ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ

Ο Αναλφαβητισμός

Μαρούλης Γεώργιος

Ο αναλφαβητισμός είναι άγριος ποταμός

Στο διάβα του σε γκρεμίζει

αφού σε αποπροσανατολίζει.

Υπάρχει ο ολικός αλλά και ο μερικός

Στις μέρες μας όμως υπάρχει και ο λειτουργικός.

Ο ολικός σημαίνει ότι καλά δεν ξέρεις

Να γράφεις, να διαβάζεις και να λογαριάζεις.

Ο μερικός σημαίνει πως κάτι λίγα ξέρεις

Λίγες γνώσεις τις έχεις αλλά μην προτρέχεις

Γιατί ο λειτουργικός είναι μέγας και τρανός

Όταν εξειδικεύεις, τα γενικά δεν ξέρεις

Η τεχνολογία και ο αυτοματισμός

Δεν είναι βαθιά γνώση ούτε εγγραμματισμός.

Η φτώχεια, η ανέχεια μα και ο ρατσισμός

Είτε φυλετικός είτε κοινωνικός

Μαζί με τους πολέμους που δέρνουνε τη γη

Τον κόσμο αναγκάζουν κάποια δουλειά να βρει

Αντί μες το σχολείο να πάει να μορφωθεί.

Να φταιν οι κυβερνήσεις, η μοίρα η κακιά

Που ο αναλφάβητος φοβάται όλα τ’ αφεντικά;

Αν χάσει τη δουλειά του, πού αλλού θα βρει;

Αυτός κι η φαμελιά του θα πέσει, θα χαθεί.

Μες τις προκαταλήψεις, η σκέψη του λειψή

Αν τον χειραγωγήσουν, το πνεύμα πού να βρει,

Να τους αποκαλύψει, στα πόδια να σταθεί;

Τις σκέψεις πώς να εκφράσει ή τον πολιτισμό;

Ο αποκλεισμός του τρέφει και τον φανατισμό.

Η λύση όμως υπάρχει, αν ψάξει να τη βρει

Είναι η ίδια γνώση όπως κι αν γεννηθεί.

Το φύλο και η ράτσα, τα οικονομικά

Σε τι θρησκεία πιστεύει ή τα κοινωνικά

Ρόλο να μην ορίζουν εάν θα μορφωθεί

Παιδί να μη δουλεύει πείνα να μην το βρει.

Κι όταν μεγαλώσει, να ενημερωθεί

Αν τώρα δα το θέλει, να επιμορφωθεί.

Στο τέλος θα μπορέσει την πρόοδο να δει

Λαός αναπτυγμένος, τη χώρα του βοηθεί.

       «Λαιμητόμος» το 140ο χιλιόμετρο της Εθνικής οδού Αθηνών-Πατρών

Ελένη Κατσιγιάννη

 Τρεις νεκροί και ένας τραυματίας είναι ο απολογισμός του χτεσινού απογευματινού αυτοκινητιστικού δυστυχήματος στην Εθνική οδό Αθηνών-Πατρών. Συγκεκριμένα, χτες στις 6.30μ.μ. στο 140ο χιλιόμετρο της εθνικής οδού Αθηνών-Πατρών στο ύψος του Δερβενίου, ένα επιβατικό αυτοκίνητο που κατευθυνόταν προς τη Πάτρα, με οδηγό τον Κ.Π, 45 ετών, κάτοικο Αθηνών και συνεπιβάτες τη γυναίκα του Φ.., 40 ετών και την κόρη του Χ…,10 ετών, μπήκε στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας και συγκρούστηκε μετωπικά με ένα φορτηγό με οδηγό τον Ν.Κ. κάτοικο Πύργου, που κατευθυνόταν προς την Αθήνα. Από την σφοδρή σύγκρουση νεκροί είναι και οι τρεις επιβάτες του επιβατικού αυτοκινήτου, ενώ ο οδηγός του φορτηγού τραυματίστηκε σοβαρά και διακομίσθηκε στο νοσοκομείο του Ρίου.

