14nipamp's blog

Ο μύθος της Δήμητρας και της Περσεφόνης, ένας πολύ γνωστός μύθος της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας, δείχνει τη δυνατή σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη μητέρα και τα παιδιά της. Με αφορμή τη γιορτή της μητέρας αφηγούμαστε το μύθο στην παρούσα ανάρτηση και προτείνουμε μια δραστηριότητα για το σπίτι ως δωράκι για τη μητέρα.

Η αφήγηση του μύθου

Η θεά Δήμητρα ήταν μία από τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου.

Προστάτευε τη γη, τους αγρότες, τη φύση και το περιβάλλον. Φρόντιζε να βγαίνει το στάρι σωστά και στην ώρα του για να κάνουν οι άνθρωποι ψωμί και όλοι οι καρποί της γης να τρέφουν μικρούς και μεγάλους.

Η θεά Δήμητρα είχε μια κόρη την Περσεφόνη που την αγαπούσε πάρα πολύ.

Η Περσεφόνη έπαιζε σε ένα λιβάδι με τις φίλες της, τις νύμφες. Της άρεσε να μαζεύει λουλούδια.

Και ενώ μάζευε ένα νάρκισσο, άνοιξε η γη, ξεπήδησε ο Άδης με το άρμα του και την άρπαξε. Οι κραυγές για βοήθεια δεν ακούστηκαν από κανέναν, εκτός από την Εκάτη και τον Ήλιο. Ο Δίας ήταν μακριά.

Η Δήμητρα έψαξε την κόρη της παντού, αλλά δεν τη βρήκε.

Ο θεός Ερμής την ειδοποίησε ότι η Περσεφόνη βρισκόταν στο βασίλειο του θεού Πλούτωνα, στον κάτω κόσμο. Τότε η Δήμητρα στεναχωρήθηκε πολύ, έκλαψε, θρήνησε και γέμισε δυστυχία στον κόσμο. Μαράθηκαν τα  λουλούδια και τα σπαρτά δεν έβγαζαν πια σιτάρι. Οι άνθρωποι ήταν δυστυχισμένοι  γιατί κατάλαβαν ότι η αγαπημένη τους θεά ήταν τόσο λυπημένη.  Ήταν, επίσης, δυστυχισμένοι γιατί δεν μπορούσαν να φτιάξουν ψωμί και δεν είχαν καρπούς για τις τροφές τους, αφού η Δήμητρα δεν μπορούσε να τους φροντίζει πια.

Ο Δίας ήταν ο πατέρας της Δήμητρας και όλων των θεών.

Ο Δίας που είδε τη δυστυχία της κόρης του Δήμητρας και όλων των ανθρώπων αποφάσισε να βοηθήσει τη Δήμητρα και τον Πλούτωνα να κάνουν μία συμφωνία: Η Περσεφόνη θα ζούσε έξι μήνες στον πάνω κόσμο με τη μητέρα της και έξι μήνες στον κάτω με τον Πλούτωνα που έγινε ο άντρας της.

Η Δήμητρα ήταν έξι μήνες ευτυχισμένη που είχε την κόρη της και τότε η γη ήταν κι αυτή χαρούμενη και είχε Άνοιξη και Καλοκαίρι.

Τους άλλους έξι μήνες που η Περσεφόνη ζούσε με τον άντρα της στον κάτω κόσμο η Δήμητρα ήταν δυστυχισμένη και η γη είχε Φθινόπωρο και Χειμώνα.

«Η επιστροφή της Περσεφόνης»

«The Return of Persephone» (1891)

Leighton Frederic, Leeds Museums and Galleries (Leeds Art Gallery) U.K.

(Πηγή: Τον πίνακα μπορείτε να τον βρείτε στο διαδίκτυο με λέξεις κλειδιά «Δήμητρα» και «Περσεφόνη»)

Δραστηριότητα ως δωράκι για τη μητέρα (και τον πατέρα γιατί και οι δύο αγαπούν, προστατεύουν και στηρίζουν το παιδάκι τους).

Ζωγραφίζω έναν κύκλο στο κέντρο.

Μετά ζωγραφίζω άλλους έξι κύκλους (περισσότερους ή λιγότερους) ανάλογα με το πόσο μεγάλους τους θέλω.

Κόβω χρωματιστά χαρτάκια και γεμίζω τους κύκλους ή τους ζωγραφίζω με τα χρώματα που μου αρέσουν.

Βάζω τον βλαστό κάτω από το λουλούδι με τον ίδιο τρόπο.

Έργα παιδιών για τη γιορτή της μητέρας

Έργο παιδιού στο σπίτι.

Το Κάστρο

Κατασκευή σε τρεις διαστάσεις με χαρτόνι (χαρτόκουτο)

Στη συνέχεια το παιδί εικονογραφεί μία αφήγηση που ετοίμασε με αφορμή το κάστρο του.

Στην εικόνα βλέπετε μία γυναίκα που διαβάζει σε ένα ανοιξιάτικο τοπίο.

