Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Μήνυμα αποχαιρετισμού με τη σκέψη πως «το μάθημα είναι απλό. Ο μαθητής είναι πολύπλοκος», Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Μήνυμα αποχαιρετισμού με τη σκέψη πως «το μάθημα είναι απλό. Ο μαθητής είναι πολύπλοκος», Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

345713962 262924532865064 5692303302477586371 n

345776558 999159191437888 4597075988146239182 n

Πότε πέρασαν οι μήνες, οι εποχές…αναρωτιέμαι. Και κάπως έτσι πέρασαν έξι γεμάτα χρόνια σε αυτό το σχολείο, στο 5ο ΓΕΛ Τρικάλων που αγάπησα!

345736291 515260710666026 6707018755429658231 n

Οι μαθητές και οι μαθήτριές μου ήρθαν εδώ έφηβοι και φεύγουν πλέον ενήλικες! κι όσοι δεν αποφοιτούν είναι ήδη αρκετά μεγάλοι για να ψηφίζουν! Μέσα στα χρόνια αυτά απόκτησαν γνώσεις και εμπειρίες που θα αποτελέσουν εφόδια για τη μελλοντική τους πορεία. Δημιούργησαν φιλίες που μένουν πάντα χαραγμένες στην ψυχή. Διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα τους, εκπαιδεύτηκαν και παιδεύτηκαν, απέκτησαν αρετές, έγιναν ανεξάρτητοι.

Εξάλλου, «η μεγαλύτερη επιτυχία για ένα δάσκαλο είναι να μπορεί να πει: Τα παιδιά τώρα δουλεύουν σαν να μην υπάρχω»

– Μαρία Μοντεσόρι

«Η μόρφωση είναι αυτό που απομένει, όταν κάποιος ξεχάσει αυτά που έμαθε στο σχολείο»

– Albert Einstein

«Η παιδεία για τους ευτυχισμένους αποτελεί στολίδι και για τους δυστυχισμένους καταφύγιο»

– Δημόκριτος

«Η παιδεία είναι για τα παιδιά σωφροσύνη, για τους φτωχούς πλούτος και για τους πλούσιους στολίδι»

– Διογένης

«Η παιδεία είναι δεύτερος ήλιος για τους ανθρώπους»

– Πλάτων

«Η παιδεία είναι η μόνη από τα αποκτήματα που δεν αφαιρείται και όσο ζει ο άνθρωπος και όταν πεθάνει παραμένει»

– Μέγας Βασίλειος

«Η παιδεία είναι το πιο ισχυρό όπλο, που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να αλλάξουμε τον κόσμο»

– Νέλσον Μαντέλα, πολιτικός, Νόμπελ Ειρήνης 1993

«Η παιδεία μοιάζει με χρυσό στεφάνι, γιατί και αξία μεγάλη έχει και ωφέλεια πολύ μεγάλη προσφέρει»

– Πυθαγόρας

«Η παιδεία, σαν την πλούσια χώρα, παράγει όλα τα αγαθά»

– Σωκράτης

«Η παρατήρηση, περισσότερο απ’ τα βιβλία, και η πείρα, περισσότερο απ’ τους δασκάλους, είναι οι καλύτεροι εκπαιδευτές μας» Άμος Άλκοτ…

345719298 213230251501242 5465529869598440031 n 1

344374495 6573461379333374 2778280903483091768 n

345736291 515260710666026 6707018755429658231 n 1

Σε κάθε περίπτωση, ο αποχωρισμός αφήνει μια γλυκόπικρη γεύση σε όλους μας. Δεν είναι όμως μόνο το τέλος αυτής της όμορφης διαδρομής αλλά και η αρχή μιας νέας…

Αγαπημένοι μου μαθητές και μαθήτριες, έχετε ακόμα να μάθετε πολλά, να περάσετε πολλά, να πετύχετε πολλά. Θα ζήσετε όμορφες και άσχημες στιγμές στο μέλλον. Προσπαθήστε να κρατήσετε τις όμορφες όσο πιο πολύ μπορείτε και να ξεπεράσετε τις άσχημες όσο πιο γρήγορα γίνεται. Να κάνετε υπερήφανους τους γονείς σας, να κοπιάζετε για το καλύτερο και να μην απογοητεύεστε, αν κάποτε τα πράγματα δεν έρθουν όπως τα περιμένετε. Η ζωή δε σταματάει, κυλάει αδιάκοπα και θα σας δίνει πάντα νέες ευκαιρίες.

Το μέλλον σας ξεκινάει τώρα. Χτίστε το όσο καλύτερα μπορείτε!

Σας εύχομαι ολόψυχα να προοδεύσετε στη ζωή σας και να είστε πάντα υγιείς κι ευτυχισμένοι. Μην ξεχάσετε όμως να είστε άνθρωποι. Και είμαι σίγουρη ότι ξέρετε τι σημαίνει αυτό. Να σέβεστε τους άλλους, ακόμα και όταν διαφωνείτε μαζί τους. Να έχετε πάντα το θάρρος της γνώμης σας, ακόμα κι αν πρόκειται να ακολουθήσουν συνέπειες. Να αναγνωρίζετε τα λάθη σας. Να μην αδικείτε τους άλλους αλλά ούτε και τον εαυτό σας. Να υποστηρίζετε το δίκαιο γιατί μόνο τότε θα έχετε τη συνείδησή σας ήσυχη και καθαρή. Άλλωστε, η κοινωνία μας μπορεί να έχει ανάγκη από επιστήμονες και ειδικούς, αλλά περισσότερη ανάγκη έχει από ανθρώπους.

Σας ευχαριστώ που μου μάθατε πώς να βρίσκουμε λύσεις σε κάθε πρόβλημα. Που μου υπενθυμίσατε τι σημαίνει πνεύμα ενότητας, φιλίας, αλληλεγγύης. Που μου δείξατε πως η υπευθυνότητα μπορεί να εντοπιστεί σε μια σχολική τάξη. Που το γέλιο και η χαρά δεν έλειψε στη διάρκεια των σχολικών μας χρόνων.

Σας αγαπώ πολύ!

“Το 5ο ΓΕΛ Τρικάλων στον γοητευτικό αρχαιολογικό χώρο των Φθιωτίδων Θηβών και στην πόλη του Βόλου”, Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

“Το 5ο ΓΕΛ Τρικάλων στον γοητευτικό αρχαιολογικό χώρο των Φθιωτίδων Θηβών και στην πόλη του Βόλου”, Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Ο νομός Μαγνησίας εμπεριέχει πλήθος ιστορικών και αρχαιολογικών θέσεων που η γνωριμία μαζί τους μεγαλώνει την ιστορική αυτοσυνειδησία των μαθητών/τριών . Έτσι ,με την ενθαρρυντική παρουσία συνοδών καθηγητών που χαίρονται την εκδρομική εμπειρία με τους μαθητές τους, γι αυτό και επιλέγουν να την αποκτούν, την κ. Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογο-ιστορικό και τον κ. Μουζακιάρη Γεώργιο, φιλόλογο, οι μαθητές/τριές μας, της Β’ Λυκείου, την Πέμπτη 4 Μαΐου 2023, είχαν την ευκαιρία να θυμηθούν βιωματικά μια χρονική περίοδο που ξεκινά από την παλαιοχριστιανική εποχή και φθάνει ίσαμε το σήμερα.

Με εχθρό και σύμμαχο, ταυτόχρονα, τον άστατο και γι’ αυτό συναρπαστικό μαγιάτικο καιρό, αφού βιώσαμε συννεφιά, μουντάδα και βροχή, αιθρία και υγρασία, λαμπρό ήλιο και στέγνα, εναλλάξ και σε ανύποπτο χρόνο, ξεκινήσαμε την πολιτιστική μας περιήγηση στη Μαγνησία από τις Φθιώτιδες Θήβες.

Οι Φθιώτιδες Θήβες ή Θεσσαλικές Θήβες είναι το όνομα δύο αρχαίων πόλεων της Θεσσαλίας η οποίες βρίσκονται σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους. Η πρώτη βρίσκεται βόρεια του χωριού Μικροθήβες Μαγνησίας και ήκμασε κατά την ελληνιστική περίοδο, ενώ η δεύτερη, ονομαζόμενη και Χριστιανικές Θήβες, ήκμασε κατά την παλαιοχριστιανική (πρωτοβυζαντινή) περίοδο, μέχρι και τον 7ο αι. και βρίσκεται μέσα στη Νέα Αγχίαλο. Στα χρόνια του Χριστιανισμού το όνομα γίνεται Θήβες που, για διάκριση από τις ελληνιστικές Θήβες, γίνεται Θεσσαλικές ή Χριστιανικές Θήβες. Η νέα πόλη γρήγορα αναπτύχθηκε σε σημαντικό χριστιανικό κέντρο. Πυρπολήθηκε και καταστράφηκε στα μισά του 7ου αιώνα, κατά την εποχή των σλαβικών μετακινήσεων στον ελλαδικό χώρο.

Είδαμε τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής ανάμεσα σε παπαρούνες, μαργαρίτες και χαμομήλια, περιηγηθήκαμε στα απομεινάρια των πολλών βασιλικών που ανέδειξε η αρχαιολογική σκαπάνη και οι οποίες τοποθετούνται χρονολογικά στον 5ο και 6ο αιώνα μ.Χ. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτών των κατασκευών είναι τα ενδιαφέροντα ψηφιδωτά δάπεδα τα οποία, χάρη στις προσπάθειες των αρχαιολόγων, διατηρούνται και σήμερα σε άριστη κατάσταση. Η αποκάλυψη τμήματος του αρχαίου τείχους, το μήκος του οποίου υπολογίζεται σε 2 χιλιόμετρα περίπου, περικλείοντας μια έκταση 250.000 τετραγωνικών μέτρων, δείχνει το μέγεθος των Φθιωτίδων Θηβών αλλά και τη σπουδαιότητά της κατά την χριστιανική αρχαιότητα.

Μέχρι σήμερα έχουν προσδιοριστεί 10 σημαντικά μνημεία της αρχαίας πόλης:

η ακρόπολη της Πυράσου

η βασιλική του Ελπιδίου

το συγκρότημα των δημοσίων κτιρίων

το επισκοπικό μέγαρο

η βασιλική του Αγ. Δημητρίου

υπόκαυστο-λουτρό

γυμνάσιο και λουτρό

πλακόστρωτη λεωφόρος με κατάστημα “έμβολος” της βασιλικής

έπαυλη

βασιλική του αρχιερέως Πέτρου.

Αλλά και έξω από τα τείχη υπάρχουν σημαντικά κτίρια: η κοιμητηριακή βασιλική (βασιλική Δ’), άλλη βασιλική, 5η κατά σειρά, έπαυλη του 3ου-4ου αι. κοντά στη θάλασσα, λουτρό και εκτεταμένα ψηφιδωτά δάπεδα ανατολικά του τείχους, άλλη οδός με καταστήματα ΝΑ του τείχους, νεκροταφεία με θολωτούς τάφους λαξευμένους στις πλευρές του λόφου ή υπόγειους θαλαμοειδείς με λάρνακες – σαρκοφάγους από τραχίτη, χρονολογούμενους από τον 3ο έως τον 6ο αιώνα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ποικιλόμορφα ψηφιδωτά δάπεδα με την ενδιαφέρουσα τεχνική τους. Αυτά συντελούν στη θεώρηση του αρχαιολογικού χώρου της Νέας Αγχιάλου ως χαρακτηριστικού χώρου για τη σπουδή του διακοσμητικού αυτού είδους.

Τα παραπάνω ευρήματα βρίσκονται στους αρχαιολογικούς χώρους κατά μήκος του δρόμου που διασχίζει τη Ν. Αγχίαλο και οδηγεί στο Βόλο, πίσω από την αγορά, έξω από το τείχος, στο δυτικό άκρο της Νέας Αγχιάλου και στην οδό Σταυρίδη προς τους λαχανόκηπους, στα νότια. Η Βασιλική του Μαρτυρίου ανασκάφτηκε κατά τα έτη 1978-1981 και είναι έξω από τα τείχη της αρχαίας πόλης. Είναι τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα, κτισμένη πάνω στα ερείπια αρχαιοτέρων κτιρίων, πιθανόν του 4ου αιώνα π.Χ. Στο Ιερό της βασιλικής διασώθηκε η κτιστή βάση της Αγίας Τράπεζας, το κιβωτιόσχημο εγκαίνιο και τμήμα του σύνθρονου. Χαρακτηριστικοί είναι οι οκτάπλευροι κιονίσκοι του φράγματος του Πρεσβυτερίου. Το βόρειο κλίτος και ο νάρθηκας είναι στρωμένοι με ψηφιδωτά, με πλούσια θεματογραφία στο διάκοσμο. Από επιγραφή σε θωράκιο του φράγματος του Πρεσβυτερίου ΥΠΕΡ ΕΥΧΗΣ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ, ονομάστηκε η βασιλική του Μαρτυρίου.

Επίσης, παρατηρήσαμε τα ερείπια έπαυλης πολυτελούς κατασκευής, οικοδομήματος του 6ου μ.Χ. αιώνα. Αυτή περιλαμβάνει εντυπωσιακό ψηφιδωτό δάπεδο, το οποίο δεν έχει ακόμη καθαριστεί στο σύνολό του, αλλά και πλήθος γλυπτών στα δωμάτια και στους εξωτερικούς χώρους. Όπως όλα δείχνουν, το οικοδόμημα αναπτυσσόταν γύρω από μια κιονοστήρικτη αυλή, στρωμένη με μαρμάρινες πλάκες, ενώ μέχρι στιγμής έχουν βρεθεί πεσμένα επτά τμήματα από κορμούς αράβδωτων κιόνων, τρία ιωνικά κιονόκρανα και επτά επιθήματα με σχηματοποιημένα φύλλα του φυτού άκανθα. Επίσης βρέθηκε μεγάλος αριθμός χάλκινων νομισμάτων, τα περισσότερα από τα οποία είναι του Ιουστινιανού Νομισματοκοπείου Θεσσαλονίκης, ενώ σε μικρή απόσταση από την έπαυλη αποκαλύφθηκε νεκροταφείο με κεραμοσκεπείς και πλακοσκεπείς τάφους, καθώς και πολλά κτερίσματα: χάλκινες πόρπες, βραχιόλια, χάντρες, ενώτια, θραύσματα λύχνων, οινοχόων, αμφορέων και όστρακα.

Οι ανασκαφές στην περιοχή συνεχίζονται από την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και φέρνουν στο φως κομμάτι-κομμάτι την επισκοπική πόλη των Φθιωτίδων Θηβών, στα ερείπια της οποίας οικοδομήθηκε η Νέα Αγχίαλος.

Στη συνέχεια κατευθυνθήκαμε στην Αγριά για τον πρωινό μας περίπατο και καφέ δίπλα στην θάλασσα που στραφτάλιζε στις θερμές ακτίνες του ήλιου. Η Αγριά είναι παραθαλάσσια κωμόπολη του Νομού Μαγνησίας, που βρίσκεται 7 χλμ. ανατολικά του Βόλου. Αποτελούσε έδρα του δήμου Αγριάς ως το 2010 οπότε προσαρτήθηκε στον Δήμο Βόλου. Συμπεριελάμβανε τα δημοτικά διαμερίσματα Αγριάς, Δράκειας και Χανίων. Βρέχεται από τα νερά του Παγασητικού Κόλπου ενώ απέχει μισή ώρα από το χιονοδρομικό κέντρο των Χανίων. Είναι γνωστή για τα τσιπουράδικά της, την ελαιοπαραγωγή της και τη λεμονάδα ΕΨΑ, καθώς και για την οξοποιία “Ε.ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΒΕΕ” που παράγει το ξίδι με την εμπορική ονομασία ΑΓΡΟΞ.

Ακολούθως, η άφιξή μας αργά το μεσημέρι στην πόλη του Βόλου και η παραμονή μας σ’ αυτήν επί τέσσερις ώρες για φαγητό, βόλτα στην υπέροχη παραλία, στην αγορά και στα παρκάκια και για τον απογευματινό μας καφέ, μας έδειξε ότι το αστικό περιβάλλον του είναι όμορφο και «απελευθερωτικό» στην αίσθηση που σου αφήνει, όταν το απολαμβάνεις χωρίς την πίεση του χρόνου στην καθημερινότητα. Τα εναπομείναντα νεοκλασικά κτίρια που παρατηρήσαμε φανέρωναν πως σε παλιότερες εποχές η βιοτεχνική και γεωργική παράδοση του Πηλίου, το λιμάνι του Βόλου καθώς και τα παροικιακά κεφάλαια που εισέρρευσαν στην περιοχή ήταν μερικοί από τους παράγοντες που ευνόησαν την οικονομική εξέλιξη της πόλης με κύριες κατευθύνσεις το εμπόριο και την βιομηχανία.

Μεταπολεμικά ο Βόλος εξελίχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα πολεοδομικά συγκροτήματα της Ελλάδας, από οικονομική και δημογραφική άποψη. Δύο σεισμοί, στις 19 Απριλίου και στις 21 Απριλίου 1955, κατέστρεψαν σχεδόν το ένα τέταρτο των κτισμάτων του και η πόλη άλλαξε φυσιογνωμία. Ορισμένα από τα νεοκλασικά κτίρια του προπολεμικού Βόλου χάθηκαν για πάντα και στην θέση τους εμφανίστηκαν τα μικρά μετασεισμικά σπίτια. Αυτές οι όμορφες μετασεισμικές μονοκατοικίες αντικαταστάθηκαν στην εποχή της αντιπαροχής (1970–2000) από πολυκατοικίες.

Συμπερασματικά, οι μαθητές/τριες που είχαν το ενδιαφέρον και τη δημιουργική ανησυχία μπόρεσαν να συνδέσουν τη θεωρία των μαθημάτων στην τάξη με τη βιωματική εμπειρία του πολιτιστικού μας ταξιδιού. Η εκπαιδευτική αυτή επίσκεψη ήταν η καλύτερη κατακλείδα, σ’ ένα ταξίδι συσσωρευμένης γνώσης ενός διδακτικού έτους και ευκαιρία κοινωνικής συναναστροφής με τους μαθητές μας, οι οποίοι σε όλη τη διάρκεια της εκδρομής μας υπήρξαν άκρως συνεργάσιμοι και συνεπείς στα δικαιώματα όπως και στις υποχρεώσεις τους.

