Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή

Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος για τη Μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο και του προγράμματος “Νοιάζομαι” πραγματοποιήθηκε επίσκεψη του ενός τμήματος του νηπιαγωγείου στην Γ’ τάξη του 7ου Δημοτικού Σχολείου. (Για να ενημερωθείτε για τα προγράμματα πατήστε εδώ για το πρόγραμμα της μετάβασης και εδώ για το πρόγραμμα “Νοιάζομαι”)

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης:

Η κυρία Άννα Καρατζίκα (διευθύντρια του 7^ου Δημ. Σχολείου) και η κα Λίνα Μεσσέ (δασκάλα της τρίτης δημοτικού) μας υποδέχτηκαν με ειδική διαρρύθμιση της σχολικής αίθουσας. Μικροί και Μεγάλοι κάθισαν άνετα και ήταν έτοιμοι/ες να γνωριστούν.

Παίξαμε το πρώτο παιχνίδι «γνωριμίας»: «Λέω το όνομά μου και κάτι που μου αρέσει».

Τραγουδήσαμε και παίξαμε για τα παιδιά όλου του κόσμου: «Καλημέρα φιλαράκι», «Καλημέρες σε διάφορες γλώσσες του κόσμου», «Χέρια σαν κι αυτά» (για να ακούσετε το τραγούδι “Χέρια σαν κι αυτά” πατήστε εδώ).

Παρουσιάσαμε τις ζωγραφιές που ετοιμάσαμε σχετικά με τις έννοιες «Ενεργός πολίτης», «Αλληλεγγύη», «Εθελοντισμός», «Δικαίωμα» και «Μαζεύω 2 κουτιά γάλα».

Στη συνέχεια, τα παιδιά χωρίστηκαν σε ζευγαράκια (ένα παιδί από την Γ’ Δημοτικού και ένα παιδί από το Νηπιαγωγείο) και συνεργάστηκαν για να ετοιμάσουμε κατασκευή-χωνάκι για τις καραμελίτσες μας.

Μόλις ετοιμάστηκε η κατασκευή, αλλάξαμε θέσεις (τώρα οι μικροί κάθονται στη θέση των μεγάλων και οι μεγάλοι στη θέση των μικρών). Ακούσαμε την ιστορία της «Κοκός» μίας κοτούλας που βρήκε μόνο του ένα αβγό και το υιοθέτησε και δεν το έδινε για να το βάψουν κόκκινο για την Πασχαλιά. Το αβγό έσπασε και βγήκε από αυτό ένα διαφορετικό πουλάκι. Έτσι, η Κοκό έγινε μανούλα.

Τέλος, πριν να φύγουμε τα παιδιά της κυρίας Λίνας μας χάρισαν δωράκια-σελιδοδείκτες με πασχαλινές ευχές.

Επισκεφτήκαμε το γραφείο της κυρίας Άννας και μας κέρασε λιχουδιές.

Αυτό δεν είναι Δημοτικό!

Είναι μία γλύκα σα Ζαχαρωτό!

Στη συνέχεια, τα παιδιά της Γ’ Δημοτικού, μαζί με τη δασκάλα τους την κυρία Λίνα, επισκέφτηκαν το νηπιαγωγείο μας. Μας αφηγήθηκαν μια ιστορία για την Άνοιξη, μας εξήγησαν τη σημασία και τους συμβολισμούς του σήματος των γιατρών του κόσμου και μας ενημέρωσαν για την ολοκλήρωση του προγράμματος “Νοιάζομαι” και την παράδοση 300 κουτιών γάλακτος στους Γιατρούς του κόσμου, γεγονός που δείχνει την επιτυχία του προγράμματος.

Τους χαρίσαμε από την πλευρά μας πασχαλινά δωράκια και ευχές και υποσχεθήκαμε ότι θα συμμετέχουμε και την επόμενη χρονιά στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τα παιδιά όλου του κόσμου που υποφέρουν.

