14ο Νηπιαγωγείο Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης

Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή

“Δε θέλει το σχολείο”

Πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα

Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων εξοικείωσης με το νηπιαγωγείο τα παιδιά γνώρισαν τον πίνακα του Νικηφόρου Λύτρα “Δε θέλει το σχολείο”. Παρατήρησαν το κοριτσάκι του πίνακα, τα ρούχα και την κίνησή του. Ανακάλυψαν ότι τα πεταμένα βιβλία στο πάτωμα, το χαμηλωμένο πρόσωπο και βλέμμα, το χέρι που ακουμπά το πρόσωπο, δείχνουν μιαν αντίδραση του παιδιού σε κάτι που δε θέλει να κάνει. Θυμήθηκαν τη δική τους πρώτη μέρα στο νηπιαγωγείο και ότι κάποια παιδιά δε θέλουν να έρθουν σ’ αυτό. Έτσι, έβγαλαν το συμπέρασμα ότι το κοριστάκι του πίνακα δε θέλει να πάει στο σχολείο του. Από τα ρούχα του διαπίστωσαν ότι ανήκει σε μιαν άλλη εποχή (στην εποχή του παππού και της γιαγιάς κι ακόμη πιο παλιά). Στη συνέχεια, σκέφτηκαν τρόπους για να το πείσουν να αγαπήσει το σχολείο του. Είπαν, λοιπόν, ότι στο σχολείο θα βρει φίλους και φίλες, θα μάθει αριθμούς και γράμματα, τραγούδια και ποιήματα, θα παίξει και θα χαρεί.

Όταν ο Κωσταντίνος Στασινόπουλος είδε τον πίνακα του Νικηφόρου Λύτρα έγραψε το ποίημα με τον τίτλο “Μαργαρίτα”. Το ποίημα μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη και έγινε ένα υπέροχο παιδικό τραγούδι. Το ακούσαμε στο νηπιαγωγείο και το κοριτσάκι του πίνακα απέκτησε το όνομα “Μαργαρίτα”, σα να ήρθε ακόμη ένα παιδάκι ανάμεσά μας. (Για να ακούσετε το τραγούδι πατήστε εδώ).

Στη συνέχεια τα παιδιά είπαν μία ιστορία για τη Μαργαρίτα με τη μέθοδο της δημιουργικής γραφής (άρχισε ένα παιδί την ιστορία και συνέχιζε ένα άλλο):

“Κάποτε τα παλιά χρόνια, τα χρόνια του παππού και της γιαγιάς ζούσε η Μαργαρίτα. Δεν ήθελε να πάει στο σχολείο. Πέταξε τη τσάντα της, μετά έβαλε τη μπλούζα της μέσα στη μύτη, μετά τέντωσε το δάχτυλό της και έδειξε τα πεταμένα βιβλία, χτύπησε το πόδι της στο πάτωμα και φώναζε. Θα μπορούσε να έλεγε: “Δε θέλω το σχολείο”.

Πηγή: Ανθολόγιο Κειμένων Β’ Δημοτικού.

Εγκώμιο στη μάθηση

Μάθαινε και τ’ απλούστερα!

Γι’ αυτούς

που ο καιρός τους ήρθε

ποτέ δεν είναι πολύ αργά!

Μάθαινε το αβγ, δε σε φτάνει,  μα συ

να το μαθαίνεις! Μη σου κακοφανεί!

Ξεκίνα! Πρέπει όλα να τα ξέρεις!

Μπέρτολτ Μπρεχτ, “Εγκώμιο στη μάθηση”,  Από τη συλλογή “Ποιήματα”, Μετάφραση:Νάντια Βαλαβάνη

Η μάθηση είναι μία διαρκής επίμονη και (μερικές φορές) επίπονη διαδικασία. Ξεκινά από τα απλά και τα λίγα και οικοδομείται στα πιο δύσκολα και τα περίπλοκλα. Η διαδιακασία της μάθησης είναι, επίσης, ένα μεγάλο ταξίδι. Περιλαμβάνει στόχους ζωής (σταθμούς), υπέροχα μέρη της νόησης και της φαντασίας για να κάτσεις να ξεκουραστείς, απογοητεύσεις και επιβραβεύσεις.

