Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή
Η διατροφή είναι ένα ζήτημα που ενδιαφέρει τους ανθρώπους, από τα Αρχαία Χρόνια μέχρι σήμερα, επειδή συνδέεται με την υγεία και την ευημερία τους, τις καθημερινές τους συνήθειες, τις παραδόσεις, την κοινωνική τους ζωή, τον πολιτισμό τους και την ιστορία.
Στο νηπιαγωγείο μας έχουμε, ήδη, μιλήσει για τη διατροφή με αφορμή την έναρξη της Σαρακοστής και τη νηστεία. Μιλήσαμε, επίσης, για τα είδη σύγχρονης διατροφής (χορτοφαγική διατροφή, μεσογειακή διατροφή, υγιεινή διατροφή). Με αφορμή τις θεματικές ενότητες που έχουμε καθιερώσει στην ιστοσελίδα μας με σκοπό να δώσουν ιδέες στους γονείς των παιδιών για να κάνουν δημιουργικές δραστηριότητες στο σπίτι θα αφιερώσουμε μία ανάρτηση στη διατροφή στην Αρχαία Ελλάδα και θα παίξουμε παιχνίδια με τη βοήθεια της ιστοσελίδας του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Στη συνέχεια, θα βρείτε πληροφορίες για το μουσείο, τα βήματα των προτεινόμενων δραστηριοτήτων, σχετικούς ηλεκτρονικούς συνδέσμους και φωτογραφίες, ανάλογα με την πορεία δραστηριοτήτων που προτείνουμε.
Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και ιδρύθηκε με σκοπό να στεγάσει έργα της συλλογής Κυκλαδικής και Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης των Νικολάου και Αικατερίνης Γουλανδρή. Για να δείτε πληροφορίες για το μουσείο μπορείτε να επισκεφτείτε την επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού που είναι αφιερωμένη στα Μουσεία, τα Μνημεία και τους Αρχαιολογικούς χώρους όλης της χώρας. (Για να δείτε την ιστοσελίδα πατήστε εδώ και εδώ για την ιστοσελίδα του μουσείου).
Χαρακτηριστικά μουσειακά αντικείμενά του είναι τα κυκλαδίτικα ειδώλια, μικρών διαστάσεων, χρονολογημένα στην πρωτοκυκλαδική φάση (2.800-2.300 π.Χ.).
Στο μουσείο υπάρχουν, επίσης, πολλά αξιόλογα αντικείμενα από την Αρχαία Ελλάδα και τον Κυπριακό Πολιτισμό στις μόνιμες συλλογές του αλλά και στις περιοδικές εκθέσεις που διοργανώνονται κατά καιρούς (για να δείτε τις συλλογές του μουσείου πατήστε εδώ).
Σ’ αυτή την ανάρτηση θα επιλέξουμε το υλικό και τις οδηγίες που υπάρχουν στην ιστοσελίδα του μουσείου για τη διατροφή στην Αρχαία Ελλάδα στην ενότητα με τίτλο «Παίζοντας στο σπίτι» (για να δείτε τον σχετικό σύνδεσμο πατήστε εδώ).
Στον σύνδεσμο αυτόν, θα βρείτε μία σειρά από δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι και πολλές πληροφορίες για την καθημερινή ζωή στην Αρχαία Ελλάδα. Οι θεματικές ενότητες που αναφέρονται σ’ αυτήν την ηλεκτρονική σελίδα είναι οι εξής: «Παιχνίδια στην Αρχαία Ελλάδα», «Η διατροφή στην Αρχαία Ελλάδα», «Αγγεία και Σκεύη Φαγητού», «Δραστηριότητες για τη διατροφή», «Παίζοντας στην Αρχαία Ελλάδα», «Τα πρώτα παιχνίδια», «Το ένδυμα στην Αρχαία Ελλάδα», «Κοσμήματα», «Πώς χτένιζαν τα μαλλιά τους». Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι η ιστοσελίδα προσφέρει ένα πλούσιο υλικό με πληροφορίες και δραστηριότητες που μπορούμε να κάνουμε με τα παιδιά μας στο σπίτι.
Εμείς, για τις ανάγκες του νέου μας παιχνιδιού με θέμα «Παίζω, Τρώω σωστά και μαθαίνω» θα επιλέξουμε τις πληροφορίες και τις δραστηριότητες που είναι σχετικές με τη διατροφή. Αυτό γίνεται για να θυμηθούν τα παιδιά ένα πρόγραμμα που έχουμε κάνει στο νηπιαγωγείο και να συνδέσουμε τις δραστηριότητες που κάναμε στο νηπιαγωγείο με αυτές που θα κάνουν στο σπίτι. Επιπλέον, με το νέο μας παιχνίδι δίνουμε την ευκαιρία στα παιδιά να γνωρίσουν συνήθειες καθημερινής ζωής (όπως είναι η διατροφή) σε παλαιότερες εποχές, να κάνουν συγκρίσεις με τις συνήθειες της σύγχρονης εποχής και της δικής τους ζωής και να ανακαλύψουν ομοιότητες και διαφορές.