Σε επόμενη δραστηριότητα είδαμε το βιντεάκι με την ιστορία της “Ειρήνης”, ενός παιδιού πρόσφυγα, συζητήσαμε για τις συνέπειες του πολέμου, την ανάγκη των ανθρώπων που έχουν ζήσει σε συνθήκες πολέμου να βρουν μία ειρηνική πατρίδα για να ζήσουν και για τη βοήθεια που χρειάζονται για να κάνουν μια νέα αρχή σε έναν φιλόξενο τόπο. (Εάν θέλετε να δείτε το βιντεάκι πατήστε εδώ).

Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή

Τι είναι η “πολυτροπικότητα” (Kress, G. & Leeuwen, T. (2006). Reading Images. London and New York: Routledge); Μπορεί ως πρακτική να ενσωματωθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία, να συνδεθεί με το αναλυτικό πρόγραμμα και να αποτελέσει αξιόπιστο εργαλείο για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων στα παιδιά του σύγχρονου σχολείου; Μπορεί να συγκροτήσει μία “μελέτη περίπτωσης” για το ελληνικό νηπιαγωγείο και να λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος γνωστών ή πρωτότυπων δραστηριοτήτων; Μπορεί να παράγει ελκυστικά πρότυπα-μοτίβα (patterns) στην καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία με σκοπό να αυξήσει τα ενδιαφέροντα και τη συμμετοχή των παιδιών, τους γραμματισμούς στο νηπιαγωγείο και να κάνει ελκυστικές τις καθημερινές ρουτίνες; Μπορεί να βοηθήσει στην ομαλή μετάβαση των παιδιών από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο;

Σ’ αυτά και άλλα ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε με τη συμμετοχή μας στην Ημερίδα που διοργανώνει η Διεύθυνση Π.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εκπαιδευτικού Προγράμματος Erasmus-Reception, την Τετάρτη 1/3/2017. Η ημερίδα απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς και έχει τίτλο: “Ομαλή Μετάβαση από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο”. Ο τίτλος της εισήγησης με την οποία συμμετέχει το 14ο Νηπιαγωγείο Αμπελοκήπων είναι: “Ετήσια Εκπαιδευτικά Προγράμματα για τη Μετάβαση από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο. Μελέτη περίπτωσης: Πολυτροπικότητα.”

Προηγούμενα άρθρα σχετικά με το πρόγραμμα “Erasmus-Reception” και τη συμμετοχή μας σ’ αυτό θα βρείτε εδώ.

Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή

(Η ανάρτηση αυτή συσχετίζεται με δύο προηγούμενα άρθρα της ιστοσελίδας μας: α) “Ευρωπαϊκό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Erasmus-“Reception” και η συμμετοχή του 14ου Νηπιαγωγείου Αμπελοκήπων” (για να δείτε το άρθρο πατήστε εδώ) και “Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για την πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού” (για να δείτε το άρθρο πατήστε εδώ).

Εκπαιδευτική Παρέμβαση: “Οι ήρωες του νηπιαγωγείου μας. Γνωριμία με τον Τομ, τον Τζέρι και τον ειρηνοποιό Ντόναλντ”

“Οι ήρωες του νηπιαγωγείο μας”

Οι “άτακτοι” Τομ και Τζέρι

και ο ειρηνοποιός “Ντόναλντ” που δίνει τις λύσεις

Σε όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς τα παιδιά παίζουν με τις χαρτόκουκλες που αντιστοιχούν στους “ήρωες του νηπαιγωγείο μας”, μιλούν για το χαρακτήρα τους, ταυτίζονται μ’ αυτές, μιμούνται ή αποφεύγουν τις συμπεριφορές τους. Αυτές οι χαρτόκουκλες έχουν “εμψυχωθεί” σε τέτοιο βαθμό πια που έχουν γίνει μέλη της ομάδας μας και συμμετέχουν σε καθημερινές δραστηριότητες του νηπιαγωγείου.

