Από Χ. Μπένγκτσον, Ιστορία της αρχαίας Ελλάδος (από τις απαρχές μέχρι τη Ρωμαϊκή Αντοκρατορία). Δεύτερη έκδοση (Μετάφραση Α. Γαβρίλη). Αθήνα, 1991. [ανοίξτε τον χάρτη σε νέα καρτέλα για μεγέθυνση. Πηγή: Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα]
Αποικιακή εξάπλωση
Βασικά σημεία
1. Αίτια Β΄ ελληνικού αποικισμού:
(α) οικονομικοί λόγοι: ήθελαν καλλιεργήσιμη γη και σιδηρομετάλλευμα.
(β) πολιτικοί λόγοι: κάποιοι ήθελαν να φύγουν από τον τόπο τους, επειδή επικρατούσαν εκεί οι πολιτικοί τους αντίπαλοι.
2. Ποιους παράγοντες λάμβαναν υπόψη τους πριν επιλέξουν τόπο εγκατάστασης;
– ο τόπος που επέλεγαν για να ιδρύσουν μια νέα πόλη έπρεπε να έχει κατάλληλο λιμάνι και πλούσια ενδοχώρα.
– η περιοχή έπρεπε να έχει φυσική οχύρωση, για να κάνει δυσκολότερες τις επιδρομές των ντόπιων.
3. Να σημειώσεις μερικές συνέπειες αποικισμού:
– ο Εύξεινος Πόντος και οι ακτές της Μεσογείου γέμισαν με ελληνικές αποικίες. Ιδίως η Κάτω Ιταλία, λόγω των πολλών ελληνικών εγκαταστάσεων πήρε το όνομα «Μεγάλη Ελλάδα».
– οι πνευματικοί ορίζοντες των Ελλήνων διευρύνθηκαν, αφού γνώρισαν καλύτερα πολλούς άλλους λαούς.
– δημιουργήθηκαν καινούργια επαγγέλματα, επειδή υπήρχαν μέταλλα σε επάρκεια.
– αναπτύχθηκε η αγγειοπλαστική.
– αυξήθηκαν οι αγορές και επεκτάθηκε το εμπόριο. Με το εμπόριο ασχολούνται τώρα και οι κάπηλοι, δηλαδή οι μικρέμποροι.
✻
Χάρτης του αποικισμού της “Μεγάλης Ελλάδας”, όπου φαίνονται και οι πόλεις που αναφέρονται στο ακόλουθο παράθεμα (πηγή: Βικιπαίδεια)
Παράθεμα:
Οι μαρτυρίες των ανασκαφών
Ελληνικά αντικείμενα που βρέθηκαν στα ενδότερα των Λεοντίνων, σε χώρους όπου ζούσαν ιθαγενείς, καθώς και ελληνικοί τάφοι που ανακαλύφθηκαν στις νεκροπόλεις μαρτυρούν αφενός τη γρήγορη και αρμονική συνύπαρξη Ελλήνων και Σικελών και αφετέρου τον πραγματικό εξελληνισμό των αυτοχθόνων. Σε παρόμοια συμπεράσματα οδηγούν και οι έρευνες στην περιοχή της Κατάνης: επιβίωση των ιθαγενών, αλλά συνάμα πρώιμος εξελληνισμός τους και ειρηνική συμβίωση με τους αποίκους. Αντίθετα, οι ανασκαφές στα περίχωρα της Γέλας και των Συρακουσών αποκάλυψαν εντελώς άλλα πράγματα: εξαφάνιση των εγχώριων οικισμών και αντικατάστασή τους από ελληνικά στρατιωτικά κτίσματα, δηλαδή φρούρια, πράγμα που αποδεικνύει εχθρικές σχέσεις και αντίσταση στον εξελληνισμό. Σε άλλες περιοχές, και ιδιαίτερα στα δυτικά του νησιού, τα ελληνικά αντικείμενα μαρτυρούν μάλλον την ύπαρξη εμπορικών σχέσεων παρά τον εξελληνισμό των ιθαγενών.
C. Mossé, Η Αρχαϊκή Ελλάδα, Μ.Ι.Ε.Τ., μετ. Στρ. Πασχάλη, Αθήνα 2001, σ. 131
Θέλω κι άλλο!
- Δείτε το σχεδιάγραμμα της ενότητας με ερωτήσεις και ασκήσεις πολλαπλής επιλογής.
- Πώς οι αρχαίοι Έλληνες αποίκισαν τη Μεσόγειο: σύντομο βίντεο με ελληνικούς υπότιτλους από το κανάλι Kings and Generals.
- Δείτε έναν διαδραστικό χάρτη από το Βρετανικό Μουσείο που απεικονίζει τις αποικίες που ιδρύθηκαν κατά τον Β΄ αποικισμό. Από το πεδίο Select a map επιλέξτε Colonies. Επιλέγοντας τις πόλεις θα δείτε τις αποικίες που ίδρυσε η καθεμιά.
❦
