Το σχέδιο εργασίας που περιγράφεται εντάσσεται στα πλαίσια της πρακτικής άσκησης μέσω ΕΣΠΑ «Ιούνιος-Οκτώβριος 2020».
Το θέμα του σχεδίου εργασίας είναι «Ο μύθος της αράχνης».
Η αξιοποίηση του θέματος αυτού έγινε με αφορμή ένα συμβάν με μια αράχνη στο σχολείο.
Το παρών σχέδιο εργασίας πραγματοποιήθηκε στο 15ο Νηπιαγωγείο Πατρών τον Οκτώβρη του 2020 με υπεύθυνη τη φοιτήτρια Τσιλικίδη Σοφία από το
ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ.
και στις δράσεις αυτού συμμετείχαν και τα 21 παιδιά του τμήματος Α1.
Α’ φάση: Εκκίνηση και Προγραμματισμός-Προβληματισμός και ανάδυση του θέματος
Στη προσχολική ηλικία, τα παιδιά παρατηρούν τον κόσμο γύρω τους πολύ προσεκτικά με αποτέλεσμα να έχουν απορίες και να κάνουν επισημάνσεις για τα πιο απίθανα πράγματα. Αυτό και μόνο αρκεί για να προκύψει ένα ενδιαφέρον, για τα παιδιά, θέμα και δημιουργικό σχέδιο εργασίας.
Με αφορμή ένα σχόλιο, ενός από τα παιδιά, σε ένα διάλειμμα, προέκυψε η ευκαιρία για την αξιοποίηση του θέματος αυτού. Ειδικότερα, σε ένα δεντράκι στην αυλή, υπήρχε τυλιγμένο σε ιστό, ένα έντομο. Ένα από τα παιδιά το παρατήρησε και μη καταλαβαίνοντας τι ήταν, θεώρησε ότι «έβγαλε τρίχες το δέντρο», έπειτα προχώρησε στο να «πειράξει» τον ιστό με ένα φύλλο που έκοψε από το ίδιο δέντρο. Το γεγονός ότι παρατηρούσαμε κάτι στο δέντρο κίνησε το ενδιαφέρον και άλλων παιδιών, τα οποία πλησίασαν και εξήγησαν στο πρώτο παιδί ότι «δεν είναι τρίχες, είναι ιστός αράχνης». Καθ’ολη τη διάρκεια αυτή, το πρώτο παιδί, συνέχιζε να παρατηρεί με το φύλλο, τον ιστό, ο οποίος, εξαιτίας του βάρους από το έντομο, έπεσε, εμφανίζοντας κομματάκια από το φαγωμένο έντομο. Σε εκείνο το σημείο άρχισαν οι ερωτήσεις για το τι είναι, τους απάντησα ότι μάλλον είναι έντομο και οι ερωτήσεις «πώς μπήκε εκεί κυρία;» και «πώς κόλλησε;»συνέχισαν.
Στο επόμενο διάλειμμα, τα παιδιά πήγαν ξανά στο ίδιο δεντράκι, ψάχνοντας κι άλλους ιστούς, έντομα ή ακόμη και την αράχνη και εγώ τα πλησίασα λέγοντάς τους πως δεν πρέπει να ενοχλούν την αράχνη και ίσως φοβάται που είναι τόσοι πολλοί εκεί, συνέχισα λέγοντας πως όταν η αράχνη θελήσει, θα έρθει μόνη της σε εμάς.
Την επόμενη μέρα, είχα ετοιμάσει υλικό από το σπίτι μου για να δείξω στα παιδιά, καταγράφοντας τις προϋπάρχουσες γνώσεις τους επί του θέματος. Πιο συγκεκριμένα, μέσα στην τάξη είχα τοποθετήσει ένα γυάλινο μπουκάλι, μέσα στο οποίο υπήρχαν ερωτήσεις όπως
- Γνωρίζετε τους Θεούς του Ολύμπου; Αν μας απαντήσουν θετικά θα προεκτείνουμε την ερώτηση κατά αυτό τον τρόπο: Ξέρετε κάποιον συγκεκριμένο να μας πείτε;
- Πώς λέμε αυτές τις ιστοριούλες που έχουν ως ήρωες του Θεούς αυτούς; Αν μας δώσουν μια αναμενόμενη σωστή απάντηση θα τα παροτρύνουμε να ονοματίσουν κάποιον μύθο που γνωρίζουν.
