Ο εκφοβισμός (bullying) είναι η συστηματική, επαναλαμβανόμενη άσκηση σωματικής, λεκτικής, ψυχολογικής ή κοινωνικής βίας από ένα ή περισσότερα άτομα προς ένα άλλο άτομο, με σκοπό την πρόκληση φόβου, πόνου, ταπείνωσης ή αποκλεισμού.

Χαρακτηρίζεται από ανισορροπία δύναμης, επανάληψη και πρόθεση επιβολής.

Μπορεί να εκδηλώνεται με άμεσες πράξεις (κοροϊδία, απειλές, σωματική βία) ή έμμεσες μορφές (αποκλεισμός, διάδοση φημών, σιωπηρή απομόνωση).

Ο εκφοβισμός (bullying) δεν εκδηλώνεται μόνο μέσα από φανερές πράξεις στο σχολείο, όπως οι προσβολές ή η βία. Συχνά, οι ρίζες του βρίσκονται σε πιο αθόρυβες, επαναλαμβανόμενες εμπειρίες, όπως η αδιαφορία, η έλλειψη επικοινωνίας ή ο συναισθηματικός αποκλεισμός – εμπειρίες που μπορεί να ξεκινούν από το οικογενειακό περιβάλλον και να αναπαράγονται στο σχολείο ή στην κοινότητα. Σημασία δεν έχει να αποδοθούν ευθύνες, αλλά να αναγνωρίσουμε έγκαιρα τα πρότυπα που επιτρέπουν σε τέτοιες συμπεριφορές να κανονικοποιούνται.

Όταν ένα παιδί μεγαλώνει μαθαίνοντας ότι:

• η διαφορετικότητα είναι απειλή,

• η αδυναμία είναι ντροπή,

• και η δύναμη σημαίνει έλεγχος,

τότε αυτό το μοντέλο θα το “κουβαλήσει” στις παρέες, στα σχολεία, στους χώρους εργασίας, αλλά και στις τοπικές κοινωνίες.

Έτσι βλέπουμε:

• Στιγματισμό ανθρώπων με διαφορετική εμφάνιση, ταυτότητα ή άποψη.

• Κοινωνικούς αποκλεισμούς, ειδικά σε χωριά ή γειτονιές, όπου “όποιος δεν ανήκει, περισσεύει”.

• Κουτσομπολιά και συκοφαντία που εκθέτουν ανθρώπους δημόσια.

• Τοξική ηγεσία σε συλλόγους, επαγγελματικά περιβάλλοντα, ακόμη και στην εκκλησία.

Σε μικρές κοινωνίες, αλλά και στις πόλεις, η βία δεν φωνάζει. Είναι υπόγεια:
η απομόνωση, η διάδοση φημών, η πίεση για συμμόρφωση, η αποσιώπηση όσων διαφέρουν.

Πώς σπάει ο κύκλος;

Με συνειδητή αναγνώριση της σιωπηλής βίας. Με γονείς που ακούν, με σχολεία που στηρίζουν, με κοινωνίες που δεν αποκλείουν. Με ανθρώπους που δεν λένε “δεν με αφορά”, αλλά στέκονται δίπλα.