από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (13) – Ξενοφώντας, 2.4.37-43

Η Πνύκα μπροστά με την Ακρόπολη στο βάθος

 

 

Βιβλίο 2, Κεφάλαιο 4, §§ 37-43

Ερμηνευτικά σχόλια

 

1. Οι προτάσεις των ολιγαρχικών στους Σπαρτιάτες και οι εντολές των εφόρων

(α) θέτουν τους εαυτούς τους και τις περιοχές τους στη διάθεση των Σπαρτιατών.

(β) ζητούν να παραδώσουν οι δημοκρατικοί στους Σπαρτιάτες τις περιοχές που είχαν καταλάβει, δηλαδή τον Πειραιά και τη Μουνιχία.

Προφανώς, οι ολιγαρχικοί ελπίζουν ότι με τον τρόπο αυτό θα κατασταλεί το αντιστασιακό κίνημα των δημοκρατικών και ότι στη νέα κατάσταση που θα προκύψει οι Σπαρτιάτες, ως ολιγαρχικοί, θα ευνοήσουν πάλι την ολιγαρχική παράταξη στην Αθήνα.

Οι εντολές των εφόρων προς τον Παυσανία είναι ξεκάθαρες: συνδιαλλαγή με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (12) – Ξενοφώντας, 2.4.18-23

Βιβλίο 2, Κεφάλαιο 4, §18–23

Ερμηνευτικά σχόλια

 

§ 18 Ο μάντης συμβουλεύει τους δημοκρατικούς να μην επιτεθούν πρώτοι, ώστε να έχουν οι ολιγαρχικοί την ευθύνη της πρόκλησης της μάχης. Εντυπωσιακή η θυσία του μάντη: προφήτεψε πως οι δημοκρατικοί θα επικρατήσουν μόλις χαθεί ένας δικός τους και για να είναι σίγουρη η νίκη τους, αποφασίζει να σκοτωθεί ηρωικά αυτός ο ίδιος πρώτος! Ένα αντίστοιχο περιστατικό από τη μάχη των Θερμοπυλών, με πρωταγωνιστή τον μάντη Μεγιστία, μπορείτε να διαβάσετε στο τέλος της ανάρτησης.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (11) – Ξενοφώντας, 2.4.1-17

Η Αττική (πηγή χάρτη: Βικιπαίδεια)

 

Βιβλίο 2, Κεφάλαιο 4, §§ 1-17

Ερμηνευτικά σχόλια

 

§§1-7

1. «τα Μέγαρα κ’ η Θήβα γέμισαν πρόσφυγες»: γιατί έχει σημασία η φράση του Ξενοφώντα;

Είναι εντυπωσιακή η αλλαγή πολιτικής των Θηβαίων: αυτοί που πριν από λίγο, στις διαπραγματεύσεις για την παράδοση της Αθήνας (2.2.19, σ.71), ζητούσαν από τους Λακεδαιμόνιους την εξόντωση των Αθηναίων, μετά το κλίμα τρομοκρατίας που επέβαλαν οι Τριάκοντα στην Αθήνα υποδέχονται τους αυτοεξόριστους Αθηναίους στην πόλη τους -αντίθετα με τη θέληση των Σπαρτιατών. Οι Θηβαίοι πέρα από την ασυλία βοηθούν τους Αθηναίους να μεταφέρουν όπλα και να οργανώσουν αντίσταση κατά των Τριάκοντα μέσα στην ίδια τη Θήβα. Η μεταστροφή αυτή των Θηβαίων, σύμφωνα με το σχόλιο του βιβλίου, οφείλεται στο ότι τιμούσαν ιδιαίτερα το θεό Διόνυσο και τον ημίθεο Ηρακλή, που θεωρούνταν προστάτες του πολιτικού ασύλου· όμως, είχαν ήδη δυσαρεστηθεί από τον Λύσανδρο και κρατούσαν αποστάσεις από την πολιτική του.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (10) – Ξενοφώντας, 2.3.50-56

Σχεδιαστική αναπαράσταση των κτιρίων που βρίσκονταν στη νοτιοδυτική πλευρά της Αγοράς. Σε πρώτο πλάνο η Θόλος, πίσω αριστερά το Νέο Βουλευτήριο και δεξιά το Παλαιό Βουλευτήριο, στο οποίο συνεδρίαζε η Βουλή των 500. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Γ1, Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., σελ. 91. Αναπαράσταση: Ι. Τραυλός. © Εκδοτική Αθηνών

 

Βιβλίο 2, Κεφάλαιο 3, §§ 50-56

 

Ερμηνευτικά σχόλια

 

Ερωτήσεις κατανόησης (με βάση και τα σχόλια):

1. Με ποιες κινήσεις μεθόδευσε ο Κριτίας την εξόντωση του Θηραμένη; (με βάση και την περίληψη σελ.85)

 

 (α) με συκοφαντίες σε βάρος του στους βουλευτές,

(β) συγκάλεσαν συνεδρία της Βουλής για τον Θηραμένη, στην οποία έφεραν οπλισμένους μπράβους (εδώ και εδώ μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες και εικόνες για την αθηναϊκή Βουλή),

(γ) ο Κριτίας εκτόξευσε βαριές κατηγορίες σε βάρος του Θηραμένη,

(δ) μετά την απολογία του Θηραμένη και την ευνοϊκή στάση των βουλευτών, τον διέγραψε αυθαίρετα από τον κατάλογο των φίλων του καθεστώτος (Τρισχιλίους) και τον καταδίκασε μόνος του σε θάνατο.