- Πώς μοιάζει μια αράχνη;
- Που ζει μία αράχνη;
- Τι τρώει μία αράχνη;
- Ξέρετε από τι μπορεί να κινδυνεύουν οι αράχνες;
Έξω από το μπουκάλι, υπήρχε κολλημένο ένα χαρτάκι το οποίο είχε γραμμένο το εξής αίνιγμα: «Ψαράς δεν είμαι, μα παντού τα δίχτυα μου απλώνω. Τι είμαι;»
Επίσης, στο χαρτάκι που βρισκόταν κολλημένο έξω από το μπουκάλι, είχα ρίξει υγρή κόλλα, ώστε να μοιάζει με ιστό. Το ίδιο έκανα και στο καπάκι του μπουκαλιού, έτσι ώστε να φαίνεται πιο πιστικό. Πράγματι, τα παιδιά ενθουσιάστηκαν και πίστεψαν ότι η αράχνη για την οποία μιλούσαν χθες, είχε έρθει να τους επισκεφθεί, ενώ δεν δίστασαν να ακουμπήσουν τον «ιστό».
Έπειτα, ανοίξαμε το μπουκάλι, για να δούμε τι έχει μέσα και όταν ακούσαμε τις ερωτήσεις προσπαθήσαμε να τις απαντήσουμε. Ειδικότερα, ορισμένα από τα παιδιά, γνώριζαν τον μύθο του Ηρακλή και εκείνον της Περσεφόνης και την εναλλαγή των εποχών. Γενικά οι απαντήσεις τους ήταν ενδιαφέρουσες και στην ερώτηση «η αράχνη ήταν πάντα ζώο;» κάποια παιδιά μου απάντησαν «όχι είναι ο σπάιντερμαν». Επιπλέον, στην ερώτηση πόσα πόδια έχει και που μένει μου απάντησαν οκτώ (εννοώντας όμως σε κάθε μεριά, δηλαδή συνολικά 16 πόδια) και ότι «μένει στη ζούγκλα και σε κάποια δέντρα», ενώ παράλληλα τους ζήτησα και να μου ζωγραφίσουν μια αράχνη, δίνοντας σε κάθε παιδί να φτιάξει και από ένα μέρος του σώματός της, όπως εκείνο νομίζει ότι είναι.
Τόσο η καταγραφή των προ υπαρχουσών γνώσεων και εμπειριών όσο και των ερωτημάτων των παιδιών αναφορικά με το θέμα σχετίζονται άμεσα με τις θεωρητικές αρχές της αξιοποίησης των βιωμάτων και εμπειριών ως σημείο εκκίνησης για τη διερεύνηση και τον εμπλουτισμό τους με απώτερο στόχο τη σταδιακή οικοδόμηση των γνώσεων.
Β’ φάση: Σχεδιασμός Δραστηριοτήτων
Μετά τον καθορισμό του θέματος και την καταγραφή των προϋπαρχουσών γνώσεων, των ερωτημάτων και ενδιαφερόντων των παιδιών αναφορικά με το θέμα, σειρά είχε η ενημέρωση των γονιών για τη διεξαγωγή του σχεδίου εργασίας
Ανάγνωση του μύθου της αράχνης
- Μαθησιακές Περιοχές: Παιδί και Περιβάλλον: Ανθρωπογενές Περιβάλλον και Αλληλεπίδραση
- Μαθησιακοί Στόχοι: να ακούσουν το μύθο, να συζητήσουνε μεταξύ τους με αφορμή το μύθο (ανταλλαγή απόψεων με επιχειρήματα), να απαντήσουν στις ερωτήσεις κατανόησης που θα τους θέσει η νηπιαγωγός και να προτείνουν μια διαφορετική εξέλιξη
Περιγραφή Δραστηριότητας:
Αφού έχουν όλα καθίσει πάνω στο χαλί σε ημικύκλιο θα ξεκινήσει η αφήγηση του μύθου. Είναι πολύ σημαντικό κατά της διάρκειας της αφήγησης πρώτον το βιβλίο να είναι στραμμένο προς τα παιδιά ώστε να βλέπουν τις εικόνες και δεύτερον σε άτακτα χρονικά διαστήματα να σταματάμε προκειμένου τα παιδιά να μας πουν τι φαντάζονται πως θα συμβεί στη συνέχεια με στόχο να κρατάμε ζωντανό το ενδιαφέρον τους. Αφότου τελειώσει η αφήγηση θα τους δώσουμε λίγο χρόνο προκειμένου να συζητήσουν μεταξύ τους σχετικά με το μύθο. Με βάση την συζήτησή τους θα κάνουμε κάποιες ερωτήσεις κατανόησης προκειμένου να διασφαλίσουμε πως όλοι έχουν εμπεδώσει τον μύθο. Τέλος, θα ζητήσουμε από κάθε παιδί να μας πει πως νιώθει ύστερα από αυτό που άκουσε, εάν του άρεσε, εάν θα ήθελε να αλλάξει κάτι και τι και εάν θεωρεί πως η θεά Αθηνά έπραξε σωστά που τιμώρησε την Αράχνη.