Κατά τον μήνα Ιανουάριο, ωστόσο, υπάρχουν τρεις ήρωες με τους οποίους δεν είχαν γνωριστεί, ακόμη, τα παιδιά, επειδή είχαμε και άλλες δραστηριότητες να κάνουμε. Περίμεναν υπομονετικά τη σειρά τους, ώσπου ήρθε η μέρα να “συστηθούν” στα παιδιά.

Ήρθαν, λοιπόν, στην παρεούλα μας, μίλησαν για το χαρακτήρα τους και για τη δράση τους. Τα παιδιά θυμήθηκαν ότι ο Τομ κυνηγάει πάντα τον Τζέρι για διάφορους λόγους όπως για παράδειγμα επειδή θέλει να του πάρει το φαγητό. Τα παιδιά παρατήρησαν ότι δεν είναι και πολύ ωραίο να μαλώνουν συνέχεια και ότι είναι καλύτερα να γίνουν φίλοι. Πρότειναν λύσεις για το που μπορεί να βρει ο Τομ φαγητό ώστε να μην παίρνει το φαγητό του Τζέρι. Συζήτησαν, επίσης, πολλά άλλα σχετικά θέματα και έπαιξαν τους ρόλους του Τομ και του Τζέρυ με τις χαρτόκουκλες. Αποφασίσαμε να μη μιμούνται τα παιδιά τους ρόλους αυτούς κι έτσι να μην αναλαμβάνουν να ταυτίζονται με αυτούς τους “αρνητικούς” ήρωες στις καθημερινές δραστηριότητες του νηπιαγωγείου. Αυτό στην πράξη σημαίνει για την ομάδα μας ότι δεν τοποθετούμε τα ονόματα των παιδιών στο ξυλάκι που υπάρχει στα πόδια αυτών των ηρώων.

Στη συνέχεια ήρθε στην παρέα μας ο Ντόναλτ ως ειρηνοποιός, δηλαδή ως ήρωας που δίνει λύσεις στις μικροδιαφορές του Τομ και του Τζέρι. Μ’ αυτόν τον ήρωα τα παιδιά αποφάσισαν να ταυτίζονται και να τοποθετούν το όνομά τους στο ξυλάκι του. Μάλιστα, κάθε φορά που θα υπάρχει κάποια μικροδιαφορά ανάμεσα στα παιδιά του νηπιαγωγείου μας το παιδί που θα αναλαμβάνει το ρόλο του Ντόναλντ θα προτείνει λύσεις. Για να είναι ξεκάθαρες ποιές είναι οι ενοχλητικές συμπεριφορές στο νηπιαγωγείο μας και ποιές λύσεις προτείνονται γι΄αυτές τα παιδιά δημιουργήσαν δυο λίστες: τη λίστα των ενοχλητικών συμπεριφορών και τη λίστα των “ειρηνικών” συμπεριφορών (η δεύτερη δίνει λύσεις στα προβλήματα και τις μικροδιαφορές της πρώτης) και η νηπιαγωγός κατέγραψε ως γραφέας αυτά που είπαν τα παιδιά.

“Ενοχλητικές συμπεριφορές”

-Κάποτε έπαιζα στο δωμάτιό μου κι ένας φίλος μου με σκούντησε και έπεσα πάνω στα παιχνίδια μου και πόνεσα.

-Μια φορά ο αδερφός μου με έσπρωξε κάτω και πόνεσα.

-Μια μέρα όταν ήμουν στο δωμάτιό μου η αδερφή μου με χτύπησε και πόνεσα.

-Ο αδερφός μου μου τράβηξε τα μαλλιά και τελικά πόνεσα.

-Μια φορά ο αδερφός μου μου άρπαξε ένα παιχνίδι.

-Ένας φίλος μου όταν περπατούσα μου έβαλε το πόδι του μπροστά και έπεσα.

-Μια φορά ένα παιδάκι με δάγκωσε κάτω απ’ το μάτι και πόνεσα.

-Ένας φίλος μου μου χτύπησε το χέρι και πόνεσα.

-Μια φορά ένα παιδάκι με κυνηγούσε για να μου βγάλει τα ρούχα.

