασία του. Μέρος των εργαστηρίων αφορά τη σημασία της ανακύκλωσης, της εξοικονόμησης ενέργειας, της προστασίας από καταστροφές και αλόγιστες συμπεριφορές -δραστηριότητες που υποβαθμίζουν ή απειλούν το φυσικό περιβάλλον και τι μπορεί να γίνει για την αντιμετώπισή τους.
Τα εργαστήρια δεξιοτήτων με την θεματική ενότητα : “Ζω καλύτερα – Ευ ζην” ολοκληρώθηκαν . Μέσα από διάφορες δραστηριότητες τα νήπια είχαν την ευκαιρία να συνειδητοποιήσουν το πόσο σημαντική είναι η διατροφή για την καλή μας υγεία!!
Βασικός στόχος μας, ήταν η εκπαίδευση των παιδιών μας στην υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή. Αυτό προσπαθήσαμε να το επιτύχουμε μέσα από μια σειρά εργαστηρίων βιωματικής κι ανακαλυπτικής μάθησης, σε συνδυασμό με τη χρήση κι αξιοποίηση των ψηφιακών εργαλείων.
Το έναυσμα :
“Η άρνηση ενός παιδιού να φάει το δεκατιανό του, αφού δεν είχε τα αγαπημένα του μπισκότα”
1η Ενδεικτική Δραστηριότητα: Γνωριμία με τις διατροφικές συνήθειες της ομάδας. Τι συνηθίζουν να τρώνε οι συμμαθητές μου για πρωινό; Ενθάρρυνση για συζήτηση, στοχασμό, κριτική σκέψη ύστερα από τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου που δόθηκε στο σπίτι. Το ταξίδι στη διατροφή και τη σωματική υγεία ξεκίνησε!!
Η συμβολή των γονέων και κηδεμόνων των νήπιων κρίθηκε πρωτεύουσας σημασίας προκειμένου να ανιχνεύσουμε διατροφικές συνήθειες στο σπίτι. Στείλαμε λοιπόν με mail, σχετικό ερωτηματολόγιο από την WWF και τους ζητήσαμε να δημιουργήσουν μαζί με τα παιδιά τους ένα ευφάνταστο υγιεινό πιάτο.
2ο Εργαστήριο Με αφορμή τα φρούτα του Φθινοπώρου, γνωρίσαμε τα φρούτα, τις βιταμίνες τους και τη σημασία τους στην διατροφική μας ρουτίνα. Αξιοποιήσαμε Video και εικόνες, κάναμε δημιουργικές συγκρίσεις, ταξινομήσεις, σειροθετήσεις ανάλογα με το χρώμα το σχήμα τους, καθώς επίσης δραστηριότητες ανάγνωσης και γραφής και φυσικά κατασκευές!
3ο Εργαστήριο Με αφορμή το Λάδι και την Ελιά, μιλήσαμε για το ευεργετικό λάδι, τη σημαντική θέση που κατέχει στην Μεσογειακή Διατροφή, προϊόντα με λάδι που τα βρίσκουμε στο εμπόριο, αλλά και μπορούμε να τα φτιάξουμε μόνοι μας . Φτιάχνουμε λοιπόν και τρώμε κουλουράκια πορτοκαλιού με λάδι.
2η Ενδεικτική Δραστηριότητα: Ελιά και Αθλητισμός. Νους υγιής εν σώματι υγιεί. Το λάδι από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
3η Ενδεικτική Δραστηριότητα: Οι μικροί αθλητές. Γυμναζόμαστε στην αυλή του Σχολείου μας.
4ο Εργαστήριο. Το πρόγραμμα «Τρώω σωστά, χτίζω γερό Σώμα » στοχεύει στη σύνδεση των διατροφικών συνηθειών με τη σωματική μας υγεία.
Το σώμα: Βασικές αρχές ανατομίας και φυσιολογίας του ανθρώπινου σώματος. Πώς κερδίζουμε σωματική υγεία και ευεξία μέσω της πρόσληψης της σωστής ποιότητας και ποσότητας των τροφών. Χτίζω όμορφο κορμί με τη σωστή τροφή και τη σωστή γυμναστική.
Το έναυσμα. ΠΑΡΟΙΜΙΑ: Το πρωί σαν βασιλιάς, το μεσημέρι σαν πρίγκιπας, το βράδυ σαν ζητιάνος.
1η Ενδεικτική Δραστηριότητα: Οι μαθητές ενημερώνονται για τα είδη των τροφών και τις θρεπτικές τους αξίες βάσει της μεσογειακής διατροφής, με στόχο να υιοθετήσουν διατροφικές συνήθειες υγιεινές. Εστιάζουμε στην «ανάγνωση» από τα παιδιά προϊόντων για να αντιληφθούν τη θρεπτική αξία όσων επιλέγουν να καταναλώνουν.
2η Ενδεικτική Δραστηριότητα. Στον Κόσμο του Δεκατιανού : Υγιεινό κολατσιό. Οργάνωση ενός ομαδικού κολατσιού, όπου κάθε παιδί θα έχει επιλέξει να φέρει κολατσιό από το σπίτι. Για κάθε ένα από αυτά, πριν την κατανάλωσή τους, θα συζητηθεί το διατροφικής αξίας αποτύπωμα του. Έμφαση θα δοθεί στο σπιτικό κολατσιό έναντι του έτοιμου, και στη σημασία των μικρών και συχνών γευμάτων.
3η Ενδεικτική Δραστηριότητα. Στον Κόσμο του Μεσημεριανού. Ψάρι ή κοτόπουλο και σαλάτα Μέσα από ένα παιχνίδι ρόλων, με την αναπαράσταση ενός εστιατορίου και της κατανάλωσης, βάσει της Μεσογειακής πυραμίδας . Συνδυαστικά, επανέρχεται το θέμα των λαχανικών και των φρούτων, και συγκεκριμένα η κατανάλωσή τους βάσει της εποχικότητας.
Το κρέας .Με τη χρήση της πυραμίδας της μεσογειακής διατροφής υπενθυμίζεται στους/στις μαθητές/τριες η διατροφική αξία του κρέατος και η ποσότητα που πρέπει να καταναλώνεται εβδομαδιαία.
4η Ενδεικτική δραστηριότητα: Στο σούπερ μάρκετ . Παιχνίδι ρόλων επίσκεψης των παιδιών στο σούπερ μάρκετ με τους γονείς τους, και εντοπισμός των υγιεινών τροφών. Αποτύπωση των επιλογών με την τεχνική του κολάζ, σε καλάθι σε φύλλο εργασίας. Έμφαση δίνεται στην επιρροή που ασκεί η εμφάνιση των προιόντων ως προς την επιλογή τους από τους αγοραστές, στοιχείο το οποίο δεν συνδέεται με την ποιότητα του προϊόντος.
5η Ενδεικτική Δραστηριότητα. Επίσκεψη Διατροφολόγου στο σχολείο μας. Παρουσίαση, Ανατροφοδότηση, Διάλογος, Αναστοχασμός, Κριτική σκέψη, Επαναπροσδιορισμός, Αξιολόγηση στάσεων, συμπεριφορών και πρακτικών.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