Προβολή του μύθου, σαν ταινία
- Μαθησιακές Περιοχές: Παιδί και Γλώσσα & Παιδί και Ανθρωπογενές Περιβάλλον και Αλληλεπίδραση
- Μαθησιακός Στόχος: Να παρακολουθήσουν τον μύθο, να προσέξουν τα γεγονότα της ταινίας
Περιγραφή Δραστηριότητας:
Αφού μιλάμε για τον μύθο της αράχνης έδειξα την εξής ολιγόλεπτη ταινία:
Ειδικότερα, οργάνωσα την τάξη ώστε να μοιάζει με αίθουσα θεάτρου και έφτιαξα εισιτήρια για την προβολή της παράστασης. Τα παιδιά πήραν από ένα εισιτήριο και κάθισαν στη θέση που τους αντιστοιχούσε.
Βάζοντας σε σειρά τον μύθο
- Μαθησιακές Περιοχές: Παιδί και Μαθηματικά& Παιδί και Ανθρωπογενές περιβάλλον και Αλληλεπίδραση
- Μαθησιακός Στόχος: να βάλουν τις εικόνες στη σωστή σειρά με βάση την χρονική αλληλουχία των γεγονότων
Περιγραφή Δραστηριότητας:
Ως συνέχεια της παραπάνω δραστηριότητας, είχα φροντίσει να έχω εκτυπωμένες τις σκηνές του μύθου, έτσι ώστε, μετά την ταινία, να καταφέρουν να θυμηθούν τη χρονική σειρά των γεγονότων, βάζοντας σε σειρά τις εικόνες. Αφού τους παρουσίασα τις εικόνες, περιγράφοντας ορισμένες από αυτές (καθώς κάποιες σκηνές έμοιαζαν μεταξύ τους)προσπαθήσαμε όλοι μαζί να τις βάλουμε στη σωστή χρονολογική σειρά με στόχο να αποτυπωθεί ο μύθος. Συγκεκριμένα, έδωσα σε κάθε ομάδα παιδιών από μερικές καρτέλες και έτσι σηκωνόταν μια ομάδα παιδιών κάθε φορά, προσπαθώντας να βάλει σε σειρά τις καρτέλες που είχε στα χέρια της, ενώ στο τέλος, ενώσαμε όλες τις καρτέλες, ώστε να δημιουργηθεί ο μύθος. Όταν όλες μπήκαν στη σωστή χρονολογική σειρά τις κολλήσαμε κάτω από το σύννεφο του μύθου έτσι ώστε να μπορούν να ανατρέχουν τα παιδιά για να τον θυμηθούν.
Παγωμένοι Πίνακες
- Μαθησιακές Περιοχές: Παιδί και Δημιουργία και Έκφραση-Δραματική Τέχνη& Παιδί και Ανθρωπογενές Περιβάλλον
- Μαθησιακοί Στόχοι: να συνεργαστούν με τα υπόλοιπα άτομα της ομάδας τους, να αποτυπώσουν την αγαπημένη τους στιγμή στο μύθο με την τεχνική της παγωμένης εικόνας (tableau vivant)
Περιγραφή Δραστηριότητας:
Τα παιδιά από την αρχή της χρονιάς ήταν χωρισμένα σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων και σε αυτήν τη δραστηριότητα δούλεψαν ομαδικά. Ειδικότερα, ένα παιδί από κάθε ομάδα διάλεγε τυχαία μια καρτέλα (όπως εκείνες της προηγούμενης δραστηριότητας), χωρίς να δουν οι άλλες ομάδες την καρτέλα τους έπρεπε να συνεργαστούν ώστε να αποτυπώσουν την σκηνή που είχαν, στα υπόλοιπα παιδιά, με την τεχνική του «παγωμένου πίνακα».Ο στόχος είναι τα μέλη της κάθε ομάδας αφού συμφωνήσουν ποιος θα αναπαραστήσει τους χαρακτήρες, να στηθούν με συγκεκριμένο τρόπο ώστε να μπορεί η υπόλοιπη τάξη να καταλάβει το σημείο αυτό. Ακόμα μπορούν να χρησιμοποιήσουν όσα αντικείμενα θέλουν και από όποια γωνιά θέλουν. Η κάθε ομάδα σηκώθηκε με τη σειρά και μας παρουσίασε τον παγωμένο πίνακά της και οι υπόλοιποι μαντέψαμε ποιο σημείο της ιστορίας είδαμε.