Το Πάσχα των Βυζαντινών”, Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

“Το Πάσχα των Βυζαντινών”, Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

58654635 851304115220363 4298503690467147776 n Αντιγραφή

Tα έθιμα του Πάσχα, όπως και το σύνολο των χριστιανικών εθίμων, διαμορφώθηκαν κατά τη βυζαντινή περίοδο με επιρροές και κατάλοιπα από τα αρχαιοελληνικά έθιμα. Η Ανάσταση του Χριστού ήταν η μεγαλύτερη γιορτή στο Βυζάντιο. Εορταζόταν επί μία εβδομάδα συνεχώς και περιελάμβανε ειδικές μεγαλειώδεις τελετές στην Κωνσταντινούπολη από τους αυτοκράτορες, όπως επισημαίνει ο καθηγητής Φαίδων Κουκουλές στο πολύτομο έργο του «Βυζαντινών βίος και πολιτισμός».

Οι προετοιμασίες των χριστιανών και οι εργασίες ήταν πολλές. Ασβέστωναν ή έβαφαν με διάφορα χρώματα τους τοίχους των σπιτιών, καθάριζαν τα δάπεδα και τα έστρωναν με κλαδιά δάφνης, μυρτιάς, δενδρολίβανου και φύλλα λεμονιάς.

Οι Βυζαντινοί, εκτός από την καθαριότητα και την αισθητική των σπιτιών, φρόντιζαν να γιορτάσουν την Ανάσταση πάντοτε με καινούργια ρούχα. Η συνήθεια αυτή διατηρήθηκε έως τις πρόσφατα, όπως φαίνεται από τις λέξεις «λαμπριάτικα» ρούχα και «λαμπροφορούν», που αναφέρονται στα καινούργια και γιορτινά ρούχα. Το έθιμο θέλει τους νονούς των παιδιών να φροντίζουν για τη πασχαλινή ενδυμασία τους. Σχετική αναφορά για τα πασχαλιάτικα ρούχα έχουμε στο ποίημα του Πρωχοπρόδρομου, ο οποίος βάζει την σύζυγό του να ρωτά:

Ποίον ιμάτιον μ΄ έρραψες; Ποίον δίμιτον μ΄ εποίκες;

Και ποιόν γυρίν μ΄ εφόρεσες; Ουκ οίδα Πασχαλίαν.

Η ανάσταση γιορταζόταν με πανηγυρισμούς και φωταγώγηση των πόλεων και των χωριών σε όλα τα μήκη και πλάτη της αυτοκρατορίας. Επίκεντρο του εορτασμού ήταν το παλάτι, όπου δίνονταν δεξιώσεις τις ημέρες αυτές από τους αυτοκράτορες. Τα χαράματα της Κυριακής οι αυτοκράτορες, με την πολυπληθή συνοδεία τους και υπό τις επευφημίες του πλήθους που κατέκλυζε τους δρόμους, πήγαιναν στην Αγία Σοφία για να παρακολουθήσουν τον όρθρο. Αργότερα παρέθεταν επίσημα γεύματα στο μεγαλοπρεπέστερο διαμέρισμα των ανακτόρων, το λεγόμενο «Χρυσοτρίκλινο». Σε μια χρυσή τράπεζα κι ένα ειδικό έπιπλο (το «πενταπύργιο») έβαζαν τα αυτοκρατορικά στέμματα και κοσμήματα.

Στη χρυσή τράπεζα κάθονταν μαζί με τον αυτοκράτορα η στρατιωτική και πολιτική ηγεσία της Πόλης και οι ξένοι πρεσβευτές. Σε διπλανά τραπέζια έτρωγαν κατώτεροι άρχοντες, οι ακόλουθοι των ξένων πρεσβευτών με τις εθνικές τους ενδυμασίες.

Την πέμπτη ημέρα ο αυτοκράτορας προσκαλούσε για γεύμα τον πατριάρχη, τους μητροπολίτες, τους ιερείς του παλατιού και τους ηγούμενους 12 μοναστηριών. Ο πατριάρχης και οι μητροπολίτες συνέτρωγαν με τον αυτοκράτορα στη χρυσή τράπεζα.

Την Λαμπρή βέβαια έστρωναν τραπέζια παντού με άφθονα κρέατα κι όλα τ’ άλλα εδέσματα. Τα φαγητά ήταν άφθονα για όλους, ακόμα και για του πιο φτωχούς.

Το Πάσχα στη βυζαντινή εποχή γορταζόταν ολόκληρη εβδομάδα, μέχρι την Κυριακή του Θωμά. Σύμφωνα με Βυζαντινούς συγγραφείς όλη η εβδομάδα μετά την Ανάσταση λογίζεται ως μία «Κυριώνυμος ημέρα». Η αντίληψη αυτή διατηρήθηκε και μετά την Άλωση της Πόλης, στα χρόνια της σκλαβιάς. Η πασχαλινή εβδομάδα ονομάστηκε από τον λαό Λαμπρόσκολα.

Στην Κωνσταντινούπολη οι πολίτες αξιοποιούσαν την πολυήμερη πασχαλινή αργία, παρακολουθώντας συναρπαστικά δημόσια θεάματα και ιδιαίτερα ιπποδρομίες, που τότε ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς.

Μέχρι την Κυριακή του Θωμά, δηλαδή την «Διακαινήσιμον Εβδομάδα», δεν λειτουργούσαν τα δικαστήρια, δεν φυλακίζονταν όσοι υπέπιπταν σε ελαφρά πταίσματα και έπαιρναν χάρη με ειδική αυτοκρατορική διαταγή οι ελαφροποινίτες φυλακισμένοι. Γράφει ο Φ. Κουκουλές :

<<Κατά τας μεγάλας εορτάς ή κατά τας ημέρας ευχαρίστων δια το κράτος γεγονότων, συνήθεια επεκράτει κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, ίνα απολύωνται των φυλακών οι δι’ ελαφρά παραπτώματα φυλακισθέντες. Τούτο εγίνετο και κατά το Πάσχα ερχομένης ειδικής βασιλικής διαταγής. Του ευεργετήματος όμως τούτου εστερούντο οι διά σοβαρά εγκλήματα εγκλεισθέντες>>.

Το βάψιμο των αυγών και το τσούγκρισμα υπήρχαν στο Βυζάντιο αλλά έχουν αρχαιότερες ρίζες που μάλλον συνδέονται με εβραϊκές θρησκευτικές συνήθειες.

Το «φιλί της αγάπης», που και σήμερα ακολουθούμε, είναι φυσικά βυζαντινό έθιμο. Μάλιστα δύο συγγραφείς, ο Χριστόφορος ο Μυτιληναίος και ο Θεόδωρος ο Πρόδρομος (12ος αιώνας) έγραψαν επιγράμματα «εις τον κατά το Πάσχα γινόμενον ασπασμόν». Και οι κουλούρες της Λαμπρής με τα μπηγμένα κόκκινα αυγά είναι έθιμο που αρχίζει από την βυζαντινή περίοδο.

Το ιστορικό μυθιστόρημα ως μέσο διδασκαλίας στο μάθημα της Ιστορίας, Αμαλία Κ. Ηλιάδη (φιλόλογος-ιστορικός), Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Λήψη αρχείου

Εκπαιδευτική-διδακτική παρέμβαση για την ισότητα των φύλων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Εκπαιδευτική-διδακτική παρέμβαση για την ισότητα των φύλων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Την αφόρμηση και το έναυσμα για την συγκεκριμένη παρέμβαση που έκανα μου τα πρόσφερε ένα ζωγραφικό έργο του Γάλλου ρεαλιστή ζωγράφου Millet που αποδίδει φυσιοκρατικά τις “σταχομαζώχτρες” γυναίκες-εργάτριες της υπαίθρου που σκυφτές μαζεύουν στάχυα και στήνουν θημωνιές. Το The Gleaners είναι μια ελαιογραφία του Jean-François Millet που ολοκληρώθηκε το 1857. Απεικονίζει τρεις αγρότισσες να σταχυολογούν ένα χωράφι με αδέσποτα κοτσάνια σίτου μετά τη συγκομιδή.

ΤΙΤΛΟΣ

Οι σταχομαζώχτρες, Φρανσουά Μιλλέ, Μουσείο Λούβρου, Παρίσι, 1857

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Το μαθησιακό αντικείμενο είναι εικόνα έργου ζωγραφικής με λάδι σε μουσαμά (0,84 x1,12μ.). Φόντο του έργου αποτελεί ένας μεγάλος σιτοβολώνας στο τέλος του θερισμού, ο οποίος αποδίδεται με διαβαθμίσεις της ώχρας και του πράσινου. Κεντρική θέση στον πίνακα καταλαμβάνουν τρείς γυναικείες φιγούρες που μαζεύουν τα υπολείμματα της σοδειάς. Οι δύο γυναίκες αριστερά του έργου, αποδίδονται με τα σώματα τους τόσο σκυμμένα προς τη γη που δεν διακρίνονται τα πρόσωπα τους ενώ η τρίτη φιγούρα αριστερά, είναι λιγότερο σκυμμένη και μπορούμε να διακρίνουμε αμυδρά το προφίλ του προσώπου της. Οι γυναίκες κρατούν στο αριστερό τους χέρι ελάχιστα στάχια ενώ με το δεξί μαζεύουν σπόρους και έχουν τα κεφάλια τους καλυμμένα με χρωματιστά μαντήλια. Σε δεύτερο πλάνο κυριαρχεί ο πλούτος της σοδειάς που αποτυπώνεται στα ξεχειλισμένα από δεμάτια κάρα στο βάθος αλλά και από το πλήθος των πρόχειρων καταλυμάτων που διακρίνουμε, για τους εργάτες. Στο σύνολο του το έργο αποδίδεται με γαιώδη χρώματα η χρήση των οποίων ισορροπεί την ειδυλλιακή οπτική του τοπίου με την αντικειμενική αποτύπωση της πραγματικότητας.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ

Το μαθησιακό αντικείμενο μπορεί να αξιοποιηθεί για τη διερεύνηση του καλλιτεχνικού ρεύματος του Ρεαλισμού. Μέσα από την ανάλυση προσεγγίζεται η διαχείριση των μορφικών στοιχείων και η απόδοση του θέματος. Διερευνώνται οι αλλαγές στο περιεχόμενο των έργων εκείνης της εποχής τόσο από αισθητική όσο και από κοινωνική, ιστορική άποψη. Εξετάζονται τα τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά του Μιλλέ και συσχετίζονται με δημιουργίες άλλων καλλιτεχνών της ίδιας εποχής (Κουρμπέ, Ντωμιέ). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη μελέτη της ζωής και του έργου του Μιλλέ, στον εντοπισμό ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ δημιουργών και καλλιτεχνικών ρευμάτων, στη σύγκριση και αναγνώριση έργων τέχνης.

Στον συγκεκριμένο πίνακα, ο Millet ξεθωριάζει κάπως την εικόνα για να δημιουργήσει μια σκονισμένη ατμόσφαιρα και δίνει στις σταχομαζώχτρες μια γλυπτική εμφάνιση. Ο πίνακας ήταν αποτέλεσμα δεκαετούς έρευνας και το αγαπημένο θέμα (όπως τα περισσότερα), η αγροτική ζωή.

Κι ας μην ξεχνάμε ότι ο Millet ως παιδί καλλιεργουσε τη γη μαζί με τον πατέρα του, και αυτό τον δίδαξε ευγένεια και σεβασμό ως προς την αγροτική τάξη. Και αργότερα, κατά την γαλλική επανάσταση, επηρεασμένος από τον ξεσηκωμό της εργατικής τάξης ενάντια στη μοναρχια απεικόνισε τους αγρότες να μοχθούν στα χωράφια ως “θρησκευτικές προσωπικότητες”, εξ ου και η έλλειψη προσωπικών χαρακτηριστικών, θέλει να τονίσει την προσφορά, το μόχθο, και όχι την εικόνα καθαυτή.

Η γυναίκα του καθημερινού μόχθου σε συσχετισμό με το τοπίο που σβήνει αδρά στο βάθος, προσφέρεται για λεπτομερειακή περιγραφή και εμπέδωση των κανόνων της. Σκοπός της παρέμβασης ήταν να αισθητοποιηθεί ο κοινωνικός ρόλος των γυναικών στην Ευρωπαική κοινωνία του 19ου αιώνα που ως αφανείς ηρωίδες προσφέρουν συμπληρωματικό εισόδημα στην οικογένειά τους από τη μια μεριά, και από την άλλη στηρίζουν το κοινωνικό οικοδόμημα, παρά την σκληρότητα των συνθηκών εργασίας. Οι αντοχές και ο μόχθος τους εφάμιλλος του άντρα αγρότη και εργάτη. Πρέπει να καταδειχθεί αφού δεν τονίζεται ή και αποσιωπάται από τις επίσημες αφηγήσεις. Η γενική εκτίμησή μου για το εικαστικό υλικό είναι ότι είναι πλουσιότατο, με ποικιλία που προσφέρει την ευκαιρία στον διδάσκοντα να αξιοποιήσει στοιχεία καινοτόμα στην εκπαιδευτική διαδικασία (εικόνες, ζωγραφική) και να προκαλέσει ζωντανή συζήτηση για φλέγοντα ζητήματα ισότητας και νοοτροπιών. Για την υποδοχή της παρέμβασης από την πλευρά των μαθητών/τριών πρέπει να πως τέτοιες πρωτοβουλίες αποδεικνύεται ότι είναι καλοδεχούμενες: ενθουσιάζονται με τις καινούριες προσεγγίσεις των γνωστών τους θεμάτων, όπως είναι η ισότητα των φύλων και παράγουν εξαιρετικά ενδιαφέροντα έργα (κείμενα, ζωγραφική, κολλάζ κ.τ.λ)

“Μάθημα Ιστορίας για τον Φασισμό, τον Ναζισμό και την επέτειο του ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου 1940, στην Σχολική Βιβλιοθήκη του 5ου ΓΕΛ Τρικάλων” Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

“Μάθημα Ιστορίας για τον Φασισμό, τον Ναζισμό και την επέτειο του ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου 1940, στην Σχολική Βιβλιοθήκη του 5ου ΓΕΛ Τρικάλων” Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων. (Μια ώρα διδακτικής πράξης, ενός εναλλακτικού μαθήματος Ιστορίας, εστιασμένου στην ενεργητική συμμετοχή των μαθητών και στην ενίσχυση του προβληματισμού τους μέσα από την κριτική προσέγγιση των πτυχών του εν λόγω θέματος).

Η πολιτεία προσπαθεί να διαμορφώσει ιστορική και κοινωνική συνείδηση στα νεαρά μέλη της κοινωνίας.

Η εξέλιξη της ιστορικής επιστήμης και των μεθοδολογικών αρχών της ιστορίας τον 20ό αιώνα απέδειξε ότι η εικόνα του παρελθόντος δεν είναι μία και «αντικειμενική». Αντίθετα, όλοι οι ιστορικοί πια δέχονται την πολλαπλότητα των ιστορικών κριτηρίων, τόσο στην επιλογή του ιστορικού υλικού όσο και στην ερμηνεία του. Η στάση του ιστορικού απέναντι στα γεγονότα είναι καθοριστική για την παρουσία του παρελθόντος και τα κριτήρια αυτής της στάσης δεν μπορεί παρά να έχουν υποκειμενισμό. Ποικίλοι παράγοντες επιδρούν στην ιστορική σκέψη, όπως οι φιλοσοφικές και κοινωνικές απόψεις, η εθνότητα, το πολιτιστικό περιβάλλον, οι συμπάθειες ή αντιπάθειες, τα συμφέροντα, ατομικά ή ομαδικά κλπ. Γενικότερα δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το παρελθόν το αντικρίζει ο ιστορικός μέσα από τις εμπειρίες και τις αντιλήψεις του παρόντος. Επομένως η άποψη της μιας και «αντικειμενικής», «επίσημης» ιστορικής άποψης είναι τουλάχιστον αντιεπιστημονική, αν δεν κρύβει άλλες σκοπιμότητες.

Τα κοινωνικά προβλήματα και οι οικονομικές κρίσεις που δημιουργήθηκαν μετά τον A’ παγκόσμιο πόλεμο, αλλά και η εφαρμογή των αμφισβητούμενων συνθηκών ειρήνης, έφεραν τα κράτη στα όριά τους και προλείαναν το έδαφος για την επικράτηση των ολοκληρωτικών καθεστώτων. Οι οπαδοί τους προέρχονταν κυρίως από τις τάξεις των ανέργων και των βετεράνων στρατιωτών. Οι μάζες αμφισβητούσαν αυτούς που τους έσυραν στον πόλεμο και αδυνατούσαν να τους βγάλουν από τις οικονομικές κρίσεις, ενώ ταυτόχρονα αναζητούσαν κυβερνήσεις που θα μπορούσαν να εγγυηθούν την ασφάλεια και την πρόοδό τους.

Οι επαναστάσεις και οι απεργίες κατέληξαν να είναι ενδημικά φαινόμενα των ευρωπαϊκών χωρών, ενώ τα φιλελεύθερα καθεστώτα και οι θεσμοί της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας αμφισβητήθηκαν. Ενισχύθηκαν τα μειοψηφικά κόμματα, ενώ νέα έκαναν της εμφάνισή τους. Οι ιδεολογίες του σοσιαλισμού, του εθνικισμού, του μιλιταρισμού, η πειθώ των ηγετών – Μουσολίνι, Χίτλερ, Λένιν – σε συνδυασμό με τα αντιπολεμικά ή φιλοπόλεμα συναισθήματα, καθώς και η μεγάλη οικονομική κρίση, οδήγησαν στον ολοκληρωτισμό του κομμουνισμού, του φασισμού και του ναζισμού.

Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος διαμόρφωσε ένα νέο πρότυπο βίας, που χαρακτήρισε τον 20ο αιώνα και έσπειρε διχόνοιες και μίση, απ’ όπου ξεπήδησαν νέες και μεγαλύτερες συγκρούσεις στο μέλλον. Επιπλέον, διέλυσε το δυτικό πολιτισμό του 19ου αιώνα που ήταν καπιταλιστικός, φιλελεύθερος, αστικός και ένδοξος, καθώς και την πεποίθηση που είχε η Ευρώπη, ότι ήταν το κέντρο του κόσμου. Τα νέα δεδομένα, όπως διαμορφώθηκαν, την οδήγησαν να χάσει αργότερα και την ανεξαρτησία της, καθώς υπό την κηδεμονία των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης, ένας δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος ήταν προ των πυλών.

Την 1η Σεπτεμβρίου 1939, μετά την γερμανική επίθεση κατά της Πολωνίας, θα ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο Χίτλερ, ο οποίος στηρίζεται στον δυναμισμό της οικονομίας και του στρατού της Γερμανίας, καθίσταται ο αρχηγός του συνασπισμού των δικτατόρων της Ιταλίας, της Σλοβακίας, της Ουγγαρίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.

Ο Μεσοπόλεμος θα φέρει την κρίση – οικονομική, κοινωνική, πολιτική , ηθική. Οι φασισμοί θα είναι η ακραία κατάληξη της βίαιης σκλήρυνσης της πολιτικής ζωής. «Μέσα στο πλαίσιο εμφυλίων πολέμων και εργατικών εξεγέρσεων, οι οποίες συγκλονίζουν μεγάλο μέρος της ηπείρου μεταξύ 1918 και 1923 – από τη Ρωσία μέχρι τη Γερμανία, από την Ουγγαρία μέχρι την Ιταλία – ο φασισμός θα προσλάβει τη μορφή τυπικά αντεπαναστατικού, αντιδημοκρατικού και αντεργατικού φαινομένου. Υπό την οπτική αυτή, είναι ο κληρονόμος της αντεπανάστασης, η οποία συνόδευσε τον «μακρό» 19ο αιώνα, από την αντιγαλλική συμμαχία του 1793 μέχρι τις σφαγές του Ιουνίου του 1848 και την Κομμούνα».

Η διαφορά έγκειται στο ότι οι φασισμοί, που δεν κοιτάζουν προς το παρελθόν, επιβάλλουν ηγέτες οι οποίοι δεν προέρχονται από παλιές ελίτ αλλά από «κοινωνικά απόβλητα ενός ξεχαρβαλωμένου κόσμου. Είναι εθνικιστές δημαγωγοί οι οποίοι απαρνήθηκαν την αριστερά, όπως ο Μουσολίνι, ή πληβείοι όπως ο Χίτλερ, οι οποίοι ανακάλυψαν το ταλέντο τους ως ‘καθοδηγητές του πλήθους’, μέσα στην ατμόσφαιρα της γερμανικής ήττας».

Η προπαγάνδα, μέσο με το οποίο οι φασισμοί έπεισαν και κινητοποίησαν λαούς έδειξε τη σημασία της ήδη από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σαν μέσο ‘διαφώτισης’ της κοινής γνώμης, αλλά και αλλοίωσης των γεγονότων.

Για τους ναζί πάντως «η άμεση προπαγάνδα, είτε ομιλούσα είτε τυπωμένη, ήταν μονάχα η μια πλευρά μιας ευρύτερης επίθεσης στο μυαλό και τις αισθήσεις για να δημιουργηθεί η καινούργια ψυχολογία και τέλος ο ‘καινούργιος άνθρωπος’». Ο show man Μουσολίνι έδειξε τον δρόμο στον Χίτλερ. Δημόσιες τελετές και οπτικά τεχνάσματα κάθε είδους, τέχνη και μαζική κουλτούρα, αρχιτεκτονική, ‘μεγάλες πολιτιστικές καινοτομίες’ και νέες τεχνολογικές κατακτήσεις, τύπος, ραδιόφωνο, λογοτεχνία, μουσική, θέατρο, κινηματογράφος, χειραγωγούν λαούς, συγκαλύπτουν, πείθουν.

«Οι άνθρωποι κατά κανόνα έκαναν χώρο ανάμεσα στον ηγέτη και στον κομματικό μηχανισμό. Ο ηγέτης παρείχε έμπνευση και σιγουριά……Οι μαζικές συγκεντρώσεις, οι παρελάσεις και οι πορείες προσέφεραν στον κόσμο μια τελετουργία και εξέπεμπαν ένα αίσθημα δύναμης που υπογράμμιζε την ανημποριά του ατόμου».

Οι αιτίες για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν βασικά δύο: ο αμοιβαίος ανταγωνισμός των πολιτικών ισχύος και τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, που οξύνθηκαν από την επίδραση των επαναστατικών ιδεολογιών σε Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία και Σοβιετική Ένωση. Οι επιτιθέμενοι ήταν κυρίως τα «καινούργια έθνη της δεκαετίας του 1860», που ήρθαν καθυστερημένα και απέτυχαν να αποκτήσουν το status της ιμπεριαλιστικής δύναμης ισότιμο με τις κύριες δυνάμεις της Δυτικής Ευρώπης, ή με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση. Παρ’ όλα αυτά, οι φιλοδοξίες της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ιαπωνίας δεν θα είχαν προκαλέσει έναν τέτοιο πόλεμο εάν δεν ερχόταν στην εξουσία ο Χίτλερ, ο Μουσολίνι και ο ιαπωνικός στρατός, που αισθάνονταν υποχρεωμένοι να προχωρήσουν σε μεγαλειώδη ιστορικά επιτεύγματα και στην εφαρμογή των επαναστατικών τους στόχων μέσω της εξωτερικής κατάκτησης. Ο πόλεμος αποτελούσε επίσης προαπαιτούμενο της μαρξιστικής-λενινιστικής ιδεολογίας, η οποία θεωρούσε ότι ο δρόμος για την επέκταση του κομουνισμού περνούσε από τα αποτελέσματα ενός «δευτέρου ιμπεριαλιστικού πολέμου» που θα κατέστρεφε τον καπιταλιστικό κόσμο.

Τα αίτια του πολέμου ως προς την ιταλική εισβολή και την ελληνική απάντηση του ΟΧΙ στον πόλεμο στα ελληνοαλβανικά σύνορα, οι πρώτες νίκες της χώρας μας, αλλά και η γερμανική εισβολή και παράδοση της Ελλάδας στους Γερμανούς Ναζί, η μάχη της Κρήτης, η μακρά περίοδος της Κατοχής, η Αντίσταση, η αντεπίθεση των συμμαχικών δυνάμεων, η συντριβή της ναζιστικής Γερμανίας και φυσικά η απελευθέρωση, συμπυκνώνονται στην 28η Οκτωβρίου κατά την οποία γιορτάζουμε την ιστορική στιγμή του 1940, όταν η Ελλάδα μας ύψωσε το ανάστημά της και είπε το ηρωικό «ΟΧΙ» στον εισβολέα, εισερχόμενη με σθένος σε έναν πόλεμο ενάντια σε ισχυρά στρατεύματα της εποχής, κατά του φασισμού και του ναζισμού. Η χώρα μας αρνήθηκε να παραδοθεί, ο λαός μας απέκρουσε σκληρά μαχόμενος μέχρις εσχάτων, παρά την εμφανή ανισότητα των στρατιωτικών δυνάμεων, τον επίδοξο κατακτητή, καθυστέρησε την επέλαση του Άξονα, ενθάρρυνε τους υπόλοιπους λαούς που αντιστέκονταν και αποτέλεσε υπόδειγμα ηρωισμού και πηγή έμπνευσης.

Στον Αγώνα επιστρατεύθηκαν όλες και όλοι. Άνδρες, γυναίκες, ηλικιωμένοι, παιδιά, μάχονταν όσο και όπως μπορούσαν, εξαντλώντας τις δυνάμεις τους στον υπέρ πάντων Αγώνα για την Ελευθερία. Οι στρατιώτες θυσιάστηκαν στο μέτωπο πολεμώντας υπό αντίξοες συνθήκες, και οι γυναίκες προσέφεραν και αυτές τα μέγιστα, στήριγμα για τους πολεμιστές μας, μαχήτριες, ακούραστες, αλύγιστες, άτρωτες.

Ενδεικτική βιβλιογραφία-Πηγές:

Στάνλεϊ Τζ. Πέϊν, Η Ιστορία του Φασισμού 1914-1945, μετάφραση: Κώστας Γεώρμας, πρόλογος: Στέφανος Ροζάνης, εκδόσεις Φιλίστωρ, 2000.

http://www.el.wikipedia.org/wiki/ (Βικιπαίδεια,ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια–αναζήτησηλήμματος)

• http://www.matia.gr/library (ηλεκτρονική βιβλιοθήκη) > e-book της Αμαλίας Ηλιάδη > Αδόλφος Χίτλερ: ο ηγέτης και η εποχή του

www.24grammata.com (ηλεκτρονική βιβλιοθήκη) > e-book της Αμαλίας Ηλιάδη > Αδόλφος Χίτλερ: ο ηγέτης και η εποχή του

• http://www1.ekebi.gr/fakeloi/fascism/index.htm (ψηφιακός φάκελος από την ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου με τίτλο Ο φασισμός και ο ναζισμός στην Ευρώπη)

(info: 1) Jeffrey Herf, Αντιδραστικός μοντερνισμός. Τεχνολογία, κουλτούρα και πολιτική στη Βαϊμάρη και το Γ΄ Ράϊχ, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1996.

2) Α. Γκλυκσμάν, Φασισμοί: Παλιός και νέος, Στοχαστής, Αθήνα χ.χ.

3) Στέφανος Ροζάνης, Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και το τέλος του παραδοσιακού ουμανισμού, Παπαζήσης, Αθήνα χ.χ.

4) Κώστας Παπαϊωάννου, Η γένεση του ολοκληρωτισμού, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 1991.

5) Λιονέλ Ρισάρ, Ναζισμός και κουλτούρα, Αστέρι, Αθήνα 1980.

6) Σάλινς Μάρσαλ, Χρήσεις και καταχρήσεις της Βιολογίας, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1997).

Σχόλιο

Κοινοποίηση

Εισαγωγή στην εικαστική θεραπεία (Art-Therapy) Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογος-ιστορικός (ΠΕ02), Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Εισαγωγή στην εικαστική θεραπεία (Art-Therapy): Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογος-ιστορικός (ΠΕ02), Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Η εικαστική θεραπεία (Art-Therapy) ανήκει στα ψυχοκοινωνικά επαγγέλματα. Προσφέρει υπηρεσίες στον άνθρωπο, δίνοντάς του την ευκαιρία να εξερευνήσει προσωπικά προβλήματα διαμέσου λεκτικής και εξωλεκτικής έκφρασης. Συγκεκριμένα, βασίζεται στη δύναμη της Εικαστικής Έκφρασης (ζωγραφικής, πηλού, κολλάζ, φωτογραφίας, άμμου) ως μέσου επικοινωνίας του ατόμου με τον εαυτό του και το περιβάλλον, ούτως ώστε να αναπτύξει σωματικές και συναισθηματικές ικανότητες.

Παρόλο που ο εικαστικός δρόμος έκφρασης ήταν ανέκαθεν γνωστός στην ιστορία της ανθρωπότητας, η Εικαστική Θεραπεία, ως επάγγελμα, αρχίζει να εμφανίζεται γύρω στα 1950.

Η θεραπευτική προσέγγιση μέσα από την τέχνη αναγνωρίζει τις καλλιτεχνικές διεργασίες, τις δομές, το περιεχόμενο και τους συνειρμούς, πάνω σ’ αυτά, ως καθρέπτες των ικανοτήτων, της προσωπικότητας, των ενδιαφερόντων και των ενασχολήσεων του ανθρώπου. Παράλληλα, η θεραπεία μέσω της τέχνης προσφέρεται και ως διαγνωστικό εργαλείο ψυχολογικής αξιολόγησης για άτομα, ζευγάρια, οικογένειες και ομάδες.

Ποιοι είναι και τι κάνουν οι εικαστικοί θεραπευτές.

Οι Εικαστικοί Θεραπευτές ενσωματώνουν την προσωπική τους εκπαίδευση στην τέχνη και τη θεραπεία με τις γνώσεις τους πάνω στους κανόνες που διέπουν την ανθρώπινη συμπεριφορά, μαζί με γνώσεις στο συμβολισμό της έκφρασης. Μπορούν να εργαστούν ως βασικοί ή βοηθητικοί φορείς με άτομα όλων των ηλικιών, σε κλινικές, κοινοτικά έργα αποκατάστασης και στην εκπαίδευση. Μέσω της παρατήρησης της «καλλιτεχνικής» συμπεριφοράς (το πώς δηλαδή χειρίζεται κάποιος τα υλικά), της έκφρασης και των προϊόντων τέχνης (artifacts), ο Εικαστικός Θεραπευτής συνάγει διαγνωστικά συμπεράσματα και εφαρμόζει τη θεραπευτική αγωγή.

Ένας θεραπευτής μέσω τέχνης μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο στέλεχος πληροφόρησης και ανατροφοδότησης σε διεπιστημονικές ομάδες προσωπικού στους πιο κάτω χώρους εργασίας: Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Νοσοκομεία, Κέντρα Αποκατάστασης και Εκπαίδευσης, κ.λ.π. Μπορεί επίσης να προσφέρει υπηρεσίες ως επόπτης, σύμβουλος και ερευνητής.

Από το ηλεκτρονικό βιβλίο:

«Οι Τέχνες ως παράγοντας διατήρησης και ανάκτησης της ψυχικής υγείας του ανθρώπου – Art Therapy, χοροθεραπεία, μουσικοθεραπεία, δραματοθεραπεία».

(έρευνα που εκπονήθηκε στο πλαίσιο προγράμματος Αγωγής Υγείας απ’ τη φιλόλογο-ιστορικό Αμαλία Κ. Ηλιάδη)

https://emy67.wordpress.com/…/%C2%AB%CE%BF%CE%B9-%CF…/

«Εκφράσεις, εκφάνσεις, όψεις Βυζαντινού Πολιτισμού». Ηλιάδη Αμαλία Κ., φιλόλογος-ιστορικός (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ’ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

«Εκφράσεις, εκφάνσεις, όψεις Βυζαντινού Πολιτισμού».

Ηλιάδη Αμαλία Κ., φιλόλογος-ιστορικός (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ’ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Κωνσταντινούπολη, Η «Βασιλίς των Πόλεων»

«Η Πόλις ήτον το σπαθίν, η Πόλις το κοντάριν,

η Πόλις ήτον το κλειδίν της Ρωμανίας όλης,

κ’ εκλείδωνε και σφάλιζεν όλην την Ρωμανίαν,

και όλον το Αρτζιπέλαγος εσφικτοκλείδωνέν το…».

Στους στίχους αυτούς του ανώνυμου ποιητή του «Θρήνου της Κωνσταντινουπόλεως», που δημοσίευσε το 1880 στον πρώτο τόμο της “Bibliotheque Grecque vulgaire” (Παρίσι) ο Αιμίλιος Legrand, σσ. 169-202 (πρόκειται για τους στίχους 614-617), φαίνεται ανάγλυφη η σημασία και ο ρόλος της Κωνσταντινούπολης στη ζωή ολόκληρης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Όπως σημειώνει ο D.C.Esseling, «το σχέδιον της Κωνσταντινουπόλεως εξεπονήθη κατά το δυνατόν ομοιότατον προς το της Ρώμης, με την διαίρεσιν της πόλεως εις δεκατέσσαρα τμήματα, με τον ιππόδρομον, με τας αγοράς, αλλ’ όμως αι κυριώταται οδοί είχον, όπως εις τας πόλεις της Συρίας, κιονοστοιχίας ένθεν και ένθεν, αι δε μεγάλαι δεξαμεναί αυτής κατεσκευάσθησαν κατά το αυτό σύστημα καθ’ ο και αι της Αλεξανδρείας» (Βυζάντιον και Βυζαντινός Πολιτισμός, μτφρ. Σ.Κ.Σακελλαρόπουλου, εκδ. Γ. Παπακωνσταντίνου, Αθήναι, σελ. 123).

Ο ίδιος (όπ. παρ., σελ. 7), περιγράφει και αξιολογεί τη γεωγραφική θέση της Βασιλεύουσας ή Βασιλίδος των πόλεων, όπως εύστοχα έχει αποκληθεί η Κωνσταντινούπολη ως εξής: «Εν τω μέσω του πορθμού, όστις ενώνει την Μεσόγειον προς την Μαύρην Θάλασσαν, ανοίγεται εις έκτασιν ενός και ημίσεος μιλλίου στενόπορος κολπίσκος, του οποίου τα βαθέα ύδατα προστατευόμενα κατά πάσης αμμώδους εμφράξεως υπό ισχυρών θαλασσίων ρευμάτων και της συρροής ενός ποταμού, σχηματίζουν ένα φυσικό λιμένα, εις ον δύναται ασφαλώς και απηλλαγμένα παντός φόβου προσβολής να προσορμίζωνται απειράριθμα σχεδόν πλοία. Επί της δυτικής όχθης του κολπίσκου τούτου, γνωστής από αμνημονεύτων χρόνων υπό το όνομα του Κερατίου Κόλπου, εκτείνεται η πόλις επάνω εις μίαν γλώσσαν γης, ήτις είναι στενοτέρα κατά την άκραν. Εξ αμφοτέρων των μερών η θάλασσα σχηματίζει φυσικόν οχύρωμα, το δε μέρος, το πολύ μικρότερον, το οποίον αντικρύζει την ήπειρον, εύκολον είναι τελείως να οχυρωθή. Εκτός δε τούτου τα θαλάσσια ρεύματα της Προποντίδας τα κατευθυνόμενα προς Νότον και οι βόρειοι άνεμοι οι επικρατούντες κατά το θέρος καθίστων πάσαν προσβολήν εκ μέρους της θαλάσσης δυσχερεστάτην δια τα πλοία, των οποίων κατ’ εκείνους τους χρόνους μόνον με ιστία και με κώπας εγίνετο ο χειρισμός. Εκεί δε ακριβώς συνάπτονται η Ασία και η Ευρώπη και αντιφιλοτιμούνται ως προς την αφθονίαν των προϊόντων και γης και θαλάσσης, τα οποία εκάστη εκ των δύο έχει να επιδείξη».

