Δύο ώρες περίμεναν οι οπαδοί του έξω από τις φυλακές του Βουκουρεστίου για να τον δουν να βγαίνει. Τον εμψύχωσαν προσφέροντάς του λουλούδια. Το πρώτο πράγμα που ο Αντριου Τέιτ επιθυμούσε να κάνει όταν αποχώρησε, την προηγούμενη Παρασκευή το απόγευμα, από τις φυλακές της Ρουμανίας, όπου κρατείτο μαζί με τον αδελφό του Τρίσταν επί 92 ημέρες, ήταν να έχει πρόσβαση στο κινητό του. Σε κατ’ οίκον περιορισμό μπορεί να χρησιμοποιεί το τηλέφωνό του, αλλά όχι τα social media, αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να βγάλει την μπλούζα, να ανάψει ένα πούρο, να βιντεοσκοπήσει και να διοχετεύσει την αρρενωπή εικόνα του, μέσω τρίτων, στο Διαδίκτυο.
Οι αδελφοί Τέιτ, γεννημένοι στο Λούτον της Αγγλίας, μετακόμισαν στη Ρουμανία το 2017 συστήνοντας μια «επιχείρηση σεξουαλικών παροχών». Ιθύνων νους ήταν o μεγάλος αδελφός Αντριου (36). Kickboxer, γκουρού του λάιφσταιλ για νεότερους άνδρες και εφήβους (συμβουλεύει τους θλιμμένους άνδρες να αφήσουν τα αντικαταθλιπτικά και να ξεκινήσουν να γυμνάζονται) και σταρ των κοινωνικών δικτύων με 5,6 εκατ. ακολούθους. Οι αδελφοί Τέιτ, μαζί με δύο γυναίκες συνεργάτιδες, κατηγορούνται για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης και διακίνηση ανθρώπων. Σύμφωνα με τα νομικά έγγραφα, με χρήση βίας χειραγώγησαν την ευαλωτότητα έξι γυναικών –νεαρή ηλικία, απομακρυσμένες σχέσεις με οικογένεια, πρότερες κακοποιητικές σχέσεις– στρατολογώντας τες με τη μέθοδο του έρωτα και της υπόσχεσης γάμου.
Ο Τέιτ δεν κρυβόταν, δραστήρια προωθούσε τον εξτρεμιστικό μισογυνισμό του ανεβάζοντας βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με εύγλωττα μηνύματα: «Αρπαξε, χαστούκισε, στραγγάλισε, σκάσε, π…» και διατυμπάνιζε τις απόψεις του: «Οι γυναίκες είναι ιδιοκτησία των ανδρών» και «τα θύματα βιασμών πρέπει να αναλαμβάνουν την ευθύνη τους για ό,τι τους συνέβη». Αυτό που έχει ενδιαφέρον δεν είναι οι ακραίες απόψεις του Τέιτ, αλλά η θερμή υποδοχή από μια πολυάριθμη ομάδα νεαρών ανδρών. Τα βίντεο στο TikTok τα έχουν ήδη δει 11,6 εκατ. ζευγάρια μάτια. Υπάρχουν, όπως φαίνεται, κάμποσοι που είτε ενστερνίζονται είτε –απλώς– έχουν εκτεθεί στην πλύση εγκεφάλου που τους προσφέρουν οι αντι-θηλυκές ιδέες του Τέιτ και η «σταυροφορία» του ότι η αυθεντική αρρενωπότητα είναι εκείνη που κάποιοι άλλοι αποκαλούν «τοξική».
Συνειδητοποίησα ότι, ακόμη κι αν εκείνος φυλακιστεί, ακόμη κι αν του απαγορευθεί η πρόσβαση στο μεγάφωνο του Διαδικτύου, το ζήτημα είναι μεγαλύτερο. Η υπόθεση Τέιτ προκάλεσε πανικό στις διευθύνσεις των σχολείων της Αγγλίας. Εκπαιδευτικοί και γονείς αναρωτιούνται πώς να χειριστούν το εμποτισμένο με μισογυνισμό ακροατήριο. Το αντίδοτο έδωσε η σταθερή λύση της ήπιας προσέγγισης. Εκπαίδευση βασισμένη σε μαθήματα σεξουαλικής αγωγής, συζητήσεις επί συζητήσεων περί ποιοτικών σχέσεων με εστίαση στη συναίνεση πριν από τη σεξουαλική συνεύρεση και στον σεβασμό – πριν, μετά και άπαξ. Φυσικά δεν έλειψαν οι έξτρα παραινέσεις που απευθύνονται κατ’ αποκλειστικότητα στα αρσενικά: να αφήσουν στην άκρη την «περιοριστική» και «βαριά πανοπλία» της αρρενωπότητας. Ο σκοπός είναι σαφής, να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο ασφάλειας ώστε να αναχαιτιστεί η έμφυλη βία «επαναπρογραμματίζοντας» τα αγόρια. Ολα αυτά θα λειτουργήσουν; Οχι. Η θεωρία λειτουργεί μέχρις εκεί όπου μπορεί να φθάσει.