Η παράστασή μας
- Μαθησιακή περιοχή: Παιδί και Δημιουργία και Έκφραση, παιδί και μαθηματικά
- Μαθησιακός στόχος: Να δραματοποιήσουν τον μύθο, να κατασκευάσουν τα υλικά τους, να συγκρίνουν τα αρχαία ελληνικά ρούχα με τα σύγχρονα
Περιγραφή Δραστηριότητας:
Στη συνέχεια, αφού άρεσε τόσο πολύ η προηγούμενη δραστηριότητα και τα παιδιά το διασκέδασαν, αποφασίσαμε να δραματοποιήσουμε όλον το μύθο. Ειδικότερα, ξεκινήσαμε μιλώντας και συγκρίνοντας την ενδυμασία και τον τρόπο ζωής στην αρχαία Ελλάδα, με αυτόν που επικρατεί σήμερα. Μελετήσαμε τα ρούχα και τα αξεσουάρ των αρχαίων Ελλήνων και προσπαθήσαμε να φτιάξουμε τα δικά μας, χρησιμοποιώντας πράγματα που υπήρχαν στη τάξη. Επίσης, παρατηρήσαμε αυτά που κρατούσε η Αθηνά και προσπαθήσαμε να τα κατασκευάσουμε.
Όταν τα υλικά μας ήταν πλέον έτοιμα, ξεκινήσαμε, μοιράζοντας τους ρόλους μας. Είναι σημαντικό να σημειωθεί, πώς εξαιτίας των συνθηκών, δεν μπορούσαμε να καλέσουμε κανέναν (συμμαθητές άλλων τάξεων, γονείς) να μας παρακολουθήσει. Τα παιδιά πήραν τους ρόλους τους και κατάφεραν να τους εκτελέσουν, χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες.
Βρες τις αράχνες
- Μαθησιακή περιοχή: Παιδί και Πληροφορική, παιδί και μαθηματικά
- Μαθησιακοί Στόχοι: να δίνουν εντολές στο BeeBot, να μετρήσουν και να προσανατολίσουν το ρομπότ, να βρουν τις αράχνες, λύνοντας το αίνιγμα
Περιγραφή Δραστηριότητας:
Αφού αναφερθήκαμε στον μύθο της Αράχνης, ήρθε πλέον η ώρα να μιλήσουμε και για την αράχνη ως ζώο. Για τον σκοπό αυτό σχεδιάστηκε μια δραστηριότητα «προθάλαμος» για τις επόμενες. Ειδικότερα, παίξαμε ένα παιχνίδι με το beebot, στο οποίο, τα παιδιά, έδιναν εντολές στο ρομπότ για να φτάσει σε κάποιο αίνιγμα. Όταν κάποιο παιδί έφτανε σε ένα αίνιγμα, έπρεπε να το λύσει και να βρει τις αράχνες που ήταν κρυμμένες μέσα στην τάξη.
Γνωριμία με τις αράχνες
- Μαθησιακή περιοχή: Παιδί και φυσικό περιβάλλον
- Στόχοι: Να ακούσουν πληροφορίες για την αράχνη, να γνωρίσουν την αράχνη ως μέρος του ζωικού βασιλείου, να ζωγραφίσουν τις αράχνες
Περιγραφή Δραστηριότητας:
Σε αυτό το σημείο, είδαμε ένα βίντεο στον Η/Υ που μας έδινε πληροφορίες για την αράχνη, αλλά διαβάσαμε και πληροφορίες για αυτές στο PowerPointπου έφτιαξα. Μιλήσαμε για τα χαρακτηριστικά τους, τον αριθμό των ποδιών και των ματιών τους, τα μέρη που ζουν και το τι τρώνε, τους εχθρούς τους, αλλά και τους κινδύνους που μπορεί να προκαλέσουν ορισμένες δηλητηριώδης αράχνες. Στο τέλος, ζωγραφίσαμε αράχνες, σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά που έχουν.