  Η νέα αυτή τραγωδία στο συγκεκριμένο σημείο του Εθνικού μας δρόμου είναι η τρίτη σε διάστημα δύο χρόνων. Είχαν προηγηθεί μία τον Νοέμβριο του 2018 με δύο νεκρούς και μία τον Απρίλιο του 2019 με τρεις νεκρούς. Η αιτία των συχνών δυστυχημάτων σ’ αυτό το σημείο βρίσκεται στην ύπαρξη μιας κλειστής δεξιάς στροφής, γι’αυτούς που κατευθύνονται προς τη Πάτρα -κατά τους έμπειρους οδηγούς πρόκειται για στροφή «καρμανιόλα». Σ’ αυτή λοιπόν τη στροφή εισέρχεται κάποιος, που έρχεται από την Αθήνα, με μεγάλη ταχύτητα λόγω της προήγουμενης ευθείας οδού, μήκους περίπου δύο χιλιομέτρων. Οχτώ νεκροί σε δύο χρόνια στο ίδιο σημείο και οι αρμόδιοι δε φρόντισαν να κάνουν κάτι, ώστε να μη θρηνήσουμε και άλλα θύματα. Σύμφωνα με απόψεις των ειδικών η στροφή στο σημείο αυτό του Εθνικού δρόμου εύκολα μπορεί να «κοπεί», γιατί το μέρος δεν είναι και τόσο βραχώδες και ούτε καταλαμβάνει μεγάλη έκταση. Άραγε τι περιμένουν οι αρμόδιοι; Επιτέλους, οφείλουν να καταλάβουν ότι ένα μέρος των αυτοκινητιστικών ατυχημάτων που γίνονται στη χώρα μας οφείλεται στην ακαταλληλότητα αρκετών δρόμων μας. Εδώ, πρόκειται για την ακαταλληλότητα μέρους του εθνικού μας δικτύου και εφησυχάζουν παρά την οδυνηρή απώλεια ανθρώπινων ψυχών και τον εθνικό μας διασυρμό στους ξένους;

ΣΧΟΛΙΑ

Προσπάθησα να κάνω ένα άρθρο/ρεπορτάζ σχετικά με ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα. Έδωσα αυτό τον τίτλο ώστε να ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο του κειμένου. Επιπλέον, προσπάθησα με τον τίτλο να κεντρίσω το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Στην πρώτη παράγραφο για να δώσω έμφαση ξεκίνησα με το τραγικό αποτέλεσμα του ατυχήματος. Στη συνέχεια έκανα ακριβή αναφορά σε στοιχεία όπως το πότε έγινε, πού και πώς έγινε, καθώς και τα στοιχεία των εμπλεκομένων. Στη δεύτερη παράγραφο επισήμανα παρόμοια ατυχήματα/δυστυχήματα που συνέβησαν στο ίδιο σημείο τα τελευταία δύο χρόνια. Έτσι δικαιολογείται και ο τίτλος που έδωσα. Έπειτα ανέφερα κάποια σχόλια/απόψεις ειδικών για το συγκεκριμένο σημείο στα οποία τονίζουν τις αιτίες των ατυχημάτων που έχουν γίνει και προτείνουν λύσεις. Τέλος παρουσιάζω τα δικά μου σχόλια προσπαθώντας να ευαισθητοποιήσω τους αρμόδιους φορείς σχετικά με το θέμα.