Είναι ο πίνακας ζωγραφικής του Claude Monet «Springtime»

(Πηγή: The Walters Art Museum, Baltimore, United States, μπορείτε να αναζητήσετε τον πίνακα στο web με λέξεις κλειδιά όπως «Monet», «Spring»)

Τα παιδιά μπορούν να παρατηρήσουν τον πίνακα και με τη βοήθεια των γονέων τους στο σπίτι μπορούν να ανακαλύψουν στοιχεία για την Άνοιξη και την Πρωτομαγιά. Ερωτήσεις που μπορούν να βοηθήσουν: «Τι χρώματα υπάρχουν στον πίνακα;», «Τι κάνει η κυρία του πίνακα;», «Που κάθεται;», «Τι εποχή του έτους πιστεύετε ότι απεικονίζει ο πίνακας; (Χειμώνα, Άνοιξη, Καλοκαίρι, Φθινόπωρο;)», «Πότε πιστεύετε ότι ζούσε η κυρία του πίνακα; (Τώρα, πριν από χρόνια, πριν από πολλά χρόνια; Γιατί το πιστεύετε αυτό;)»

Στη συνέχεια, τα παιδιά μπορούν να σκεφτούν και να δημιουργήσουν μία ιστορία για τον πίνακα με αρχή (τι έκανε η κυρία μια στιγμή πριν από αυτήν που απεικονίζεται στον πίνακα;), μέση (τι κάνει τώρα; τι θα κάνει αμέσως μετά; υπάρχουν και άλλα επεισόδια που θα ακολουθήσουν;) και τέλος (πώς θα τελειώσει η ιστορία;)

Μπορείτε να ετοιμάσετε ένα δικό σας ανοιξιάτικο και πρωτομαγιάτικο στεφάνι. Ζωγραφίστε δύο κύκλους και ζωγραφίστε μέσα λουλούδια. Εάν ζωγραφίσετε λουλούδια και τα κόψετε, ζωγραφίσετε ένα στεφάνι και το κόψετε και κολλήσετε πάνω στο στεφάνι τα λουλούδια θα έχετε ετοιμάσει μία δική σας χειροτεχνία, ένα πρωτομαγιάτικο στεφάνι.

Πρωτομαγιάτικο στεφάνι (έργο παιδιού που έκανε στο σπίτι)

Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή

Η ιστοσελίδα του νηπιαγωγείου μας προτείνει μία σειρά από δραστηριότητες που μπορούν να κάνουν τα παιδιά στο σπίτι. Από τις 10 Μαρτίου (που έχουν κλείσει τα νηπιαγωγεία και τα σχολεία) μέχρι και σήμερα έχουν αναρτηθεί θεματικές ενότητες δραστηριοτήτων όπως  κατασκευές στο σπίτι, πασχαλινές κατασκευές και κάρτες, παιχνίδια με ιστοσελίδες μουσείων, δημιουργίες εικονογραφημένων ιστοριών και αφηγήσεων αγαπημένων μύθων.

Στο πλαίσιο της ενότητας των δραστηριοτήτων με αφορμή τις ιστοσελίδες μουσείων (για να δείτε προηγούμενες δραστηριότητες πατήστε εδώ και εδώ) θα προτείνουμε μία ακόμη στην παρούσα ανάρτηση, με θέμα τα παιχνίδια στην αρχαία εποχή. Αυτή η δραστηριότητα μπορεί να δώσει την ευκαιρία στα παιδιά να ανακαλύψουν τα παιχνίδια των παιδιών της Αρχαίας Ελλάδας, να βρουν ομοιότητες και διαφορές με τα δικά τους παιχνίδια, να κατασκευάσουν δικά τους παιχνίδια. Η ιστοσελίδα που θα μας βοηθήσει σ’ αυτό το φανταστικό «ταξίδι» στην αρχαιότητα και στις καθημερινές συνήθειες των παιδιών εκείνης της εποχής, όπως είναι το παιχνίδι, ανήκει στο μουσείο Κυκλαδικής και Αρχαίας Τέχνης (για να δείτε πληροφορίες για το μουσείο πατήστε εδώ και εδώ). Σε επόμενες αναρτήσεις θα συνεχίσουμε με άλλα θέματα.

Το παιχνίδι από την αρχαία εποχή μέχρι τις μέρες μας έχει μία σημαντική θέση στη ζωή του παιδιού. Οι θετικές ψυχολογικές και κοινωνικές επιδράσεις στην ανάπτυξη και την εξέλιξη του ανθρώπου που συσχετίζονται με το παιχνίδι είχαν παρατηρηθεί από τους Αρχαίους Έλληνες. Αναφορές σ’ αυτούς του παράγοντες ανάπτυξης υπάρχουν στην αρχαία ελληνική γραμματεία και σε κείμενα φιλοσόφων όπως ο Πλάτωνας που συμβουλεύει τους γονείς να προτρέπουν τα παιδιά τους να παίζουν γιατί έτσι προετοιμάζονται οι αυριανοί πολίτες (Λάζος, 2002). Τα παιχνίδια στην Αρχαία Ελλάδα είχαν ψυχαγωγικό και αθλητικό χαρακτήρα και στόχευαν στην πνευματική καταξίωση του ατόμου, δηλαδή στην καλλιέργεια της παιδείας.