Ας πλέξουμε σαν αράχνες
- Μαθησιακή περιοχή: Παιδί και δημιουργία-έκφραση, παιδί και μαθηματικά, παιδί και φυσικό περιβάλλον
- Στόχοι: να γνωρίσουν τον τρόπο που οι αράχνες υφαίνουν τον ιστό τους, να πλέξουν σαν αράχνες, να κατασκευάσουν αράχνες, να φτιάξουν ένα μοτίβο
Περιγραφή Δραστηριότητας:
Σε αυτή τη δραστηριότητα, και αφού έχουμε μιλήσει για το πώς οι αράχνες υφαίνουν τον ιστό τους και τα διάφορα μοτίβα που σχηματίζονται, δίνω στα παιδιά από ένα χάρτινο πιατάκι, του οποίου το κέντρο έχω αφαιρέσει και έτσι φαίνεται να έχει μια τρύπα στη μέση του και λίγο νήμα. Από την μέσα μεριά, έκανα με ένα δια κοπτικό πολλές τρύπες, έτσι ώστε να χωράει να περάσει από μέσα το νήμα. Τα παιδιά, έπρεπε να περάσουν το νήμα μέσα από τις τρύπες, φτιάχνοντας ένα μοτίβο. Αφού ολοκληρώσουν τον ιστό τους, τους δίνω επίσης από ένα μικρό, στρογγυλό μαύρο χαρτόνι, το οποίο έχει δεξιά και αριστερά του από τέσσερις τρύπες και μικρά κομμάτια σύρματος πίπας. Σε αυτές έπρεπε να περάσουν κάθε ένα από τα σύρματα, φτιάχνοντας τα πόδια της αράχνης, ενώ στο τέλος, με μια άσπρη ξυλομπογία ζωγράφιζαν τα μάτια και το στόμα και στο τέλος, δέσαμε τις αράχνες από τα πόδια τους στον ιστό του κάθε παιδιού
Η τροφή της αράχνης
- Μαθησιακές περιοχές: Παιδί και Δημιουργία και έκφραση- Φυσική Αγωγή & Παιδί και Φυσικό περιβάλλον
- Μαθησιακοί στόχοι: να αναπτύξουν την κινητικότητά τους και να ανακαλύψουν ποια είναι η τροφή της αράχνης
Περιγραφή Δραστηριότητας:
Για την προετοιμασία της δραστηριότητας θα χρειαστεί να αλλάξουμε την διαρρύθμιση της τάξης, προκειμένου να φτιάξουμε έναν μεγάλο ιστό αράχνης. Έτσι χρησιμοποιούμε ένα σπάγκο και τα έπιπλα της τάξης για να τον δέσουμε σε διάφορα σημεία και να σχηματιστεί ο ιστός μας. Πάνω στον σπάγκο έχουμε κρεμάσει μικρές φωτογραφίες εντόμων και φυσικά την λαίμαργη αράχνη μας. Στη συνέχεια θα αρχίσουμε να διηγούμαστε την ιστορία στα παιδιά. Συγκεκριμένα, θα τους παρουσιάσουμε την Τούλα λαιμαργούλα. Έτσι λοιπόν στην προσπάθειά μας να ανακαλύψουμε την αράχνη και τα χαρακτηριστικά της, η Τούλα η λαιμαργούλα εμφανίζεται στην τάξη μας, στήνει τον ιστό της παγιδεύοντας ένα σωρό έντομα. Τα καημένα δεν μπορούν να το σκάσουν και χρειάζονται επειγόντως την βοήθειά μας.. Αρχίζουμε λοιπόν να εξηγούμε το παιχνίδι. Ένα παιδί κάθε φορά θα πρέπει να μπαίνει μέσα στον ιστό της αράχνης με τεράστια προσοχή, καθώς αν τον κουνήσει έστω και λίγο η αράχνη θα καταλάβει ότι κάτι καινούριο παγιδεύτηκε στα δίχτυα της. Σκοπός λοιπόν είναι να ελευθερώσει ένα έντομο που θα βρει στον ιστό χωρίς να τον κουνήσει. Αφού όλα τα παιδιά ολοκληρώσουν από μία φορά την διαδικασία, συγκεντρώνουμε αυτά που βρήκαμε και ζητάμε από το κάθε παιδί να αναγνωρίσει και να ονοματίσει το έντομο που βρήκε. Έπειτα συζητάμε τα ευρήματά μας και καταγράφουμε τις καινούριες πληροφορίες μας που ίσως να μην ξέραμε πριν από το παιχνίδι σε ένα καινούριο κομμάτι του τοίχου. Κανόνες παιχνιδιού: κάθε φορά ένα παιδί μπαίνει στον ιστό της αράχνης και συλλέγει μόνο ένα έντομο – εικόνα, αν κάποιο παιδί κουνήσει τον ιστό πρέπει να παραμείνει ακίνητο για να μην ξυπνήσει η αράχνη και ζητά βοήθεια από έναν συμμαθητή του, ώστε να απεγκλωβιστεί. Όταν ο συμμαθητής καταφέρει να τον φτάσει χωρίς να κουνήσει τον ιστό και να συλλέξει ένα έντομο, αντίστοιχα και το άλλο παιδί συλλέγει ένα έντομο και τότε και οι δύο μπορούν να επιστρέψουν. Το παιχνίδι τελειώνει όταν όλα τα παιδιά κρατούν ένα έντομο στα χέρια τους.
