Η διανομή της αυτοκρατορίας κατά το σύστημα της Τετραρχίας (πηγή: Βικιπαίδεια)
1.1 Ο Διοκλητιανός και η αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας
Οι διοικητικές αλλαγές
(α) αίτια των μεταρρυθμίσεων του Διοκλητιανού
– ο Διοκλητιανός αντιλήφθηκε ότι η διοίκηση της αυτοκρατορίας δεν μπορούσε να στηριχθεί σ’ έναν ηγέτη.
– τα σύνορα έπρεπε να φυλάσσονται καλύτερα και ο στρατός να επεμβαίνει ταχύτερα.
Ο Αύγουστος της Πρίμα Πόρτα, μια από τις διασημότερες απεικονίσεις του πρώτου αυτοκράτορα της Ρώμης. Βρέθηκε στη Βίλλα της συζύγου του, Λιβίας, και σήμερα φυλάσσεται στα Μουσεία του Βατικανού. [πηγή: Βικιπαίδεια]
Η περίοδος της ακμής (27 π.Χ. – 193 μ.Χ.)
1.1 Η εποχή του Οκταβιανού Αυγούστου (27 π.Χ. – 14 μ.Χ.)
Η ισχυροποίηση της κεντρικής εξουσίας (σ.208-210)
(α) ποιο το αίτημα μετά το Άκτιο; Ποιος ανέλαβε να ανταποκριθεί και με ποιο τρόπο;
– επικράτηση ειρήνης και τάξης.
– πρωταγωνιστεί ο Οκταβιανός, που ενισχύοντας την κεντρική εξουσία οργανώνει την πολιτεία σε νέες βάσεις.
– αφήνει τη σύγκλητο και τον λαό να του προσφέρουν αξιώματα: του υπάτου, του ανθυπάτου, του δημάρχου, του ιμπεράτορα, του πρώτου πολίτη του κράτους (princeps) και του μεγίστου αρχιερέως (pontifex maximus).
– δημιουργεί το συμβούλιο του αυτοκράτορα, που τον βοηθά στην άσκηση της εξουσίας.Συνεχίστε την ανάγνωση
Με ποια κριτήρια επιλέγουν οι ιστορικοί τα γεγονότα που καταγράφουν και ερμηνεύουν στα συγγράμματά τους; Αυτά που σήμερα θεωρούνται σημαντικά (ή ακόμη και κοσμοϊστορικά) γεγονότα θα καταγραφούν άραγε ως τέτοια από τους ιστορικούς του μέλλοντος; Με αυτά τα ερωτήματα που αφορούν τη σχέση του ανθρώπου με την Ιστορία και την αντίληψη που σχηματίζουμε γι’ αυτή καταπιάνεται στο παρακάτω απόσπασμα ο Βρετανός συγγραφέας και φιλόσοφος Άλντους Χάξλεϊ.
Ιστορία, ψηφιδωτό του Frederick Dielman (1847-1935). House Members Room, Library of Congress Thomas Jefferson Building, Washington, D.C. [πηγή: Βικιπαίδεια]
Η μελέτη του ιστορικού παρελθόντος βοηθάει τους ανθρώπους να κατανοήσουν ότι αποτελούν μέρος ενός κόσμου ενιαίου και ότι οι κοινωνίες και τα έθνη δεν αποτελούν απομονωμένες ανθρώπινες κοινότητες ούτε οι πολιτισμοί στεγανές ενότητες αξιών που διατηρούν την αυτονομία τους στον χρόνο, αλλά ενότητες ιδεών και πρακτικών λύσεων που διαρκώς ανασυγκροτούνται υπό την πίεση των νέων συνθηκών και με τη δημιουργική παρέμβαση των ανθρώπινων ομάδων· να κατανοήσουν τους ίδιους και τους «άλλους», διακρίνοντας τις διαφορές και τις ομοιότητες μεταξύ των, στο παρελθόν και το παρόν· να αμφισβητούν την αξία των στερεοτύπων για άλλους λαούς, αλλά και για τους ίδιους· να σέβονται την ιδιαιτερότητα και να μη φοβούνται την ετεροδοξία, να δυσπιστούν δε προς τη μισαλλοδοξία· να διακρίνουν τα