Πριν να διαβάσετε τα επόμενα βήματα και να αρχίσετε να τα εφαρμόζετε θα πρέπει να σας ενημερώσουμε για τον τρόπο με τον οποίο χαρακτηρίζουμε τις εποχές στο νηπιαγωγείο μας (τα παιδιά τον γνωρίζουν, θα τον αναφέρουμε, όμως, και σε εσάς για να μην μπερδευτείτε). Επειδή, τα παιδιά μας βρίσκονται στην ηλικία των 4, 5 και 5,5 ετών αντιλαμβάνονται γενικές εκφράσεις για το χρόνο και έτσι χρησιμοποιούμε χρονολογικές εκφράσεις που μπορούν να χαρακτηρίσουν μία μεγάλη χρονική περίοδο. Έτσι, η σύγχρονη εποχή είναι «τα χρόνια που ζούμε τώρα», τα παλιά χρόνια είναι «η εποχή του παππού και της γιαγιάς» ή «η εποχή του παππού και της γιαγιάς και, ακόμη, πιο παλιά», ενώ τα αρχαία χρόνια είναι «τα παλιά χρόνια, τα τόσο παλιά που τα λέμε αρχαία» ή «τα χρόνια πριν να γεννηθεί ο Χριστός» ή απλά «τα αρχαία χρόνια». Έτσι, λοιπόν, στο υλικό που θα βρείτε στα βήματα των δραστηριοτήτων που προτείνουμε οι εικόνες που υπάρχουν στην ιστοσελίδα του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης αντιστοιχούν στα «αρχαία χρόνια», η Κυρα-Σαρακοστή και η Βέλα Κουαρέσμα στην «εποχή του παππού και της γιαγιάς κι ακόμη πιο παλιά» και όπου θα χρειαστεί να αναφέρετε τη σύγχρονη εποχή μπορείτε να μιλήσετε για τα «δικά μας χρόνια».
Στη συνέχεια περιγράφονται τα βήματα των δικών μας δραστηριοτήτων που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι.
Βήμα 1ο:
Δείξτε στα παιδιά την εικόνα της «Κυρά-Σαρακοστής» που ζωγραφίσαμε στο νηπιαγωγείο όλοι και όλες μαζί. Ρωτήστε γιατί τη ζωγραφίσαμε και τι είπαμε για την «Κυρά-Σαρακοστή». Ρωτήστε τα, επίσης, «ποιες είναι οι συνήθειες της διατροφής μας στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής;». «Ποια είναι η Βέλα Κουαρέσμα (Vella Quaresma) ποια είναι η πατρίδα της, ποιες οι ομοιότητες και οι διαφορές με την Κυρά-Σαρακοστή;»
Η “Κυρά-Σαρακοστή” που ζωγραφίσαμε στο νηπιαγωγείο μας
Η “Vella Quaresma” (Η “Κυρά-Σαρακοστή” της Καταλονίας)
Βήμα 2ο
Δείξτε στα παιδιά την εικόνα από την ιστοσελίδα του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης που απεικονίζει μία δραστηριότητα μαγειρικής σε ένα σπίτι της Αρχαίας Ελλάδας.
Αναπαράσταση χώρου μαγειρικής στην Αρχαία Εποχή
Αφήστε τα παιδιά να παρατηρήσουν την εικόνα και να μιλήσουν γι’ αυτήν. Ερωτήματα που μπορούν να βοηθήσουν στη συζήτηση με τα παιδιά είναι: «Πώς είναι η κουζίνα;», «Τι κάνουν οι δύο γυναίκες;», «Που βρίσκεται η φωτιά και πώς την έχουν ανάψει;», «Που βρίσκονται τα μαγειρικά σκεύη;», «Τι σχήμα έχουν;» «Τι υπάρχει ζωγραφισμένο πάνω σ’ αυτά;», «Ποιες είναι οι ομοιότητες και ποιες οι διαφορές με τη σύγχρονη εποχή και τις δικές μας κουζίνες;». Μετά από την παρατήρηση και τη συζήτησή σας τα παιδιά μπορούν να ζωγραφίσουν με δικό τους τρόπο την εικόνα. Μπορούν, επίσης, να κάνουν δύο ζωγραφιές μία που να δείχνει την κουζίνα στην Αρχαία Ελλάδα και μία στην εποχή μας και να τα βοηθήσετε να επισημάνουν τις ομοιότητες και τις διαφορές πάνω στη ζωγραφιά τους.
