Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή

Αρκετά συχνά οι ενήλικες πιστεύουν ότι τα παιδιά δυσκολεύονται να κατανοήσουν τους πίνακες ζωγραφικής. Αυτή η αντίληψη αποτελεί ένα μύθο σχετικά με το τι μπορούν να κατανοήσουν και τι μπορούν να καταφέρουν τα μικρά παιδιά νηπιαγωγείου. Η αλήθεια είναι ότι τα παιδιά έχουν μεγάλη φαντασία και μπορούν να παρατηρήσουν στοιχεία από πίνακες μεγάλων ζωγράφων με ένα καθαρό και αυθόρμητο βλέμμα, ενώ οι ενήλικες έχουν διαμορφωμένες στερεοτυπικές αντιλήψεις και ορισμένους κώδικες αισθητικής και, έτσι, δημιουργούν προσωπικά και υποκειμενικά κριτήρια για κάθε έργο τέχνης.

Στο νηπιαγωγείο μας συνηθίζουμε να συνδέουμε αρκετά από τα θέματα που διερευνούμε με πίνακες μεγάλων ζωγράφων. Δύο από τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα τα οποία περιλαμβάνουν πίνακες ζωγραφικής έχουν αναφερθεί σε παλαιότερα άρθρα του ιστολογίου μας: 1) η σχηματοχώρα (για να δείτε το άρθρο πατήστε εδώ) και 2) αναβάτες στη βροχή (για να δείτε το άρθρο πατήστε εδώ).

Από την αρχή του τρέχοντος σχολικού έτους (2015-2016) μέχρι σήμερα παρατηρήσαμε, συζητήσαμε και ενσωματώσαμε στο εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα ειδικές δραστηριότητες με τα εξής έργα: 1) «Σπίτι και δέντρα», «Εργοστάσιο στο ΄Ορτα ντε Έμπρο», «Καράφα και κούπες» του Πάμπλο Πικάσο, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος για τα σχήματα, 2) “Το Μάζεμα των Ελαιών” του Θεόφιλου στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος για την Ελιά, 3) “Golconda” του Ρενέ Μαγκρίτ και “Αναβάτες στη βροχή” του Έντγκαρ Ντεγκά στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος για τη βροχή και το νερό, 4) “Τα κάλαντα” του Νικηφόρου Λύτρα στο πλαίσιο των χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων του νηπιαγωγείου, 5) “Η κίσσα” του Κλωντ Μονέ στο πλαίσιο εκπαιδευτικού προγράμματος για τον χειμώνα κ.ά. Δραστηριότητες που συνδέθηκαν με τα έργα (εκτός από την παρατήρηση και την συζήτηση) ήταν: 1) ζωγραφική με μαρκαδόρους στο χαρτί, 2) ζωγραφική με τέμπερες στο καβαλέτο, 3) μουσικοκινητικές δραστηριότητες (μίμηση καλπασμού αλόγων με ρυθμό μουσικών συνθέσεων μεγάλων συνθετών όπως ο Vivaldi), 4) θεατρικές αναπαραστάσεις και αυτοσχεδιασμοί με αφορμή τους πίνακες, 5) αξιολόγηση από τα παιδιά των έργων με κριτήριο την διάθεση και τα συναισθήματά τους (εάν τους άρεσε ο πίνακας, εάν τους άρεσαν οι δραστηριότητες σχετικά με τον πίνακα).

Κατά την διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράμματος της “σχηματοχώρας”, η νηπιαγωγός σκέφτηκε να δείξει στα παιδιά την αυτοπροσωπογραφία του ζωγράφου Πάμπλο Πικάσο. Παρατήρησε, τότε, ότι τα παιδιά εκδήλωσαν μια αυξημένη οικειότητα για τους πίνακες, κατάφεραν να ταυτίσουν τον ζωγράφο με τους πίνακές του με ευκολία και κατανόησαν την έννοια της αυτοπροσωπογραφίας ως έργου τέχνης. Στην συνέχεια, τα παιδιά ζήτησαν από τη νηπιαγωγό να φέρει τις αυτοπροσωπογραφίες των ζωγράφων των άλλων έργων, τις παρατήρησαν, συζήτησαν για τον τρόπο με τον οποίο κάθε ζωγράφος απεικονίζει τον εαυτό του και έπαιξαν το παιχνίδι “βρες σε ποιον ζωγράφο ανήκει ο πίνακας” (ταυτίζοντας τον ζωγράφο με το έργο του). Έτσι, το εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα για τα έργα των μεγάλων ζωγράφων εμπλουτίστηκε με νέες ιδέες, αναπαραστάσεις και εμπειρίες για τα παιδιά, ενισχύοντας τις, ήδη, υπάρχουσες και δημιουργώντας μεταγνωστικές ικανότητες σχετικά με την αισθητική και την ιστορία της τέχνης όπως η αναγνώριση ζωγράφων και έργων της σύγχρονης ζωγραφικής, η ταύτιση των ζωγράφων με τα έργα τους, η έκφραση εννοιών, ιδεών και συναισθημάτων σχετικά με τα έργα τέχνης.

 Τα έργα και οι αυτοπροσωπογραφίες των ζωγράφων τους:

 «Εργοστάσιο στο “Ορτα ντε Έμπρο»

Αυτοπροσωπογραφία Πάμπλο Πικάσο

“Το μάζεμα της Ελιάς”

Αυτοπροσωπογραφία Θεόφιλου

“Αναβάτες στην βροχή”

Αυτοπροσωπογραφία Έντγκαρ Ντεγκά

“Golconda”

Αυτοπροσωπογραφία Ρενέ Μαγκρίτ

“Τα κάλαντα”

Αυτοπροσωπογραφία Νικηφόρου Λύτρα

“Η κίσσα”

Αυτοπροσωπογραφία Μονέ