Κυπριακός θρήνος, όπως έδειξε ο Ε.Γ.Κριαράς, που τον εξέδωσε και κριτικά, με τον τίτλο «Ανακάλημα της Κωνσταντινούπολης» αναφέρεται με θαυμασμό στην ομορφιά και τα μνημεία, με τα οποία τη στόλισαν όχι μόνο ο ιδρυτής της, αλλά και οι επόμενοι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες (στίχοι 95-100, 106-107).

«Αυτός λοιπόν εκόσμησε ο μέγας Κωνσταντίνος

την πόλιν την εξακουστήν, ήν βλέπεις και ακούεις,

καθώς την κλήσιν έλαβε και την επωνυμίαν.

Ομοίως Ιουστινιανός εκόσμησε μεγάλως

έκτισε την αγιάν Σοφιάν, το θέαμα το μέγα,

παραπλησίον γέγονε Σιών της Παναγίας…

Όταν εις νουν τα θυμηθώ της Πόλεως τα κάλλη

στενάζω και οδύρομαι και τύπτω εις το στήθος».

Η ίδρυση και τα εγκαίνια

Η ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αρχίζει το 324 μ.Χ., το χρόνο ακριβώς που θεμελιώθηκε η Κωνσταντινούπολη, όπως ακριβώς η άλωσή της το 1453 οριοθετεί και το τέλος της. Ωστόσο, επιβίωσε για λίγα μόνο χρόνια η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας.

Αυτοκρατορία της Τραπεζούντος των Μεγαλοκομνηνών: Πόντος:

Το Αρχαίο και περίφημο μοναστήρι του Πόντου, της Παναγίας του Σουμελά υπήρξε το πνευματικό και πολιτισμικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής καθ’ όλη την περίοδο του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας.

Η Αργυρούπολη, όπως και όλη η περιοχή του Πόντου, παρουσιάζει μεγάλο και ποικίλο ενδιαφέρον. Από τους αρχαίους χρόνους οι κάτοικοι διακρίνονταν για την έντονη θρησκευτικότητά τους. Ο Πόντος φέρεται ως ένα από τα πιο αξιόλογα και πολυπληθή κέντρα του μοναχισμού. Στην ησυχία των βουνών της Βιθυνίας, Καππαδοκίας, Ηράκλειας, Παφλαγονίας, Σινώπης, Αμισού, Τραπεζούντος και Κερασούντος αναπτύχθηκε σημαντικός ασκητισμός, που ανέδειξε πολλούς αγίους, συνεχιστές του φρονήματος των μαρτύρων των ίδιων τόπων, των πρωτοχριστιανικών αιώνων. Εδώ ασκήτευσαν οι μέγιστοι φωστήρες της τρισηλίου Θεότητος, οι Τρεις Ιεράρχες: Πρώτος ο Μ. Βασίλειος, καθώς γράφει «επί Πόντον απήλθον. Ένθα δη μοι ο Θεός χωρίον υπέδειξεν ακριβώς συμβαίνον τω εμώ τρόπω…». Το ησυχαστήριο αυτό, στο οποίο λέγεται να ήλθαν αργότερα και οι άγιοι Γρηγόριος ο Θεολόγος και Ιωάννης ο Χρυσόστομος, αναφέρεται στο παρά την Κερασούντα όρος, το ονομαζόμενο. Άγιος Βασίλειος.

Μετά την κατάληψη της περιοχής από τους Τούρκους οι ασκητές «μεταφυτεύθηκαν» σε άλλους ησυχαστικούς τόπους. Ένας από αυτούς που κατοίκησαν στο Άγιον Όρος, είναι ο όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, ο κτίτορας της Μ. Λαύρας, ο Τραπεζούντιος, που έγινε ο πρώτος μιας μακράς σειράς ανδρών, που ακολούθησαν τη ζωή του.

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας ο Ελληνισμός του Πόντου σκληρά δεινοπαθεί. Τα σχολεία κλείνουν, οι δάσκαλοι διώκονται, η ελληνική γλώσσα μιλιέται και γράφεται μυστικά. Δημεύσεις κι εξορίες των Ελλήνων, σφαγές και βιαιότητες συμβαίνουν πολύ συχνά. Στην κρίσιμη αυτή περίοδο και περιοχή τα παλιά, βυζαντινά μα και τα μεταβυζαντινά μοναστήρια αποτελούν καταφύγιο παρηγοριάς κι ενισχύσεως. Εδώ διατηρείται η πίστη, η γλώσσα, η παιδεία και το υψηλό φρόνημα. Οι μοναχοί γίνονται οι ενθουσιώδεις ποιμένες, οι φιλόστοργοι πατέρες, οι φωτισμένοι δάσκαλοι και οι διακριτικοί οδηγοί. Τα μοναστήρια Παναγίας Σουμελά, Αγίου Ιωάννου Βαζελώνος, Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα, Αγίου Ιωάννου Χουτουρά, Παναγίας Μπαλτζάνας, Παναγιάς Καγιά-Τιπή, Παναγιάς Μαντεκέν, Προφήτου Ηλιού, Ζωοδόχου Πηγής Καστροτείχου, Παναγιάς Κρεμαστής, Παναγιάς Γουμερά, Αγίας Τριάδος, Αγίας Δυνάμεως, Αγίου Ευγενίου, Παναγιάς Χουτουρά, Αγίου Θεοδώρου Γαβρά, Αγίου Ακινδύνου, Αγίου Ιωάννου Αγιαστή, Θεοσκεπάστου, Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, Αγίου Βασιλείου, Αγίου Σάββα, Ακεψιμά, Αγίου Γεωργίου Ζανταέρτς, Θεοτόκου Σιλικλή παίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο.

Σημειώσεις

1. Διονυσίου, μητροπολίτου Δράμας, Μνημόσυνα και εγκαίνια, Δράμα 1974, σ. 22.

2. Κυριακίδου Ε.Θ. Ιστορία της παρά την Τραπεζούντα ιεράς …μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου του Σουμελά, Αθήναι 1898.

3. Χρυσάνθους, μητροπολίτου Τραπεζούντος, Αρχείον Πόντου, Δ΄ και Ε΄, Αθήναι 1933.

4. Χαιρέτη Μ.Κ. Σουμελά Μονή, Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία, τ. 11, Αθήναι 1967, στ. 291-295.

5. Παπακωνσταντίνου Α. Εγκυκλοπαίδεια του Πόντου, τ. 1, Θεσσαλονίκη 1985, σσ. 65-72.

6. Ιωαννίδου Σ. Ιστορία της Τραπεζούντος και της περί αυτήν χώρας, Κωνσταντινούπολις 1870.

7. Ιωαννίδου Ι. Ημερολόγιον του Πόντου και οδηγός της Τραπεζούντος και των περιχώρων, Τραπεζούς 1903.

8. Παπαμιχαλόπουλου Ν.Κ. Περιήγησις εις τον Πόντον, Αθήναι 1903.

9. Αναγνωστόπουλου Λ. Η Γεωγραφία της Ανατολίας, 1922.

10. Δωροθέου Σχολαρίου, μητροπολίτου, Κλείς της Πατρολογίας και των Βυζαντινών συγγραφέων, Αθήναι 1879, σ. 88.

11. Παπαμιχαλόπουλου Ν.Κ. όπ.π.σ. 105.

12. Νικοδήμου Μπιλάλη, μοναχού, Ο όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, Αθήναι 1975.

13. Τριανταφυλλίδη Π. Η εν Πόντω ελληνική φυλή, ήτοι τα Ποντικά, η προσετέθησαν και λόγοι τινές εν Τραπεζούντι εκφωνηθέντες, Αθήναι 1866.

14. Λαμέρα Κ. Η περί Μικράς Ασίας και των εν αυτή κρυπτοχριστιανών διάλεξις, Αθήναι 1962.

15. Μηλιώρη Ν. Οι Κρυπτοχριστιανοί, Αθήναι 1962.

16. Ανδριώτη Ν.Π. Κρυπτοχριστιανική φιλολογία, Θεσσαλονίκη 1971.

17. Ανδριώτη Ν.Π. Κρυπτοχριστιανικά κείμενα, Θεσσαλονίκη 1974.

18. Τσιαβασισβίλη Ι. Ιστορία των Ιβήρων (ιβηρικά), Τιφλίς 1913-14, 1928-29.

19. Κεκελίτζε Κ. Ιστορία της ιβηρικής φιλολογίας (ιβηρικά), Τιφλίς 1923-24.

20. Γριτσόπουλου Τ.Α. Ιβηρική εκκλησία, Η.Θ.Ε. τ. 6, στ. 696-700.

21. Τιμοθέου, αρχιμ. Άγιοι της Γεωργίας, Ωρωπός Αττικής 1986.

22. Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου, Ο Μακάριος Γέροντας Γεώργιος Καρσλίδης (1901-1959). Έκδοσις Ιεράς Μονής Αναλήψεως του Σωτήρος, Ταξιάρχαι (Σίψα) Δράμας, 2008.

Μετά τη μικρή αυτή παρένθεση, επανερχόμαστε στη συνέχεια της γραμμικής μας εξιστόρησης: το 324, όπως σημειώνει και η Καθηγήτρια Αικατερίνη Χριστοφιλοπούλου, σταματούν οι διωγμοί κατά των Χριστιανών και αναγνωρίζεται ο Χριστιανισμός ως επίσημη θρησκεία, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για την περαιτέρω πορεία και ανέλιξη της Αυτοκρατορίας (Βυζαντινή Ιστορία, Α΄ 324-610, Αθήναι 1975, σελ. 21). Η θεμελίωση της Κωνσταντινούπολης έγινε στις 8 Νοεμβρίου 324 και τα εγκαίνιά της στις 11 Μαΐου 330 από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο, μονοκράτορα πλέον από τον Σεπτέμβριο 324, που νίκησε κατά κράτος τον Λικίνιο. Τα εγκαίνια της νέας πρωτεύουσας τελέσθηκαν με ξεχωριστή λαμπρότητα: «Αι τελεταί», γράφει ο Δ.Α.Ζακυθηνός, «μετείχον της ειδωλολατρικής παραδόσεως και της νέας θρησκείας. Η Τύχη της νέας πρωτευούσης εχαράχθη επί των νομισμάτων. Η Κωνσταντινούπολις, εις ήν απενεμήθη το ins italicum, αποσπασθείσα της Θρακικής επαρχίας, ετάχθη υπό ανθύπατον… Η πόλις εις ήν ο Κωνσταντίνος έστρεψε την προσοχήν αυτού εκτίσθη κατά την παράδοσιν τω 657 π.Χ. υπό Μεγαρέων αποίκων. Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους το Βυζάντιον απέκτησεν εξαίρετον στρατηγικήν σημασίαν» (Βυζαντινή Ιστορία 324-1071, Αθήναι 1972, σσ. 33-34).

Η ίδια η Κωνσταντινούπολη στον λεγόμενο «θρήνο των τεσσάρων Πατριαρχείων Κωνσταντινούπολης, Αλεξάνδρειας, Αντιόχειας και Ιερουσαλήμ», που εξέδωσε το 1901 ο Κάρολος Κρουμπάχερ, προσωποποιείται και λέει για τη θέση της, αλλά και για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, που είχε την έδρα του σ’ αυτήν (στίχοι 39-42):

«Αλλά εγώ βασίλισσα ήμουν στεφανωμένη,

με την κορώνα κάθουμουν και τώρα ’ μαι θλιμμένη,

που βλέπω την αγιάν Σοφιάν –κ’ έχω κακήν καρδίαν-,

οπού’ τον το πατριαρχειόν κ’ είχε πολλήν αξίαν…».

«Η περιοχή», σημειώνει η Tamara Talbot Rice, «που αρχικά είχε περιληφθεί μέσα στα τείχη του Κωνσταντίνου (330) περιελάμβανε επτά λόφους. Η ομοιότητα αυτή με την παλιά Ρώμη δεν ήταν η μόνη. Η Πόλη μεγάλωνε με τις λεπτομέρειες του πολεοδομικού της σχεδίου: Οι κεντρικοί δρόμοι, για παράδειγμα, σε γενικές γραμμές, έπρεπε να προσαρμοσθούν, βέβαια, στο τριγωνικό πλαίσιο της χερσονήσου, όπου κτίσθηκε η Κωνσταντινούπολη, αλλά στις λεπτομέρειες αποτελούσαν, όσο επέτρεπε το έδαφος, μίμηση του ορθογωνίου συστήματος που είχε εφαρμοσθεί στη Ρώμη κατά τρόπο αξιοθαύμαστο. Όπως στην Όστια, κοντά στη Ρώμη, έτσι και στην Κωνσταντινούπολη τα πλουσιότερα σπίτια ήταν διώροφα και τα ονόματα των ιδιοκτητών τους ήταν σκαλισμένα στους τοίχους που έβλεπαν προς τον κεντρικό δρόμο… Από τον 5ο αιώνα εμφανίσθηκαν στην Κωνσταντινούπολη σπίτια πιο ψηλά» (Ο Δημόσιος και Ιδιωτικός βίος των Βυζαντινών, μτφρ. Φ.Κ.Βώρου, Αθήνα 1988, σσ. 191-192).

Στην πρωτεύουσα του Βυζαντινού Κράτους δεν επιτρεπόταν αυθαίρετη δόμηση. Τα σπίτια κτίζονταν με πολλή προσοχή και μεγάλη φροντίδα προς το περιβάλλον. Έτσι ήταν φυσικό να προκαλεί στους ξένους επισκέπτες της αισθήματα θαυμασμού. «Μέσα στα τείχη», γράφει ο Sir Steven Runciman, «υπήρχαν διάφορες πολυάνθρωπες πόλεις και χωριά που τα χώριζαν περιβόλια με οπωροφόρα δέντρα και κήπους… Σε αντίθεση με τους δρόμους που ήταν στενοί, υπήρχαν μεγάλα δημόσια πάρκα, που τα συντηρούσε με έξοδά του ο δήμος. Το Μέγα Παλάτιον και ο περίβολός του έπιαναν ολόκληρη τη νοτιοανατολική γωνία της Πόλης και τα διάφορα κτίρια που ήταν απλωμένα σε μια έκταση σχεδόν ενάμισυ χιλιομέτρου…» (Βυζαντινός Πολιτισμός, μτφρ. Δέσποινας Δετζώρτζη, Αθήνα 1989, σσ. 207-210).

Αλλά και η υπόλοιπη αχανής Αυτοκρατορία ήταν γεμάτη πράσινο, δάση, λουλούδια. Όχι μόνο στις ακατοίκητες περιοχές, αλλά και στις κατοικημένες. Ο Ζεράρ Βαλτέρ δίνει την παρακάτω περιγραφή ενός βυζαντινού χωριού:

«Το περιβάλλει μια ζώνη περιβολιών και αμπελιών. Χαντάκια ή πάσσαλοι που χρησιμοποιούνται για περίφραγμα, δείχνουν τα όρια των ατομικών κτημάτων. Στα περίχωρα εκτείνονται χωράφια καλλιεργημένα. Αν και δεν είναι περιφραγμένα, αποτελούν τμήματα ατομικών κτημάτων. Αντίθετα, το δάσος και οι βοσκότοποι αποτελούν κοινή ιδιοκτησία του χωριού» (Η Καθημερινή Ζωή στο Βυζάντιο στον αιώνα των Κομνηνών, μτφρ. Κ. Παναγιώτου, Αθήνα 1970, σελ. 141).

Βυζάντιο και φυσικό περιβάλλον: Προστασία περιβάλλοντος. – Ίδρυση Μονών.

Γενικά οι Βυζαντινοί διακρίνονταν για τη φυσιολατρία τους. «Αγαπούσαν πολύ τα ωραία τοπία. Οι ωραίοι κήποι του Διγενή Ακρίτα περιγράφονται με αληθινό οίστρο και τα μοναστήρια τους τα χτίζανε σε τοποθεσίες που δέσποζαν στις ωραιότερες θέσεις που μπορούσαν να βρουν» (Ράνσιμαν, όπ. παρ., σελ. 248).

Η ίδια η Κωνσταντινούπολη είχε θαυμάσια μοναστήρια που είχαν ανεγερθεί σε πανέμορφες τοποθεσίες, είχαν αυλές γεμάτες με λουλούδια και προσέλκυαν λογίους και μορφωμένους με τα καλλιγραφικά τους εργαστήρια, τα τυπογραφεία της εποχής εκείνης, όπου αντιγράφονταν τα διάφορα βιβλία, όχι μόνο τα εκκλησιαστικά αλλά και της θύραθεν γραμματείας και παιδείας. Λειτουργούσαν ακόμη στο πλαίσιο των μοναστηριών σημαντικά κοινωφελή ιδρύματα, μεταξύ των οποίων νοσοκομεία, γηροκομεία, ορφανοτροφεία, αλλά και ξενώνες, στους οποίους παρείχαν πλήρη φιλοξενία. Δεν υπήρχαν μόνο ανδρικά, αλλά και μεγάλα γυναικεία μοναστήρια, που για να διοικηθούν χωρίζονταν σε επιμέρους τμήματα. Για τα μοναστήρια της Κωνσταντινούπολης λέει ο θρήνος, που εξέδωσε ο Legrand (όπ. παρ., στίχοι 240-241):

«Που είν’ τα μοναστήρια σου, που είν’ οι καλογήροι,

παπάδες, ψάλτες, ιερείς και κοσμικοί ομού τε…».

Το πρώτο μοναστήρι της Κωνσταντινούπολης ήταν η Αγία Σοφία. Καθέδρα του Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως, αναφέρεται στους θρήνους ως το «μέγα μοναστήρι». Αυτό δεν πρέπει να μας παραξενεύει, αφού πάντοτε είχε μοναστηριακή δομή η περί τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως αυλή με τους «εσωκατάκοιλους» αξιωματούχους της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Και σήμερα ακόμη, στο ιστορικό και μαρτυρικό Φανάρι, διατηρείται η ίδια αυτή μοναστηριακή ζωή, δομή.

