Παραθέτουμε ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο της φιλολόγου του 5ου ΓΕΛ Τρικάλων Αλεξανδρή Χαράς για την αξία της θεατρικής παιδείας στο Λύκειο: “Για το θέατρο και τη θεατρική αγωγή…
ή όταν προσθέτουμε στον αρχικό μας χώρο ένα ακόμη δωμάτιο.
Συχνά με ρωτούν τι προσθέτουν στη ζωή μας οι τέχνες. Και τότε λέω, μεταφορικά: Είναι σαν να γεννιόμαστε στο χώρο ενός δωματίου. Όταν ανακαλύψουμε την απόλαυση να διαβάζουμε βιβλία, προσθέτουμε στον αρχικό μας χώρο άλλο ένα δωμάτιο. Όταν ανακαλύπτουμε την καλή μουσική και την ακούμε, άλλο ένα δωμάτιο προστίθεται. Έχουμε, ακόμα, τη ζωγραφική, τον κινηματογράφο και φυσικά, το θέατρο. Να τι κατά τη γνώμη μου μας προσδίδει η απόλαυση των έργων τέχνης. Μεγαλώνουν τον κόσμο μας. Χαρίζουν ελευθερίες στη σκέψη μας. Πλουτίζουν την φαντασία μας. Ανοίγουν τους ορίζοντες της ψυχής μας και όλα αυτά μας προστατεύουν κρατώντας μας συντροφιά στη ζωή και ιδιαίτερα στις δύσκολες ώρες. Οι τέχνες είναι, ίσως, οι πιο πιστοί και πολύτιμοι φίλοι μας! (Ιάκωβος Καμπανέλλης)
Το θέατρο είναι μια από τις πρώτες τέχνες με την οποία καταπιάστηκαν οι άνθρωποι και πάνω σε αυτήν στηρίχτηκαν άλλες τέχνες. Για τους αρχαίους Έλληνες το θέατρο αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους. Θεωρούσαν ότι είναι διδακτικό, αλλά το έβλεπαν και ως ένα είδος ανακούφισης και ψυχικής ηρεμίας, κάθαρσης, όπως την έλεγαν.
Και σήμερα η παιδαγωγική αξία και η ψυχολογική επίδραση του θεάτρου είναι αναγνωρισμένη. Και πιο πολύ για τα παιδιά. Μέσα από το θέατρο τα παιδιά εκφράζονται. Αφήνουν ελεύθερο τον εαυτό τους, ακολουθώντας βέβαια τους κανόνες που ορίζονται κάθε φορά. Μπορούν επίσης να ξεσπάσουν την περίσσια ενέργειά τους, αλλά και να εκδηλώσουν τα συναισθήματά τους. Χαρά, λύπη, θυμός ξεθυμαίνουν, εξωτερικεύονται και το παιδί νιώθει ανακουφισμένο. Ακόμη, αναπτύσσονται σχέσεις φιλίας, συνεργασίας και εμπιστοσύνης στους μαθητές μεταξύ τους αλλά και ανάμεσα σε μαθητές και δασκάλους.
Και αφού μιλάμε για σχολείο και μαθητές θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι σκοποί της Γενικής Εκπαίδευσης στο Ελληνικό Σχολείο ορίζονται και συγκεκριμενοποιούνται με τρόπο σαφή και αναλυτικό ανεξαρτήτως νόμων και διαταγμάτων που κατά καιρούς αλλάζουν και εκσυγχρονίζονται. Ένας γενικός τέτοιος στόχος είναι η αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των διανοητικών και ψυχοσωματικών δυνάμεων των μαθητών, ώστε, ανεξάρτητα από φύλο και καταγωγή, να έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες προσωπικότητες και να ζήσουν δημιουργικά. Ειδικότερα οι μαθητές παρωθούνται να εξελιχθούν σε ελεύθερους πολίτες με δημοκρατικό ήθος, να καλλιεργήσουν αρμονικά το σώμα, την ψυχή και το πνεύμα τους, να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη, να αναπτύξουν το πνεύμα της φιλίας και συνεργασίας με τους άλλους, χωρίς κανενός είδους ρατσιστικές διακρίσεις, να αποκτήσουν τις δυνατότητες κατανόησης και επαφής με την Τέχνη, την Επιστήμη και την Τεχνολογία, να συνειδητοποιήσουν, να εκτιμήσουν και να διαφυλάξουν τις ανθρωπιστικές αξίες του πολιτισμού.
