Εξωτερική όψη της κύλικας του Δούριδος: ένα σχολείο της Αθήνας του 5ου π.Χ. αι. [πηγή: κατάλογος Αρχαιολογίας & Τέχνης, Perseus Digital Library, Photograph by Maria Daniels, courtesy of the Staatliche Museen zu Berlin, Preuίischer Kulturbesitz: Antikensammlun, February – March 1992]
Ενότητα 2η Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα
| Αρχαίο κείμενο | Μετάφραση |
| Ἐν Ἀθήναις διδάσκουσι καὶ νουθετοῦσι | Στην Αθήνα διδάσκουν και συμβουλεύουν |
| τοὺς παῖδας μετ’ ἐπιμελείας. | τα παιδιά με φροντίδα. |
| Πρῶτον μὲν καὶ τροφὸς καὶ μήτηρ | Πρώτα απ’ όλους και η παραμάνα και η μητέρα |
| καὶ παιδαγωγὸς καὶ αὐτὸς ὁ πατὴρ ἐπιμελοῦνται, | και ο παιδαγωγός και ο ίδιος ο πατέρας φροντίζουν |
| ὅπως βέλτιστος γενήσεται ὁ παῖς, | πώς θα γίνει το παιδί ακόμα καλύτερο |
| διδάσκοντες ὅτι τὸ μὲν δίκαιόν, τὸ δὲ ἄδικον | διδάσκοντας ότι το ένα είναι δίκαιο, το άλλο άδικο, |
| καὶ τόδε μὲν καλόν, τόδε δὲ αἰσχρόν ἐστι. | αυτό ωραίο, το άλλο άσχημο. |
| Εἶτα δέ, ἐπειδὰν οἱ παῖδες εἰς ἡλικίαν ἔλθωσιν, | Έπειτα, τα παιδιά όταν φτάσουν στην κατάλληλη ηλικία |
| οἱ γονεῖς εἰς (οἴκους) διδασκάλων πέμπουσιν | οι γονείς τα στέλνουν στα σπίτια των δασκάλων, |
| ἔνθα οἱ μὲν γραμματισταὶ ἐπιμελοῦνται | όπου οι δάσκαλοι της γραφής και της ανάγνωσης φροντίζουν |
| ὅπως γράμματα μάθωσιν καὶ τὰ γεγραμμένα ἐννοῶσι, | να μάθουν γράμματα και να καταλαβαίνουν όσα είναι γραμμένα, |
| οἱ δὲ κιθαρισταὶ τῷ κιθαρίζειν | ενώ οι κιθαριστές με το να παίζουν λύρα |
| ἡμερωτέρους αὐτοὺς ποιεῖν πειρῶνται | προσπαθούν να τα κάνουν πιο ήμερα |
| καὶ οἰκειοῦσι τὰς τῶν παίδων ψυχὰς | και εξοικειώνουν την ψυχή τους |
| πρὸς τὸν ῥυθμὸν καὶ τὴν ἁρμονίαν. | στον ρυθμό και την αρμονία. |
| Ἔτι οἱ παῖδες φοιτῶσιν | Επιπλέον, τα παιδιά συχνάζουν |
| ἐν γυμνασίοις καὶ παλαίστραις, | στα γυμναστήρια και στις παλαίστρες, |
| ἔνθα οἱ παιδοτρίβαι | όπου οι δάσκαλοι της γυμναστικής |
| βελτίω τὰ σώματα αὐτῶν ποιοῦσι, | κάνουν τα σώματά τους πιο δυνατά, |
| ἵνα μὴ ἀναγκάζωνται ἀποδειλιᾶν | για να μην αναγκάζονται να δειλιάζουν |
| διὰ τὴν τῶν σωμάτων πονηρίαν. | εξαιτίας της κακής σωματικής κατάστασης. |
Πλάτων, Πρωταγόρας 325c-326c (ελεύθερη διασκευή)