Μια ιδέα για το που έκτιζαν οι Βυζαντινοί τα μοναστήρια τους, αλλά και για το πράσινο που τα περιέβαλε, μπορούμε να πάρουμε είτε στο Άγιον Όρος, είτε στα Μετέωρα. Η κηπουρική ήταν πάντοτε προσφιλής ενασχόληση των μοναχών. Έργο ειρηνικό, τους ήταν παράλληλα απαραίτητο για τη διατροφή τους. Ο Αγάπιος μοναχός ο Κρης συνέγραψε το περίφημο «Γεωπονικόν», βιβλίο χαρακτηριστικό των ενδιαφερόντων τους αυτών, που τυπώθηκε το 1850 στη Βενετία. Οι Βυζαντινοί έδειχναν ιδιαίτερη μέριμνα για το περιβάλλον, αγαπούσαν το πράσινο και γενικά σέβονταν τη Δημιουργία. Σ’ αυτό συνέβαλε βασικά η ορθόδοξη θεολογία για τη στάση του ανθρώπου απέναντι στην Κτίση. Ο καθηγητής Ιωάννης Γαλάνης σημειώνει στο έργο του «Η σχέση ανθρώπου και κτίσεως κατά την Καινήν Διαθήκην», Θεσσαλονίκη 1984, σελ.: 60): «Με την ενανθρώπηση, το πάθος και την ανάσταση του Χριστού η κατάσταση του κόσμου αλλάζει ριζικά. Άνθρωπος και κτίση τοποθετούνται σε μια νέα προοπτική και η αρχική σχέση Θεού-ανθρώπου-κτίσεως με τελική αναφορά το Θεό. Στην Καινή Διαθήκη η σχέση ανθρώπου και κτίσεως δεν μπορεί να εννοηθεί έξω από το γεγονός Χριστός, γι’ αυτό και πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται μέσα στην καινούργια δυναμική κατάσταση, που δημιουργήθηκε με τον ερχομό του μέσα στην ιστορία, τον κόσμο και τον χρόνο. Μ’ αυτό τον τρόπο ο Θεός εκδήλωσε την αγάπη Του και την προαιώνιο θέλησή Του να οδηγηθεί ο άνθρωπος και γενικά ο κόσμος στη σωτηρία. Έτσι, με την ενσάρκωση ο κόσμος έρχεται σε άμεση επικοινωνία με το Θεό και αναδημιουργείται «εν Χριστώ». Ο άνθρωπος αναπλάθεται και αποκτά την ικανότητα να αξιολογήσει σωστά τη σχέση του με την κτίση, να κατανοήσει τον προορισμό του και να αναπτύξει το δρόμο προς τη σωτηρία. Η σχέση όμως ανθρώπου και κτίσεως με το Χριστό καθορίζεται κι από ένα άλλο σημαντικό γεγονός: τη συμμετοχή του Χριστού στο έργο της δημιουργίας. Είναι δηλαδή ο Χριστός ο μεσίτης της δημιουργίας. Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε δι’ αυτού αχρόνως και με την ενσάρκωση πάλι δι’ αυτού δημιουργείται εν χρόνω».

Η Βυζαντινή νομοθεσία για το περιβάλλον και το οικιστικό–αρχιτεκτονικό τοπίο.

Χρειάζεται να καταφύγουμε στη βυζαντινή νομοθεσία, για να δούμε πως οι Βυζαντινοί φρόντιζαν το περιβάλλον. Εκεί θα παρατηρήσουμε ότι είχαν λάβει ειδικά μέτρα για την προστασία του. Κάθε σπίτι έπρεπε να έχει θέα προς τη θάλασσα: «Εν ταύτη τη ευδαίμονι πόλει απόψει του γείτονος δώδεκα μόνους απαιτών πόδας μη αφαιρείσθαι εξευθείας οράν την θάλασσαν, εστώς εν τοις ιδίοις οίκοις ή καθήμενος εν αυτοίς. Και μη αναγνωριζόμενος παρατρέπειν εαυτόν εις πλάγιον εφ’ ω ιδείν θάλασσαν… Η επί θάλασσαν εντός εκατόν ποδών ούσα άποψις ου μόνον κατ’ ευθείαν, αλλά και εκ πλαγίου οφείλει είναι ακαινοτόμητος. Τούτο γαρ προστίθησιν ο παρών τύπος φυλάττων την Ζήνωνος διάταξιν και την νεαράν ερμηνεύων. Η ορατική δύναμις, πασών των αισθήσεων οξυτάτη ούσα, από πλείστου διαβήματος την ενέργειαν έχει, όθεν ου χρη απλώς ουδέ ως έτυχε περί ταύτης αποφαίνεσθαι, αλλ’ ενθέντας μέτρα τούτοις στοιχείν. Φασί μεν γαρ νόμους τρεις είναι απόψεως. Θαλάσσης, κήπων, γραφής δημοσίας…» (Κωνσταντίνου Αρμενοπούλου: Πρόχειρων Νόμων. Εξάβιβλιος, επιμέλεια Κωνσταντίνου Γ. Πιτσάκη, εκδ. «Δωδώνη», Αθήνα 1971, σσ. 127-128).

Ειδικά για τους κήπους η βυζαντινή νομοθεσία προέβλεπε (όπ. παρ., σελ. 128-129): «Και το των κήπων και των φυτών χωρίου από του ρηθέντος οράται διαστήματος και ου πάντως από τοσούτου χρη τους οικοδομείν εθέλοντας εμποδίζεσθαι. Αλλά δει τον από ταύτης της απόψεως λύοντα κωλύειν ουχ απλώς, ουδ’ ώς έτυχε, αλλ’ από ποδών πεντήκοντα».

Λεπτομερείς λοιπόν διατάξεις διασφάλιζαν τη θέα των σπιτιών και προστάτευαν τους πολίτες από τις αυθαίρετες οικοδομές και την αυθαίρετη δόμηση. Θέα θα έπρεπε να υπάρχει και προς το βουνό, δηλαδή τα δάση και το πράσινο: «Την επί τα όρη άποψιν ου δύναταί τις κωλύειν, ως είπεν ο Παπινιανός εν τω τρίτω βιβλίω των Κοιαιστιώνων εν τη τελευταία του τίτλου κοιαιστιώνι. Η δε διάταξις Ζήνωνος έχει ότι εάν εκατόν πόδας απέχη ο γείτων, ου κωλύεται βουλόμενος οικοδομείν διά το αφαιρείσθαι την άποψιν την επί θάλασσαν. Τούτο δε και επί όρους έλκειν δυνάμεθα επειδή τερπνή τις η θέα του όρους, ώσπερ της θαλάσσης, και από των όμοια τέμνειν δει. Και τούτο μεν πάντα υπομνήσεως ένεκα συνήκται» (όπ. παρ., σσ. 129-130).

Μια ακόμη διάταξη, είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική, εκείνη που προνοεί περί «τοπίων ανέτων» (όπ. παρ., σελ. 130):

«…Ότε μέσου όντος στενωπού ή πλατείας οικοδομεί τις τον εαυτού οίκον, ει και πλέον έχει των δώδεκα ποδών το του στενωπού ή της πλατείας μέτρον, μη αφαιρέσθω το περιττόν και τω ιδίω οίκω προστιθέσθω. Ουδέ γαρ επί βλάβη του δημοσίου τους δώδεκα πόδας ώρισεν η διάταξις, αλλ’ ώστε μη στενότερον των δώδεκα ποδών είναι τον μεταξύ των οίκων αέρα. Ότε δε πλέον το ρύμης ευρεθή ή της πλατείας μέτρον, μηδέ εξ αυτού αφαιρείσθαι, αλλά τη πόλει σώζεσθαι τα οικεία».

Εκτενείς διατάξεις, εξάλλου, προέβλεπαν τα των φυτεύσεων όχι μόνο στα χωράφια, αλλά και στους κήπους των οικιών και των επαύλεων: (όπ. παρ., σελ. 130): «Η των φυτών καταφύτευσις μη αναλόγως τοις μεγέθεσι την απόστασιν από των οικιών έχουσα, ου τας τυχούσας ταις οικίαις επιφέρει βλάβας ριζοβολούντα γαρ τα φυτά ή και προς το μεγεθυνθήναι αρδευόμενα και εγγίζοντα τοις τοίχοις ή ταις οικίαις ή ταις θυρίσι και μάλιστα τοις ληνοίς ή τοις των κήπως ευρίποις, βλάπτει τα μέγιστα. Εκ θεμελίων γαρ τους τοίχους ωθεί, κλοπής δε αιτία γίνεται διά των θυρίδων, επισκιάζει δε τοις εκρίπτειν βουλομένοις ετέραν θέσιν, ρήξεις δε και εμπτώσεις εργάζεται τοις ληνοίς και τοις των κήπων ευρίποις, όθεν χρη τον θέλοντα καταφυτεύειν φυτά αφεστάναι της του γείτονος οικίας μέτρα ταύτα…».

Η αγάπη των Βυζαντινών για τη φύση και το πράσινο δεν είναι δυνατό να αμφισβητηθεί. Αντίθετα, πολλές άλλες μαρτυρίες πατερικές, αγιολογικές, μοναστικές, εικαστικές κ.λ.π. βεβαιώνουν ότι έδειχναν ξεχωριστό ενδιαφέρον γι΄αυτή και φρόντιζαν να πληθαίνουν το πράσινο και τα λουλούδια και όχι να το καταστρέφουν. «Το ενδιαφέρον που έδειχναν οι Βυζαντινοί για τους κήπους σημειώνει η Rice, αντικαθρεφτίζεται και στην τέχνη τους, όπου κυριαρχούν θέματα παρμένα από τον κόσμο των λουλουδιών. Το ίδιο πράγμα επιβεβαιώθηκε περίτρανα κατά τη διάρκεια των ανασκαφών που αποκάλυψαν μωσαϊκά-ψηφιδωτά στο Μεγάλο Παλάτιο, εκεί οι αρχαιολόγοι έκαναν μια σημαντική διαπίστωση. Στο κέντρο του δαπέδου υπήρχε χώρος χωρίς μωσαϊκό, μ’ ένα στρώμα πολύ λεπτό χώμα. Είναι φανερό πως το είχαν φέρει εκεί για να δημιουργήσουν ανθοκήπιο. Η αγάπη του αυτοκράτορα Θεοφίλου για την κηπουρική πιθανόν να προερχόταν από επίδραση ανατολική. Δημιούργησε έναν αξιοθαύμαστο κήπο ανάμεσα σ’ ένα γήπεδο παιχνιδιού κι ένα περίπτερο γνωστό με την ονομασία Τσυγκανιστήριον. Τον 11ο αι. ο Κωνσταντίνος Θ΄ βρήκε διασκεδαστικό να σκάψει μικρή λίμνη στο κέντρο ενός πάρκου με οπωροφόρα δένδρα. Τα χείλη της λίμνης ήταν σε επίπεδο χαμηλότερο από το γύρω έδαφος έτσι, που η λιμνούλα δεν ήταν ορατή από μακριά. Τα αποτελέσματα ήταν πως απρόσεκτοι διαρρήκτες, που έμπαιναν παράνομα στο πάρκο, για να κλέψουν τα φρούτα του, μπορούσαν να πέσουν μέσα στο νερό, και έπρεπε να κολυμπήσουν για να βγουν. Μικρά κανάλια υδροδοτούσαν τη λίμνη. Ο Κωνσταντίνος Θ΄ φρόντισε να ανεγείρει ένα μικρό, αλλά χαριτωμένο οίκημα εκεί κοντά στη λίμνη για λόγους αναψυχής. Ήταν ιδιαίτερη ευχαρίστησή του να κάθεται εκεί, όταν επισκεπτόταν το πάρκο. Σε μια άλλη περίπτωση αποφάσισε να μετατρέψει έναν αγρό σε κήπο. Έδωσε εντολή να φυτέψουν εκεί πολλά οπωροφόρα δένδρα, αφού καθαρίσουν το έδαφος από τα αγριόχορτα και κάθε μη χρήσιμο υλικό» (Tamara Talbot Rice, όπ. παρ., σσ. 204-205).

«Παρίσι του Μεσαίωνα»

«Παρίσι του Μεσαίωνα» έχουν χαρακτηρίσει την Κωνσταντινούπολη για την κομψότητα των κτιρίων, τη μεγαλοπρέπεια των μνημείων και την ομορφιά της. Όπως έχει γράψει ο Κάρολος Diehl: «Η Κωνσταντινούπολις διά του πλούτου, διά της ωραιότητος των Μεγάρων αυτής, διά της πολυτέλειας των παλατιών, διά των αγίων λειψάνων των εκκλησιών αυτής διήγειρε τον θαυμασμόν όλου του κόσμου, πάντες δε όσοι επεσκέπτοντο αυτήν, απήρχοντο εκείθεν καταγοητευμένοι…Η βυζαντινή πρωτεύουσα κατά τινα ευφυά έκφρασιν ήτο οι Παρίσιοι του Μεσαίωνος» (Charles Diehl, Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους, μτφρ. Εμμ. Γ. Καψαμπέλη, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1923, σελ. 188).

Σ’ ένα τμήμα του στιχουργήματος «Ετέρα ιστορία των κατά την Ουγγροβλαχίαν τελεσθέντων, αρξαμένη από Σερμπάνου βοηβόνδα μέχρι Γαβριήλ βοηβόνδα, του ενεστώτος δουκός, ποιηθείσα παρά του εν αρχιερεύσι πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μυρέων κυρού Ματθαίου του εκ Πωγωνιανής, και αφιερωθείσα τω ενδοξότατω άρχοντι κυρίω Ιωάννη τω Κατριτζή», που εξέδωσε ο Αιμίλιος Legrand στο β΄ τόμο της “Bibliotheque Grecque vulgaire”, β΄ τόμος, Παρίσι 1880, και συγκεριμένα στους στίχους 2401-2417 και 2425-2438, περιγράφεται η ζωή πριν την Άλωση στη Βασιλεύουσα με αξιόλογες-γραφικές λεπτομέρειες και πολλή ενάργεια:

«…Που είν’ η δόξα η πολλή κ’ η χάρις η μεγάλη,

το κάλλος, η ευπρέπεια οπού’χες αναθάλει;

Που και τα θεία λείψανα πολλών σοφών αγίων,

οπού εζήσαν επί γης αγγελικόν τον βίον,

κ’ έλαμψαν ως ο ήλιος διά κατορθωμάτων

και εναρέτων πράξεων και των λαμπρών θαυμάτων;

Που είν’ τα πανηγύρια, που είν’ οι παρρησίες

εκείνες όπ’ εγίνονταν μέσα στες εκκλησίες;

Που είν’ η ευσέβεια και η δοξολογία,

και των συνόδων των επτά η πίστις η αγία;

Αλλοίμονον, Επτάλοφο, και πως εκαταστάθης,

τώρα σ’ ετούτον τον καιρόν τόσα κακά να πάθης.

Εσένα σε ευλόγησαν οι άγιοι πατέρες

και τώρα πώς εξέπεσες κ’ έχεις κακές ημέρες;

Έπαυσαν οι παράκλησες και οι δοξολογίες

εκείνες όπ’ εγίνονταν με προσευχές αγίες.

Πού είν’ ο περιβόητος ναός ο της Σοφίας,

εκείνος ο υπέρλαμπρος και πλήρης ευλογίας…

Που της Βλαχέρνας ο ναός, η βρύσις των θαυμάτων,

Εξ ου απολαμβάνομεν πηγήν των ιαμάτων;

Ναόν του Παντοκράτορος τον περιφουμισμένον

Τώρα τον βλέπω έρημον διά το όνομά σου!

Που είν’ τα σπουδαστήρια κ’ η γνώσις των γραμμάτων,

Και της σοφίας η πηγή, βάθος των νοημάτων;

Που είν’ οι σχολαστικοί με την πολλήν σοφίαν,

αυτοί όπ’ εστερέωσαν την πίστιν την αγίαν,

οπώτρεχαν σαν ποταμοί, σαν βρύσες αναβρούσαν,

όλα τ’ άστρα τ’ ουρανού με γνώσιν εμετρούσαν;

Που είν’ τα τόσα αγαθά που ήσουν στολισμένη,

ωσάν αυτόν τον ουρανόν ήσουν ζωγραφισμένη;»

Οι διάφοροι ποιητές θρηνωδοί, ιστοριογράφοι και άλλοι συγγραφείς την αποκαλούν «λαμπράν», «χρυσήν», «ένδοξον» και σε όλους αυτούς τους χαρακτηρισμούς αντικατοπτρίζεται το κάλλος της, υλικό και το πνευματικό, οι θησαυροί, τα κειμήλια, η ιστορία, οι μεγάλες ώρες κ’ η δόξα που γνώρισε, τα αξιοθαύμαστα μνημεία, τα παλάτια, οι ναοί, τα μοναστήρια, οι βιβλιοθήκες, τα δικαστήρια, οι κήποι, όλα αυτά που ο Στήβεν Ράνσιμαν περιγράφει συναρπαστικά στο έργο του «Βυζαντινός Πολιτισμός» (όπ. παρ., σσ. 207-208): «Ο ταξιδιώτης που ερχόταν από τη θάλασσα, από το νότο ή από τη δύση, καθώς πλησίαζε την πόλη, έβλεπε στο δεξί του χέρι τους θόλους και τις σκεπασμένες με κεραμίδια στοές του Μεγάλου Παλατίου, την Αγία Σοφία να υψώνεται από πίσω και κήπους να απλώνονται ως κάτω στο Βόσπορο. Ύστερα έβλεπε τον πελώριο κυρτό τοίχο, που ακόμα και σήμερα υποστηρίζει το νότιο άκρο του Ιπποδρόμου, να υψώνεται πάνω από το κομψό λιμάνι του παλατιού, την εκκλησία των Αγίων Σεργίου και Βάκχου και πιο χαμηλά μια συνοικία με παλάτια μικρότερα. Στα αριστερά το θαλάσσιο τείχος, με τους αραιούς πύργους του, ήταν κατά διαστήματα κομμένο, και στα σημεία αυτά υπήρχαν μικρά τεχνητά λιμάνια για τα πλοία που δεν ήθελαν να κάμουν το γύρο ως τον Κεράτιο Κόλπο. Γύρω από τα λιμάνια αυτά ήταν ένα πλήθος σπίτια πυκνοχτισμένα. Από πίσω, κυρίως στην κοιλάδα του μικρού ποταμού Λύκου, υπήρχαν περιβόλια με οπωροφόρα δέντρα, ακόμη και χωράφια με σιτάρι, στην κορυφή όμως του λόφου δέσποζε η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων και άλλα μεγάλα κτίρια. Λίγο αριστερότερα το τοπίο γινόταν πιο ομαλό. Στην όχθη βρισκόταν η πολυάνθρωπη συνοικία του Στουδίου με το ξακουστό μοναστήρι της. Από πίσω έβλεπε κανείς το επάνω μέρος των χερσαίων τειχών, καθώς κατέβαιναν προς τη θάλασσα. Κι έξω όμως από τα τείχη τα σπίτια των προαστίων ήταν πυκνά σε μια απόσταση τριών περίπου χιλιομέτρων κατά μήκος της ακτής. Από την πλευρά του Κερατίου Κόλπου, η όψη της Πόλης ήταν τελείως διαφορετική. Εκεί, εμπρός από τα τείχη, έβλεπε κανείς μια ακτή που, με την πάροδο των αιώνων, συνεχώς μεγάλωνε, γεμάτη προβλήτες, αποθήκες και αποβάθρες, όπου ήταν αγκυροβολημένα τα εμπορικά πλοία, και λίγο πιο πέρα έβλεπε κανείς και σπίτια χτισμένα μέσα στο νερό επάνω σε πασάλους. Από πίσω ένα πλήθος πύλες έβγαζαν στις εμπορικές συνοικίες. Εκεί δεν έβλεπε κανείς πολλή πρασινάδα. Οι πιο απότομες πλαγιές, που ανέβαιναν στην κεντρική κορυφή, ήταν γεμάτες σπίτια, εκτός από τη συνοικία του φρουρίου στην ανατολική άκρη και την ακόμη μεγαλύτερη περιοχή των Βλαχερνών, στο ακρότατο δυτικό σημείο, όπου ένα αυτοκρατορικό παλάτι και μια πολύ ιερή εκκλησία έδιναν σε όλη τη συνοικία έναν τόνο αρχοντιάς. Στο ενδιάμεσο βρισκόταν το κέντρο της εμπορικής δραστηριότητας της Πόλης».