Τα αντικείμενα που κατασκευάζονται, ειδικά, για το παιχνίδι ανάλογα με την εποχή διαφοροποιούνται ως προς το υλικό κατασκευής και την αισθητική. Στην Αρχαία Ελλάδα τα αποκαλούσαν «αθύρματα» και μερικά από αυτά ήταν οι «πλαγγόνες» (κούκλες), ο «στρόβιλος» (σβούρα), η «αμαξίς» (αμαξάκι) κ.ά. Οι «πλαγγόνες» κατασκευασμένες από πηλό είχαν και άλλα ονόματα όπως «είδωλα», «νύμφες», «κόρες», «γλυνές» και «νευρόσπαστα» (ό.π.). Οι κούκλες στην Αρχαία Ελλάδα ονομάζονταν «νευρόσπαστα» επειδή τα πάνω και τα κάτω άκρα τους συνδέονταν με το σώμα με σύρμα ή σκοινί, ώστε να μπορούν να κινούνται. Αυτή η μορφή της κούκλας είναι πρόδρομος των μηχανικών παιχνιδιών που κατασκευάζονται στις μέρες μας και της κούκλας κουκλοθεάτρου.

Στην εικόνα βλέπετε πλαγγόνα από την Αμβρακία που χρονολογείται στο α’ μισό του 5^ου αι. π.Χ. και βρίσκεται στην αίθουσα Γ’ του Αρχαιολογικού Μουσείου Άρτας. (Το μουσειακό αντικείμενο έγινε γνωστό με αναρτήσεις των υπεύθυνων του μουσείου στο διαδίκτυο. Μπορείτε να βρείτε σχετικά βίντεο και ανακοινώσεις με ηλεκτρονική αναζήτηση με λέξεις κλειδιά όπως «πλαγγόνα», «μουσείο», «Άρτας»)

Στο πλαίσιο των ενοτήτων που έχουμε καθιερώσει στην ιστοσελίδα μας με προτάσεις παιχνιδιών στην παρούσα ανάρτηση θα αναφερθούμε στα παιχνίδια που υπάρχουν στην ιστοσελίδα του Μουσείου Κυκλαδική Τέχνης και μπορούν να κάνουν τα παιδιά στο σπίτι τους. Τα παιδιά μπορούν να βρουν πληροφορίες για τις κούκλες στην Αρχαία Ελλάδα, να δουν εικόνες και να παρατηρήσουν το υλικό και τον τρόπο κατασκευής και να ετοιμάσουν κούκλες στο σπίτι με απλά υλικά όπως σκοινί, σύρμα, χαρτί. Για να δείτε το σχετικό υλικό και οδηγίες για κατασκευές στο σπίτι πατήστε εδώ

Επίσης, για να βρείτε πληροφορίες και οδηγίες για κατασκευές παιχνιδιών-αντικειμένων (αθύρματα) πατήστε εδώ

Μπορείτε, επίσης, να προτείνετε στα παιδιά να σκεφτούν τα δικά τους αγαπημένα παιχνίδια και των συμμαθητών/τριών τους. Στη συνέχεια, βοηθήστε τα να βρουν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στα δικά τους παιχνίδια και στα παιχνίδια των παιδιών της Αρχαίας Ελλάδας. Ερωτήσεις που μπορούν να διευκολύνουν τη σκέψη των παιδιών είναι: «Πώς είναι οι κούκλες κατασκευασμένες σήμερα; Από τι υλικά; Πώς είναι τα ρούχα τους; Πώς κινούνται;» και «Πώς ήταν οι κούκλες κατασκευασμένες στην Αρχαία Ελλάδα; Από τι υλικό; Φορούσαν ρούχα; Αν όχι πώς παρίσταναν οι αρχαίοι τα ρούχα τους; Πώς μπορούσαν να κινηθούν;».

Μία δημιουργική κατάληξη αυτών των δραστηριοτήτων μπορεί να είναι η ζωγραφική παιχνιδιών από την αρχαιότητα και από τη σύγχρονη εποχή από τα ίδια τα παιδιά. Τα παιδιά θα μπορούσαν, έτσι, να εκφράσουν τις ιδέες τους σχετικά με όλα όσα γνώρισαν στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων, με τις πληροφορίες και τις γνώσεις που έχουν αποκτήσει και με τις απόψεις τους σχετικά με τις ομοιότητες και τις διαφορές των παιχνιδιών τότε και τώρα.

Πηγές:

Κροντηρά, Λ. (2002). Ελάτε να παίξουμε μέσα στο χρόνο. Αθήνα: Φυτράκης.

Λάζος, Χ. (2002). Παίζοντας στο Χρόνο. Αρχαιοελληνικά και βυζαντινά παιχνίδια 1700 π.Χ.-1500 π.Χ. Αθήνα: Αίολος

Έργο παιδιού από το σπίτι: Αυθεντική κούκλα που κατασκεύασε το ίδιο με αφορμή αυτή την ανάρτηση

Λήψη αρχείου