Ο καμβάς του κόσμου

Παίρνω το πινέλο μου και κάνω μία αρχή

δημιουργώντας κόσμο γεμάτο με ισότητα και αποδοχή

Έναν κόσμο δίχως μίσος και οργή

καθώς βασιλεύει η αγάπη και η στοργή

Χρώμα του δέρματος και ταυτότητας σεξουαλική

δεν έχουν σημασία για την ανθρώπινη τιμή

Το μόνο που μετράει σε τούτη τη ζωή

είναι η αγάπη που δίνεις και λαμβάνεις στη στιγμή

Η ομορφιά βρίσκεται παντού

και δεν πρέπει να χαρακτηρίζεται από λόγια ρατσισμού

Αντανακλάται στα μάτια , στο σώμα, στην ψυχή

δίχως επίτευξη , είναι φυσική

Ντρέπομαι όταν με χαρακτηρίζουν μαύρο, gay και χοντρό,

πάντα μου έλεγαν ότι είμαι κάτι το διαφορετικό

πώς δεν θα βρω φίλους, αγάπη, θαλπωρή

και θα μείνω άπρακτος, μόνος ,σε ταξίδι χωρίς επιστροφή

Αλήθεια έχει τόσο σημασία

το χρώμα ,η τάξη ,η νοοτροπία

Δεν θες να καταλάβεις πως η ζωή θα ήταν βαρετή

με μονοχρωμία και ομοιομορφία παντού στη γη

Διαφορετικό θρήσκευμα, ύψος, ηλικία

και αναρωτιέμαι Θεέ μου γιατί τόσο μίσος και υποκρισία

Με χλευάζεις, με φτύνεις, με χτυπάς και ενώ ξέρεις ότι με πονάς

άραγε γιατί συνεχίζεις και με τυραννάς

Όταν κουβεντιάζεις τόνο οριστικό και υποτιμητικό έχεις πάντα μαζί σου

θέλοντας να επιβάλλεις την εξουσία και τη δύναμή σου

Πάνω στη φωνή μου μιλάς και πάντα με προσπερνάς,

από ότι φαίνεται δεν έχεις μάθει να σταματάς

Αλήθεια πώς είναι δυνατό να γεννηθήκαμε στην ίδια γη

και να νομίζεις ότι έχεις κάτι παραπάνω από μένα σε αυτή τη ζωή

Είναι πρακτικά αδύνατο, τρελό, παλαβό ,μα την θάλασσα και τον ουρανό

να μου κόβεις τα φτερά χωρίς ελπίδα για χαρά

Να ξέρεις πώς ούτε στιγμή δεν θα με ρίξεις,

το ηθικό μου δεν θα σε αφήσω να πνίξεις

Και βάλτο καλά στο νου πως τη δύναμη και την εξουσία

την αποκτάει κάποιος με θάρρος και σοφία

Τέλος θέλω να ξέρεις πως δεν σου έχω θυμώσει,

ξέρω ότι έχεις μετανιώσει

για αυτό βοήθα με και εσύ

να βάλω χρώμα ζωή

Η κρίση του θεσμού της οικογένειας: Άραγε, υπάρχουν λύσεις;

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΛΑΒΔΑ

Παρόλο που η οικογένεια αποτελεί τον βασικότερο κοινωνικό θεσμό και πρωταρχική αξία για τους νέους, φαίνεται να περνάει πολλές δυσκολίες. Γι’ αυτό είναι αναγκαίο να βρεθούν οι τρόποι αντιμετώπισης της κρίσης, όμως πρώτα πρέπει να αναλυθούν τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει.

 Πιο συγκεκριμένα, τα μέλη της οικογένειας δεν περνούν ποιοτικό χρόνο μεταξύ τους, διότι και οι δύο γονείς αναγκάζονται να εργάζονται. Ενώ, παράλληλα οι καθημερινές υποχρεώσεις εκμηδενίζουν ουσιαστικά το χρόνο για μια σωστή επικοινωνία και ενασχόληση με τα παιδιά. Στη συνέχεια, τα τελευταία χρόνια το ποσοστό των διαζυγίων και γενικότερα των δυσλειτουργικών σχέσεων έχουν αυξηθεί δραματικά. Αυτό συμβαίνει καθώς, οι σύγχρονοι άνθρωποι φαίνεται να δυσκολεύονται να δημιουργήσουν σχέσεις ανοιχτής επικοινωνίας, ενώ ακόμα κι αν βρίσκονται σε τέτοια δεν είναι αρκετά ευτυχισμένοι. Τέλος, σημαντικό κρίνεται ότι οι γονείς παρά το γεγονός ότι γνωρίζουν πως η διαπαιδαγώγηση του παιδιού αποτελεί δική τους ευθύνη, δε φροντίζουν να ενημερωθούν σχετικά με τους σωστούς τρόπους διαχείρισης ποικίλων ζητημάτων που αφορούν την ανατροφή ενός παιδιού.