2. Πώς αντέδρασε ο Θηραμένης, όταν ο Κριτίας τον διέγραψε από τον κατάλογο των Τρισχιλίων;

 

 (α) κατέφυγε ως ικέτης στο βωμό και ζήτησε να τηρηθεί ο νόμος που προβλέπει διαγραφή καθεστωτικού (= μέλους ή φίλου της κυβέρνησης των Τριάκοντα) μόνο με απόφαση της Βουλής και όχι ενός από τους Τριάκοντα,

(β) προειδοποιεί τους βουλευτές ότι αν επιτρέψουν την αδικία, μπορεί στο μέλλον να κινδυνέψουν και οι ίδιοι·
3. Τραγικά και χιουμοριστικά στοιχεία στην εκτέλεση του Θηραμένη.

 

 Τραγικά: η βίαιη απόσπαση από το βωμό, οι ικεσίες του Θ. σε θεούς και ανθρώπους, η απόλυτη σιωπή των βουλευτών μπροστά στα μαχαίρια των τραμπούκων, οι φωνές του Θ. ενώ των έσερναν μέσα στην αγορά των Αθηνών (εδώ περισσότερες πληροφορίες και πολλά τοπογραφικά σχέδια για την αγορά των Αθηνών)·

Κωμικά: η απάντηση στο Σάτυρο και η ευχή προς τον Κριτία.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (7) – Ξενοφώντας, 2.1.16-32

 

Ξενοφών, Ελληνικά, Βιβλίο 2, Κεφάλαιο 1,  §§ 16-32

 

Βασικά σημεία και σύντομος σχολιασμός

 

§§ 16-21

 

1. Οι κινήσεις των δύο στόλων Αθηναίοι: Σάμος – επιδρομές στα παράλια της Μ. Ασίας – Χίος και Έφεσος – Ελαιούντα – Σηστός – Αιγός ποταμοί. Σπαρτιάτες: Ρόδος – Ελλήσποντος – Άβυδος – Λάμψακος.
2. Γιατί ο Λύσανδρος μπήκε στον Ελλήσποντο; (α) για να κόψει τους θαλάσσιους δρόμους ανεφοδιασμού των Αθηναίων από τον πλούσιο σε σιτάρι Εύξεινο Πόντο (…προς τον Ελλήσποντο, απ’ όπου έφευγαν τα εμπορικά αθηναϊκά πλοία…,§ 17).

(β) για να υποτάξει τις πόλεις του Ελλησπόντου που έχουν αποστατήσει από τους Σπαρτιάτες (προς τις συμμαχικές τους πόλεις που είχαν αποστατήσει, § 17). [δες και σχόλιο του σχολικού βιβλίου σελ.54]
3. Γιατί λεηλατήθηκε η Λάμψακος; Για το νόημα της κίνησης του Λύσανδρου δες τα σχόλια του σχολικού βιβλίου για την § 19.  [σελ.54]

 

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (6) – Θουκυδίδης, 3.82-83

 

Άγαλμα του Θουκυδίδη έξω από το κοινοβούλιο της Βιέννης

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 82

 

Βασικές ιδέες και συνοπτικός σχολιασμός

 

§§ 1-2 Ακρότητες του πρώτου εμφύλιου σπαραγμού στην Ελλάδα

Οι βασικές ιδέες του ιστορικού στις παραγράφους αυτές:

  • οι παρατάξεις που δραστηριοποιούνται στις πόλεις, συνάπτουν συμμαχίες όχι από ευχαρίστηση, αλλά από καθαρό συμφέρον, με σκοπό να ανατρέψουν ή να διατηρήσουν το πολίτευμα της αρεσκείας τους.
  • ο πόλεμος πιέζει τους ανθρώπους και τους οδηγεί σε βιαιότητες και ωμότητες.
  • τα φαινόμενα αυτά θα επαναλαμβάνονται σε ανάλογες καταστάσεις, όσο η ανθρώπινη φύση παραμένει η ίδια.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (5) – Θουκυδίδης, 3.76-81 (και ένα παράλληλο από τον ιστορικό Προκόπιο)

Θουκυδίδου Ιστορίαι, Βιβλίο 3ο

Κεφάλαια 76ο – 81ο

 

Ερμηνευτικά σχόλια

 

76ο

Στο μικρό αυτό κεφάλαιο πρέπει να ξεχωρίσουμε τον σημαντικό αριθμό των πελοποννησιακών καραβιών, τον τόπο προέλευσης (Κυλλήνη) και τους διοικητές: πρόκειται για τον Αλκίδα, διοικητή 40 καραβιών, και τον Βρασίδα, σύμβουλο του πρώτου και διοικητή μιας μοίρας 13 καραβιών. Τον πρώτο λόγο τον έχει ο Αλκίδας. Παρακάτω, στον κεφάλαιο 79, θα δούμε τους δύο διοικητές να διαφωνούν και τελικά να επικρατεί η απόφαση του Αλκίδα.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (4) – Θουκυδίδης, 3.71-75

