Αρχείο συντάκτη Μελιοπούλου Ελισσάβετ

Με το φαινόμενο ηλεκτρονικού εκφοβισμού (Cyberbullying) αναφερόμαστε στην ενδο και εξωσχολική βία που εκδηλώνεται μέσω ηλεκτρονικών συσκευών. Περιλαμβάνει την επαναλαμβανόμενη αποστολή ηλεκτρονικών ή τηλεφωνικών μηνυμάτων με απειλητικό, ρατσιστικό ή σεξιστικό περιεχόμενο, δημιουργία  προφίλ διαδικτυακά με ψευδή στοιχεία, ανάρτηση ψεύτικων ειδήσεων, προσωπικών πληροφοριών, φωτογραφιών, βιντεοσκοπημένου υλικού καθώς και την υποκίνηση ενός ατόμου να λάβει μέρος σε μια ομάδα που έχει σκοπό την άσκηση βίας.

Η τεχνολογία προσφέρει μια ανωνυμία που οδηγεί ορισμένους να συμπεριφέρονται καταχρηστικά online, με τρόπους που ποτέ δεν θα εξετάζαμε στον πραγματικό κόσμο. Κακόβουλο ή δυσφημιστικό περιεχόμενο μπορεί να κυκλοφορήσει με ευκολία και να το δει ένα ευρύτερο ακροατήριο. Το περιεχόμενο μπορεί ενδεχομένως να υπάρχει για πάντα, παρά τις καλύτερες προσπάθειες για την αφαίρεσή του.

Ένα θύμα ηλεκτρονικής παρενόχλησης είναι δυνητικά ευάλωτο 24 ώρες το 24ωρο και δεν έχει πλέον ένα ασφαλές καταφύγιο μακριά από αυτόν που τον φοβερίζει.

Η αδυναμία της μόνιμης αφαίρεσης online περιεχομένου και  εικόνων μπορούν να προσθέτουν περισσότερο άγχος στην ταλαιπωρία του θύματος. Η ψυχική επιβάρυνση είναι μεγαλύτερη από τη σωματική. Ο καθένας μπορεί να λειτουργήσει ως θύτης με περιορισμένες πιθανότητες να τιμωρηθεί δεδομένου ότι το περιεχόμενο των πληροφοριών δεν ελέγχεται και δεν λογοκρίνεται κι έτσι δίνεται η δυνατότητα στον καθένα να δημοσιεύσει ό,τι θέλει.

Δυνητικά κάθε μαθητής θα μπορούσε να εμπλακεί σε περιστατικό κυβερνοεκφοβισμού. Ως θύτης διακρίνεται από ασυνήθιστα ελάχιστο άγχος και ανασφάλεια, νιώθει την ανάγκη να κυριαρχεί και να έχει τον έλεγχο της κατάστασης, αδυνατώντας να ελέγξει τον εαυτό του, πόσο μάλλον για τον πόνο που προκαλεί. Ως θύμα σπάνια υπερασπίζεται τον εαυτό του ή αντεπιτίθεται, αποσύρεται κλαίγοντας ή θυμώνοντας, είναι αγχώδης, εσωστρεφή και χωρίς πολλούς φίλους, δίχως κοινωνικές και διαπροσωπικές δεξιότητες, με παθητική στάση στα γεγονότα. Ως παρατηρητής, επιλέγει να μην εμπλακεί από φόβο, γιατί δεν ξέρει τι να κάνει, φοβάται την εκδίκηση, θεωρεί πως οι ενήλικες δεν θα τον πιστέψουν ή δεν θα κάνουν τίποτα. Αποτελούν τη σιωπηρή πλειοψηφία και οι θύτες το εκλαμβάνουν σαν έγκριση- αποδοχή.

Στους τρόπους αντιμετώπισης, η πρωτογενής είναι αμιγώς προληπτική παρέμβαση. Αφορά το σύνολο του πληθυσμού και περιλαμβάνει την ενημέρωση όλων (παιδιών, εφήβων, εκπαιδευτικών και γονέων) για θέματα νεανικής παραβατικότητας και την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στις νέες μορφές νεανικής παραβατικότητας και σε τρόπους πρόληψης, εντοπισμού και αντιμετώπισης του φαινομένου. Στο πλαίσιο αυτό και των θεματικών παρουσιάσεων του κόμβου, δείτε την 3η κατά σειρά παραγωγή μας, εστιασμένη στο φαινόμενο του κυβερνοεκφοβισμού.

H online φήμη (Online reputation) είναι οι πληροφορίες που είναι διαθέσιμες online παρέχοντας σε άλλους χρήστες μια εικόνα για την επαγγελματική και κυρίως την προσωπική ζωή μας. Μπορεί να θεωρηθεί ως ένα ψηφιακό αποτύπωμα του μονοπατιού ή του ίχνους πληροφοριών που ένα άτομο μπορεί να αφήσει στο διαδίκτυο. Αυτό μπορεί να κυμαίνεται από φωτογραφίες και σχόλια σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ως τα δεδομένα που αποθηκεύονται στον υπολογιστή (cookies) μετά την περιήγηση στο διαδίκτυο. Όσο μεγαλύτερη αλληλεπίδραση ένα άτομο έχει σε ένα ψηφιακό περιβάλλον, τόσο μεγαλύτερο είναι το ψηφιακό αποτύπωμα του.

Γιατί χρειάζεται όμως να ανησυχούμε για το ψηφιακό μας αποτύπωμα;

Μία αρνητική online φήμη όπως προκύπτει από ένα ακατάλληλο σχόλιο ή μία φωτογραφία μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες. Δείτε λοιπόν τη θεματική παρουσίαση η οποία απευθύνεται κυρίως στους εφήβους με αφορμή την επετειακή 10η Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου (5/2/2013) τονίζοντας ότι στο Διαδίκτυο ισχύει ότι και στην πραγματική ζωή: έχουμε υποχρεώσεις και δικαιώματα αντίστοιχα.