Τα προαναφερόμενα προβλήματα της σύγχρονης οικογένειας, μπορεί να επιφέρουν καταστροφικά αποτελέσματα, γι’ αυτό και πρέπει να βρεθούν άμεσα λύσεις σε αυτά. Αρχικά, τα νέα ζευγάρια είναι αναγκαίο να έχουν πλήρη επίγνωση και πληροφόρηση για τα πιθανά προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν κατά τη δημιουργία οικογένειας. Βασικότερο, όμως, είναι η παροχή κατάλληλης παιδείας, ώστε τα μελλοντικά ζευγάρια να αποκτήσουν αξίες και εφόδια προκειμένου να επιτύχουν μια αρμονική συμβίωση. Δηλαδή, με τη βοήθεια της παιδείας είναι δυνατό να αντιμετωπίσουν μέσω του διαλόγου και τα φαινόμενα που αποδυναμώνουν τους οικογενειακούς δεσμούς. Ταυτόχρονα, οι γονείς θα πρέπει να πληροφορούνται για θέματα που σχετίζονται με την ορθή διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Επιπρόσθετα, όσον αφορά στην έλλειψη ποιοτικού χρόνου, οι γονείς πρέπει να οργανώσουν το πρόγραμμα των παιδιών αλλά και το δικό τους, με αποτέλεσμα να μπορούν να έρχονται σε επαφή πιο πολύ μαζί τους. Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, είναι ότι το κράτος έχει υποχρέωση να στηρίζει το θεσμό με οικονομική ενίσχυση, με βρεφονηπιακούς σταθμούς και ιδιαίτερα με την διευκόλυνση της εργαζόμενης γυναίκας.

Συνοψίζοντας, είναι εμφανές ότι η οικογένεια σήμερα έχει κλονιστεί, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δε θα επιζήσει, καθώς είναι αναντικατάστατη στο τομέα της αγωγής και συναισθηματικής κάλυψης των παιδιών. Είναι αναγκαίο, όμως για να επιτελεί το ρόλο της το άτομο να μεγαλώνει σε ένα υγιές οικογενειακό περιβάλλον με παιδεία αλλά και με την ενεργή συμπαράσταση και δράση της πολιτείας. Έτσι μπορεί κανείς αν εγγυηθεί ότι οι αυριανές κοινωνίες θα είναι υγιείς.

 ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΝΕΟΙ – ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΑΘΗΝΑ ΚΟΥΜΑΡΑΚΟΥ

Η εφηβεία είναι η περίοδος ανάμεσα στην παιδική και ενήλικη ζωή. Πρόκειται για μία φάση που ο νέος, μέσα από την επαναστατικότητα, τις διαπροσωπικές του σχέσεις, την ανεξαρτητοποίηση του και τον πειραματισμό προσπαθεί να διαμορφώσει τον χαρακτήρα του, να ωριμάσει και να φτάσει σε ένα σημείο που επιτέλους να αποκαλείται ενήλικας. Όμως πέρα από όλα τα καλά που μπορεί να απολαμβάνει κατά την περίοδο αυτή, ο έφηβος αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα που επηρεάζουν εκτός από τον ίδιο και την ίδια την κοινωνία. Ποια είναι όμως τα προβλήματα αυτά και πως επιδρούν σε αυτόν και στους γύρω του;

Εύκολα σήμερα διαπιστώνεται ότι στα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι εντάσσονται οι συγκρούσεις με τους γονείς, η πίεση του σχολείου και η αγωνία για το μέλλον τους. Η σταδιακή ανεξαρτησία των νέων από τους γονείς έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ομαλή λειτουργία της οικογένειας. Υπάρχει απουσία επικοινωνίας και ο διάλογος στις περισσότερες περιπτώσεις είναι περιορισμένος. Οι έφηβοι αμφισβητούν πολλά από τα λεγόμενα των γονιών τους και αντιδρούν σε όλα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τους πολλαπλούς καυγάδες όχι μόνο μεταξύ γονέων – παιδιού αλλά και μεταξύ του ζευγαριού. Το σχολείο αποτελεί, εξίσου, εστία ποικίλων προβλημάτων για τους νέους. Οι υπερβολικές σχολικές υποχρεώσεις, οι οπισθοδρομικοί τρόποι διδασκαλίας και το ανταγωνιστικό εξετασιοκεντρικό σύστημα , είναι συνθήκες που οδηγούν τους νέους σε κατάθλιψη, έντονο άγχος και έλλειψη όρεξης για διάβασμα με αποτέλεσμα τα παιδιά να μην επιθυμούν να βρίσκονται στο σχολείο. Τέλος η αγωνία για την επαγγελματική τους αποκατάσταση φορτίζει αρνητικά τους νέους. Αυτό συμβαίνει καθώς βλέπουν τι γίνεται στην κοινωνία, πόσοι άνθρωποι είναι άνεργοι και πόσοι φεύγουν στο εξωτερικό χωρίς να γνωρίζουν αν θα ξαναγυρίσουν.

