ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΦΕΤΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΤΑ ΔΕΙΤΕ ΣΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΑΡΧΕΙΟ.
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 17/05/2013
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το κείμενο αναφέρεται στη σχέση του σύγχρονου ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον. Ο άνθρωπος αναζητά τη ζωή σε άλλους πλανήτες, αλλά, ακόμα και αν υπάρχει, η επαφή με αυτή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Μπορούμε, όμως να στραφούμε στον πλανήτη μας και να χαρούμε την ομορφιά του. Αντίθετα, παρόλο που ο άνθρωπος έχει προοδεύσει εντυπωσιακά στην τέχνη και στην επιστήμη, έχει την τάση να καταστρέφει και τον συνάνθρωπό του και την πλάση. Γι’ αυτό θα καταξιωθούμε ως υπάρξεις, αν επιδιώξουμε γνήσια επικοινωνία με τον κόσμο, έμψυχο ή άψυχο, στον οποίο ζούμε. Παρόλα τα τεχνολογικά επιτεύγματα στον τομέα της επικοινωνίας, η μοναξιά είναι ενδημική στην κοινωνία μας και αυτό θα ήταν πραγματικό κατόρθωμα, να εξαλειφθούν οι εχθρότητες, οι ανισότητες και οι πόλεμοι αλλά και να αποκατασταθεί η οικολογική ισορροπία, αφήνοντας την επαφή με τη ζωή σε άλλους πλανήτες για το μέλλον.
Β1 Ανάπτυξη παραγράφου:
Ένα αντιφατικό φαινόμενο της εποχή μας είναι πως η μεγάλη πρόοδος της τεχνολογίας στον τομέα της επικοινωνίας όχι μόνο δεν συντελεί στην βαθύτερη ανθρώπινη επικοινωνία, αλλά αντίθετα την εμποδίζει και την δυσκολεύει. Αυτό συμβαίνει, διότι ο σύγχρονοι άνθρωποι θαμπωμένοι από τη λάμψη της τεχνολογίας, δεν χρησιμοποιούν τις συσκευές ως μέσο αλληλογνωριμίας και γνήσιας επικοινωνίας, αλλά ως μέσο επίδειξης, δηλαδή για να κερδίσουν αναγνώριση και κοινωνικό κύρος. Στα κινητά για παράδειγμα, μετράμε επαφές, στο Facebook, φίλους, στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, εισερχόμενα, στα ιστολόγια, σχόλια και «κτυπήματα» κ.ο.κ, χωρίς να ενδιαφερόμαστε πραγματικά γι’ αυτούς με τους οποίους επικοινωνούμε, για τα προβλήματα τους, τις ανάγκες τους κ.λ.π. Φυσική κατάληξη αυτής της τακτικής είναι να ζούμε ξένοι μέσα στις μεγαλουπόλεις και να μην έχουμε έναν άνθρωπο στον οποίο να μπορούμε να στηριχτούμε και να ακουμπήσουμε.
(η αιτιολόγηση του αποσπάσματος του κειμένου θα μπορούσε επίσης να στηριχθεί στον απρόσωπο και ψυχρό χαρακτήρα της ηλεκτρονικής επικοινωνίας, η οποία ξεγελά τον άνθρωπο και τον εγκλωβίζει σε μια εικονική επαφή με τους άλλους ανθρώπους)
Β2 α) δομικά στοιχεία γ’ παραγράφου:
Θεματική περίοδος: «Αποκαλύπτεται … υπόσταση»
Λεπτομέρειες: «Από μια … συμφερόντων του»
Κατακλείδα: «Η υπερφίαλη … υπάρξεως» (αρκούμαστε στις οδηγίες της επιτροπής εξετάσεων παρόλο που δεν θεωρούμε αβάσιμη την άποψη ότι δεν υπάρχει κατακλείδα, αφού η τελευταία περίοδος δεν αναφέρεται σε όλη την παράγραφο, αλλά στο δεύτερο μισό της)
Β2 παραδείγματα μεταφορικής χρήσης του λόγου:
β) η ζωή δεν ανθίζει…. / ο ίδιος ο άνθρωπος σφραγίζει την ιστορική του πορεία… / υπήρξε λίκνο της δικής του υπάρξεως.. / η επικοινωνία πυκνώνει… / έχει επουλώσει τις πληγές στις θάλασσες.. / η φύση …. είναι συχνά τα θύματα των συμφερόντων του…/ αν …. τείνει το χέρι του προς τη ζωή αυτή.
