ε 165-251
H ζωή του Οδυσσέα στην Ωγυγία, Διάλογος Καλυψώς-Οδυσσέα

 

Βασικά σημεία:
1. Πώς περνά ο Οδυσσέας κοντά στην Καλυψώ;

2. Η Καλυψώ ανακοινώνει στον Οδυσσέα το νόστο του. 

3. Με ποια επιχειρήματα η Καλυψώ προσπαθεί να κρατήσει τον Οδυσσέα κοντά της και γιατί εκείνος αρνείται;

 

Ανάπτυξη:
1. Ο Οδυσσέας είναι δυστυχισμένος στο νησί της Ωγυγίας, κοντά στην Καλυψώ. Ο πόθος του νόστου τον βασανίζει, όπως φαίνεται ξεκάθαρα από τους αρχικούς στίχους (167-175) της ενότητας:

Tον βρήκε εκεί να κάθεται στο περιγιάλι, ούτε στιγμή δεν στέγνωναν
τα μάτια του απ’ το κλάμα, έλιωνε η γλυκιά ζωή του
απ’ τον καημό του γυρισμού, κι οδύρονταν,
αφού καμιά χαρά δεν του έδινε τώρα η νεράιδα.
Τις νύχτες αν κοιμότανε μαζί της στο βάθος της σπηλιάς,
το ‘κανε απ’ ανάγκη· το ‘θελε εκείνη, εκείνος όχι.
Τις μέρες όμως τις περνούσε κρεμασμένος σε βράχια κι ακρωτήρια,
τα σωθικά του τρώγοντας με δάκρυα, στεναγμούς και λύπες,
με μάτια βουρκωμένα, στυλωμένα πάντα στο άκαρπο πέλαγος. 

 

2. Η νύμφη δεν αποκαλύπτει στον Οδυσσέα ότι ο νόστος του είναι απόφαση των θεών· αντίθετα, τον παρουσιάζει σαν δική της ιδέα (Το πήρα απόφαση, θα σε κατευοδώσω, στ.178). Δεν θέλει μάλλον να φανεί κατώτερη από τους θεούς του Ολύμπου, ταπεινωμένη και υποχρεωμένη να υπακούσει στην εντολή τους. Ίσως, πάλι, να θέλει μία ακόμη ευκαιρία, για να πείσει τον Οδυσσέα να μείνει κοντά της. Αν είχε αποκαλύψει στον ήρωα τη θεϊκή εντολή, ο Οδυσσέας θα θεωρούσε το νόστο του σίγουρο και δε θα είχε νόημα η απόπειρά της να τον μεταπείσει. 

 

3. Η Καλυψώ κάνει μια ύστατη προσπάθεια να μεταπείσει τον Οδυσσέα με τα εξής επιχειρήματα: 

(α) του προλέγει ότι τον περιμένουν τρομερές δοκιμασίες στο ταξίδι για την Ιθάκη (227-229),

(β) αν μείνει κοντά της, θα του χαρίσει την αθανασία (230),

(γ) η ίδια η Καλυψώ, ως νεράιδα, είναι ανώτερη σε ομορφιά από την γυναίκα του (232-235).

Ο Οδυσσέας, όμως, δεν αλλάζει γνώμη. Θέλει να επιστρέψει στο σπίτι του και στη γυναίκα του, ακόμη κι αν αυτή δεν έχει τις χάρες μιας θεάς, ακόμη κι αν πρόκειται να συναντήσει βάσανα στο ταξίδι της επιστροφής.

 

❦