Προφορικότητα-προφορικός πολιτισμός και διαπλοκή τους με τα αγιολογικά κείμενα της πρώιμης και της μέσης βυζαντινής περιόδου.

Επιπροσθέτως, μέσα από τη μελέτη των Βυζαντινών Συναξαρίων, των Βίων των αγίων και άλλων συναφών κειμένων, μπορεί να καταδειχθεί η διαπλοκή της προφορικότητας (λαϊκών αφηγήσεων και παραμυθιών) με τα γραπτά αγιολογικά κείμενα της πρώιμης και μέσης βυζαντινής περιόδου, μέσω της ανάλυσης και κωδικοποίησης των μοντέλων δράσης των παραμυθικών ηρώων ( A. J. Greimas, Structural Semantics. An Attempt at a Method. Translated by McDowell, R. Schleifer and A. Velie, University of Nebraska Press, Lincoln and London, 1983, pp. 197-211) και της αντίστοιχης ανάλυσης του τρόπου δράσης των αγίων-ηρώων των βίων και των Συναξαρίων (αγιολογικών κειμένων). Εκεί, υπάρχει, κατά τη γνώμη μου, η δυνατότητα να προκύψουν πρωτότυποι και ενδιαφέροντες παραλληλισμοί, οι οποίοι θα φανερώσουν, σε πολλαπλά επίπεδα ιδεολογίας και κουλτούρας, (εν γένει πολιτισμού), τις «συνέχειες» που υφίστανται ανάμεσα στον προφορικό-λαϊκό πολιτισμό και στον γραπτό- «λόγιο» πολιτισμό.

Το γεγονός ότι από την αρχαία Ελλάδα δεν μας έχει διασωθεί κανένα γνήσιο παραμύθι ούτε λαϊκή παράδοση, οδήγησε πριν από αρκετά χρόνια στη διατύπωση της θεωρίας, πως ο αρχαίος ελληνικός λαός ήταν από τους λίγους εκείνους λαούς, ίσως και ο μόνος, που μέσα στον κόσμο του δεν είχε παραμύθια. Είναι αλήθεια πως η γραπτή παράδοση των Ελλήνων απέφυγε να δώσει την προσήκουσα σημασία στη λαϊκή δημιουργία και φαίνεται παράλληλα να μην ενδιαφέρθηκε και πάρα πολύ να τη διασώσει. Στην παραπάνω όμως ασταθή θεωρία της παντελούς έλλειψης παραμυθιών, αντιτίθεται η άφθονη παρουσία παραμυθικών και λογοποιητικών θεμάτων στις ηρωικές παραδόσεις, γεγονός που αποτελεί αδιαφιλονίκητη απόδειξη, ότι οι αρχαίοι Έλληνες και παραμύθια είχαν και λογοποιίες, οι οποίες μεταβιβάστηκαν στους βυζαντινούς μέσω των μαρτυρολογίων, συναξαρίων και των βίων των αγίων της πρώιμης, μέσης και ύστερης βυζαντινής περιόδου διέθεταν.

Πολλές προφορικές λαϊκές διηγήσεις και παραμύθια, στα βασικά τους στοιχεία δομής και περιεχομένου, ιχνηλατούνται στα αγιολογικά κείμενα ως πλέγμα, ιστός και καμβάς του ξετυλίγματος της υπόθεσης-ιστορίας του βίου ενός αγίου. Αυτή η διάσταση προκύπτει απ’ τη μελέτη των αγιολογικών κειμένων της πρώιμης βυζαντινής περιόδου σε σχέση με την ελληνική αρχαιότητα και κυρίως σε σχέση με τους αρχαίους ελληνικούς μύθους. Αυτού του είδους η οπτική γωνία καθορίζει και το θέμα μελέτης: ο κεντρικός άξονας γύρω απ’ τον οποίο επικεντρώνεται η ανάλυση είναι ακριβώς η προφορικότητα, λαϊκότητα και παραμυθιακότητα των αγιολογικών κειμένων που, είτε γράφτηκαν είτε αναφέρονται στην πρωτοχριστιανική- πρωτοβυζαντινή και μέση βυζαντινή περίοδο (2ος-10ος αι. μ. Χ.), και τα οποία παρουσιάζουν κοινά σημεία αναφοράς με πανάρχαιους κι αρχαίους μύθους.

Άλλωστε, το μεγαλείο της κλασσικής ηθικής, κατά τον Έρασμο είναι, ήταν και θα εξακολουθεί να είναι τεράστιο: «Ασφαλώς κανείς δεν μπορεί να ονομάσει κοσμικό κάτι που τρέφει την ευσέβεια και οδηγεί στην τελειοποίηση της ψυχής. Γι’ αυτή τη βελτίωση η πρώτη θέση ανήκει δικαιωματικά στην Αγία Γραφή. Κι όμως πολλές φορές μου συμβαίνει να ανακαλύπτω λόγους αρχαίων συγγραφέων…των οποίων η καθαρότητα, η αγιότητα και, θα μπορούσα να πω, η θεία προέλευση, μου δημιουργούν τέτοια εντύπωση, ώστε δεν μπορώ να μην πιστέψω ότι το χέρι τους είχε σαν οδηγό το Θεό. Άλλωστε το πνεύμα του Χριστού βρίσκεται στα αρχαία κείμενα περισσότερο απ’ ό,τι μπορούμε να φανταστούμε». (Εράσμου-Συνομιλίες).

Η χριστιανική θρησκεία προήλθε από την Παλαιστίνη. Αλλά γρήγορα δέχτηκε την ελληνιστική επίδραση και με την εργασία των χριστιανών διανοητών της Αλεξάνδρειας -του Κλήμεντος και του Ωριγένη- ο χριστιανισμός απέκτησε τα πολιτικά και πολιτιστικά του δικαιώματα στον ελληνικό κόσμο.

Ίσως, ο παράγοντας της πολιτισμικής βυζαντινής ταυτότητας που αξίζει να καταλάβει την πρώτη θέση είναι η πεποίθηση ότι η αυτοκρατορία ήταν δημιούργημα θελήσεως του Θεού και ότι προστατεύονταν απ’ Αυτόν και τον Υιόν του. Είναι αυτή η πεποίθηση, η οποία σε μεγάλο βαθμό εξηγεί την εμμονή στην παράδοση, τον υπερβολικό συντηρητισμό στο Βυζάντιο. Το καθεστώς, που καθιερώθηκε απ’ τον Κωνσταντίνο, συνεχίστηκε απ’ τους διαδόχους του, φτάνει στην εποχή των εικονοκλαστών δέχτηκε την αμφισβήτηση της αυτοκρατορικής αυθεντίας, που εγέρθηκε απ’ τους μοναχούς, οι οποίοι ζητούσαν μεγαλύτερη ελευθερία για την Εκκλησία. Ωστόσο η αμφισβήτηση αυτή στάθηκε ανώφελη.

Στη συνταγματική θεωρία της αυτοκρατορίας δεν αναγνωρίζονταν κληρονομικά δικαιώματα επί του θρόνου, αν και κατά καιρούς συγγενικά συναισθήματα μπορούσαν να έχουν μεγάλη επίδραση. Όταν κατά τη μακεδονική δυναστεία αυτό το συναίσθημα έφερε στο θρόνο ένα αφοσιωμένο στη μελέτη αυτοκράτορα, ένας συνεργάτης του εκτελούσε εκείνα τα στρατιωτικά καθήκοντα, που αποτελούσαν μέρος του αυτοκρατορικού φορτίου. Αυτό το μεγάλο βάρος των υποχρεώσεων, που επιβάλλονταν στον αρχηγό -η υπευθυνότητα για την υλική και πνευματική ευτυχία των υπηκόων του- διαμόρφωσε το βυζαντινό αυτοκρατορικό ιδεώδες και αυτό το ιδεώδες κατευθύνει αναγκαστικά τον κυρίαρχο ηγεμόνα: Μπορεί να τον κάνει άλλο άνθρωπο.

Εξαιρετικά δαπανηρή, υπερβολικά συντηρητική στις μεθόδους της, συχνά διεφθαρμένη, παρ’ όλα αυτά, η αυτοκρατορική διοικητική μηχανή ήταν, φαίνεται, ικανή: συνέχιζε να λειτουργεί με τη δική της συσσωρευτική ορμή κινήσεως που απέκτησε.

Στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, οι κατά Χριστόν «μωροί» -εκείνοι που υπέφεραν την περιφρόνηση του κόσμου εμφανιζόμενοι στο κοινό ως ανόητοι, για να πάρουν επάνω τους μέρος από το φορτίο της ταπεινώσεως, που είχε οδηγήσει τον Κύριό τους στο Σταυρό- και αυτοί επίσης είχαν τα ρητά τους, που δικαίωναν τον τρόπο ζωής τους: «το μωρόν του Θεού σοφώτερον των ανθρώπων εστί», «η σοφία του κόσμου τούτου μωρία παρά τω Θεώ εστί».

Στο σημείο αυτό είναι υποχρεωμένος κανείς να ρωτήσει: Πώς ζούσαν οι Βυζαντινοί; Ήταν η ερώτηση, στην οποία ο R.Byron ζήτησε να απαντήσει στο νεανικό του έργο «Το Βυζαντινό Επίτευγμα». Ένα κεφάλαιό του το τιτλοφόρησε «Η χαρούμενη ζωή». Αυτό είναι μια σοβαρή παραποίηση. Όσο περισσότερο κανείς μελετά τη ζωή του Βυζαντίου, τόσο κατανοεί το βάρος των φροντίδων, που το τυραννούσαν. Ο φόβος, που προκαλούσε ο άτεγκτος φοροεισπράκτορας, ο τρόμος, από την αυθαίρετη τυραννία του αρχηγού του κράτους, η αδυναμία του χωρικού, μπροστά στην άπληστη επιθυμία του δυνατού για αρπαγή της γης, η επαναλαμβανόμενη απειλή βαρβαρικής εισβολής καθιστούσαν τη ζωή μια επικίνδυνη υπόθεση. Και εναντίον των κινδύνων που την απειλούσαν, μόνο υπερφυσική βοήθεια -η βοήθεια του αγίου, του μάγου ή του αστρολόγου- μπορούσε να την σώσει. Και είναι τιμή του που ο βυζαντινός κόσμος έκανε συνείδησή του τη φιλανθρωπία και ζήτησε να ελαφρώσει τα βάρη της ζωής, θεμελιώνοντας νοσοκομεία για τους ασθενείς, τους λεπρούς και τους αδύνατους, κτίζοντας ξενοδοχεία για τους οδοιπόρους και τους ξένους, γηροκομεία για τους γέρους, οίκους μητρότητας για τις γυναίκες, καταφύγια για τα εγκαταλελειμμένα παιδιά και τους πτωχούς, ιδρύματα με γενναιοδωρία ενισχυόμενα οικονομικώς από τους ιδρυτές τους, οι οποίοι με γραπτούς κανονισμούς ρύθμιζαν με λεπτομέρειες τις κατευθύνσεις διοικήσεως αυτών των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Πρέπει κανείς να στραφεί προς τη ζωή των αγίων και όχι προς τους αυλικούς ιστορικούς, αν θα ήθελε να περιγράψει τις συνθήκες ζωής του Βυζαντίου. Και επειδή η ζωή ήταν ανασφαλής και επικίνδυνη, εύκολα αναπτύσσονταν καχυποψίες και εκρήξεις βίας και η σκληρότητα ήταν η φυσική συνέπεια. Η Ευρώπη του αιώνα μας θα έπρεπε να κάνει ευκολότερη την κατανόηση των βασάνων του βυζαντινού κόσμου. Δεν θα αντιληφθούμε ποτέ σ’ όλη την έκταση το μέγεθος των αυτοκρατορικών επιτευγμάτων, αν δεν έχουμε μάθει σε ορισμένο βαθμό την τιμή, με την οποία αυτά τα επιτεύγματα πραγματοποιούνταν.

(Εκφράζω τις θερμές μου ευχαριστίες στην αδερφή μου Βάσω Κ. Ηλιάδη, χωρίς την πολύτιμη βοήθεια της οποίας δεν θα ολοκληρωνόταν αυτή η εργασία).

Εκπαιδευτικές δράσεις στο πλαίσιο της αυτοαξιολόγησης-εσωτερικής σχολείων και ερευνητικών πρωτοβουλιών. Σταχυολογημένα Κείμενα εκπαιδευτικών- εκπαιδευτικό υλικό που προέκυψε από την πραγμάτευση του θέματος: «Πως φαντάζομαι το σχολείο του μέλλοντος…» (απόψεις, επιθυμίες, προσδοκίες, ελπίδες, οράματα) Υπεύθυνη-συντονίστρια καθηγήτρια δράσης: Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογος-ιστορικός (ΠΕ02), Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων

5^ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

Ταχυδρομική διεύθυνση

Καλαμπάκας & Σταυροπούλου. Τρίκαλα, Τ.Κ. 42100

Τηλέφωνο: 2431033780 ΦΑΞ : 2431071559

E-MAIL: mail@5lyk-trikal.tri.sch.gr

Site: http://5lyk-trikal.tri.sch.gr/

https://blogs.sch.gr/5lyktrik

Σχολικό Έτος 2021-2022.

Εκπαιδευτικές δράσεις στο πλαίσιο της αυτοαξιολόγησης-εσωτερικής σχολείων και ερευνητικών πρωτοβουλιών.

Σταχυολογημένα Κείμενα εκπαιδευτικών- εκπαιδευτικό υλικό που προέκυψε από την πραγμάτευση του θέματος:

«Πως φαντάζομαι το σχολείο του μέλλοντος…» (απόψεις, επιθυμίες, προσδοκίες, ελπίδες, οράματα)

Υπεύθυνη-συντονίστρια καθηγήτρια δράσης: Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογος-ιστορικός (ΠΕ02), Δ/ντρια 5^ου ΓΕΛ Τρικάλων

Η χρησιμότητα της πνευματικής αναζήτησης και του ελεύθερου στοχασμού ήταν και παραμένει η εξής: να ολοκληρωθεί η μάθηση ενός ανθρώπου με στόχο να συνειδητοποιεί αέναα την αξία της σκέψης του. Εμπνεόμενοι από προσωπικές εμπειρίες, την εκπαιδευτική πείρα και σχετικά κείμενα και διαπνεόμενοι από δημιουργικότητα και ερευνητική διάθεση, εκπαιδευτικοί του 5^ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων διατυπώσαμε τις σκέψεις, τις απόψεις, τις αντιλήψεις μας για το θέμα «Πως φαντάζομαι το σχολείο του μέλλοντος…» (απόψεις, επιθυμίες, προσδοκίες, ελπίδες, οράματα) και τη σχέση του με την πρακτική φιλοσοφία της καθημερινότητας, εκτιμώντας τη σημασία της πολιτιστικής, ελληνικής και ευρωπαϊκής μας κληρονομιάς και εκφράζοντας παράλληλα τα συναισθήματά μας για το αγαθό της αυτοσυνειδησίας σε σχέση με το πώς φανταζόμαστε το σχολείο του μέλλοντος…

Η Υπεύθυνη της δράσης-συντονίστρια καθηγήτρια Ηλιάδη Αμαλία ΠΕ02 εύχομαι, σε αρμονική και στενή συνεργασία με τους συναδέλφους μου καθηγητές/τριες,να συνεχίσουμε να παράγουμε εύχρηστο και ουσιαστικής σημασίας εκπαιδευτικό υλικό που τόσο το έχει ανάγκη η εκπαιδευτική κοινότητα για την προαγωγή της εκπαιδευτικής μας συνείδησης και το βάθεμα της εσωτερικής μας σοφίας.