Σε κάθε περίπτωση, όταν οι νέοι έρχονται αντιμέτωποι με προβλήματα, ανατρέπεται η ψυχολογική και πνευματική τους ισορροπία. Η μετάβαση από παιδί σε ενήλικα γίνεται πολύ γρήγορα, με αποτέλεσμα ο νέος να μην είναι έτοιμος να χειριστεί όλη αυτή την πίεση με ψυχραιμία. Όπως είναι σε όλους γνωστό στην περίοδο της εφηβείας οι νέοι γίνονται πιο ευαίσθητοι. Αυτό πολλές φορές επιδρά αρνητικά σε αυτούς καθώς τείνουν να κοιτούν τα πάντα απαισιόδοξα, να φέρονται

με επιθετικότητα και να κλείνονται στον εαυτό τους. Η λογική αυτή πολλές τους οδηγεί στο μονοπάτι της εξάρτησης καθώς θεωρούν πως το αλκοόλ, τα ναρκωτικά ακόμα και το διαδίκτυο είναι ένα είδος λύσης των προβλημάτων τους.

Αυτό βέβαια επηρεάζει και την κοινωνία γιατί το να βρίσκονται οι νέοι σε αυτή την κατάσταση, δεν αποτελεί αισιόδοξο σημάδι για το μέλλον της. Από την στιγμή που οι έφηβοι δεν δείχνουν ενδιαφέρον και αμφισβητούν τις κατεστημένες ιδέες, τους θεσμούς, πρόσωπα και την πολιτική και δεν προτείνουν κάτι καλύτερο, κάτι καινοτόμο, κάτι που θα ωφελήσει τους πάντες, η κοινωνία χάνει την ευκαιρία αναμόρφωσης της.

Συμπερασματικά, οι νέες γενιές δείχνουν χαμένες. Αυτό που χρειάζονται για να μπορέσουν να « σταθούν στα πόδια τους » είναι στήριξη και κατανόηση τόσο από την οικογένεια τους όσο και από το σχολείο, αλλά και από τα ΜΜΕ, αφού αποτελούν «σχολείο του λαού» Άμα όλα τα παραπάνω μαζί ενεργοποιηθούν, τότε σταδιακά θα δούμε εξέλιξη των εφήβων.

