Νίκος Καζαντζάκης: η ζωή του

 

Μια γεύση της γεμάτης ενδιαφέρουσες εμπειρίες ζωής του Νίκου Καζαντζάκη θα βρείτε στην παρουσίαση που ακολουθεί. Την παρουσίαση ετοίμασαν οι μαθήτριες Εμμέλεια Ελληνίδου και Σοφία Μαλεζίδου και ο μαθητής Κωνσταντίνος Σαρηγιαννίδης της Γ΄ τάξης του Μουσικού Σχολείου Αμυνταίου (πατώντας τα βελάκια κάτω δεξιά θα δείτε την παρουσίαση σε πλήρη οθόνη):

 

Η επόμενη παρουσίαση, που δημιουργήθηκε από την μαθήτρια της Γ΄ τάξης του Μουσικού Σχολείου Αμυνταίου Βεράνη Δήμητρα, περιέχει μια επιλογή βασικών έργων του μεγάλου συγγραφέα:

 

 

Νίκος Καζαντζάκης, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά

 

 

Η σκηνή του αποσπάσματος τοποθετείται σε ένα καφενείο του Πειραιά. Πάει να ξημερώσει και ο καιρός είναι βροχερός (Είχα κατέβει στο λιμάνι να πάρω το βαπόρι για την Κρήτη. Κόντευε να ξημερώσει. Έβρεχε. Φυσούσε δυνατή σοροκάδα κι έφταναν οι πιτσιλιές της θάλασσας στο μικρό καφενεδάκι., σ. 164). Ο αφηγητής, ένας άνθρωπος των γραμμάτων και της μελέτης, διανοούμενος (διαβάζει κλασική λογοτεχνία: Έκλεισα τον Ντάντε., σ.165), και μάλλον κάπως κλειστός και επιφυλακτικός (– Πολλά φρόνιμος μου φαίνεσαι, είπε, και να με συμπαθάς, σ.166) περιμένει να πάρει το πλοίο για την Κρήτη. Τότε τον πλησιάζει ένας περίεργος τύπος. Τον λένε Αλέξη Ζορμπά και ο αφηγητής τον περιγράφει ψηλό, αδύνατο, ψαρομάλλη, με έξυπνη, φλογερή ματιά, ταλαιπωρημένο από τη ζωή, αλλά πολύπειρο:Συνεχίστε την ανάγνωση

Η διανομή της αυτοκρατορίας κατά το σύστημα της Τετραρχίας (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

1.1 Ο Διοκλητιανός και η αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας

 

Οι διοικητικές αλλαγές

(α) αίτια των μεταρρυθμίσεων του Διοκλητιανού

– ο Διοκλητιανός αντιλήφθηκε ότι η διοίκηση της αυτοκρατορίας δεν μπορούσε να στηριχθεί σ’ έναν ηγέτη.

– τα σύνορα έπρεπε να φυλάσσονται καλύτερα και ο στρατός να επεμβαίνει ταχύτερα.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Ο Αύγουστος της Πρίμα Πόρτα, μια από τις διασημότερες απεικονίσεις του πρώτου αυτοκράτορα της Ρώμης. Βρέθηκε στη Βίλλα της συζύγου του, Λιβίας, και σήμερα φυλάσσεται στα Μουσεία του Βατικανού. [πηγή: Βικιπαίδεια]

 

Η περίοδος της ακμής (27 π.Χ. – 193 μ.Χ.)

 

1.1 Η εποχή του Οκταβιανού Αυγούστου (27 π.Χ. – 14 μ.Χ.)