Ας περιραματιστούμε!
- Μαθησιακή περιοχή: Παιδί και περιβάλλον: Φυσικό περιβάλλον και αλληλεπίδραση
- Μαθησιακοί Στόχοι: Να ενημερωθούν για το γεγονός ότι και οι αράχνες κινδυνεύουν από φυσικούς εχθρούς, Να πειραματιστούν με τα υλικά της δραστηριότητας και να εξάγουν συμπεράσματα (λγ. χ όταν ρίξουμε ξύδι στον πάγο τότε αυτός αφρίζει)
Περιγραφή Δραστηριότητας:
Για να ξεκινήσουμε, θα πρέπει πρώτα να φτιάξουμε με «ζύμη» από μαγειρική σόδα. Αρχικά, θα βάλουμε περίπου 800 γρ. μαγειρική σόδα σε ένα μπολ και έπειτα θα ρίξουμε μέσα ένα φλιτζάνι νερό. Η «ζύμη» θα πρέπει να είναι μαλακή αλλά όχι νερουλή. Αν βγει πολύ εύθρυπτο προσθέτουμε νερό, αν βγει νερουλή προσθέτουμε σόδα. Όταν είμαστε ευχαριστημένοι με το αποτέλεσμα προσθέτουμε τις αράχνες και ανακατεύουμε. Ανάλογα με το πώς θέλουμε να εξελιχθεί η διαδικασία φτιάχνουμε ατομικούς «πάγους» ή έναν για όλη την τάξη. Βάζουμε την ζύμη μας στο δοχείο που θέλουμε και τα βάζουμε στην κατάψυξη, ενώ τα βγάζουμε περίπου 10-15 λεπτά πριν από την χρήση τους.Ξεκινώντας, παρατηρήσαμε ότι το γυάλινο μπουκάλι μας είχε ένα μήνυμα, το μήνυμα αυτό έγραφε ότι η αράχνη χρειαζόταν βοήθεια και ότι εκεί που βρίσκεται κάνει πολύ κρύο. Με δεδομένα αυτά, πήγαμε με τα παιδιά να ψάξουμε τα ψυγεία του νηπιαγωγείου για να βρούμε την αράχνη. Τελικά, βρήκαμε περισσότερες από μια αράχνες (5 πάγους με αράχνες, όσες και οι ομάδες των παιδιών) και τις φέραμε στην τάξη. Έπειτα, τα παιδιά πήγαν στα τραπεζάκια τους και ανά ομάδες, πήραν από έναν πάγο στη μέση και τους έδωσα από μερικά εργαλεία, ώστε να προσπαθήσουν να ελευθερώσουν τις αράχνες (πλαστικά κουτάλια και μαχαίρια).