Β3 α) συνώνυμα:
Ταυτόχρονα: σύγκαιρα, συγχρόνως
Γέννησε: δημιούργησε, προκάλεσε, έπλασε
Αισθανθεί: νιώσει, συναισθανθεί, αντιληφθεί
Πληθαίνουν: αυξάνουν, αυξάνονται, πολλαπλασιάζονται
Ανάλγητη: αναίσθητη, απάνθρωπη, άπονη, σκληρή
Β3 β) αντώνυμα:
Ανούσια: ουσιαστική, ουσιώδη, σημαντική, σπουδαία
Εμφανίζεται: εξαφανίζεται, αφανίζεται, αποκρύπτεται
ανέφικτη: εφικτή, επιτεύξιμη, πραγματοποιήσιμη, εφαρμόσιμη, δυνατή
πυκνώνει: αραιώνει
υψηλά: χαμηλά
Β4 α)
- Το ερωτηματικό είναι σημείο στίξης που μπαίνει στο τέλος ερωτηματικής πρότασης. Στο συγκεκριμένο σημείο του κειμένου η ερώτηση εκφράζει απορία και προβληματισμό για τους λόγους αναζήτησης της ζωής σε άλλους πλανήτες. Ταυτόχρονα δίνει ζωντάνια και αμεσότητα στο λόγο και επιτυγχάνει να κεντρίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
- «Η διπλή παύλα διακόπτει τον λόγο για την παρεμβολή αυτοτελούς ή παρενθετικής φράσεως ή προτάσεως» (Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γ. Μπαμπινιώτη). Το ίδιο συμβαίνει και στο κείμενό μας.
Β4 β) «Από την άλλη, η ιστορική πορεία του (ανθρώπου) σφραγίζεται από τον ίδιο τον άνθρωπο με πολέμους και αγριότητα, θεοποιούνται τα υλικά αγαθά και συντηρούνται η αδικία και οι ανισότητες.
Γ1 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
ΤΙΤΛΟΣ: Επιστροφή στη φύση
Πρόλογος:
Τα ΜΜΕ όλο και πιο συχνά αναφέρονται σε φυσικές καταστροφές που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Αυτές είναι μόνο μερικές από τις συνέπειες που προκαλεί ο βιασμός της φύσης από τον άνθρωπο, ο οποίος οφείλει να αφυπνιστεί και να αλλάξει νοοτροπία και τρόπο ζωής.
Κύριο μέρος
1) επιπτώσεις
α) στη φύση:
- ρύπανση του εδάφους, του αέρα και των υδάτων → μόλυνση των οικοσυστημάτων
- υπερθέρμανση → άνοδος της στάθμης της θάλασσας
- κλιματική αλλαγή → φυσικές καταστροφές → οικονομική επιβάρυνση των κρατών για την αποκατάσταση των ζημιών
- Εξάντληση φυσικών πόρων
- Μείωση της βιοποικιλότητας
- Ερημοποίηση (λόγω κλιματικής αλλαγής, πυρκαγιών και υπερβόσκησης)
- Χρήση χημικών στη γεωργική παραγωγή, μεταλλαγμένα τρόφιμα
β) στον άνθρωπο
- Υπονόμευση της σωματικής και ψυχικής του υγείας (άγχος, ψυχική κόπωση, νευρώσεις)
- Αστικοποίηση → υποβάθμιση της ποιότητας ζωής (καυσαέρια, συνωστισμός, ηχορύπανση)
- Χάσμα ανάμεσα στις χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου και στις αναπτυσσόμενες χώρες (φτώχεια, λειψυδρία)
2) Τρόποι αποκατάστασης της σχέσης ανθρώπου – φύσης: απαλλαγή από την καταναλωτική νοοτροπία και τον ατομισμό μέσω
- του σχολείου: οικολογική συνείδηση, ανθρωπιστική παιδεία, αξίες, εθελοντισμός, κοινωνική δράση (αειφόρο σχολείο).
- των ΜΜΕ: ενημέρωση, ευαισθητοποίηση
- των Οικολογικών οργανώσεων (ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ: wwF (ΛΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ)
Ακολούθως η αφύπνιση της κοινωνίας θα προκαλέσει την αλλαγή κρατικής και διεθνούς πολιτικής και η στροφή της προς μια φιλική προς το περιβάλλον δράση (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, προσαρμογή της οικονομικής και βιομηχανικής δραστηριότητας προς τις περιβαλλοντικές ανάγκες)
Επίλογος
«Μόνο όταν το τελευταίο δέντρο έχει πεθάνει και ο τελευταίος ποταμός δηλητηριαστεί και το τελευταίο ψάρι πιαστεί θα συνειδητοποιήσουμε πως δεν μπορούμε να φάμε τα λεφτά» (Ινδιάνικη παροιμία)
Ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να εγκαταλείψει τον ιδιοτελή ατομισμό και να ξαναβρεί τον εαυτό του για να ξανασυναντηθεί με τους συνανθρώπους του και με το περιβάλλον