“Ειρηνικές συμπεριφορές”

-Τα παιδιά να προσέχουν πού πηγαίνουν και πώς τρέχουν για να μην πέφτουν πάνω σε άλλα παιδιά.

-Τα παιδιά να μη σπρώχνουν άλλα παιδιά γιατί μπορεί να πέσει και να χτυπήσει.

-Τα παιδιά να μη χτυπούν άλλα παιδιά για να μην πονάνε και κλαίνε.

-Τα μαλλιά δεν είναι για να τα τραβάμε γιατί πονάνε.

-Το παιδάκι να μην αρπάξει παιχνίδια αλλά άμα το ξεχάσει να ζητήσει συγνώμη και να το δώσει πίσω το παιχνίδι που άρπαξε.

-Το παιδί που έβαλε το πόδι του να ζητήσει συγνώμη και να μην το κάνει ποτέ ξανά.

Έτσι, έγινε κατανοητό σε όλα τα παιδιά της ομάδας μας ποιες είναι οι ενοχλητικές συμπεριφορές, ότι υπάρχουν τρόποι για να τις αντιμετωπίσουμε και να μη τις επαναλάβουμε κι ότι αυτοί οι τρόποι μπορούν να βρεθούν ή με τη βοήθεια κάποιου άλλου όπως είναι ο “ειρηνοποιός Ντόναλντ” ή η νηπιαγωγός (διαμεσολαβητής) ή από τα ίδια τα παιδιά όταν έχουν μάθει αυτό που πρέπει να κάνουν ή να πουν ανάλογα με την περίσταση.

Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή

Το Ευρωπαϊκό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Erasmus με τον τίτλο “Reception” αφορά το έτος υποδοχής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση το οποίο σε πολλές χωρές της Ευρώπης αντιστοιχεί σε ηλικιακές ομάδες παιδιών πέντε και έξι ετών και σε ένα έτος πριν από την πρώτη δημοτικού (νηπιαγωγείο, προσχολική αγωγή και εκπαίδευση). Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα εστιάζει στη μετάβαση των παιδιών από το νηπιαγωγείο στην πρώτη δημοτικού (transition) και συμμετέχουν σ’ αυτό έξι ευρωπαϊκές χώρες: Ιρλανδία, Δανία, Κροατία, Ελλάδα, Νορβηγία και Ισλανδία.

Η πρώτη συνάντηση μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν έγινε στην Ιρλανδία την τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου του 2016 (21 έως 25/11) στο Clare Education Center στην πόλη Ennis της Ιρλανδίας. Κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις μεταξύ των εκπροσώπων των χωρών σχετικά με ειδικά ζητήματα του προγράμματος, την ενημέρωση για εκπαιδευτικά θέματα, σεμιναριακά μαθήματα για εκπαιδευτικά προγράμματα, ενημέρωση για ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα της Ιρλανδίας, επισκέψεις σε εκπαιδευτικούς οργανισμούς όπως το Holy Family Junior School (νηπιαγωγείο στην πόλη Ennis) και το Scoil na Maighdine Mhuire, Newmarket-on-Fergus (δημοτικό σχολείο).

Από την πλευρά της Ελλάδας το πρόγραμμα διοργανώνεται από τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης. Το 14ο Νηπιαγωγείο Αμπελοκήπων συμμετέχει με μία εκπαιδευτική πρόταση για τη μετάβαση (case study) η οποία αντιστοιχεί σε έξι εκπαιδευτικές παρεμβάσεις που εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια όλου του σχολικού έτους (2016-2017), ετήσιες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις. Η περίληψη της πρότασής μας μπορεί να συνοψιστεί στα εξής:

Η συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης αντλεί τα μεθοδολογικά της εργαλεία από την εκπαιδευτική έρευνα (case studies). Αναφέρεται σε εκπαιδευτικές παρεμβάσεις μακράς διάρκειας (ετήσια διάρκεια) που εφαρμόζονται στο 14^ο Νηπιαγωγείο Αμπελοκήπων.

