Προτομή του Επίκουρου σε πεντελικό μάρμαρο. Έργο της ρωμαϊκής εποχής (2ο μισό του 2ου αι.). Πηγή: Wikimedia Commons

Κείμενο αναφοράς: Επίκουρος, Επιστολή στον Μενοικέα, 122

Βασικά σημεία

1. Ο Επίκουρος και η σχολή του.

2. Ηδονή και εὐδαιμονία.

3. Φιλοσοφία και εὐδαιμονία.

4. Γλωσσικές επιλογές.

Ανάπτυξη

1. Λίγα λόγια για τον Επίκουρο και τη φιλοσοφική του σχολή:

Ο Επίκουρος (341-270 π.Χ.), γιος αθηναίου δασκάλου, γεννήθηκε στη Σάμο και είχε ήδη αρχίσει να διδάσκει στη Μυτιλήνη και στη Λάμψακο, προτού ιδρύσει, το 306, στην Αθήνα τη φιλοσοφική σχολή που ονομάστηκε κῆποι (από τον τόπο όπου συναθροίζονταν τα μέλη της). Η κοινότητα που ίδρυσε ο Επίκουρος διέφερε σε σημαντικά σημεία από την Ακαδημία του Πλάτωνα και το Λύκειο του Αριστοτέλη. Ήταν μία κοινωνία φίλων που ζουν με κοινές αρχές, αποτραβηγμένοι από τον δημόσιο βίο. Η φιλία, η οποία δεν έχει το πολιτικό περιεχόμενο που της δίνουν ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης, αλλά αποτελεί αίσθημα συμπάθειας, έχει ιδιαίτερη ηθική σημασία στον επικουρισμό, και ο Κήπος εξασφάλιζε το πλαίσιο για την πραγματοποίησή της. Γυναίκες και δούλοι δεν αποκλείονταν. Το σύνθημά του λάθε βιώσας δεν ήταν επαναστατική καταγγελία της σύγχρονης κοινωνίας, αλλά συνταγή για την κατάκτηση της γαλήνης. Ο καλύτερος τρόπος να επιτύχει κανείς την ασφάλεια και την ευτυχία είναι να αποτραβηχτεί από τη δημόσια ζωή, απολαμβάνοντας, όταν έχει τη δυνατότητα, όλα τα ωραία πράγματα που προσφέρει η ζωή, έχοντας παράλληλα συνειδητοποιήσει πόσα λίγα χρειάζεται στην πραγματικότητα. Αφετηριακό σημείο της διδασκαλίας του είναι η ομορφιά, που προσπάθησε να την ανυψώσει σε αρχή της πρακτικής ζωής και να την εξασφαλίσει στο άτομο. Ο ίδιος ο Επίκουρος ήταν γόνιμος συγγραφέας (γύρω στα 300 συγγράμματα). Από όλη τη συγγραφική παραγωγή μόνο ένα μικρό τμήμα έχει διασωθεί. Έφτασαν ως τις μέρες μας τρεις επιστολές, τις οποίες ο Διογένης ο Λαέρτιος περιέλαβε στον Βίο του Επικούρου: Πρὸς Ἡρόδοτον [συμπυκνωμένη περίληψη των αρχών του ατομισμού], Πρὸς Πυθοκλέα [με βασικό θέμα τα αστρονομικά φαινόμενα], Πρὸς Μενοικέα όπου παρουσιάζει μία σαφή, αν και κάπως υπεραπλουστευμένη έκθεση της επικούρειας ηθικής θεωρίας. Το κείμενο αναφοράς προέρχεται από αυτή την επιστολή.Συνεχίστε την ανάγνωση

Ο Ιάμβλιχος (250 – 325) ήταν Σύρος νεοπλατωνικός φιλόσοφος, βιογράφος του Πυθαγόρα, μυστικιστής, φιλόσοφος και μαθηματικός. (πηγή: Βικιπαίδεια)

Κείμενο αναφοράς: Αριστοτέλης, Προτρεπτικός πρὸς Θεμίσωνα, αποσπάσματα 8-9

Βασικά σημεία

1. Για τον Προτρεπτικό του Αριστοτέλη.

2. Ο συλλογισμός.

3. Λειτουργίες των επιστημών.

4. Το διπλό αποτέλεσμα της φιλοσοφίας.

5. Γλωσσικές επιλογές.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Άγαλμα του Αριστοτέλη στο πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ (πηγή: Wikipedia)

Κείμενο αναφοράς: Αριστοτέλης, Μετὰ τὰ φυσικά, Α 2, 98b12-28

Βασικά σημεία

1. Διαφορά φιλοσοφίας και επιστημών κατά τον Αριστοτέλη.

2. Θέση και επιχειρηματολογία.

3. Από το θαυμάζειν στο φιλοσοφεῖν.

4. Φιλοσοφία: μόνη ἐλευθέρα τῶν ἐπιστημῶν.

5. Ο φιλόμυθος και φιλόσοφος.

6. Γλωσσικές επιλογές.

 Συνεχίστε την ανάγνωση

Προτομή του Σωκράτη στα Μουσεία του Βατικανού (πηγή: Wikimedia Commons)

Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία

Δ2. Οι φιλοσοφικές ιδέες του Σωκράτη. Διαλεκτική, μαιευτική, ειρωνεία

§ 1 Ἓν οἶδα, ὅτι οὐδὲν οἶδα: μια βασική σωκρατική θέση. Πώς ο Σωκράτης ξεκίνησε την ενασχόληση με τη φιλοσοφία;

§ 2 Ο Σωκράτης δείχνει την άγνοια και προκαλεί το μίσος

§ 3 Σωκρατική ειρωνεία και αμφισβήτηση: ομοιότητες και διαφορές με τους σοφιστές

§ 4 διαλεκτική: ένας διάλογος ειδικού τύπου

§ 5 μαιευτική: η εξαγωγή της σωκρατικής άποψης από τον συνομιλητή με κατάλληλο χειρισμό της συζήτησης

Συνεχίστε την ανάγνωση

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ & ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΛ

Εξεταστέα ύλη και οδηγίες διδασκαλίας

Απόφαση 82871/Δ2 (ΦΕΚ 4289/Β΄/22.07.2024) του Υπουργείου Παιδείας [διαβάστε το ΦΕΚ εδώ]. Δείτε προτεινόμενη σειρά διδασκαλίας της ύλης σε αυτόν τον σύνδεσμο. Προσοχή: οι ενότητες Ε.19, ΣΤ.20 και ΣΤ.22 αναφέρονται στη σειρά διδασκαλίας, αλλά για το έτος 2024-2025 είναι εκτός ύλης.

Συνεχίστε την ανάγνωση