Ήρθε ο Μάρτης ο Καλός
και φορέσαμε τα Μαρτάκια…….
ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή.
Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Μάρτης προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν.
Τον φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι.
Φέτος, η Καθαρά Δευτέρα 2023 ήταν στις 27 Φεβρουαρίου οπότε και ξεκινάει η Σαρακοστή με τον ερχομό του νέου Μήνα.
Μιλήσαμε για τις ονομασίες του Μάρτη και φτιάξαμε το παιδάκι του Μήνα.
Συνεχίσαμε να μαθαίνουμε τους αριθμούς και φτάσαμε μέχρι το 10
Φτιάξαμε το πέντε σαν αστείο πρόσωπο με καπέλο.
Το έξι σαν πελεκάνο…….
Το επτά σαν ένα πλοίο που αρμενίζει σε επτά θάλασσες
Το οκτώ σαν βατραχάκι
Το εννέα σαν ένα τενεκεδάκι
και τέλος το Δέκα,
Ενώ με τα γράμματα της αλφαβήτας τα συνδυάσαμε με τις ονομασίες του Μάρτη
Μμ που αρχίζει το όνομα του
Αα όπως Ανοιξιάτης και Αμύγδαλα
Γγ όπως Γδάρτης
Κκ όπως Κλαψομάρτης
Ππ όπως Πεντάγνωμος και Παλουκοκάφτης
Η λαϊκή φαντασία έδωσε στο Μάρτιο ένα σωρό παρατσούκλια, όπως Ανοιξιάτης (γιατί είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης), Γδάρτης, Παλουκοκάφτης Κλαψομάρτης, Πεντάγνωμος (για το ευμετάβλητο του καιρού), Βαγγελιώτης (λόγω της γιορτής του Ευαγγελισμού), Φυτευτής, και άλλα δηλωτικά της φυσιογνωμίας του, που έχουν σχέση με ιδιότητες ή πράξεις που του αποδίδονται.
Τα πιο πολλά από αυτά βρίσκονται μέσα στις παραδόσεις και τις παροιμίες που έπλασε ο λαός για να εξηγήσει τις απότομες μεταβολές του καιρού ή τις βαρυχειμωνιές που παρατηρούνται μέσα στο Μάρτη και που πάντα είναι επικίνδυνες για τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
«Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης,
τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούργια ξεριζώνει».
στην οποία και χρωστάει τα παρατσούκλια γδάρτης και παλουκοκάφτης.
Για τις μεγάλες του παγωνιές λένε: «Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο».
ενώ για την αντιμετώπιση του κρύου άλλες παροιμίες συμβουλεύουν:
«Φύλλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια».
«Το Μάρτη φύλα άχερα μη χάσεις το ζευγάρι».
«Τσοπάνη μου την κάπα σου το Μάρτη φύλαγε την».
«Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα».
Είπαμε παραμύθια και μύθους από την λαική μας παράδοση για τον Μάρτη με τους οποίους προσπαθούσαν να εξηγήσουν την αστάθεια του καιρού.
Η ΚΑΤΕΡΓΑΡΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΗ
Στα πολύ παλιά χρόνια ο Μάρτης ήταν ο πρώτος μήνας του έτους. Μια κατεργαριά όμως που έκαμε σε βάρος των άλλων μηνών που ήταν τα αδέλφια του στάθηκε αιτία για να του πάρει την πρωτοκαθεδρία ο Γενάρης.
«Μια φορά κι έναν καιρό αποφασίσανε οι δώδεκα μήνες να φτιάξουνε κρασί σε ένα βαρέλι ώστε να μπορούν να πίνουν όποτε τους ερχόταν η όρεξη.
Έτσι λοιπόν είπε ο Μάρτης:
– Εγώ θα ρίξω πρώτος μούστο στο βαρέλι για να γίνει κρασί και ύστερα ρίχνετε κι εσείς.