«Πως φαντάζομαι το σχολείο του μέλλοντος…»

Το σχολείο του μέλλοντος το φαντάζομαι ως …έναν παιδαγωγικό οργανισμό πολυσύνθετο με «εμβαθύνσεις» μεγαλύτερες από το σημερινό στα κομβικά, πνευματικά του σημεία. Με «αρθρώσεις» και «συναρμόσεις» ευέλικτες, εύκαμπτες και ολιστικές…Με ανθρωπιστική συμπερίληψη που θα σέβεται και θα αξιοποιεί δημιουργικά τις πολυποίκιλες ιδιαιτερότητες μαθητών, καθηγητών, γονέων. Εξάλλου, οι οπτικές γωνίες θέασης και προσέγγισης ενός προβλήματος εκ μέρους και των τριών ανωτέρω παραγόντων της σχολικής κοινότητας (μαθητικού δυναμικού, εκπαιδευτικού προσωπικού, γονέων & κηδεμόνων) μπορούν να αποδειχτούν πολύτιμες ως προς την τελική «σύνθεση», εξεύρεση σύνθετης λύσης ενός προβλήματος: με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η πολυπόθητη «τριγωνοποίηση» κατά την διερεύνηση διαφόρων παιδαγωγικών-εκπαιδευτικών ζητημάτων.

Το σχολείο του μέλλοντος το φαντάζομαι και το επιθυμώ εξοπλισμένο υλικά, θωρακισμένο πνευματικά, συνεκτικό, ελεύθερο, δημοκρατικό, έναν χώρο πνευματικής αναζήτησης και δημιουργίας στον οποίο οι κανόνες εσωτερικής λειτουργίας δεν θα οριοθετούν μηχανικά και ασυνείδητα προσωπικότητες και συμπεριφορές αλλά θα εμπνέουν, θα τροφοδοτούν, θα απογειώνουν πνεύμα, νόηση, ψυχή και φαντασία…Με έναν λόγο και έναν τρόπο, το σχολείο του μέλλοντος το φαντάζομαι ως τόπο ιδανικού χωροχρόνου, ως ένα παιδαγωγικό εργαστήρι πνευματικής εξέλιξης και διαμόρφωσης ελεύθερων ανθρώπων και ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων.

Σε αυτό τον ιδανικό χωροχρόνο, ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα θα συναρμόζονται αρμονικά με τις ηθικές επιταγές και υποχρεώσεις που κατευθύνουν στην ανάδυση, διαμόρφωση και δημιουργία μιας κοινωνίας ισορροπημένης στις βασικές της λειτουργίες.

Το σχολείου του άμεσου και έμμεσου μακροπρόθεσμου μέλλοντός μας ως προβολή προσδοκιών, επιθυμιών, φιλοσοφικών ενοράσεων και ψυχικών ενατενίσεων, σε σύγκριση και συσχέτιση με το σχολείο του σήμερα που βιώνουμε καθημερινά, αποτελεί την πιο φιλόδοξη, από παιδαγωγική άποψη, «ονειροφαντασία»… Δυστυχώς, η αποστέωση και η χρησιμοθηρία που επικρατούν στην κοινωνική μας σφαίρα, μας προσγειώνουν απότομα, κατεβάζοντάς μας από τα ουράνια στη γη…Και, προσπαθώντας να ισορροπήσουμε ανάμεσα στο σκληρό ρεαλισμό και στην ευφάνταστη πνευματική μας προσδοκία και απαίτηση, διάγουμε βίο πνευματικά και εκπαιδευτικά ενδιαφέρων, γεμάτο προκλήσεις και δυσεπίλυτα στο βάθος τους προβλήματα: Αξιοποίηση πόρων και ανθρώπινου δυναμικού (ίδε: «ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση» με σχετικές παραπομπές στους συσχετισμούς οικονομίας και κοινωνίας καθώς και οικονομίας και Παιδείας-Εκπαίδευσης…

Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5^ου ΓΕΛ Τρικάλων

ΤΟ ΣΧΟΛΕΊΟ ΤΟΥ ΜΈΛΛΟΝΤΟΣ

1 Σεπτεμβρίου 2050

Τα σχολεία ανοίγουν μετά τις καλοκαιρινές διακοπές. Οι εκπαιδευτικοί είναι όλοι στη θέση τους, τα βιβλία και όλα τα αναγκαία οπτικοακουστικά μέσα διαθέσιμα, τα προγράμματα σπουδών και οι οδηγίες διδασκαλίας έχουν αποσταλεί και μελετηθεί, ο σύλλογος των εκπαιδευτικών με πνεύμα συνεργασίας έχει ολοκληρώσει την κατανομή των μαθημάτων και το ωρολόγιο πρόγραμμα και βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τον σύλλογο γονέων , με τους αρμόδιους φορείς του Δήμου και του Υπουργείου Παιδείας για την επίλυση οποιουδήποτε προβλήματος προκύψει. Τα μέλη του διοικητικού και βοηθητικού προσωπικού είναι επίσης στη θέση τους, έτοιμα να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Η Διεύθυνση του σχολείου πρωτοστατεί στην οργάνωση της λειτουργίας του σχολείου, συντονίζει με έμπνευση και δημοκρατικό πνεύμα όλο το προσωπικό και απολαμβάνει τον σεβασμό όλων των μελών της σχολικής κοινότητας.

Ένα αίσθημα προσδοκίας τους κατακλύζει όλους, γιατί αυτή η σχολική χρονιά ξεκινά με τους καλύτερους οιωνούς : το κτήριο του σχολείου ανακαινίστηκε πλήρως, τα εργαστήρια εξοπλίστηκαν, οι αίθουσες διαθέτουν πλέον όλα τα εργαλεία των ΤΠΕ, η δανειστική βιβλιοθήκη εμπλουτίστηκε με δεκάδες νέους τίτλους , η αίθουσα εκδηλώσεων, το γυμναστήριο και τα αθλητικά γήπεδα περιμένουν τους μαθητές. Και το κυριότερο, το σχολείο είναι πια ολοήμερο και παρέχει πλήθος αθλητικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων για μαθητές και εκπαιδευτικούς, καθώς και τη δυνατότητα ενισχυτικής διδασκαλίας για μαθητές που τη χρειάζονται.

Όλα αυτά βεβαίως επιτεύχθηκαν χάρη στον μακρόπνοο εθνικό σχεδιασμό της δημόσιας εκπαίδευσης κατόπιν διακομματικής συναίνεσης και συνεργασίας, σχεδιασμός που έλαβε υπόψη τις ανάγκες και τις δυνατότητες της ελληνικής κοινωνίας και την αξία της μόρφωσης ως ατομικού και κοινωνικού αγαθού.

Με το ίδιο αίσθημα προσδοκίας και ανυπομονησίας περιμένουν και οι μαθητές την έναρξη των μαθημάτων. Θα φοιτήσουν επιτέλους σε ένα σχολείο που δεν το βρίσκουν βαρετό, απεχθές, άχρηστο. Σε ένα σχολείο που τους αντιμετωπίζει σαν παιδιά και εφήβους με τις ιδιαίτερες ανάγκες και τα ενδιαφέροντα της ηλικίας τους, που τους κατανοεί, τους σέβεται και τους βοηθά να γνωρίσουν τον εαυτό τους και τον κόσμο. Σε ένα σχολείο που τους παρέχει όλα τα γνωστικά και συναισθηματικά εφόδια για να διαμορφώσουν μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Ένα σχολείο διαπαιδαγώγησης και αλληλοσεβασμού, ισότητας και αλληλεγγύης.

Εν κατακλείδι το σχολείο του μέλλοντος!

Μαγγούφη Βάσω, φιλόλογος

Αναμφισβήτητα το σχολείο αποτελεί αντανάκλαση του τρόπου ζωής και λειτουργίας της κοινωνίας. Με δεδομένη αυτή τη διαπίστωση είναι σαφές ότι το σχολείο του μέλλοντος θα είναι απόλυτα ενταγμένο στο πλαίσιο της ψηφιακής εποχής και θα λειτουργεί με τέτοιο τρόπο, ώστε οι μαθητές να διδάσκονται και να μαθαίνουν με την πολύτιμη αρωγή των τεχνολογικών μέσων. Συγκεκριμένα, εκπαιδευτικοί και μαθητές θα είναι εξοικειωμένοι στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, διότι αυτοί θα αποτελούν το βασικό τους εργαλείο. Βιβλία σε έντυπη μορφή δε θα υπάρχουν, αλλά θα αντικατασταθούν από βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή. Διαγωνίσματα, τεστ, εργασίες θα γίνονται ηλεκτρονικά, ενώ το μάθημα θα οργανώνεται σε ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες, όπου ο κάθε μαθητής θα έχει τον δικό του υπολογιστή. Επίσης, πιστεύω ότι οι εκπαιδευτικοί θα είναι πιο κοντά στα παιδιά, θα συζητούν μαζί τους για τις ανησυχίες τους και θα κατανοούν τους προβληματισμούς τους. Οραματίζομαι ένα σχολείο στο οποίο τα παιδιά θα χαίρονται να βρίσκονται και θα αισθάνονται ασφαλή, χαρούμενα και δημιουργικά, με στόχους για μια καλή και ισορροπημένη ζωή.

Γκούμα Βάνα, φιλόλογος

Μερικές σκέψεις για το σχολείο του μέλλοντος που φαντάζομαι ότι έρχεται και όχι για αυτό που επιθυμώ να έρθει:

Στο σχολείο του μέλλοντος η υποδομή δεν θα είναι κτιριακή αλλά ηλεκτρονική και τεχνολογική. Οι αίθουσες θα είναι ψηφιακές και τα εργαστήρια ψηφιακές προσομοιώσεις. Επομένως, ταμπλέτες και υπολογιστές τελευταίας τεχνολογίας, υπερσύγχρονα εκπαιδευτικά λογισμικά και ταχύτητες συνδέσεων στο δίκτυο όμοιες με του φωτός, θα αποτελούν τους απαραίτητους για κάθε μαθητή πόρους μάθησης.

Οι μαθητές θα κατατάσσονται σε τάξεις (κύκλους μάθησης), όχι με βάση την ηλικία τους, αλλά διαγνωστικά τεστ αξιολόγησης στα βασικά μαθήματα της γλώσσας, των μαθηματικών, της πληροφορικής.

Η παρακολούθηση των μαθημάτων (βιντεοσκοπημένων) δεν θα γίνεται σε πραγματικό χρόνο για τους μαθητές (σε ζωντανή σύνδεση με τον καθηγητή που τα κάνει) αλλά οποιαδήποτε ώρα και στιγμή της ημέρας, και θα ολοκληρώνεται με τεστ αξιολόγησης που θα διορθώνεται αυτόματα, ηλεκτρονικά από το σύστημα, ώστε να ανοίγει ή όχι το μάθημα του αμέσως επόμενου επιπέδου, ή να επαναλαμβάνεται το ήδη ανοιχτό μάθημα με ένα νέο διαγνωστικό, αξιολογικό τεστ.

Τράπεζα πιθανών ερωτήσεων των μαθητών με τις απαντήσεις τους θα είναι αναρτημένη στον ιστότοπο του μαθήματος, για την επίλυση τυχόν αποριών των μαθητών, ενώ για επιπλέον απορίες-ερωτήσεις θα κάνουν e-αίτηση με την ερώτησή τους σαφώς διατυπωμένη, πληρώνοντας ένα παράβολο στο αντίστοιχο Υπουργείο Ψηφιακής Παιδείας, προκειμένου να λάβουν απάντηση. Αν μια από τις δύο προϋποθέσεις, καταβολής διδάκτρων ή σαφούς διατύπωσης της ερώτησης δεν πληρούνται, οι ερωτήσεις-απορίες θα πρέπει να αναδιατυπώνονται και να καταβάλλονται νέα παράβολα έως ότου να είναι σε αναγνωρίσιμη, γνώριμη μορφή από το σύστημα που έχει προγραμματιστεί κατάλληλα να τις απαντάει βάσει συγκεκριμένων μοντέλων και αλγορίθμων.

Οι καθηγητές θα βιντεοσκοπούν το μάθημά τους, που θα παρέχεται ηλεκτρονικά μέσω των ψηφιακών τους τάξεων σε όσους μαθητές έχουν το γνωστικό υπόβαθρο (βάσει διαγνωστικών τεστ) να το παρακολουθήσουν διαδικτυακά και να απαντήσουν στις διαδραστικές ασκήσεις και τα τεστ αξιολόγησης που έχουν θέσει.

Ο αριθμός των καθηγητών θα περιοριστεί δραματικά καθώς ένας καθηγητής θα αρκεί για να οργανώσει και να παράξει τα διαδικτυακά μαθήματα ενός γνωστικού αντικειμένου συγκεκριμένου επιπέδου. Η επαφή τους με τους μαθητές τους θα περιορίζεται στην ηλεκτρονική τους επικοινωνία μέσω μηνυμάτων σχετικά με το χρονικό περιθώριο που θα έχουν οι μαθητές τους να απαντήσουν στα ερωτήματα των φύλλων εργασίας και αξιολόγησης που τους έχουν θέσει.

Συμπερασματικά, στο σχολείο του μέλλοντος δεν θα υπάρχουν κτιριακές εγκαταστάσεις,-διαπροσωπικές σχέσεις και ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ των δύο πυρηνικών συστατικών της μαθησιακής διαδικασίας, μαθητών-καθηγητών.

Σαλέπη Κωνσταντίνα, Βιολόγος

Κτίριο: υπερσύγχρονο και λειτουργικό, με ανελκυστήρες και κυλιόμενες σκάλες, με γυμναστήριο, με αμφιθέατρο, με άρτια εξοπλισμένα εργαστήρια φυσικής και χημείας για τα πειράματα, με αίθουσες εξοπλισμένες με διαδραστικούς πίνακες και ηλεκτρονικούς υπολογιστές για όλους τους μαθητές, με ενσωματωμένα, εξατομικευμένα, ειδικά διαμορφωμένα προγράμματα διδασκαλίας για να ικανοποιούνται οι ανάγκες και των πιο απαιτητικών μαθητών, με αίθουσα μουσικής και καλλιτεχνικών καθώς και αίθουσα προβολών, με βιβλιοθήκες, με ιατρείο πλήρως εξοπλισμένο για την πρόληψη τυχόν ατυχημάτων, ευχάριστα διακοσμημένες αίθουσες με ζωγραφιές και εργασίες παιδιών, γήπεδα μπάσκετ και ποδοσφαίρου καθώς βόλεϊ και τένις, με εστιατόριο. Τέλος, ο αύλειος χώρος διακοσμημένος με παρτέρια με πολύχρωμα λουλούδια, με δέντρα, με κιόσκια όπου θα κάθονται και θα συζητούν οι μαθητές στα διαλείμματά τους.

Προσωπικό: καθηγητές όλων των ειδικοτήτων που θα γνωρίζουν πώς να χειρίζονται τις ηλεκτρονικές συσκευές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί που θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους μαθητές, Γραμματεία.

Βιβλία: σύγχρονα βιβλία, κατανοητά, προσαρμοσμένα στα νέα δεδομένα των επιστημών, της τεχνολογίας και τις ανάγκες των μαθητών.

Τάξεις: ολιγομελή τμήματα.

Το σχολείο του μέλλοντος πρέπει να στοχεύει στην ενίσχυση της κριτικής ικανότητας των μαθητών και να μην περιορίζεται στη μετάδοση στείρων γνώσεων. Οι καθηγητές θα οργανώνουν συζητήσεις, παρουσιάσεις, εργασίες που ενεργοποιούν ποικίλα ταλέντα καθώς και τις ικανότητες του παιδιού.

Ανάμεσα στους μαθητές θα υπάρχει πνεύμα συνεργασίας και ευγενούς άμιλλας και όχι ένα κλίμα ανταγωνισμού και βαθμοθηρίας. Το σχολείο θα συνδέεται όχι μόνο με τις ανάγκες της νέας γενιάς για την απόκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων (κριτική σκέψη, συνεργασία, ομαδικότητα) αλλά και με την μελλοντική επαγγελματική κοινωνικοποίηση των νέων.

Στο ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθημάτων του Λυκείου πρέπει να ενταχθεί το μάθημα του επαγγελματικού προσανατολισμού, ώστε οι μαθητές πριν μπουν στην τελική ευθεία της επιλογής της κατεύθυνσης που θα ακολουθήσουν, να γνωρίζουν τις ευκαιρίες που προσφέρονται στην αγορά εργασίας. Επιπλέον, σε μια εποχή που μαστίζεται από έντονα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά προβλήματα και το μέλλον φαντάζει αβέβαιο και ασαφές για τους νέους μας, είναι απαραίτητη η ένταξη στο Λύκειο, μαθημάτων που σχετίζονται με τις κοινωνικές επιστήμες.Τέλος, αφού οι μαθητές τελειώνουν το μάθημά τους, θα μπορούν να γευματίζουν στο εστιατόριο του σχολείου. Στη συνέχεια θα λειτουργούν τα τμήματα μελέτης και οι μαθητές με την καθοδήγηση των καθηγητών τους θα προετοιμάζουν τα μαθήματα της επόμενης ημέρας καθώς και η ενισχυτική διδασκαλία αφενός για τους πιο αδύναμους μαθητές αφετέρου για την καλύτερη προετοιμασία των μαθητών για τις εξετάσεις ώστε να μη χρειάζεται να καταφεύγουν στα φροντιστήρια.

Γουσοπούλου Ντίνα, κοινωνιολόγος

ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Όταν μου ζητήθηκε να γράψω λίγες λέξεις για το σχολείο του μέλλοντος προβληματίστηκα αρκετά. Είναι πoλύ εύκολο να ονειρευτεί κανείς το τέλειο σχολείο του μέλλοντος.