Αμαρτίες Γονέων

ΜΙΣΕΒΑ ΕΒΙΤΑ

Η Μάρτυρας

Έκανα λάθος. Τώρα πια το ξέρω. Ο μόνος λόγος που έκανα ότι έκανα ήταν τα όσα άκουσα σε εκείνο το τρένο. Και σας ρωτάω, πείτε μου ειλικρινά, εσείς πως θα νιώθατε; Εντάξει, εντάξει, είχα μια ανατροφή πολύ συντηρητική, υπερπροστατευτική θα έλεγαν κάποιοι. Όμως… για όνομα του Θεού… κοιτάξτε πως εξελίχθηκα! Με τρόμαξε τόσο πολύ αυτό που άκουσα. Βλέπετε, τις πέρασα για καλά κορίτσια. Κανονικά βέβαια δεν θα έπρεπε να κρυφακούω τις συζητήσεις των άλλων. Μα σε ένα μέσο μαζικής μεταφοράς κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, δεν συμφωνείτε; Οι μισοί φωνάζουν στα κινητά και οι υπόλοιποι βάζουν μέχρι τέρμα την μουσική για να ανταγωνιστούν. Για να ακουστούν. Σας έχω μια ερώτηση λοιπόν. Τι θα σκεφτόσασταν αν βλέπατε δύο άνδρες να μπαίνουν σε ένα τρένο, κρατώντας ο καθένας μια μαύρη πλαστική σακούλα με άγνωστο περιεχόμενο; Εγώ, ως μητέρα ενός έφηβου με μια κρεβατοκάμαρα σκέτο χάος είπα μέσα μου «Άντε πάλι. Βρε παιδιά, ούτε ένα σακίδιο δεν μπορούσατε να βρείτε;». Ήταν ζωηροί και φασαριόζοι, σαχλαμάριζαν πολύ όπως πολλούς άλλους εικοσάρηδες που έχω παρατηρήσει. Αφού έπαιξαν για λίγο με την αυτόματη πόρτα – άνοιξε κλείσε, άνοιξε κλείσει – πράγμα που βρήκαν φοβερά διασκεδαστικό, τελικά βολεύτηκαν σε δύο θέσεις πίσω. Τότε, αφού αλληλοκοιτάχτηκαν έδωσαν νόημα ο ένας στον άλλον να πλησιάσουν τα νέα κορίτσια. Εγώ χαμογέλασα, βλέπετε δεν είμαι καμία ξενέρωτη. Υπήρξα και εγώ κάποτε νέα. Κοίταξα τα κορίτσια, αμίλητα και ντροπαλά. Αμέσως αφού τις πλησίασαν αντάλλαξαν ονόματα, ακολούθησαν μερικά γελάκια και έτσι ξεκίνησαν όλα. Λοιπόν… τα κορίτσια ταξίδευαν για πρώτη φορά μόνες τους στην Αθήνα, ένα ταξίδι δώρο από το λαχείο που έκαναν όλοι οι μαθητές της Γ λυκείου για να γιορτάσουν το τέλος των εξετάσεων και είχαν κλείσει δωμάτια σε ένα φθηνό ξενοδοχείο. «Πλάκα κάνετε, πρώτη φορά μόνες σας στην Αθήνα; Αυτό είναι επικίνδυνο» είπε ο ψηλός που λεγόταν Στέλιος. Άρχισε να μου αρέσει ο τρόπος σκέψης του. Τους πρότεινε διαφορά σουπερμάρκετ και μαγαζιά καθώς και ένα ασφαλές κλαμπ. Τότε, μια από τις κοπέλες, η Άννα τους ρωτάει για τις μαύρες πλαστικές σακούλες. Αποδείχτηκε ότι οι δύο νέοι είχαν μόλις αποφυλακιστεί και οι μαύρες σακούλες ήταν τα προσωπικά τους αντικείμενα. Ο Στέλιος μπήκε στην φυλακή για χειροδικία και ο Γιάννης για κλοπή. Ο Στέλιος απλά υπερασπίστηκε ένα φιλαράκι αφού τον είχαν πειράξει και. Εγώ είχα φρικάρει ενώ τα κορίτσια φάνηκαν πολύ γοητευμένα. Την στιγμή εκείνη αρχίζω να αναλογίζομαι τον ρόλο μου. Μέσα μου, τώρα, φαντάζομαι την μαμά της Άννας να καίγεται από την αγωνία όσο ο άνδρας της προσπαθεί να την καθησυχάσει. Έπειτα, κατάλαβα ότι τα πράγματα δεν πρόκειται να πάνε καλά. Γιατί ύστερα ο Στέλιος λέει ότι θα ήταν πιο ασφαλές να τις συνοδέψουν εκείνοι. Ο Στέλιος και ο Γιάννης θα έμεναν στο Μαρούσι όπου σκόπευαν να γιορτάσουν την αποφυλάκιση τους με κάτι φίλους και μετά ίσως να πήγαιναν σε εκείνο το κλαμπ που πρότειναν στις κοπέλες. Μα τελικά η Άννα αμφιταλαντεύεται. Αρνείται, θα είναι προτιμότερο να κοιμηθούν νωρίς για να πάνε στα μαγαζιά την επόμενη μέρα. Όμως το πράγμα περιπλέκεται, η Σάρα φαίνεται πως καλοέβλεπε τον Γιάννη . Ο Γιάννης τότε άρχισε να μιλάει για το πόσο μετανιώνει που κατέστρεψε την ζωή του προσπαθώντας να συντηρήσει τον 4χρονο γιο του. «τον γιο του»; είπα από μέρα μου. Και τότε νιώθω να με σκεπάζει η σκιά της συντηρητικής ζωής μου, να συρρικνώνομαι ολοένα και περισσότερο. Έλεγε ότι η μητέρα του παιδιού του η Μαρία, προσπάθησε να τον διαγράψει από την ζωή της και να προσέχει μόνη το παιδί της, αυτός όμως αρνήθηκε. Η Σάρα με ξάφνιασε καθώς άρχισε να μιλάει για το πόσο ωραίο είναι που αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Τότε το τρένο έφτασε στο σταθμό Μοναστηράκι, εκεί που θα κατέβαινα και εγώ γιατί είχα ένα σεμινάριο, όχι σε ένα οποιοδήποτε ξενοδοχείο αλλά σε αυτό που θα έμενε η Άννα με την Σάρα. Η Σάρα όμως αρνήθηκε να κατέβει. Ήθελε να συμμετέχει στην βόλτα με τον Στέλιο και τον Γιάννη και η Άννα για να μην είναι μόνη της αναγκάστηκε να την ακολουθήσει. Το επόμενο πρωί όταν είδα τις ειδήσεις άρχισα να βυθίζομαι, σαν να διαπερνώ το μαξιλάρι, τον τοίχο και να κοιτώ την οθόνη. Αυτή την οθόνη με εκείνες τις φρικτές λέξεις. Αγνοείται…. Άννα…. Αγνοείται… Άννα. Η αδελφή της ήταν στο νοσοκομείο χωρίς να θυμάται τίποτα. Στο μυαλό μου στριφογύριζε ένας σκοτεινός και τρομερός καταιγισμός από λέξεις, από λόγια του αέρα, που δεν έβγαζαν κανένα απολύτως νόημα. Είδα, υποψιάστηκα, δεν μίλησα.