– Καλά, ρίξε εσύ πρώτος του είπαν οι άλλοι.
Ετσι και έγινε. Έριξε πρώτα εκείνος στο βαρέλι το μούστο και ύστερα ακολούθησαν και οι άλλοι μήνες.
Όταν λοιπόν ζυμώθηκε ο μούστος και έγινε το κρασί, είπε πάλι ο Μάρτης.
– Εγώ που έριξα πρώτος το μούστο, πρώτος θ’ αρχίσω και να πίνω.
– Βέβαια, είπαν οι άλλοι, έτσι είναι το σωστό.
Έτσι λοιπόν τρύπησε το βαρέλι στο κάτω μέρος, και άρχισε να πίνει, ως που ήπιε όλο το κρασί και δεν άφησε ούτε στάλα. Κατόπιν ήρθε η σειρά του Απρίλη να πάει να πιεί κρασί. Πηγαίνει και το βρίσκει άδειο. Θυμώνει, το λέει στους άλλους. Τ’ ακούνε εκείνοι θυμώνουνε και σκέφτωνται τι να κάνουν. Συμφωνούν όλοι λοιπόν να τον τιμωρήσει ο Γενάρης που ήταν και ο μεγαλύτερος αδελφός. Τον πιάνει λοιπόν ο Γενάρης και του τραβάει ένα γερό χέρι ξύλο. Του αφαιρεί και το πρωτείο που είχε, να αρχίζει δηλαδή το έτος κάθε Μάρτη, και έγινε να αρχίζει το έτος από το Γενάρη.
Από τότε όταν ο Μάρτης θυμάται το παιχνίδι που έκανε στα αδέλφια του και τους ήπιε όλο το κρασί, γελάει και ο καιρός ξαστερώνει. Όταν πάλι θυμάται το ξύλο που έφαγε κλαίει και βρέχει».
Η παράδοση, που με μικρές παραλλαγές τη συναντάμε και αλλού είναι αιτιολογική και σκοπεύει στην εξήγηση της ακασταστασίας του καιρού που συνήθως χαρακτηρίζει το Μάρτη.
Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΗ
Το ίδιο φαινόμενο εξηγούν και άλλες παραδόσεις που αναφέρονται στη γυναίκα του Μάρτη.
Κάποτε οι μήνες αποφάσισαν να παντρευτούν. Ο καθένας βρήκε μια γυναίκα που του άρεσε και την παντρεύτηκε. Ο Μάρτης δε φρόντισε το ζήτημα μόνος του και έβαλε προξενητάδες να του βρούνε μια γυναίκα. Εκείνοι του φέρανε μια κοπέλα η οποία ήταν τυλιγμένη με ένα μαντίλι και του είπαν ότι είναι πολύ όμορφη. Ευκολόπιστος όπως ήταν, την παντρεύτηκε.
Όταν όμως έμειναν μόνοι και έβγαλε το μαντίλι της, τι να δει; Δεν υπήρχε πιο άσχημη στον κόσμο!
Από τότε κάθε φορά που τη θυμόταν άστραφτε, βροντούσε, έβρεχε, έριχνε μπόρες, έκανε παγωνιές. Μόνο όταν ξεχνιόταν μερικές φορές, ηρεμούσε, γαλήνευε κι έκανε καλό καιρό!
Στη Μεσσηνία, λόγου χάρη, λένε ότι η γυναίκα που παντρεύτηκε ο Μάρτης, από μπροστά ήταν πολύ άσχημη, ενώ από πίσω ήταν πολύ όμορφη. Όταν ο Μάρτης τη βλέπει καταπρόσωπο κλαίει και ο καιρός χαλάει, όταν όμως την κοιτάζει από τις πλάτες ευχαριστιέται και ο καιρός καλοσυνεύει.
Γι’ αυτό λέγεται και η παροιμία: «Ο Μάρτης πότε κλαίει και πότε γελάει».