Στα πλαίσια αυτού του στόχου η αναγκαιότητα της θεατρικής και καλλιτεχνικής παιδείας στην εκπαίδευση γίνεται όλο και περισσότερο επιτακτική. Ένα «σχολείο πολιτισμού» δεν πρέπει να αρκείται στο να διασφαλίζει ένα πλούσιο γνωστικό υπόβαθρο στους μαθητές του. Πρέπει να θέτει ως προτεραιότητα την πνευματική και πολιτιστική καλλιέργειά τους, δεδομένου ότι αυτή θα τους επιτρέψει να αφομοιώνουν δημιουργικά τις γνώσεις που αποκτούν, αλλά και να τις αξιοποιούν προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Κάθε μαθητής πρέπει να ενθαρρύνεται, για να συμμετέχει σε έναν τομέα πολιτιστικής δράσης, όπως για παράδειγμα, η χορωδία, η ορχήστρα, το θεατρικό εργαστήρι, η ομάδα κοινωνικής δράσης και προσφοράς. Η ολόπλευρη ανάπτυξη και πρόοδος των μαθητών συντελείται μέσα από τον πολιτισμό.
Το θέατρο λοιπόν πρέπει να μπει στην καθημερινή παιδευτική διαδικασία. Αγωγή μέσα από το θέατρο δε σημαίνει μόνο ιστορικές ή θεωρητικές γνώσεις γύρω από το θέατρο, δεν σημαίνει επίσης επαφή με την παλαιότερη ή τη σύγχρονη δραματουργία, δεν σημαίνει απαραίτητα σκηνικό επίτευγμα. Χωρίς να το αποκλείει ή να το καλλιεργεί, δεν το καθορίζει, δεν το εξαναγκάζει. Κι αυτό γιατί στην καθημερινότητά τους τα παιδιά δέχονται άπειρες καταπιέσεις, παρεμβάσεις, κατευθύνσεις. Οι χειρότερες, οι πιο επικίνδυνες και ψυχοφθόρες, είναι εκείνες οι καταπιέσεις που μπορούν να δέχονται τα παιδιά εν ονόματι της Τέχνης, όπως εκείνη της παράστασης, να εξαναγκάζονται δηλαδή να φέρουν κάποιο «αισθητικό» αποτέλεσμα.
Θεατρική αγωγή σημαίνει κυρίως θεατρικό παιχνίδι.Το θεατρικό παιχνίδι είναι ένα «δημιουργικό συμβάν», που προσφέρει στα παιδιά άμεση ικανοποίηση. Στο θεατρικό παιχνίδι το παιδί έχει τη δυνατότητα να διαφοροποιεί τη συμπεριφορά του, να βγει έξω από τους κατεστημένους τρόπους συμπεριφοράς, που του καθηλώνουν και του δεσμεύουν τη φαντασία. Βλέπει να προχωράει στη «μεταμόρφωση» ορισμένων προσώπων και καταστάσεων και στη δημιουργία χωρίς έντονους ανταγωνισμούς. Όλα γίνονται συλλογικά και μέσα σε έναν χώρο όπου η συμπεριφορά του δε γίνεται αντικείμενο αξιολόγησης, κριτικής και απόρριψης. Είναι μια τεχνική για την εξελικτική πορεία του παιδιού, γιατί δίνει άμεσες ευκαιρίες για δημιουργική έκφραση, τις οποίες δεν παίρνει από άλλες παιδαγωγικές πρακτικές. Με λίγα λόγια τα παιδιά μέσα από το θεατρικό παιχνίδι ανακαλύπτουν πολλές πτυχές της ζωής, της ανθρώπινης ύπαρξης και γενικότερα του κόσμου. Συνειδητοποιούν τα όρια της φαντασίας και της πραγματικότητας. Κατακτούν τη γνώση μέσα από την αίσθηση, χωρίς να χρειάζεται να αποστηθίσουν ή να παπαγαλίσουν.
Το μάθημα της θεατρικής παιδείας είναι ένα διαφορετικό μάθημα. Πιο «χαλαρό», θα έλεγαν τα παιδιά. (Καλό είναι να υπάρχουν και αυτά τα μαθήματα στην εκπαιδευτική διαδικασία!) Προπάντων όμως είναι ένα μάθημα με το οποίο οι μαθητές έχουν μια ευκαιρία να προσθέσουν στον αρχικό τους χώρο ένα ακόμη δωμάτιο”.