Ένα σχολείο, το οποίο θα είναι πλήρως εξοπλισμένο για τις ανάγκες και τις απαιτήσεις μαθητών και εκπαιδευτικών. Ένα σχολείο, όπου ο κάθε μαθητής θα έχει στο θρανίο του, τον δικό του υπολογιστή και οι διαδραστικοί πίνακες θα είναι βασικός εξοπλισμός σε κάθε αίθουσα. Ένα σχολείο, όπου ο κάθε εκπαιδευτικός θα έχει την δική του αίθουσα, εξοπλισμένη με τα απαραίτητα εργαλεία, που ο ίδιος θα ήθελε, για να κάνει απερίσπαστα την δουλειά του. Ένα σχολείο, όπου τα εργαστήρια φυσικής – χημείας – καλών τεχνών – τεχνολογίας – μουσικής κ.α θα ήταν ένας χώρος έρευνας και δημιουργίας για τους μαθητές μας. Ένα σχολικό συγκρότημα με αίθουσες ψυχαγωγίας, βιβλιοθήκες κ.α, όπου οι μαθητές θα δραστηριοποιούνται αρκετές ώρες την εβδομάδα. Ένα σχολείο, όπου μαθητές και εκπαιδευτικοί θα σιτίζονται το μεσημέρι και θα ακολουθεί ένα πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει την προετοιμασία τους για την επόμενη μέρα. Ένα σχολείο με άψογες αθλητικές εγκαταστάσεις, γήπεδα, πισίνες κ.α, όπου η άθληση των μαθητών θα είναι στο καθημερινό πρόγραμμα. Ένα σχολείο που μετά την αποχώρηση οι μαθητές θα έχουν τον ελεύθερο χρόνο τους, που τόσο σήμερα τους λείπει.

Θα μπορούσα να γράφω για ώρες σκέψεις σαν τις παραπάνω, αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Είναι ανούσιο να γράφεις ουτοπίες και πράγματα τα οποία δεν πρόκειτε ποτέ να συμβούν. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική.

Το σχολείο του μέλλοντος έχει να αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις. Η σημερινή κοινωνία έχει τεράστια προβλήματα. Η ανεργία και η φτώχεια που αντιμετωπίζουν πολλές οικογένειές είναι από τα σημαντικότερα προβλήματα. Από την άλλη πλευρά μπροστά στο βωμό του χρήματος έχουν θυσιαστεί πανανθρώπινες αξίες και συμπεριφορές.

Έτσι το σχολείο έχει να αντιμετωπίσει, εκτός από τον παιδαγωγικό και διδακτικό του ρόλο, και πάρα πολλά κοινωνικά προβλήματα. Οι εκπαιδευτικοί σήμερα βρίσκονται μόνοι τους απέναντι σ’ αυτή τη δύσκολη κατάσταση. Για να πετύχουν χρειάζονται στήριξη και ενίσχυση, τόσο από την πολιτεία αλλά και από την κοινωνία και όχι να αντιμετωπίζονται με απαξίωση.

Χρειαζόμαστε ένα σχολείο μαθητοκεντρικό, όπου θα δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτως κοινωνικής διαστρωμάτωσης, να έχουν ίσες ευκαιρίες. Ένα σχολείο που θα δίνει στα παιδιά και στους νέους τη χαρά της γνώσης και της αυτογνωσίας και θα προάγει την ελευθερία του πνεύματος και την κριτική σκέψη, τη δημιουργικότητα και την αυτενέργεια. Το σχολείο του μέλλοντος θα είναι καρπός των κοινωνικών αγώνων για έναν κόσμο ανθρωπισμού και ελευθερίας, χωρίς ανισότητες και αδικίες.

Το σχολείο του μέλλοντος θα είναι σχολείο παιδείας και μόρφωσης. Θα δίνει στέρεα γενική παιδεία που θα οδηγεί στα μονοπάτια της βαθιάς μόρφωσης και θα ανακαλύπτει στους μαθητές την απελευθέρωση, που μόνο η γνώση και η διαρκής επιθυμία για αυτογνωσία και ετερογνωσία μπορεί να προσφέρει. Όχι, το σχολείο του μέλλοντος δεν μπορεί να προσανατολίζεται μονομερώς και αποκλειστικώς στο μονόδρομο που οδηγεί στις Πανελλαδικές Εξετάσεις.

Γ. Πατέρας

Μαθηματικός

Πως φαντάζομαι το σχολείο του μέλλοντος…..

Θα ήθελα να ξεκινήσω με την αισιόδοξη σκέψη μου, που είναι, ότι τα πράγματα στο σχολείο θα γίνουν πολύ καλύτερα για όλους και τους μαθητές και τους καθηγητές.

Ελπίζω το σχολείο σαν χώρος να βελτιωθεί και να μην υπάρχουν παλιά, κρύα καταθλιπτικά κτήρια. Θα υπάρχει για όλους τους μαθητές και τους καθηγητές ο απαραίτητος εξοπλισμός όπως Η/Υ, διαδραστικοί πίνακες, πρόσβαση στο διαδίκτυο, αξιοπρεπή και ενημερωμένα βιβλία, που θα διευκολύνουν το έργο τους και ίσως το κάνουν πιο ευχάριστο και ενδιαφέρον.

Κάτι ακόμη που ελπίζω είναι, να αλλάξουν στο μέλλον οι σχέσεις καθηγητών-καθηγητών, καθηγητών-μαθητών και μαθητών-μαθητών. Αυτό φαντάζομαι ότι μπορεί να επιτευχθεί σε ένα βαθμό με τη βοήθεια όλων των παραπάνω. ΄Ετσι φαντάζομαι στο μέλλον, όλοι ή τουλάχιστον οι περισσότεροι, να έρχονται στο σχολείο, χωρίς μούτρα, νεύρα ένταση, θλίψη, βαρεμάρα.

Όλα τα παραπάνω είναι για εμένα, ικανά και αναγκαία για να δημιουργήσουν ένα καλύτερο σχολείο.

Όμως κατά βάθος, η αλήθεια είναι, πως φοβάμαι λίγο για το σχολείο του μέλλοντος.

Αυτό που με προβληματίζει είναι, η μεγάλη τεχνολογική εξέλιξη και η επιμονή όλων, στο μοντέρνο μάθημα και στις σύγχρονες μεθόδους παρουσίασής του, το οποίο φοβάμαι πως αν παρατεχνολογικοεξελιχθούμε, μη φτάσουμε στο σημείο η παρουσία μαθητών και καθηγητών στις τάξεις να μην είναι απαραίτητη. Ίσως ένα εικονικό μάθημα σε μια εικονική τάξη, να είναι τελικά το αποτέλεσμα. Για αυτό, ας πράττουμε με μέτρο.

Ακόμη με έχει βάλει σε σκέψη η επιμονή κάποιων για συνεχή βελτίωση των συναδέλφων. Φοβάμαι ότι η πολύ θεωρία θα μας κάνει να χάσουμε την πράξη και κατά συνέπεια την τάξη. Καλό βέβαια είναι να προσπαθούμε να βελτιωνόμαστε , αλλά όλα αυτά, να μπορούμε να τα εφαρμόσουμε στις τάξεις μας σε πραγματικές τάξεις με πραγματικούς μαθητές. Με κάνει να αγχώνομαι για το μέλλον των παιδιών, ότι θα πρέπει να τους διδάξουν καθηγητές σε λίγα χρόνια, που όλοι τους τη ζωή έχουν μάθει θεωρία και ακόμη περισσότερη θεωρία και δεν τους απασχόλησε ποτέ να δώσουν, αλλά το μόνο τους άγχος ήταν πως θα «παραμορφωθούν».

Ελπίζω να κάνω λάθος και να μην είμαι υπερβολικά καχύποπτη και απαισιόδοξη και όλα να πάνε από το καλό στο καλύτερο.

Με εκτίμηση

Μόσχου Κατερίνα

Πώς οραματίζομαι το σχολείο του μέλλοντος- Η «ιδανική σκηνή»

Το σχολείο του μέλλοντος θα είναι ένας ισορροπημένος συνδυασμός Ανθρωπισμού και Τεχνολογίας. Θα είναι εξοπλισμένο με τα πιο σύγχρονα τεχνολογικά μέσα για τη διεξαγωγή της διδασκαλίας (μέσα σε κάθε σχολική τάξη, λ.χ., θα υπάρχουν θρανία/τραπέζια εργασίας με ενσωματωμένους στην επιφάνειά τους Η/Υ που θα διαθέτουν το υλικό όλων των διδασκόμενων μαθημάτων εμπλουτισμένο με εικόνες, σχήματα, χάρτες κ.λπ., αλλά και θα παρέχουν πρόσβαση σε «βιβλιοθήκες» Πανεπιστημίων, εκπαιδευτικών οργανισμών κ.λπ., ώστε οι μαθητές να μπορούν να «ταξιδέψουν» στον χώρο και τον χρόνο και να επικοινωνούν με συμμαθητές τους απανταχού της γης… κοκ….) Οι καθηγητές θα είναι επιλεγμένοι, κατάλληλα καταρτισμένοι, προπάντων όμως καλοί παιδαγωγοί, με γνώση της ψυχολογίας των παιδιών και των εφήβων και κατάλληλους χειρισμούς. Ο ρόλος τους δεν θα είναι να μεταδίδουν στεγνή γνώση, αλλά να καθοδηγούν, να εποπτεύουν, να βοηθούν τους μαθητές και να τους δείχνουν πώς να ερευνούν και πώς να μαθαίνουν… Τα βιβλία (σε έντυπη η σε ηλεκτρονική μορφή) θα είναι ευσύνοπτα, κατανοητά, ευχάριστα και αισθητικά ωραία. Κατά τη διδασκαλία θα συνοδεύονται από ποικίλο εποπτικό υλικό, πειραματική μελέτη, ομαδοσυνεργατική εργασία και πρακτικές εφαρμογές της γνώσης, ώστε να δίνουν στα παιδιά την ευχέρεια όχι μόνο να κατανοούν θεωρητικά, αλλά και να εφαρμόζουν στην πράξη τις γνώσεις που αποκτούν. Παράλληλα με τα μαθήματα που διδάσκονται, μέσα στο ημερήσιο πρόγραμμα οι μαθητές θα ασχολούνται με τις τέχνες (μουσική, θέατρο, χορό, ζωγραφική, κεραμική, χειροτεχνία κ.λπ., ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του καθενός) και την άθληση (γυμναστική, ομαδικά αθλήματα κ.ά.), ώστε να αναπτύξουν πολύπλευρη και αρμονική προσωπικότητα. (Κατά συνέπεια, το σχολείο -ως κτίριο- θα διαθέτει και χώρους όπως εργαστήρια ποικίλων ειδών, Γυμναστήριο, βιβλιοθήκη και χώρους μελέτης, εντευκτήριο για τους μαθητές, κ.ά.) Επιπλέον, τα παιδιά θα αποκτούν και άλλες, πρακτικές δεξιότητες, χρήσιμες στην καθημερινή τους ζωή στο παρόν και το μέλλον. Θα τους παρέχεται επίσης η αναγκαία επαγγελματική καθοδήγηση αλλά και η αναγκαία ψυχολογική υποστήριξη (με ανάλογες δομές ενσωματωμένες στη σχολική λειτουργία). Θα μετέχουν σε ομάδες εθελοντισμού διαφόρων μορφών. Έτσι, με όλα τα παραπάνω, η μάθηση θα είναι μια ελκυστική και επιθυμητή δραστηριότητα, και όχι μια επαχθής αγγαρεία. Το σχολείο θα αποτελεί χώρο δημιουργίας ανθρώπων ικανών, δραστήριων, με ήθος, με αξίες, με ενδιαφέρον για τη ζωή και με όραμα για τη συνέχιση και βελτίωση του πολιτισμού!

Αγγελική Αναγνώστου, Φιλόλογος

Παραθέτω κάποια σχετικά link:

https://www.youtube.com/watch?v=uZ73ZsBkcus&list=PLP4pzdX4g2k5Ky9jxU6ffx4HZ5onFpfdC&index=3

https://www.youtube.com/watch?v=VqK7V58sDAs&list=TLPQMjMxMTIwMjHOdw_bitdciw&index=2

https://www.youtube.com/watch?v=rdZEzQLi3zA

https://www.youtube.com/watch?v=reLFdbjZYDI&list=TLPQMjMxMTIwMjHOdw_bitdciw&index=1

Το σχολείο του μέλλοντος

Το σχολείο του μέλλοντος είναι ένα Σχολείο που διατηρεί στοιχεία του παρελθόντος και παράλληλα ακολουθεί τις τάσεις της νέας εποχής. Σχεδόν όλοι πλέον έχουν αντιληφθεί ότι η τεχνολογία παρέχει στην εκπαίδευση κάποιες δυνατότητες πρωτόγνωρες και την ωθεί προς ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες αλλαγές. Στο Σχολείο του Μέλλοντος, η διδασκαλία είναι διαδραστική. Ο εκπαιδευτικός δεν είναι η αυθεντία αλλά ο συνεργάτης και ο καθοδηγητής. Οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες, συλλέγουν πληροφορίες, τις αξιολογούν και τις επεξεργάζονται ακολουθώντας το πνεύμα της συνεργατικής μάθησης με στόχο τη μάθηση μέσα από νέες , προσαρμοσμένες στην εποχή, διαδικασίες. Το σχολείο δεν παρέχει στείρα γνώση αλλά προετοιμάζει ανθρώπους ικανούς να βρουν ένα χώρο επαγγελματικά και να εξελιχθούν αξιοποιώντας δεξιότητες που έχουν αποκτήσει όπως η ικανότητα να συνεργάζονται αποτελεσματικά. Ο μαθητής δεν προσαρμόζεται σε ένα πρόγραμμα σπουδών αλλά το πρόγραμμα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του μαθητή. Οι πολυπληθείς τάξεις με το ενιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα και σύστημα βαθμολόγησης είναι παρωχημένες και ζητούνται αλλαγές που θα επιτρέψουν την κάλυψη των αναγκών κάθε μαθητή. Στη νέα εποχή τα βιβλία και τα τετράδια αντικαθίστανται από ηλεκτρονικές συσκευές ενώ ο μαυροπίνακας της τάξης παραχωρεί τη θέση του στην ψηφιακή οθόνη. O κάθε μαθητής θα είναι συνδεδεμένος μέσω του Διαδικτύου με έναν απέραντο κόσμο μάθησης, όπου θα μπορεί να βρει γνώσεις και λύσεις στα θέματα που του ανατέθηκαν, να μπαίνει σε ομάδες εργασίας και παρέες με κοινά μορφωτικά ενδιαφέροντα.

Τσικορδάνου Αικ. ΠΕ86 (Πληροφορικής)

Εκπαιδευτικές δράσεις στο πλαίσιο της αυτοαξιολόγησης-εσωτερικής σχολείων και ερευνητικών πρωτοβουλιών. Σταχυολογημένα Κείμενα εκπαιδευτικών- εκπαιδευτικό υλικό που προέκυψε από την πραγμάτευση του θέματος: «Πως φαντάζομαι το σχολείο του μέλλοντος…» (απόψεις, επιθυμίες, προσδοκίες, ελπίδες, οράματα) Υπεύθυνη-συντονίστρια καθηγήτρια δράσης: Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογος-ιστορικός (ΠΕ02), Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων

5^ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

Ταχυδρομική διεύθυνση

Καλαμπάκας & Σταυροπούλου. Τρίκαλα, Τ.Κ. 42100

Τηλέφωνο: 2431033780 ΦΑΞ : 2431071559

E-MAIL: mail@5lyk-trikal.tri.sch.gr

Site: http://5lyk-trikal.tri.sch.gr/

https://blogs.sch.gr/5lyktrik

Σχολικό Έτος 2021-2022.

Σταχυολογημένα Κείμενα εκπαιδευτικών- εκπαιδευτικό υλικό που προέκυψε από την πραγμάτευση του θέματος:

«Πως φαντάζομαι το σχολείο του μέλλοντος…» (απόψεις, επιθυμίες, προσδοκίες, ελπίδες, οράματα)

«Πως φαντάζομαι το σχολείο του μέλλοντος…»

Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5^ου ΓΕΛ Τρικάλων

Σαλέπη Κωνσταντίνα, Βιολόγος

Τάξεις: ολιγομελή τμήματα.

Γουσοπούλου Ντίνα, κοινωνιολόγος

ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Γ. Πατέρας

Μαθηματικός

Πως φαντάζομαι το σχολείο του μέλλοντος…..

Όλα τα παραπάνω είναι για εμένα, ικανά και αναγκαία για να δημιουργήσουν ένα καλύτερο σχολείο.

Όμως κατά βάθος, η αλήθεια είναι, πως φοβάμαι λίγο για το σχολείο του μέλλοντος.

Με εκτίμηση

Μόσχου Κατερίνα

Πώς οραματίζομαι το σχολείο του μέλλοντος- Η «ιδανική σκηνή»

Αγγελική Αναγνώστου, Φιλόλογος

Παραθέτω κάποια σχετικά link:

https://www.youtube.com/watch?v=uZ73ZsBkcus&list=PLP4pzdX4g2k5Ky9jxU6ffx4HZ5onFpfdC&index=3

https://www.youtube.com/watch?v=VqK7V58sDAs&list=TLPQMjMxMTIwMjHOdw_bitdciw&index=2

https://www.youtube.com/watch?v=rdZEzQLi3zA

https://www.youtube.com/watch?v=reLFdbjZYDI&list=TLPQMjMxMTIwMjHOdw_bitdciw&index=1

Το σχολείο του μέλλοντος

Τσικορδάνου Αικ. ΠΕ86 (Πληροφορικής)

5lyktrik's blog

Άλλος ένας ιστότοπος Blogs.sch.gr

Άρθρα με ετικέτα Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Μήνυμα αποχαιρετισμού με τη σκέψη πως «το μάθημα είναι απλό. Ο μαθητής είναι πολύπλοκος», Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

“Το 5ο ΓΕΛ Τρικάλων στον γοητευτικό αρχαιολογικό χώρο των Φθιωτίδων Θηβών και στην πόλη του Βόλου”, Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Το Πάσχα των Βυζαντινών”, Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Το ιστορικό μυθιστόρημα ως μέσο διδασκαλίας στο μάθημα της Ιστορίας, Αμαλία Κ. Ηλιάδη (φιλόλογος-ιστορικός), Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Εκπαιδευτική-διδακτική παρέμβαση για την ισότητα των φύλων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.

Εισαγωγή στην εικαστική θεραπεία (Art-Therapy) Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογος-ιστορικός (ΠΕ02), Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.