γεγονότα από τις εικασίες και την ιστορική πραγματικότητα από την πλασματική εικόνα· να κατανοούν την πολυπλοκότητα των αιτίων και να δυσπιστούν προς τις απογοητευτικές απαντήσεις και τις εύκολες εξηγήσεις· να αναγνωρίζουν την πλαστή αναλογία και την κατάχρηση των «διδαγμάτων» της ιστορίας, να εκτιμούν δε τις συνέπειες τέτοιας καταχρήσεως· να θεωρούν ότι η άγνοια του ιστορικού παρελθόντος μπορεί να τους καταστήσει θύματα εκείνων που γνωρίζουν αυτό το παρελθόν, χωρίς να λησμονούν ότι η ιστορία δεν παίζει τον ρόλο δικαστηρίου και ότι οι ιστοριογράφοι δεν είναι εισαγγελείς που αναζητούν ενόχους· να αναγνωρίσουν ότι ορισμένα προβλήματα δεν επιδέχονται λύσεων που χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν· να είναι προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν στη ζωή πράξεις και στάσεις παράλογες και ανέλπιστες· να μην παραιτούνται από την αναζήτηση της αντικειμενικής αλήθειας ούτε να επιτρέπουν να κλονίζεται η πεποίθησή τους ότι υπάρχει τέτοια αλήθεια.Συνεχίστε την ανάγνωση
Αναπαράσταση του παιχνιδιού εφεδρισμός σε μορφή γλυπτού (πηγή: Βικιπαίδεια)
Ανάμεσα στα παιχνίδια της αρχαίας Αθήνας και σ’ αυτά των νεοτέρων χρόνων δεν υπάρχει χάσμα αγεφύρωτο
Καταρχήν θέλω να δώσω μια εξήγηση για τον τίτλο της επιφυλλίδας. Πρόθεσή μου ήταν να ασχοληθώ με την παιδεία και μάλιστα την ανώτατη, με αφορμή γεγονότα που συμβαίνουν καθημερινά σε πανεπιστημιακούς χώρους. Ωστόσο ένα τέτοιο θέμα δεν ταιριάζει στο εορταστικό κλίμα των ημερών και γι’ αυτό το λόγο θα αφήσω τα κακώς κείμενα των AEI της χώρας, έναν πραγματικά γόρδιο δεσμό που δεν μπορεί να λυθεί χωρίς γνώση, τόλμη και βεβαίως πολιτικό κόστος. (Και αν δεν εμφανιστεί ένας… Αλέξανδρος το μέλλον του δημόσιου πανεπιστημίου προβλέπεται δυσοίωνο, προς μεγάλη χαρά των θιασωτών της ιδιωτικής ανώτατης εκπαίδευσης). Το ίδιο όμως εορταστικό κλίμα των ημερών, στο οποίο τα παιδιά είχαν την τιμητική τους, με οδήγησε να γράψω σήμερα για τα παιδικά παιχνίδια της αρχαίας Ελλάδας και έτσι να στραφώ από την παιδεία στην παιδιά, μιμούμενος, κατά κάποιο τρόπο, τον Πλάτωνα, ο οποίος, ως γνωστόν, έπαιξε με τις δυο αυτές λέξεις.
Η θεραπεία της τρέλας του Ιερώνυμου Μπος (1450-1516)
Η ντροπή του Κωσταλέξι και η δημοσιογραφική μας ντροπή
του Νίκου Χασαπόπουλου
Νοέμβριος 1978. Είχα πάει για ρεπορτάζ στη Λάρισα. Ένα γκαρσόνι εκεί που έτρωγα σε ένα φτηνό εστιατόριο μου έδωσε λίγα στοιχεία για μια έγκλειστη εδώ και χρόνια κοπέλα στο χωριό Κωσταλέξι.
Πήγα με πολλούς άλλους δημοσιογράφους μαζί. Όταν άνοιξε η αστυνομία την πόρτα και είδαμε αυτό το πλάσμα, γυμνή, ακαθόριστου φύλου, βρόμικη μέσα στις ακαθαρσίες της, δεμένη, τρομάξαμε. Σαν ζώο, το μόνο που ήταν ανθρώπινο πάνω της ήταν τα μάτια της. Ήταν η Ελένη Καρυώτη.