Η ισχυροποίηση της κεντρικής εξουσίας (σ.208-210)
(α) ποιο το αίτημα μετά το Άκτιο; Ποιος ανέλαβε να ανταποκριθεί και με ποιο τρόπο;
– επικράτηση ειρήνης και τάξης.
– πρωταγωνιστεί ο Οκταβιανός, που ενισχύοντας την κεντρική εξουσία οργανώνει την πολιτεία σε νέες βάσεις.
– αφήνει τη σύγκλητο και τον λαό να του προσφέρουν αξιώματα: του υπάτου, του ανθυπάτου, του δημάρχου, του ιμπεράτορα, του πρώτου πολίτη του κράτους (princeps) και του μεγίστου αρχιερέως (pontifex maximus).
– δημιουργεί το συμβούλιο του αυτοκράτορα, που τον βοηθά στην άσκηση της εξουσίας.Συνεχίστε την ανάγνωση

Η έκταση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας υπό τον Οκταβιανό Αύγουστο (63 π.Χ. – 14 μ.Χ.) [πηγή: Wikimedia Commons]

 

Οι συνέπειες των κατακτήσεων


2.1 Οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές

 

Βασικά σημεία

 

1. Η οικονομία (σ.190)

– οι αλλαγές που προκάλεσαν οι κατακτήσεις στην οικονομία του ρωμαϊκού κράτους:
(α) από αγροτική οικονομία → ανάπτυξη βιοτεχνίας, εμπορίου
(β) επέκταση δουλείας
(γ) περιορίζονται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις/ιδιοκτησίες και αυξάνονται οι μεγάλες και οι μεγαλογαιοκτήμονες.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Ο Αινείας εγκαταλείπει την φλεγόμενη Τροία, έργο του Federico Barocci, 1598. Galleria Borghese, Rome. [πηγή: Βικιπαίδεια]

 

Οι λαοί της ιταλικής χερσονήσου και ο σχηματισμός 

του ρωμαϊκού κράτους (8ος – 3ος π.Χ. αι.)

 

Βασικά σημεία:

 

3.2 Οι Ετρούσκοι (σ.169-170)

(α) από πού προέρχονταν και πότε περίπου έφτασαν στην Ιταλία;

– βρέθηκαν στην Ιταλία τον 8ο π.Χ. αιώνα και κατοίκησαν το βόρειο τμήμα της ιταλικής χερσονήσου, περίπου την ίδια την εποχή που οι Έλληνες ίδρυαν αποικίες στην Κάτω Ιταλία και στη Σικελία (Β΄ αποικισμός). 

– άγνωστη η καταγωγή τους· ίσως ήρθαν από κάποιο νησί του ΒΑ Αιγαίου ή τις ακτές της ΒΔ Μικρασίας.Συνεχίστε την ανάγνωση

Ο ελληνιστικός κόσμος μετά την μάχη της Ιψού (301 π.Χ.). Στον χάρτη σημειώνονται τα βασίλεια των τεσσάρων Διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου: του Κασσάνδρου στη Μακεδονία, του Λυσιμάχου στη Θράκη και τη Μικρά Ασία, του Σελεύκου στις ασιατικές περιοχές και του Πτολεμαίου στην Αίγυπτο. (πηγή: Wikimedia Commons)

 

Ελληνιστικοί χρόνοι (323 – 30 π.Χ.)

 

1.2 Τα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου

 

Βασικά σημεία:

(α) Οικονομικά
– ο ελληνιστικός κόσμος λειτούργησε μέσα σε ενιαίο οικονομικό σύστημα: κοινή οικονομική πολιτική, συναλλαγές και νομίσματα (ελληνικά, αφού αποσύρθηκαν τα περσικά) σε περιοχές της κυρίως Ελλάδας και της πρώην περσικής αυτοκρατορίας.
– έλεγχος όλης της γης καθώς και του μεγαλύτερου μέρος της παραγωγής από τους βασιλείς.
– ώθηση στην ανάπτυξη εμπορίου χάρη στην πλούσια παραγωγή.

– εμφάνιση τραπεζών και επιταγών (!).

 

Συνεχίστε την ανάγνωση

parthenonas

Ο Παρθενώνας σε προοπτική αναπαράσταση του 1948 από τον Αναστάσιο Ορλάνδο
ΥΣΜΑ (πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών)

 

Ο Δρ Αρχαιολογίας Θεόδωρος Παπακώστας (ή αλλιώς Archaeostoryteller) εξηγεί στο παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο του Χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ; τι κάνει τον Παρθενώνα μοναδικό μνημείο.