Όταν, ωστόσο, καταλάβει κάποιος ότι αυτό το ταξίδι δεν έχει τέλος και συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου μέχρι τα βαθιά του γεράματα κι ακόμη παραπέρα μέσα από τη μνήμη που αφήνει στα παιδιά και τα εγγόνια του και τις άλλες γενιές τότε θα ανακαλύψει ένα ξεχωριστό νόημα σ’ αυτή τη διαδικασία:

Η μάθηση είναι ελευθερία. Είναι ένα αγαθό που βοηθά τους ανθρώπους να γίνουν καλύτεροι, να βελτιώσουν τον πολιτισμό τους, να αξιολογούν την πραγματικότητα που διαμορφώνεται γύρω τους και να κάνουν επιλογές.

Αυτό το ταξίδι αρχίζει από το νηπιαγωγείο (και, ίσως, πιο νωρίς).

Με την ευχή να το απολαύσετε όλοι και όλες μεγάλοι και μικροί ευχόμαστε μια δημιουργική και καλή σχολική χρονιά για το 2016-2017.

Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή

Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2015-2016, εφαρμόστηκε στο νηπιαγωγείο μας εκπαιδευτικό πρόγραμμα πρόληψης ενάντια στον σχολικό εκφοβισμό. Το πρόγραμμα αυτό ήταν μακράς διάρκειας (τεσσάρων μηνών περίπου) και είχε τίτλο: “Ομάδα δυνατή, ειρήνη στην ψυχή. Ενσυναίσθηση. Πρόληψη Σχολικού Εκφοβισμού”. Το πρόγραμμα έγινε σε συνεργασία με τον υπεύθυνο Αγωγής Υγείας Δυτικής Θεσσαλονίκης κο Ηλία Χάλιο τον οποίο ευχαριστούμε θερμά για τις συμβουλές και τις παρεμβάσεις του.

Κύριοι στόχοι του προγράμματος ήταν: 1) η αναγνώριση των ενοχλητικών συμπεριφορών, 2) η αναζήτηση τρόπων διαχείρισης και αντιμετώπισής τους, 3) η καλλιέργεια και ανάπτυξη ενσυναίσθησης, 4) η πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού.

Μεθοδολογικά εργαλεία του προγράμματος ήταν: 1) ο καταιγισμός ιδεών, 2) η συζήτηση (ερωτήσεις-απαντήσεις), 3) οι καταγραφές, 4) η διδασκαλία διαμέσου της τέχνης.

Μετά την αξιολογήση και αποτίμηση του προγράμματος μπορούμε να το παρουσιάσουμε σε δύο μέρη:

Μέρος 1ο:

Δραστηριότητες ενδυνάμωσης της ομάδας, γνωριμίας των μελών της ομάδας, ανάπτυξης και καλλιέργειας σχέσεων συνεργασίας, φιλίας και αγάπης, αντιμετώπιση αρνητικών συναισθημάτων. (Εάν θέλετε να δείτε αναλυτική προσέγγιση αυτής της ενότητας υπάρχει παλαιότερη δημοσίευση στην ιστοσελίδα μας. Πατήστε εδώ.)

Μέρος 2ο:

Αναγνώριση, καταγραφή και αντιμετώπιση των ενοχλητικών συμπεριφορών. Η ενότητα αυτή των δραστηριοτήτων αναπτύχθηκε σε τρία βήματα:

Βήμα 1ο:

Τα παιδιά θυμήθηκαν συμπεριφορές που ενόχλησαν και προκάλεσαν αρνητικά συναισθήματα. Παραδείγματα αυτών των συμπεριφορών είναι: “μου τράβηξε την κουκούλα όταν έτρεχα”, “με τσίμπησε”, κ.ά. Καταγράψαμε αυτές τις συμπεριφορές σε μία λίστα που αναρτήθηκε σε εμφανές σημείο του νηπιαγωγείου.