O λόγος που, κατά τη γνώμη μου, δεν θα λειτουργήσει είναι διότι η προσέγγιση δεν βοηθάει ούτε τα αγόρια ούτε τα κορίτσια. Η φυσικότητα της εγγύτητας μεταξύ των δύο φύλων είναι πλέον μια «κατασκευή» που οφείλει να διέπεται από συγκεκριμένους κανόνες, δίχως όμως να υπάρχει εμπιστοσύνη, εκ των προτέρων, στη μια πλευρά. Επικρατούν δύο πάγιες εμμονές, η «θυματοποίηση» των κοριτσιών και η «τοξικότητα» των αγοριών. Δημιουργείται ένα υπερπροστατευτικό θηλυκό πλέγμα μέσα στο οποίο τα κορίτσια σκιαγραφούνται ως «εύθραυστα» και τόσο «ανίσχυρα» που σίγουρα είναι «εκμεταλλεύσιμα». Αφενός τα παραπάνω δεν ισχύουν, αφετέρου, τελικά, τα αφήνει ανήμπορα στον χειρισμό μελλοντικών καταστάσεων: αμήχανων, άβολων ή και βίαιων. Σκιαγραφείται και μια εικόνα των αγοριών: επικίνδυνη, επιθετική ή και ζωώδης, δυνητικά διεστραμμένων, ανίκανων να ελέγχουν τα ένστικτά τους και ανάξιων εμπιστοσύνης ακόμη και στην κατεύθυνση του βλέμματός τους. Ενοχων μέχρι αποδείξεως. Είναι όμως έτσι;
Η περίπτωση Τέιτ είναι το σύμπτωμα, και όχι η αιτία, μιας κοινωνίας που συνέχεια επιθυμεί να «ευθυγραμμίζει» και να «διορθώνει» τα αγόρια.
Με όσα αγόρια μίλησα, όλα –ανεξαιρέτως– γνωρίζουν τον Αντριου Τέιτ. Ο Τέιτ, όπως μου είπαν, πράγματι δεν σέβεται τις γυναίκες. Αυτό δεν τους αρέσει. Τους ελκύουν τρία χαρακτηριστικά του: ότι έχει πλάκα, είναι αθλητικός και έχει πολλούς followers. Στα μάτια τους αυτά αρκούν, είναι επιτυχημένος. Ισως λοιπόν η εκπαίδευση πρέπει να προσφέρει εναλλακτικά ανδρικά πρότυπα με τα οποία μπορούν να ενθουσιαστούν ή να ανοίξει μια ευρύτερη συζήτηση για την εξερεύνηση πιθανών προτύπων.
Η περίπτωση Τέιτ είναι το σύμπτωμα, και όχι η αιτία, μιας κοινωνίας που συνέχεια επιθυμεί να «ευθυγραμμίζει» και να «διορθώνει» τα αγόρια. Μιας κοινωνίας που έχει δημιουργήσει αντιπαλότητα και το χάσμα το έχει αντιληφθεί και το καταλαμβάνει ο κάθε Τέιτ. Σε αυτό άλλωστε στηρίζεται και η υπερασπιστική γραμμή του: «Οι γυναίκες ξέρουν να χειραγωγούν το νομικό σύστημα ώστε να τιμωρούνται οι άνδρες». Η απαράδεκτα χυδαία συμπεριφορά μερικών οδηγεί στη δύσπιστη αντιμετώπιση του συνόλου του ανδρικού πληθυσμού, χωρίς στο τέλος να βρίσκεται η αιτία για το τι πάει στραβά με τα αγόρια. Γιατί σίγουρα κάτι πάει στραβά. Η αστυνόμευση έχει δημιουργήσει αγόρια έμπλεα θυμού και αγωνίας. Το αγγλικό εθνικό σύστημα υγείας κατέγραψε, από το 2017, αύξηση κατά 50% του ποσοστού των αγοριών με προβλήματα ψυχικής υγείας (ένας στους πέντε) και οι απόπειρες αυτοκτονίας –στις ηλικίες 15-19– έχουν διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία. Το πιο ενδιαφέρον και αποσιωπημένο στοιχείο είναι το ότι ένα αγόρι έχει 230 φορές περισσότερες πιθανότητες να βιαστεί παρά –καταχρηστικά– να κατηγορηθεί για απόπειρα βιασμού. Τέλος, ήρθαν και τα lockdowns που λειτούργησαν καταλυτικά στην απομόνωση. H παιδοψυχολόγος Λιν Εβανς περιγράφει την κατάσταση των εφήβων ως εξής: «Βρίσκονται στα ασφαλή υπνοδωμάτιά τους και επικοινωνούν με φίλους online. Παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια και βλέπουν τόνους πορνό. Ζουν στη φαντασία τους».
Γιατί, αναρωτιέμαι, να επιθυμούν να εξέλθουν από τον πλασματικό κόσμο τους και να αντιμετωπίσουν μια εχθρική πραγματικότητα που τους αποβάλλει και τους αντιμετωπίζει πάντα ως αντιπάλους; Στην ουσία δεν έχουν κίνητρο. Αντιδρούν απορρίπτοντας το περιβάλλον που, εκ των προτέρων, τους απορρίπτει. Βρίσκουν αποκούμπι στον θλιβερό Αντριου Τέιτ γιατί η ελάχιστη σημασία που τους δίνει, και η ψευδαίσθηση δύναμης και υπεροχής που υποτίθεται ότι μπορούν να αποκτήσουν, αρκεί για να τους κάνει να αισθάνονται ότι, τουλάχιστον, δεν κάνουν κάτι στραβά και κυρίως ότι ανήκουν. Ολοι θέλουμε να νιώθουμε ότι ανήκουμε κάπου.
Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και ζει στο Λονδίνο.
