Η πληθυσμιακή σύνθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά την εγκαθίδρυσή της το 1960· με κυανό χρώμα αποδίδονται οι Ελληνοκυπριακοί και με κόκκινο οι Τουρκοκυπριακοί πληθυσμοί. Με πράσινο και πορτοκαλί χρώμα αποδίδονται οι πληθυσμοί Μαρωνιτών (πηγή: Βικιπαίδεια)

Βασικά σημεία

Η «Αγγλοκρατία»

§ 1 Η Κύπρος αγγλική αποικία

• Πληθυσμός: 80% ελληνοκυπριακός, 18% τουρκοκυπριακός (Συνθήκη της Λωζάννης, 1923).
• 1878: οι Οθωμανοί παραχωρούν στη Βρετανία την Κύπρο για να εξασφαλίσουν προστασία έναντι της Ρωσίας.
• Οι ελληνοκύπριοι θεώρησαν τη βρετανική κατοχή προάγγελο της ένωσης με την Ελλάδα.
• 1914: η Βρετανία προσάρτησε την Κύπρο και το 1915 την προσέφερε στην Ελλάδα ως αντάλλαγμα για την έξοδό της στον πόλεμο -ωστόσο, η τότε ουδετερόφιλη ελληνική κυβέρνηση δε δέχτηκε την προσφορά.
• 1925: η Κύπρος επίσημα αποικία του Βρετανικού Στέμματος.
• 1931: εξέγερση των Ελλήνων Κυπρίων, η οποία κατεστάλη από τους Βρετανούς. Κατόπιν η Βρετανία επέβαλε ένα σκληρό αυταρχικό καθεστώς, που διατηρήθηκε ως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Ο Καραμανλής, περιβαλλόμενος από αστυνομικούς, έχοντας αποβιβαστεί από το αεροπλάνο που τον μετέφερε από το Παρίσι στην Αθήνα (24.7.1974). Πηγή: Βικιπαίδεια.

Η Μεταπολίτευση

§ 1 Μεταπολίτευση

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αναλαμβάνει την εξουσία τη νύχτα της 23ης προς 24η Ιουλίου 1974. Ξεκινά η «Μεταπολίτευση», η μετάβαση από τη δικτατορία σε ένα σύγχρονο δημοκρατικό πολίτευμα.

Προβλήματα:

• ο στρατός ελεγχόταν χουντικούς αξιωματικούς, έτοιμους να ανατρέψουν τη νέα κυβέρνηση.
• τεράστια κρίση λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και των τουρκικών διεκδικήσεων στον χώρο του Αιγαίου και κυρίως στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας (δηλαδή του βυθού της θάλασσας και του υπεδάφους του, πέραν των χωρικών υδάτων).
• αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του NATO με πρωτοβουλία Καραμανλή, μετά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο (Αύγουστος 1974).

Συνεχίστε την ανάγνωση

Ο Σοφοκλής Βενιζέλος, αρχηγός του κόμματος των Φιλελευθέρων (αριστερά) και ο Νικόλαος Πλαστήρας, αρχηγός της Ε.Π.Ε.Κ. (δεξιά). Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Κ. Μεγαλοκονόμου. Χριστόπουλος, Γ., Μπαστιάς, Ι. (εκδ.), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΣΤ’, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 2000, σ. 174. © Κ. Μεγαλοκονόμου. [πηγή: ιστότοπος Ελληνική Ιστορία του ΙΜΕ]

Βασικά σημεία

Το ανορθωτικό έργο των κυβερνήσεων 1950-1967

§ 1 Ανάγκη για ανάπτυξη

• Η καταστροφική δεκαετία του 1940: πόλεμος, κατοχή, πείνα, εμφύλιος.
• Απαραίτητη η ανοικοδόμηση και η οικονομική ανάπτυξη
• εκλογές του 1950 και του 1951: κυβέρνηση της Εθνικής Προοδευτικής Ένωσης Κέντρου (ΕΠΕΚ, αρχηγός ο στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας) και του Κόμματος των Φιλελευθέρων (αρχηγός ο Σοφοκλής Βενιζέλος).

Συνεχίστε την ανάγνωση

Τα ιδρυτικά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ): Βέλγιο, Γαλλία (η Αλγερία ήταν τμήμα της Γαλλίας τότε) Λουξεμβούργο, Ολλανδία και Δυτική Γερμανία (πηγή: Βικιπαίδεια)

Βασικά σημεία

Η αναζήτηση της δυτικοευρωπαϊκής ενότητας

 § 1 Ανάγκη για ευρωπαϊκή συνεργασία

• αιτήματα για νέα δημοκρατική ευρωπαϊκή συνεργασία
• υπέρβαση των εθνικιστικών ανταγωνισμών
• η ανάγκη της ανασυγκρότησης και της εδραίωσης της δημοκρατίας απαιτούσαν υπερεθνική συνεργασία
• η επιτυχία του Σχεδίου Μάρσαλ κατέδειξε τα οφέλη της κοινής προσπάθειας.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Τα χρώματα δείχνουν τις αποικίες των διαφόρων κρατών το 1945 και τα σύνορα εκείνης της εποχής. πηγή: Βικιπαίδεια.