Βήμα 2ο:

Προβληματιστηκάμε σχετικά με τους λόγους και τις αιτίες των ενοχλητικών συμπεριφορών, σχετικά με τις συνέπειές τους και τα αρνητικά συναισθήματα που προκαλούν. Προσπαθήσαμε να βρούμε τρόπους αντιμετώπισης αυτών των συμπεριφορών. Στο σημείο αυτό τα παιδιά γνώρισαν τον ρόλο και την αξία του “διαμεσολαβητή”, δηλαδή ενός ατόμου (ενηλίκου ή συνομηλίκου) το οποίο εμπιστεύονται και μπορούν να μοιραστούν το πρόβλημά τους ή να αναζητήσουν βοήθεια. Επίσης, αντιλήφθηκαν ότι μπορεί κάποιος/α που παρατηρεί μια ενοχλητική συμπεριφορά να παρέμβει και να παίξει τον ρόλο του διαμεσολαβητή, ώστε να βοηθήσει στην επίλυσή της.

Βήμα 3ο:

Βιωματική προσέγγιση των προηγούμενων βημάτων. Παιχνίδι ρόλων με χαρτόκουκλες.

Τα παιδιά ήταν εξοικειωμένα με τους “ήρωες του νηπιαγωγείου μας”: φιγούρες από κόμικς μεταποιημένες σε χαρτόκουκλες με τις οποίες μπορούσαν να παίξουν και “συμμετείχαν” στην παιδαγωγική διαδικασία ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες ως μέλη της ομάδας. Άλλοτε εμψυχώνονταν από τη νηπιαγωγό και άλλοτε από τα παιδιά. Οι ήρωες αυτοί έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη βιωματική προσέγγιση των ενοχλητικών συμπεριφορών.

Τα παιδιά διάλεγαν τη συμπεριφορά που ήθελαν να αναπαραστήσουν και σε ομάδες των τριών (συνήθως) έπαιζαν τη συμπεριφορά και αναζητούσαν τρόπους αντιμετώπισης και επίλυσής της από το παιδί-ήρωα που έπαιζε τον ρόλο του διαμεσολαβητή.

Αυτό το πρόγραμμα βοήθησε τα παιδιά να αντιληφθούν τη θέση του άλλου, δηλαδή ανέπτυξε και καλλιέργησε δεξιότητες ενσυναίσθησης. Η ενσυναίσθηση (η ικανότητα των ατόμων να αντιλαμβάνονται και να μπαίνουν στη θέση των άλλων) είναι πολύ λιγότερο αναπτυγμένη στα μικρά παιδιά και στους εφήβους. Στους ενήλικες αναπτύσσεται ανάλογα με την ψυχολογική τους κατάσταση, τα πολιτισμικά τους δεδομένα και την παιδεία τους. Στις σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού η καλλιέργεια και ανάπτυξη ενσυναίσθησης είναι ένα από τα κύρια μέτρα που προτείνονται να υιοθετούνται και να ενσωματώνονται στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη και στη σχολική ζωή από το νηπιαγωγείο έως και το λύκειο.

Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή

Ως Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου ορίστηκε η γενέθλια μέρα του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, 2 Απριλίου. Αποφασίσαμε να την τιμήσουμε αξιοποιώντας δημιουργικά τον κόσμο των παραμυθιών και του παιδικού βιβλίου.

Τα παιδιά ζωγράφισαν σε σελιδοδείκτες αγαπημένους τους ήρωες και σκηνές από τα παραμύθια. Στην συνέχεια, τοποθετήσαμε όλους τους σελιδοδείκτες τον έναν δίπλα στον άλλον και δημιουργήσαμε ένα φανταστικό κάστρο. Τα παιδιά έγραψαν με δικά τους γράμματα και με την μέθοδο της αναδυόμενης γραφής την φράση:

“Μια φορά κι έναν καιρό

σ’ ένα κάστρο μαγικό”

Στο νηπιαγωγείο μας, βέβαια, γιορτάζουμε την παιδική λογοτεχνία κάθε μέρα!

Στο πλαίσιο των πρακτικών ασκήσεων των φοιτητριών σχεδιάζονται και εφαρμόζονται από τις ίδιες διάφορες δραστηριότητες. Η πρώτη δραστηριότητα που υλοποιήθηκε φέτος από αυτές στο νηπιαγωγέιο μας ήταν ένα παιχνίδι γνωριμίας. Τίτλος του “ο κύριος Πατάτας” και εφαρμόστηκε σε δύο δραστηριότητες: α) Τα παιδιά σε κύκλο και καθισμένα οκλαδόν μετέφεραν από το ένα χέρι στο άλλο μια πατάτα ενώ, παράλληλα, ακουγόταν ένα τραγούδι. Όταν η φοιτήτρια σταματούσε την μουσική, το παιδί που κρατούσε την πατάτα γινόταν ο “κύριος πατάτας” ή η “κυρία πατάπα” και έλεγε το όνομά του και ένα αγαπημένο του φαγητό, β) Τα παιδιά έκοψαν και ζωγράφισαν τον δικό τους κύριο πατάτα.

Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή

Η εκδήλωσή μας για την γιορτή της Εθνικής Επετείου της 25ης Μαρτίου είχε ως θέμα της τα έθιμα και τις παραδόσεις των Ελλήνων όπως αποτυπώνονται στο βιβλίο της Ευγενίας Φακίνου “Τα Ελληνάκια”.

Η Ευγενία Φακίνου αξιοποιεί τις παραστάσεις από τα σκυριανά κεντήματα για να εξιστορήσει σημαντικά έθιμα και παραδόσεις όπως είναι ο γάμος και να αναφερθεί στους αγώνες για την ελευθερία και την ανεξαρτησία.

Κατά την διάρκεια της προετοιμασίας της εκδήλωσής μας για την γιορτή της 25ης Μαρτίου μιλήσαμε για το κέντημα, τις τεχνικές και τις παραστάσεις του. Αυτές οι συζητήσεις εντυπωσίασαν τα παιδιά μας. Ένα κοριτσάκι, μάλιστα, αξιοποίησε δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο στο σπίτι του: πήρε ένα κομμάτι ύφασμα, το σχεδίασε με μολύβι, πήρε κλωστή και βελόνα και κέντησε το σχέδιό του. Μας το έφερε στο νηπιαγωγείο μας να το δούμε. Στην φωτογραφία του κεντήματος διακρίνεται καθαρά το σκυριανό καραβάκι (με το οποίο ταξίδευαν οι Έλληνες στην ιστορία της Φακίνου και χρησιμοποίησε ο Γιώργης για να συναντήσει την Γοργόνα την αδερφή του Μεγαλέξανδρου). Διακρίνεται, επίσης, η μορφή της νεαρής κοπέλας, όπως υπάρχει στα σκυριανά κεντήματα που εικονογραφούν το βιβλίο της Φακίνου. Η δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των παιδιών όταν τελειώνει το πρόγραμμα του νηπιαγωγείου είναι ένας από τους πιο ευχάριστους και σημαντικούς μας στόχους.

Στο πλαίσιο εκπαιδευτικού προγράμματος για τα παραδοσιακά όργανα τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να παρατηρήσουν σε φωτογραφίες και να ακούσουν μουσική από παραδοσιακά όργανα του τόπου μας (κλαρίνο, γκάιντα, κρητική λύρα, νταούλι, ούτι, λαούτο). Επίσης, είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά και να δοκιμάσουν πώς παίζεται ένα μπαγλαμαδάκι που έφερε στο νηπιαγωγείο μας ένα από τα παιδιά μας.

Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή

Η ιδέα να μιλήσουμε με τα παιδιά για την προσφυγική κρίση και τα προσφυγόπουλα ξεκίνησε από την κοινωνική ανάγκη για βοήθεια, από την ανάπτυξη θετικού παιδαγωγικού κλίματος υπέρ της ειρήνης κατά την διάρκεια όλης της σχολικής χρονιάς στο νηπιαγωγείο, από την τρέχουσα επικαιρότητα αλλά και από ιδέες και αναπαραστάσεις που είχαν τα παιδιά διαμορφώσει σχετικά με το θέμα και τις μοιράστηκαν μαζί μας στο νηπιαγωγείο με αφορμή, κυρίως, εικόνες που είχαν δει στην τηλεόραση (παιδιά σε βάρκες ή βρεγμένα που έβγαιναν από την θάλασσα).