Το δυτικό αέτωμα του ναού της Αρτέμιδος με την παράσταση της Γοργούς, 590-570 π.Χ. Έκθεμα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κέρκυρας [πηγή: ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων]

 

Θουκυδίδου Ιστορίαι, Βιβλίο 3ο

Κεφάλαια 71ο -75ο

 

Βασικά σημεία

 

71. Ποιες οι ενέργειες των ολιγαρχικών μετά τον φόνο του Πειθία και πού αποσκοπούν;

Οι ολιγαρχικοί έχουν δύο στόχους:

(α) να μην ξεσπάσουν ταραχές στην Κέρκυρα εξαιτίας της ενέργειάς τους· γι’ αυτό παρουσιάζουν τις εξελίξεις ως συμφέρουσες για το νησί και

(β) να μην αναλάβουν δράση οι Αθηναίοι και όσοι Κερκυραίοι είχαν καταφύγει στην Αθήνα εναντίον τους· γι’ αυτό στέλνουν πρεσβεία στην Αθήνα.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (3) – Θουκυδίδης, 3.70

Θουκυδίδου Ιστορίαι, Βιβλίο 3ο

Κεφάλαιο 70ο

 

Βασικά σημεία

§ 1 Η ναυμαχία στην Επίδαμνο Στην πραγματικότητα η ναυμαχία μεταξύ Κερκυραίων, που ενισχύονταν από αθηναϊκές δυνάμεις, και Κορινθίων έγινε στα Σύβοτα το 433 π.Χ. Οι Κορίνθιοι κρατούσαν επί πέντε χρόνια αιχμαλώτους 250 επιφανείς Κερκυραίους, με σκοπό να τους χρησιμοποιήσουν για την προώθηση των συμφερόντων τους στην Κέρκυρα, όταν οι περιστάσεις ήταν ευνοϊκές.
§ 1 Γιατί επιστρέφουν οι Κερκυραίοι αιχμάλωτοι; Οι Κορίνθιοι το 427 π.Χ. απελευθέρωσαν τους αιχμάλωτους, οι οποίοι επέστρεψαν και ανέλαβαν δράση, για να απομακρύνουν την Κέρκυρα από την αθηναϊκή σφαίρα επιρροής και να προσεγγίσουν τους Κορινθίους. Δες τους χάρτες στη σελ.299 και το σχόλιο στη σελ.301.
§ 2 Ποια απόφαση πήραν οι Κερκυραίοι και ποιος ο σκοπός τους; Οι Κερκυραίοι αποφεύγουν να επιλέξουν ξεκάθαρα στρατόπεδο: η απόφασή τους δείχνει ότι θέλουν να τα έχουν καλά και με τους Αθηναίους και με τους Κορινθίους. Δες § 2-3 και σχόλιο του βιβλίου στη σ.302-303.
§ 3-4 Ποιος ήταν ο Πειθίας και γιατί μπλέχτηκε σε δίκη; Πώς αντέδρασε; Ο κερκυραίος Πειθίας, φίλος των Αθηναίων, είναι ηγέτης της δημοκρατικής παράταξης και εθελοντής πρόξενος της Αθήνας στην Κέρκυρα. Οι αντίπαλοί του τον οδηγούν σε δίκη με σκοπό να τον αποδυναμώσουν πολιτικά. Μετά την αθώωσή του, θέλοντας να βλάψει τους αντιπάλους του, οδηγεί με τη σειρά του σε δίκη τους πέντε πλουσιότερους από αυτούς με την κατηγορία ότι κλέβουν βέργες από ιερά τεμένη και πετυχαίνει την καταδίκη τους.  
§ 5-6 Πώς αντιμετώπισαν τον Πειθία οι πολιτικοί του αντίπαλοι; Οι αντίπαλοι του Πειθία, επειδή αδυνατούν να πληρώσουν το πρόστιμο αμέσως, όπως ορίζει ο νόμος, και επειδή φοβούνται ότι ο Πειθίας θα καταφέρει τελικά να οδηγήσει τους Κερκυραίους στους κόλπους της αθηναϊκής συμμαχίας, εισβάλλουν στη βουλή και τον σκοτώνουν μαζί με άλλους εξήντα.

 

❧

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (2) – εισαγωγή

Θουκυδίδης (πηγή: Wikimedia Commons)

 

Θουκυδίδης Ολόρου Αλιμούσιος

 

Από την εισαγωγή του βιβλίου για τον Θουκυδίδη πρέπει να θυμόμαστε βασικές πληροφορίες για:

 

Τη ζωή του

– Γέννηση, καταγωγή και μόρφωση.

– Θουκυδίδης και Πελοποννησιακός πόλεμος: λοιμός, αποτυχία στην Αμφίπολη, εξορία και συγγραφή.

– Το τέλος του πολέμου.

Συνεχίστε την ανάγνωση