Βασικά σημεία

Η πτώση των αποικιακών αυτοκρατοριών

§ 1 Αίτια αποαποικιοποίησης (= αποχώρηση των αποικιοκρατικών δυνάμεων από τις αποικίες τους)

1. Η συμμετοχή των αποικιών στον πόλεμο δίνει ώθηση στο αίτημα της εθνικής ανεξαρτησίας των αποικιοκρατούμενων λαών.
2. Η παγκόσμια οικονομική κρίση (1929) επιτείνει τις αναταραχές στις αποικίες.
3. Οι νίκες των Ιαπώνων σε βάρος των δυτικών δυνάμεων (1941-1942).
4. Η αρνητική στάση ΕΣΣΔ και ΗΠΑ προς την αποικιοκρατία.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Η έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη (πηγή: Wikimedia Commons)

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ)

§ 1 Ίδρυση του ΟΗΕ

• Η αδυναμία της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ) να προστατεύσει τη διεθνή ασφάλεια ανέδειξε την ανάγκη σχηματισμού μιας νέας οργάνωσης με σκοπό την κατοχύρωση της διεθνούς τάξης και της δικαιοσύνης.
• Απρίλιος-Ιούνιος 1945: συγκλήθηκε στον Άγιο Φραγκίσκο των ΗΠΑ η ιδρυτική διάσκεψη του νέου Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), με τη συμμετοχή και της Ελλάδας.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Οι μεταπολεμικές συνοριακές μεταβολές στην κεντρική Ευρώπη και η δημιουργία του Ανατολικού Μπλοκ (πηγή: Βικιπαίδεια)

Βασικά σημεία

Το εδαφικό καθεστώς της ηττημένης Γερμανίας

§ 1 Ζώνες κατοχής της Γερμανίας

• τα προβλήματα που συνδέονταν με το μέλλον της Γερμανίας: κατοχή, επανορθώσεις και πιθανός διαμελισμός.
• Οι 4 ζώνες κατοχής της Γερμανίας: ρωσική, αγγλική, γαλλική και αμερικανική. Το Βερολίνο βρισκόταν επίσης υπό την κατοχή των τεσσάρων.
• Τζορτζ Μάρσαλ (Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών): «Δεν μπορούμε προς το παρόν να προσδοκούμε την ενοποίηση της Γερμανίας -οφείλουμε να πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν στην περιοχή όπου η επιρροή μας είναι αισθητή…».

Συνεχίστε την ανάγνωση

Οι τρεις μεγάλοι ηγέτες στη Διάσκεψη του Πότσδαμ: Ουίνστον Τσόρτσιλ, Χάρι Τρούμαν και Ιωσήφ Στάλιν. [πηγή: Βικιπαίδεια]

Βασικά σημεία

Ο ανταγωνισμός μεταξύ των Συμμάχων και οι συμφωνίες για το μέλλον της Ευρώπης

§ 1 Σφαίρες επιρροής και Συνδιάσκεψη της Γιάλτας

• Εμφανίζονται σημάδια ανταγωνισμού μεταξύ των συμμάχων, της σοσιαλιστικής Ρωσίας και των φιλελεύθερων δυτικών δυνάμεων, ακόμη και κατά τη διάρκεια του πολέμου.
• Οκτώβριος 1944: Τσόρτσιλ και Στάλιν κατανέμουν την επιρροή τους σε Ελλάδα (Βρετανία), Βουλγαρία (Ρωσία) και Γιουγκοσλαβία (κατ’ ισομοιρία).
• Συνδιάσκεψη της Γιάλτας (4-11 Φεβρουαρίου 1945): Τσόρτσιλ, Ρούζβελτ και Στάλιν συμφωνούν στη συγκρότηση κυβερνήσεων αντιπροσωπευτικών όλων των δημοκρατικών τάσεων με στόχο τη διενέργεια ελεύθερων εκλογών. Οι δυτικοί Σύμμαχοι θεώρησαν ότι η συμφωνία αυτή είχε καταπατηθεί από τον Στάλιν, διαδοχικά, στη Ρουμανία και την Πολωνία.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Ο Στρατάρχης Βίλχελμ Κάιτελ υπογράφει την άνευ όρων συνθηκολόγηση στους Συμμάχους. πηγή: Wikimedia Commons

Η συμμαχική αντεπίθεση, η ήττα της Γερμανίας και η συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας

Η παράδοση της Γερμανίας και της Ιαπωνίας

§ 1 συνθηκολόγηση Γερμανίας

• αυτοκτονία Χίτλερ (30 Απριλίου 1945).
  
• υπογραφή άνευ όρων συνθηκολόγησης στις 8 Μαΐου 1945 από τον στρατηγό Γιοντλ στη Reims.

Συνεχίστε την ανάγνωση