Αρχικά, παρατηρήσαμε εικόνες με προσφυγόπουλα που καλύπτουν βασικές ανάγκες τους σε εξωτερικούς χώρους επειδή βρέθηκαν να ζουν χωρίς σπίτι (ύπνος, φαγητό, παιχνίδι στο δρόμο), στην συνέχεια παρατηρήσαμε εικόνες από κατεστραμμένες πόλεις του τόπους τους. Έτσι, τα παιδιά κατανόησαν τον βασικό λόγο του προσφυγικού ζητήματος: ότι ένας μεγάλος πληθυσμός ανθρώπων αναγκάζεται να μετακινηθεί από τον τόπο καταγωγής του, επειδή εκεί υπάρχει πόλεμος και να ψάξει μια ειρηνική νέα πατρίδα, μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος και να επιστρέψει πίσω στην πρώτη του πατρίδα. Ανάμεσα στους ανθρώπους που μετακινούνται υπάρχουν πολλές οικογένειες με μικρά παιδιά. Παρατηρήσαμε στον χάρτη την διαδρομή που ακολούθησαν οι πρόσφυγες για να φτάσουν στην δική μας πατρίδα με προσωρινό σταθμό τα ελληνικά σύνορα και την προσδοκία να καταφέρουν να τα περάσουν για να πάνε σε άλλες χώρες σε πολλές από τις οποίες υπάρχουν συγγενείς και φίλοι τους.

Ακούσαμε την ιστορία ενός προσφυγόπουλου που το έλεγαν Ειρήνη. Η ιστορία αυτή αφηγήται το ταξίδι ενός παιδιού που αναγκάζεται να αφήσει το σπίτι του και να ταξιδέψει μόνο του σε διάφορες φανταστικές χώρες. Δεν μπορεί να μείνει σε καμία από αυτές για διαφορετικούς λόγους κάθε φορά (π.χ. στην χώρα των μεταξωτών ουρών δεν την δέχονται, επειδή δεν έχει μεταξωτή ουρά, στην χώρα των πετροφάγων δεν την δέχονται, επειδή δεν τρώει πέτρες κ.ά.). Τελικά, καταλήγει στην χώρα του κυρίου καλόκαρδου η οποία γίνεται η νέα της πατρίδα.

Για να δείτε την ιστορία πατήστε εδώ.

Στην συνέχεια συζητήσαμε την ιστορία. Τα παιδιά τοποθέτησαν σε σειρά τις χώρες που επισκέφτηκε η Ειρήνη και τις κατέγραψε η νηπιαγωγός. Μετά την καταγραφή τα παιδιά ανέφεραν τους λόγους για τους οποίους δεν μπορούσε η ειρήνη να μείνει στις χώρες αυτές, τους συζήτηταν και διατύπωσαν τις ιδέες και τις απόψεις για το θέμα.

 Στην συνέχεια σκέφτηκαν και πρότειναν τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε εμείς τα προσφυγόπουλα. Η νηπιαγωγός κατέγραψε τις προτάσεις των παιδιών.

Αποφασίσαμε, επίσης, να συλλέξουμε τρόφιμα για τα προσφυγόπουλα που βρίσκονται αυτήν την εποχή στην χώρα μας. Στο τέλος της εβδομάδας το καλάθι μας είχε γεμίσει. Η νηπιαγωγός μετέφερε τα τρόφιμα στο κέντρο συλλογής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με τελικό προορισμό την Ειδομένη, διαδρομή που εξηγήθηκε στα παιδιά.

Τα παιδιά ζήτησαν, επίσης, να πάρουν στο σπίτι τους τους στίχους ενός τραγουδιού που τραγουδούσαμε σε όλη την διάρκεια αυτού του μικρού εκπαιδευτικού προγράμματος και το αγάπησαν ιδιαίτερα. Έτσι, η νηπιαγωγός ετοίμασε ένα κατάλληλο για το νηπιαγωγείο φύλλο εργασίας-καδράκι το οποίο ζωγράφισαν τα παιδιά και  το πήραν στο σπίτι για να το τραγουδούν με τους γονείς και τους φίλους τους. Το τραγούδι είναι το “Θα βρεθούμε ξανά”. Για να ακούσετε το τραγούδι πατήστε εδώ. Εάν θέλετε να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ: Θα βρεθούμε ξανά.

Ο σύλλογος διδασκουσών του νηπιαγωγείου μας ευχαριστεί θερμά τις οικογένειες των παιδιών που ανταποκρίθηκαν με τόση ευαισθησία στο πρόγραμμα. Την μέρα που τα δικά μας παιδιά απολάμβαναν ευτυχισμένα την χαρά του καρναβαλιού είμαστε σίγουροι(ες) ότι κάποια άλλα παιδιά έγιναν λίγο χαρούμενα από την δική τους προσφορά.