 

Δύο άγνωστοι συναντιούνται σε ένα ασανσέρ, το οποίο σταματά μεταξύ ορόφων. Ο ένας είναι αρχαιολόγος, ο άλλος όχι. Με αφορμή την ερώτηση «με τι ασχολείσαι» ξεκινάει ένας συναρπαστικός διάλογος και ένα ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο. Παράλληλα δίνονται απαντήσεις στις πιο κοινές ερωτήσεις για την επιστήμη της αρχαιολογίας.

(από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Συνεχίστε την ανάγνωση

Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας

πηγή: ιστότοπος Χρηστικού Λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών

 

Εδώ και λίγες μέρες η Ακαδημία Αθηνών προσφέρει δωρεάν σε κάθε ενδιαφερόμενο την ηλεκτρονική έκδοση του Χρηστικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας. Δείτε σε αυτόν τον σύνδεσμο την αρχική σελίδα του λεξικού και εδώ την ειδική σελίδα αναζήτησης. Για πιο εξειδικευμένες αναζητήσεις πατήστε το κουμπί ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ.

Στην ίδια σελίδα είναι διαθέσιμα και τα podcast Γλώσσα Γλώσσα, όπου ο υπεύθυνος σύνταξης του Χρηστικού Λεξικού και ομότιμος καθηγητής Γλωσσολογίας Χριστόφορος Χαραλαμπάκης και ο δημοσιογράφος Γιάννης Διαμαντής συζητούν για μερικά πολύ ενδιαφέροντα ζητήματα που αφορούν την ελληνική γλώσσα.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Ο Παρθενώνας από τα βορειοδυτικά. [πηγή: Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα]

 

Κλασική εποχή (480-323 π.Χ.)

 

Βασικά σημεία

 

1. Μετά τους Περσικούς πολέμους (σ. 98)

(α) ποιο αποτέλεσμα είχε στη νοοτροπία των αρχαίων Ελλήνων η έκβαση των Περσικών πολέμων;

– αναπτύχθηκε αυτοπεποίθηση, η αίσθηση της αυτάρκειας αλλά και της υπεροχής απέναντι στους «βαρβάρους».

(β) ποιες ήταν οι σημαντικότερες ελληνικές πόλεις και ποια η σχέση μεταξύ τους;

– η Αθήνα και η Σπάρτη· γύρω τους συνασπίστηκαν οι περισσότερες ελληνικές πόλεις-κράτη. Επειδή Αθήνα και Σπάρτη είχαν αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα, ο ελληνικός κόσμος χωρίστηκε σε δύο μεγάλους συνασπισμούς, που βρίσκονταν σε μόνιμη σχεδόν αντιπαλότητα. Η σημαντικότερη σύγκρουση των δύο πόλεων και των συμμάχων τους ήταν ο Πελοποννησιακός πόλεμος, που κράτησε από το 431 ως το 404 π.Χ.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Νίκος Καββαδίας (πηγή: Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα)

 

«Αν δεν ήμουνα θαλασσινός και δεν είχα γράψει ποιήματα, θα ‘μουν ένας ολότελα συνηθισμένος άνθρωπος. Κι έπειτα εγώ δεν ανήκω στον κόσμο της Τέχνης, γι’ αυτό σώζομαι. Πες το παραξενιά, πες το μοίρα, μου ‘λαχε να ζήσω τα όσα έζησα και να τα κάμω ποίηση. Αν δεν τα ‘χα ζήσει και τα έγραφα παρ’ όλα αυτά, τότε ίσως να ‘μουνα μεγάλος ποιητής». 

 

Βιογραφία-εργογραφία

Πολλές πληροφορίες για τη ζωή του Νίκου Καββαδία μπορείτε να διαβάσετε σε αυτόν τον σύνδεσμο και στο άρθρο της Βικιπαίδειας. Πλούσιο φωτογραφικό υλικό μαζί με ενδιαφέροντα κείμενα θα βρείτε στις 7 Ημέρες της Καθημερινής. Δείτε και την παρουσίαση που χρησιμοποιήσαμε στην τάξη για τη γνωριμία μας με τη ζωή και το έργο του ποιητή.

Συνεχίστε την ανάγνωση