Η διαδικασία αυτή είναι δύσκολη και δενκατάφεραν να βγάλουν τις αράχνες χωρίς να σπάσουν τον πάγο, για τον λόγο αυτό τους έδωσα λίγο ξύδι σε ένα μικρό μπολ ή λεμόνι. Έπειτα τους ζήτησα να προσπαθήσουν ξανά με τα καινούρια εργαλεία αυτή τη φορά. Δίνοντάς τους λίγο χρόνο να πειραματιστούν, συνειδητοποιούν ότι με το ξύδι και το λεμόνι, αφρίζει ο πάγος και είναι πιο εύκολη η απελευθέρωση των αραχνών. Όταν ελευθέρωσαν όλες τις αράχνες τους έκανα ερωτήσεις όπως «ήταν εύκολο να τις ελευθερώσετε;», «πώς τα καταφέρατε τελικά;», «πώς διώξατε τον πάγο;», «γιατί έβγαζε αφρούς ο πάγος;;», κλπ. με σκοπό να δημιουργηθεί συζήτηση γύρω από αυτά που παρατήρησαν και ναπουν τις υποθέσεις τους, ενώ στο τέλος μετρήσαμε τις αράχνες που σώσαμε και ύστερα, τις αράχνες αυτές να τις αφήσουμε στην Γωνιά της Μυθολογίας. Με τον τρόπο αυτό θα μιλήσουμε για τους εχθρούς και τους κινδύνους των αραχνών, επισημαίνοντας την σημασία και των μικρών αυτών πλασμάτων στην φύση.
Δημιουργία Γωνιάς: «Η γωνιά της Μυθολογίας»
Λαμβάνοντας υπόψη την σπουδαιότητα της δημιουργίας μιας γωνιάς που θα αφορά μόνο το project, σκοπός της οποίας θα είναι η εύκολη πρόσβαση των παιδιών στα παραγόμενα υλικά των δραστηριοτήτων, αποφάσισα να δημιουργήσω μια αντίστοιχη γωνιά στην τάξη, στην οποία έχουμε βάλει τις καρτέλες από τον μύθο, τα υλικά που φτιάξαμε όταν δραματοποιήσαμε τον μύθο, το βιβλίο που διαβάσαμε για τον μύθο της αράχνης, πλαστικές αράχνες και την Τούλα τη λαιμαργούλα, κλπ.
Γ’ φάση: Δραστηριότητα ολοκλήρωσης του θέματος – Αξιολόγηση του σχεδίου εργασίας
Κρίνεται απαραίτητο η αξιολόγηση να συμπεριλαμβάνει πέντε πεδία: α) αξιολόγηση του ίδιου του σχεδίου εργασίας από πλευράς σχεδιασμού και υλοποίησης, β) αξιολόγηση της συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης των παιδιών, του ενδιαφέροντός τους και των δεξιοτήτων τους, γ) αξιολόγηση των γνώσεων των παιδιών, δ) αυτοαξιολόγηση των νηπιαγωγών
α) αξιολόγηση του ίδιου του σχεδίου εργασίας από πλευράς σχεδιασμού και υλοποίησης
- Προσέλκυσε το ενδιαφέρον των παιδιών;
- Χαρακτηρίστηκε από διερεύνηση, πειραματισμό, συζήτηση, αναστοχασμό;
- Ήταν κατάλληλο για τα παιδιά της συγκεκριμένης τάξης;
- Περιείχε εναλλακτικές προτάσεις σε περίπτωση δυσκολιών;
- Λήφθηκαν υπόψη τα ενδιαφέροντα και οι ανάγκες των παιδιών;
- Υπήρξε αναπροσαρμογή όταν κάποιο παιδί πρότεινε κάτι διαφορετικό;
- Αξιοποίησε ποικίλες πηγές άντλησης πληροφοριών;
- Αξιοποίησε ποικίλους τρόπους έκφρασης;
- Καλύφθηκαν όλες οι μαθησιακές περιοχές;
- Οι δραστηριότητες προωθούσαν την έκφραση, τη δημιουργικότητα, την επικοινωνία και την συνεργασία μεταξύ των παιδιών;
- Όταν ολοκληρώθηκε το σχέδιο εργασίας τα παιδιά συνέχιζαν να φέρνουν πράγματα από το σπίτι τους ώστε να εμπλουτίσουν την γωνιά της μυθολογίας; Μιλούσαν για την εμπειρία αυτή;
- Αναθεώρησαν τα παιδιά τις αρχικές τους ιδέες;
β) αξιολόγηση της συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης των παιδιών, του ενδιαφέροντος τους και των δεξιοτήτων τους
