Συντάκτρια: Κυριακή Φαρδή
Η ιστοσελίδα του νηπιαγωγείου μας προτείνει μία σειρά από δραστηριότητες που μπορούν να κάνουν τα παιδιά στο σπίτι. Από τις 10 Μαρτίου (που έχουν κλείσει τα νηπιαγωγεία και τα σχολεία) μέχρι και σήμερα έχουν αναρτηθεί θεματικές ενότητες δραστηριοτήτων όπως κατασκευές στο σπίτι, πασχαλινές κατασκευές και κάρτες, παιχνίδια με ιστοσελίδες μουσείων, δημιουργίες εικονογραφημένων ιστοριών και αφηγήσεων αγαπημένων μύθων.
Στο πλαίσιο της ενότητας των δραστηριοτήτων με αφορμή τις ιστοσελίδες μουσείων (για να δείτε προηγούμενες δραστηριότητες πατήστε εδώ και εδώ) θα προτείνουμε μία ακόμη στην παρούσα ανάρτηση, με θέμα τα παιχνίδια στην αρχαία εποχή. Αυτή η δραστηριότητα μπορεί να δώσει την ευκαιρία στα παιδιά να ανακαλύψουν τα παιχνίδια των παιδιών της Αρχαίας Ελλάδας, να βρουν ομοιότητες και διαφορές με τα δικά τους παιχνίδια, να κατασκευάσουν δικά τους παιχνίδια. Η ιστοσελίδα που θα μας βοηθήσει σ’ αυτό το φανταστικό “ταξίδι” στην αρχαιότητα και στις καθημερινές συνήθειες των παιδιών εκείνης της εποχής, όπως είναι το παιχνίδι, ανήκει στο μουσείο Κυκλαδικής και Αρχαίας Τέχνης (για να δείτε πληροφορίες για το μουσείο πατήστε εδώ και εδώ). Σε επόμενες αναρτήσεις θα συνεχίσουμε με άλλα θέματα.
Το παιχνίδι από την αρχαία εποχή μέχρι τις μέρες μας έχει μία σημαντική θέση στη ζωή του παιδιού. Οι θετικές ψυχολογικές και κοινωνικές επιδράσεις στην ανάπτυξη και την εξέλιξη του ανθρώπου που συσχετίζονται με το παιχνίδι είχαν παρατηρηθεί από τους Αρχαίους Έλληνες. Αναφορές σ’ αυτούς του παράγοντες ανάπτυξης υπάρχουν στην αρχαία ελληνική γραμματεία και σε κείμενα φιλοσόφων όπως ο Πλάτωνας που συμβουλεύει τους γονείς να προτρέπουν τα παιδιά τους να παίζουν γιατί έτσι προετοιμάζονται οι αυριανοί πολίτες (Λάζος, 2002). Τα παιχνίδια στην Αρχαία Ελλάδα είχαν ψυχαγωγικό και αθλητικό χαρακτήρα και στόχευαν στην πνευματική καταξίωση του ατόμου, δηλαδή στην καλλιέργεια της παιδείας.
Τα αντικείμενα που κατασκευάζονται, ειδικά, για το παιχνίδι ανάλογα με την εποχή διαφοροποιούνται ως προς το υλικό κατασκευής και την αισθητική. Στην Αρχαία Ελλάδα τα αποκαλούσαν «αθύρματα» και μερικά από αυτά ήταν οι «πλαγγόνες» (κούκλες), ο «στρόβιλος» (σβούρα), η «αμαξίς» (αμαξάκι) κ.ά. Οι «πλαγγόνες» κατασκευασμένες από πηλό είχαν και άλλα ονόματα όπως «είδωλα», «νύμφες», «κόρες», «γλυνές» και «νευρόσπαστα» (ό.π.). Οι κούκλες στην Αρχαία Ελλάδα ονομάζονταν «νευρόσπαστα» επειδή τα πάνω και τα κάτω άκρα τους συνδέονταν με το σώμα με σύρμα ή σκοινί, ώστε να μπορούν να κινούνται. Αυτή η μορφή της κούκλας είναι πρόδρομος των μηχανικών παιχνιδιών που κατασκευάζονται στις μέρες μας και της κούκλας κουκλοθεάτρου.