Ο πατέρας

Έχουν περάσει περίπου τέσσερις μήνες μετά την εξαφάνιση της μικρής μου Άννας. Μήπως φταίω εγώ άραγε; Μήπως δεν ήταν τα παιδιά μου έτοιμα για αυτό το ταξίδι; Εγώ ήθελα απλά να περάσουν καλά. Ποιος θα περίμενε ότι θα είναι αυτό το αποτέλεσμα; Η γυναίκα μου έχει να κοιμηθεί σωστά από τότε που εξαφανίστηκε η Άννα και έχει αρχίσει να βλέπει εφιάλτες. Έχουμε πάρει εκατό τηλέφωνα την αστυνομία αλλά δεν ανταποκρίνεται κάνεις πια. Φοβάμαι μήπως είναι μάταιη όλη αυτή η προσπάθεια. Η Σάρα δεν έχει καμία ανάμνηση ακόμα, δεν ξέρει καν ποιος είμαι όσες φορές και αν έχω επισκεφτεί το νοσοκομείο. Ο γιος μου είναι στα δέκα τέσσερα του και ούτε εγώ ξέρω που τριγυρνάει και τι κάνει. Ένα είναι σίγουρο πάντως, δεν θέλει κανείς να μάθει τις πράξεις του όταν βγαίνει έξω από το σπίτι. Δεν μπορεί να σκεφτεί τι θα μπορούσε να γίνει στην μητέρα του με τόσο άγχος που έχει όλο αυτό το καιρό. Περνάει τις μέρες της στο νοσοκομείο μαζί με την Σάρα. Κάτι τέτοιες στιγμές μου λείπει και η μητέρα μου, η οποία μας εγκατέλειψε όλους μετά την εξαφάνιση της Σάρας, ανεξαρτήτως την ηλικία κάποιου πιστεύω πως όλοι μας έχουμε ανάγκη την αγκαλιά της μητέρας μας. Ο μικρός Κωστάκης, το παιδί μου, ίσως ντρέπεται για τις αμαρτίες των γονιών του, μια μέρα όμως θα καταλάβει όταν γίνει και εκείνος γονέας. Μήπως όμως όντως δεν ήμουν έτοιμος για σοβαρό γάμο; Μήπως πρέπει να μάθουν ότι η μητέρα τους δεν ήθελε να με παντρευτεί; Εγώ φταίω για όλα, το παραδέχομαι έπρεπε να βάλω περισσότερο μυαλό.