- Συνεργάστηκαν τα παιδιά μεταξύ τους ώστε να επιτύχουν τους στόχους των δραστηριοτήτων;
- Είχαν σε όλα τα στάδια του σχεδίου εργασίας αμείωτο ενδιαφέρον; Και εάν όχι, γιατί;
- Τι τους τράβηξε το ενδιαφέρον περισσότερο;
- Είχε κάποιος τον ρόλο του αρχηγού συνέχεια;
- Γιατί κάποιος απέφυγε τη συμμετοχή σε κάποια δραστηριότητα;
- Τα παιδιά υιοθέτησαν διερευνητικές και ανακαλυπτικές διαδικασίες μάθησης;
- Ανέπτυξαν κριτική διάθεση απέναντι στην νεαποκτηθείσα γνώση;
γ)αξιολόγηση των γνώσεων των παιδιών
Η αξιολόγηση των γνώσεων τους θα γίνει με τη συμμετοχή τους στο εξής ηλεκτρονικό παιχνίδι- κουίζ που δημιουργήσαμε, χρησιμοποιώντας το εργαλείο του powerpoint. Για να επιτευχθεί αυτό θα χωρίσουμε τα παιδιά σε ομάδες των τριών ατόμων και μαζί με την νηπιαγωγό θα απαντούν στις ερωτήσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως το κάθε παιδί εναλλάξ σε κάθε ερώτηση θα χειρίζεται το ποντίκι και πως ο ρόλος της νηπιαγωγού θα είναι να διαβάζει τις ερωτήσεις. Το αρχείο θα επισυναφθεί κατά την παράδοση της εργασίας σε ηλεκτρονική μορφή.
δ) αυτοαξιολόγηση των νηπιαγωγών
- Παρασυρθήκαμε από τις ιδέες των παιδιών;
- Αφήσαμε χώρο στα παιδιά να εκφραστούν ελεύθερα;
- Εάν γινόταν κάποια αλλαγή στο πρόγραμμα που μας έβγαζε εκτός χρόνου πως νιώθαμε;
- Μπήκαμε και εμείς σε διαδικασία διερεύνησης και κατάκτησης της γνώσης;
- Μας ενδιέφερε περισσότερο η συνεργασία των παιδιών ή το μαθησιακό αποτέλεσμα; Τελικά ποιο από τα δύο έχει μεγαλύτερη σημασία;
- Είχαμε τον ρόλο του συντονιστή και του διαμεσολαβητή ή του «σοφού παντογνώστη»;
- Απολαύσαμε την εμπειρία ή μας προκάλεσε στρες και άγχος; Και αν συνέβη το δεύτερο πως θα το διορθώσουμε;
- Χρησιμοποιήσαμε τις ιδέες των παιδιών ως τροφή για σκέψη για το επόμενο σχέδιο εργασίας;
- Επαναπροσδιορίσαμε την εκπαιδευτική πρακτική μας με αφορμή αυτό το project;
ΣΧΟΛΙΑ-ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ
Με το παραπάνω σχέδιο εργασίας κατάφερα να τραβήξω το ενδιαφέρον των παιδιών και να τα παρακινήσω να συμμετέχουν και να αναπτύσσουν τις απόψεις τους. Παρόλα αυτά, εξαιτίας των συνθηκών, οι δραστηριότητες και οι επιτρεπόμενες δράσεις ήταν περιορισμένες, αυτό όμως δεν μας πτόησε από το να περάσουμε καλά, με όποιον τρόπο μπορούσαμε. Εγώ προσωπικά, μέσα σε ένα ευχάριστο και συνεργατικό κλίμα τόσο με τις νηπιαγωγούς, όσο και με τα παιδιά, μπόρεσα να πάρω πολλές εμπειρίες, και να εξελιχθώ ως μελλοντική νηπιαγωγός και γενικότερα ως άνθρωπος.
Σχόλιο υπεύθυνης Νηπιαγωγού του Α1 πρωινού τμήματος
Σοφία όλο αυτό το χρονικό διάστημα που εργάστηκες στο σχολείο μας ως ασκούμενη τελειόφοιτη νηπιαγωγός στάθηκες επάξια στις απαιτήσεις του έργου μας.Είσαι πραγματικά μια αξία Νηπιαγωγός, μια μελλοντική άριστη επαγγελματίας. Και χάρηκα που σε γνώρισα και συνεργάστηκα μαζί σου. Πραγματικά θα μας λείψεις. Μα εύχομαι να ανοίξεις τα φτερά σου και να κάνεις κάθε όνειρο σου πραγματικότητα!!!
Μια εικόνα χίλιες λέξεις.