Σε άλλες περιοχές η παράδοση θέλει το Μάρτη νε έχει δύο γυναίκες, τη μια πολύ όμορφη και φτωχή και την άλλη πολύ άσχημη και πλούσια. Ο Μάρτης κοιμάται στη μέση και όταν γυρίζει κατά την άσχημη, κατσουφιάζει και ο καιρός χαλάει, όταν όμως γυρίζει κατά την όμορφη, χαίρεται και γελάει, και ο καιρός είναι καλός. ζεστός με ήλιο. Τις περισσότερες φορές όμως γυρίζει κατά την άσχημη επειδή αυτή είναι η πλούσια που τρέφει και την φτωχή, την όμορφη.
Έτσι άλλωστε προτιμούν το Μάρτιο και οι χωρικοί, βροχερό, επειδή η σοδειά τους θα είναι καλύτερη. Άλλωστε το βεβαιώνουν και αρκετές παροιμίες.
«Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρότανε».
«Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει».
«Κάλλιο Μάρτης στις γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές».
«Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης παρά Μάρτης λιοπυριάρης».
«Μάρτης βροχερός θεριστής κουραστικός».
«Μάρτης κλαψής θεριστής χαρούμενος».
«Μάρτης πουκαμισάς δεν σου δίνει να μασάς».
«Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απριλης αλλη μία,
να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίττες σαν αλώνι».
και η πασίγνωστη, που είναι παραλλαγή της προηγούμενης:
«Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα,
χαράς σ’ εκείνο το ζευγά πόχει πολλά σπαρμένα».
Συνεχίσαμε με άλλα αγαπημένα παραμύθια
Ο Τζακ η Φασολιά
Ο Αλλαντιν
Και η Χρυσομαλλούσα
Ενώ τιμήσαμε και συμμετείχαμε στην καμπάνια κατά της σχολικής Βίας
βλέπε παλιότερη ανάρτηση
https://blogs.sch.gr/15nipat/2023/04/07/pagkosmia-imera-kata-toy-ratsismoy-21-martioy-2023/
Κάναμε και ένα σχετικό φύλλο εργασίας.
Διαβάσαμε το Φαρδύ πουλόβερ. Ένα πανέμορφο βιβλίο για τη σημασία της φιλίας αλλά και της ικανότητας να μοιραζόμαστε.
όπως και το παραμύθι «Τα χέρια δεν χτυπάνε, τα χέρια αγαπάνε»
Χορέψαμε και το χορό της φιλίας
Ζωγραφίσαμε έργα μοναδικά με μαρκαδόρους, νερομπογιές και κηρομπογιές
Πλάσαμε με πλαστελίνη
και παίξαμε ελεύθερα …..
Γιορτάσαμε και αυτό το μήνα γενέθλια και ονομαστικές εορτές. Ζωγραφίσαμε για τους φίλους μας και αυτοί μας χάρισαν πανέμορφα αναμνηστικά δωράκια
Ενώ με την μεγάλη διπλή γιορτή της 25ης Μαρτίου ο μήνας έφτασε στο τέλος του
https://blogs.sch.gr/15nipat/2023/03/24/i-dipli-giorti-tis-patridas-mas-25i-martioy-2023/
Τσολιάδες και Αμαλίες είχαν την τιμητική τους.
Γνωρίσαμε την ζωγραφική με πίξελ (pixelart) η οποία στηρίζεται στη αρχή του ψηφιδωτού και μας βοηθά να κατανοήσουμε τη λειτουργία της ψηφιακής εικόνας, που αποτελείται από μικροσκοπικά pixel, ταξινομημένα σε οριζόντιες γραμμές και κάθετες στήλες (πίνακας χωρισμένος σε μικρά μικρά τετράγωνα).
Περάσαμε υπέροχα και τώρα ανυπομονούμε για τον επόμενο μήνα με τα κόκκινα αυγά!!!
By Παγανιά Γεωργία στις Απριλίου 02, 2023