Ένα παράδειγμα σπίλωσης πολιτικού αντιπάλου
Πάσχος Μανδραβέλης, Η είδηση μιας χρεοκοπίας
[…] στις προκριματικές εκλογές του 2000 όταν για πρώτη φορά ήταν υποψήφιος ο ρεπουμπλικανός Τζον Μακέιν, έγινε μια περίεργη δημοσκόπηση στην Νότια Καρολίνα των ΗΠΑ, ένα ερώτημα της οποίας ήταν «Θα ψηφίζατε τον Τζον Μακέιν, αν ξέρατε ότι είναι πατέρας ενός νόθου μαύρου παιδιού;». Στο ερώτημα κάθε λέξη ήταν ακριβής: ο Τζον Μακέιν ήταν πατέρας, ενός μαύρου παιδιού. Ολόκληρη όμως η αλήθεια ήταν ότι είχε υιοθετήσει ένα νόθο (μαύρο) κοριτσάκι από ένα ορφανοτροφείο του Μπαγκλαντές. Αυτός όμως ο ψίθυρος απλώθηκε και μεταλλάχτηκε μέσω του διαδικτύου τόσο πολύ που ένας καθηγητής Πανεπιστημίου έστειλε ανοιχτή επιστολή στους «συμπατριώτες του Νοτιοκαρολινέζους» να καταψηφίσουν ένα πολιτικό που μεγαλώνει παιδί εκτός γάμου. Κι αυτοί τον καταψήφισαν και ο Μπους έγινε πρόεδρος. […]
Απόσπασμα από εισήγηση σε ημερίδα του Πανεπιστημίου Αθηνών, στις 11.5.2010
Έρευνα MIT: Οι ψευδείς ειδήσεις ταξιδεύουν 6 φορές γρηγορότερα
δημοσίευμα της Καθημερινής (8.3.2018)
Οι ψευδείς ειδήσεις ταξιδεύουν έξι φορές γρηγορότερα από ό,τι οι αληθινές, υποστηρίζει νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, η μεγαλύτερη τού είδους μέχρι σήμερα. Επιπλέον, οι ψευδείς ειδήσεις βρίσκουν εύκολα μεγαλύτερο ακροατήριο. Ενώ η αλήθεια σπάνια διαχέεται σε περισσότερους από 1.000 χρήστες, το κορυφαίο 1% των ψευδών ειδήσεων συνήθως εξαπλώνεται σε 1.000 έως 100.000 ανθρώπους. Μία αληθινή είδηση χρειάζεται περίπου εξαπλάσιο χρόνο για να φθάσει σε 1.500 ανθρώπους, σε σχέση με τον χρόνο που μία ψευδής είδηση φθάνει στον ίδιο αριθμό ανθρώπων.
Η ΕΙΔΗΣΗ
Ακολουθούν συνοπτικά σχόλια πάνω σε μερικά από τα ζητήματα που θίγονται στην ενότητα Θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση σχετικά με την πληροφόρηση, τη δημοσιογραφία, τον Τύπο (σελ. 26-30 του σχολικού βιβλίου)
Παραπληροφόρηση: η (σκόπιμη) διάδοση, διοχέτευση ψευδών πληροφοριών με στόχο ή με αποτέλεσμα την παραπλάνηση, τη σύγχυση του αποδέκτη. [Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής]
Τα Ελευσίνια Μυστήρια υπόσχονταν στους μυημένους ελπίδες για μια καλύτερη μοίρα στον Κάτω Κόσμο
Αναθηματικός πίνακας της Νιννίου, που απεικονίζει σκηνή από τα Μυστήρια (πηγή: Βικιπαίδεια)
Τέτοια εποχή, τέλη Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου, οι αρχαίοι Αθηναίοι και γενικότερα ο αρχαίος ελληνικός κόσμος άρχιζαν τον πολυήμερο εορτασμό των Ελευσινίων Μυστηρίων, μιας από τις μεγαλύτερες γιορτές τους. H καρδιά της γιορτής κτυπούσε στην Ελευσίνα και ειδικότερα στο ιερό των μεγάλων θεοτήτων της, της Δήμητρος, θεάς της γεωργίας, και της κόρης της Περσεφόνης. H αρχή της λατρείας εδώ ανάγεται πιθανότατα στα μυκηναϊκά χρόνια και δεν αποκλείεται να ήλθε από τη γειτονική Βοιωτία, όπου οι παραπάνω θεότητες είχαν την εποχή αυτή μια σημαντική θέση, όπως μας βεβαιώνουν πρόσφατα ευρήματα. Με βάση τα στοιχεία που διαθέτουμε ως σήμερα τα Ελευσίνια Μυστήρια ξεπέρασαν το τοπικά σύνορα και άρχισαν να αποκτούν μια πανελλήνια εμβέλεια γύρω στο 600 π.X. Είναι χαρακτηριστικό ότι, αν και η Ελευσίνα είχε από παλιά ενσωματωθεί στο αθηναϊκό κράτος -και όχι μόλις στα τέλη του 7ου αι. π.X. όπως υποστηρίζουν πολλοί-, εντούτοις δεσπόζοντα ρόλο στα πράγματα του ιερού είχε η ελευσινιακή οικογένεια των Ευμολπιδών, μέλη της οποίας καταλάμβαναν τα σημαντικότερα ιερατικά αξιώματα.