Στην εικόνα βλέπετε πλαγγόνα από την Αμβρακία που χρονολογείται στο α’ μισό του 5ου αι. π.Χ. και βρίσκεται στην αίθουσα Γ’ του Αρχαιολογικού Μουσείου Άρτας. (Το μουσειακό αντικείμενο έγινε γνωστό με αναρτήσεις των υπεύθυνων του μουσείου στο διαδίκτυο. Μπορείτε να βρείτε σχετικά βίντεο και ανακοινώσεις με ηλεκτρονική αναζήτηση με λέξεις κλειδιά όπως «πλαγγόνα», «μουσείο», «Άρτας»)
Στο πλαίσιο των ενοτήτων που έχουμε καθιερώσει στην ιστοσελίδα μας με προτάσεις παιχνιδιών στην παρούσα ανάρτηση θα αναφερθούμε στα παιχνίδια που υπάρχουν στην ιστοσελίδα του Μουσείου Κυκλαδική Τέχνης και μπορούν να κάνουν τα παιδιά στο σπίτι τους. Τα παιδιά μπορούν να βρουν πληροφορίες για τις κούκλες στην Αρχαία Ελλάδα, να δουν εικόνες και να παρατηρήσουν το υλικό και τον τρόπο κατασκευής και να ετοιμάσουν κούκλες στο σπίτι με απλά υλικά όπως σκοινί, σύρμα, χαρτί. Για να δείτε το σχετικό υλικό και οδηγίες για κατασκευές στο σπίτι πατήστε εδώ
Επίσης, για να βρείτε πληροφορίες και οδηγίες για κατασκευές παιχνιδιών-αντικειμένων (αθύρματα) πατήστε εδώ
Μπορείτε, επίσης, να προτείνετε στα παιδιά να σκεφτούν τα δικά τους αγαπημένα παιχνίδια και των συμμαθητών/τριών τους. Στη συνέχεια, βοηθήστε τα να βρουν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στα δικά τους παιχνίδια και στα παιχνίδια των παιδιών της Αρχαίας Ελλάδας. Ερωτήσεις που μπορούν να διευκολύνουν τη σκέψη των παιδιών είναι: «Πώς είναι οι κούκλες κατασκευασμένες σήμερα; Από τι υλικά; Πώς είναι τα ρούχα τους; Πώς κινούνται;» και «Πώς ήταν οι κούκλες κατασκευασμένες στην Αρχαία Ελλάδα; Από τι υλικό; Φορούσαν ρούχα; Αν όχι πώς παρίσταναν οι αρχαίοι τα ρούχα τους; Πώς μπορούσαν να κινηθούν;».
Μία δημιουργική κατάληξη αυτών των δραστηριοτήτων μπορεί να είναι η ζωγραφική παιχνιδιών από την αρχαιότητα και από τη σύγχρονη εποχή από τα ίδια τα παιδιά. Τα παιδιά θα μπορούσαν, έτσι, να εκφράσουν τις ιδέες τους σχετικά με όλα όσα γνώρισαν στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων, με τις πληροφορίες και τις γνώσεις που έχουν αποκτήσει και με τις απόψεις τους σχετικά με τις ομοιότητες και τις διαφορές των παιχνιδιών τότε και τώρα.
Πηγές:
Κροντηρά, Λ. (2002). Ελάτε να παίξουμε μέσα στο χρόνο. Αθήνα: Φυτράκης.
Λάζος, Χ. (2002). Παίζοντας στο Χρόνο. Αρχαιοελληνικά και βυζαντινά παιχνίδια 1700 π.Χ.-1500 π.Χ. Αθήνα: Αίολος
Έργο παιδιού από το σπίτι: Αυθεντική κούκλα που κατασκεύασε το ίδιο με αφορμή αυτή την ανάρτηση