Βασικός άξονας αυτών των εκπαιδευτικών παρεμβάσεων είναι οι έννοιες των πολυγραμματισμών και της πολυτροπικότητας (multimodality, multiliteracy). Κύριος σκοπός της χρήσης των εννοιών αυτών είναι να εμπλέξει στην εκπαιδευτική πράξη περισσότερες από μία επικοινωνιακές φόρμες, δηλαδή τη γλώσσα (γραπτή και προφορική), την εικόνα, την κίνηση, τη σωματική έκφραση κ.ά., ώστε τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες και ικανότητες σε ένα δημιουργικό περιβάλλον μάθησης.

Ως μελέτη περίπτωσης θεωρείται η εφαρμογή έξι εκπαιδευτικών παρεμβάσεων σε ένα τμήμα του νηπιαγωγείου που αποτελείται από εικοσιτέσσερα παιδιά (νήπια και προνήπια). Αυτές οι εκπαιδευτικές παρεμβάσεις είναι:

• «Εργασία σε μικρές ομάδες» (καθημερινές ρουτίνες στο νηπιαγωγείο με τη μέθοδο της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας και σκοπό την ανάπτυξη συνεργατικών συνηθειών).
• «Οι ήρωες του νηπιαγωγείου» (εμψύχωση ρόλων από παιδικά κινούμενα σχέδια με σκοπό την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων).
• «Το ημερολόγιο του νηπιαγωγείου» (ανάπτυξη οπτικού και γλωσσικού γραμματισμού).
• «Η εμπλοκή της τέχνης» (αξιοποίηση έργων μεγάλων ζωγράφων με εστίαση στη μετάβαση των παιδιών από το νηπιαγωγείο στην πρώτη δημοτικού).
• «Δανειστική βιβλιοθήκη» (λειτουργία δανειστικής βιβλιοθήκης στην αίθουσα του νηπιαγωγείου με σκοπό την ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας και την καλλιέργεια γλωσσικού και οπτικού γραμματισμού).
• «Η εμπλοκή των ενηλίκων» (παιδαγωγικές συναντήσεις με θέματα όπως η μετάβαση, η ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων των παιδιών στο νηπιαγωγείο και άλλες δράσεις).

Κάποιες από τις προηγούμενες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις αποτελούν γνωστές εκπαιδευτικές πρακτικές σε πολλά ελληνικά νηπιαγωγεία, ενώ κάποιες άλλες είναι πρωτότυπες (όπως «οι ήρωες του νηπιαγωγείου»). Στη συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης εστιάζονται στη μετάβαση των παιδιών από το νηπιαγωγείο στην πρώτη δημοτικού με στόχο να αναδειχτούν δεξιότητες και ικανότητες που αναπτύσσονται σχετικά με το θέμα αυτό.

Εάν θέλετε να δείτε την πλήρη πρόταση που συμπεριλαμβάνεται στον ελληνικό φάκελο για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα πατήστε εδώ.

Τα εκπαιδευτικά ευρωπαϊκά προγράμματα έχουν μια ευρεία στοχοθεσία και πολλαπλούς σκοπούς. Λειτουργούν ανατροφοδοτικά για τον κάθε εκπαιδευτικό ξεχωριστά και παρέχουν αξιοσημείωτες αφορμήσεις για την ανανέωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Οι εκπρόσωποι των χωρών που συμμετέχουν έχουν την ευκαιρία να ανταλλάσσουν εμπειρίες και γνώσεις και να τις μεταφέρουν στους συναδέρφους και στις συναδέρφισσές τους στη χώρα τους. Έτσι, δίνονται ευκαιρίες για την ανάπτυξη νέων εκπαιδευτικών προγραμμάτων με σκοπό τον εμπλουτισμό των όσων, ήδη, υπάρχουν, ώστε να μελετούνται νέοι τρόποι ανάπτυξης δεξιοτήτων και ικανοτήτων παιδιών νηπιαγωγείου.