Βήμα 3ο
Το αντικείμενο που βλέπετε στην προηγούμενη εικόνα είναι ένα θήλαστρο. Είναι φτιαγμένο από πηλό και διακοσμημένο με απλά σχήματα. Μ’ αυτό έπιναν το γάλα τους τα βρέφη και τα πολύ μικρά παιδιά στην Αρχαία Ελλάδα. Η εικόνα αυτού του σκεύους βρίσκεται στην ενότητα της ιστοσελίδας του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης ανάμεσα στα αντικείμενα καθημερινής χρήσης και μαγειρικής. Τα παιδιά μπορούν να παρατηρήσουν το θήλαστρο και μπορούν να σας περιγράψουν τι βλέπουν. Μπορείτε να τα ρωτήσετε «σήμερα, πώς πίνουν τα βρέφη το γάλα τους;». Μπορείτε να βρείτε εικόνες από σύγχρονα μπιμπερό να τις δείξετε στα παιδιά και να παρατηρήσουν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στα αντικείμενα. Μπορείτε να πατήσετε εδώ για να δείτε μία παρουσίαση με τα σκεύη μαγειρικής της αρχαίας εποχής και άλλες πληροφορίες για τη διατροφή στην Αρχαία Ελλάδα που επιμελήθηκε το Μουσείο και τη βρίσκουμε στην ιστοσελίδα του. Ποια ήταν η χρήση του κάθε αντικειμένου (ποια ήταν τα αντικείμενα αποθήκευσης; Τα σκεύη για μαγειρική; κ.ά.). Πώς ήταν το σχήμα τους; Ποιο το υλικό τους; Ανακαλύψτε τις χρήσεις, τα σχήματα, το υλικό, τη διακόσμηση των αντικειμένων μέσα από την παρουσίαση της ιστοσελίδας. Εάν θέλετε επιλέξτε κάποιο ή κάποια από τα αντικείμενα αυτά για να τα ζωγραφίσουν τα παιδιά.
Βήμα 4ο
Με τις εικόνες που έχετε δει, τις πληροφορίες που έχετε πάρει από την ιστοσελίδα και τις ζωγραφιές που έχουν κάνει τα παιδιά ετοιμάστε μία φανταστική ιστορία που συμβαίνει σε μία κουζίνα. Επιλέξτε μία εποχή για την ιστορία σας (την αρχαία εποχή ή τη σύγχρονη) και αιτιολογήστε μαζί με το παιδί την επιλογή σας. Βάλτε ανάλογα με την εποχή τα σωστά στοιχεία (π.χ. στην σύγχρονη κουζίνα ηλεκτρικές συσκευές, στην κουζίνα της αρχαίας εποχής πήλινα σκεύη και φωτιά που καίει στο κέντρο της κουζίνας-εστία κ.ά.). Αφήστε το παιδί να αφηγηθεί την ιστορία και να βρει την αρχή, τη μέση και το τέλος της. Σημειώστε κάπου τα «επεισόδια» της ιστορίας, αφήστε το παιδί να τα εικονογραφήσει και ετοιμάστε ένα μικρό δικό σας «βιβλιαράκι».
Βήμα 5ο
Προτείνετε τρόπους υγιεινής διατροφής στη σύγχρονη εποχή, παροτρύνετε τα παιδιά να ζωγραφίσουν υγιεινές τροφές. Ρωτήστε τα «γιατί στο νηπιαγωγείο μας προτείνουμε να μην τρώμε πολλές τροφές με ζάχαρη;» και «τι κακό κάνει η ζάχαρη στα δόντια και στον οργανισμό μας;». Βρείτε υγιεινές συνταγές, γράψτε τα υλικά και τον τρόπο εκτέλεσης και πείτε στα παιδιά να τις ζωγραφίσουν. Μπορείτε να μαγειρέψετε κάτι υγιεινό να το φωτογραφίσετε και να μας το στείλετε.
Μπορείτε να ετοιμάσετε έναν φάκελο και να τοποθετήσετε μέσα σ’ αυτόν τα έργα των παιδιών. Μπορείτε, επίσης, να ετοιμάσετε ένα δικό σας κειμενάκι στο οποίο θα γράψετε ποιες δραστηριότητες επιλέξατε να κάνετε και γιατί, εάν έγιναν οι δραστηριότητες σύμφωνα με τις αρχικές σας προσδοκίες, ποια ήταν τα συναισθήματά σας και ό,τι άλλο σας αρέσει.