Ο γιος

«Εσύ δεν είσαι ένας οποιοσδήποτε έφηβος, είσαι μοναδικός και αν το θέλεις πολύ μπορείς να πραγματοποιήσεις το κάθε σου όνειρο», έτσι έλεγε η αδελφή μου, η Άννα πριν εξαφανιστεί. Δεν εκπλήσσομαι αν το έκανε επίτηδες πάντως. Λογικό μου φαίνεται να προσπαθεί να αποδράσει από ένα περιβάλλον όπου το τραπέζι χωρίζεται σε πέντε διαφορετικά στρατόπεδα, έτσι έμαθα εγώ προσωπικά την δική μου οικογένεια, όλοι εναντίον όλων, αν δεν μισούν κάποιον μάλλον είναι από τους νεκρούς. Μια οικογένεια που όσο χαοτική και αν είναι η κατάσταση δεν πρόκειται να υπογράψει κάνεις το διαζύγιο για οικονομικούς λόγους. Γι αυτό αποφάσισα και να φύγω. Ξέρω ότι η ψυχολογική κατάσταση της μαμάς δεν είναι καλά αλλά όταν γυρίσω και πραγματοποιήσω το όνειρο μου είμαι σίγουρος πως θα μπορούσα να την βοηθήσω. Μαμά, συγνώμη, αλήθεια, δεν φταις σε τίποτα εσύ, φταίει ο μπαμπάς. Μπορεί να νομίζεις ότι δεν ξέρω τίποτα αλλά κατάφερα και πρόσφατα διάβασα τα πάντα στο ημερολόγιο σου. Πως γίνεται όσο είχες εσύ στην κοιλιά σου παιδί να νιώθει ο ίδιος ανήλικος; Να μην είναι έτοιμος να δώσει τις θυσίες και τους συμβιβασμούς που μια οικογένεια απαιτεί; Δεν έμαθε ποτέ το ότι πρέπει να είμαστε πιο ευάλωτοι σε κάποιες καταστάσεις. Μαμά, συγνώμη, άξιζες ένα γιο έξυπνο, μην πάει χαμένο το αίμα που έφτυνες για να μην λείψει τίποτα, να νιώθει γεμάτος όσο αυτός απλά έψαχνε λεφτά για να μεθύσει με τα παιδιά. Μαμά, σε ζηλεύω που πιστεύεις στον Θεό τόσο πολύ και ευχαριστώ που προσπαθούσες να με κάνεις να πιστέψω γιατί κάτι πολυτιμότερο από την ελπίδα να βρω δεν θα μπορούσα. Δεν μπορώ να σου πω ότι θα πάω στην Αθήνα για να ψάξω την Άννα αλλά όταν γυρίσω πίσω μαζί της θα σε κάνω πολύ χαρούμενη, όπως ακριβός σου αξίζει.

Η μητέρα

Έχω να κοιμηθώ σωστά εδώ και 4 μήνες. Τα βράδια τα περνάω η στο νοσοκομείο με την Σάρα η στο σπίτι μου. Δεν κοιμάμαι συνήθως, και όταν κοιμάμαι βλέπω συνέχεια τον ίδιο εφιάλτη, την Άννα να πεθαίνει μπροστά στα μάτια μου και εγώ να είμαι αλυσοδεμένη σε μια καρέκλα χωρίς να μπορώ να κάνω τίποτα. Ξυπνάω και πάω να πιω νερό για να νιώσω καλύτερο και βλέπω παντού τιε παιδικές τις φωτογραφίες. Δεν μπορώ να ξεχάσω ούτε λεπτό αυτό που έγινε. Η Σάρα βρισκόταν σε κόμμα για πολύ καιρό, πάλι καλά όμως τώρα έχει ξυπνήσει αν και δεν της έχει απομείνει καμία μνήμη για την ζωή της. Εκεί που νόμιζα ότι η κατάσταση δεν θα μπορούσα να γίνει χειρότερη, όταν ξύπνησα το επόμενο πρωί βρήκα πάνω στο τραπέζι ένα χαρτάκι και από πίσω μια παιδική φωτογραφία του γιου μου μουτζουρωμένη – θυμάμαι δεν του άρεσε καθόλου η συγκεκριμένη φωτογραφία. Έγραφε ότι πήρε την απόφαση να εγκαταλείψει το σπίτι. Τότε εγώ αγχώθηκα, ένιωσα την καρδιά μου να χτυπάει πιο έντονα, τον χρόνο να σταματάει, δυσκολευόμουν να πάρω ανάσα και είμαι πολύ σίγουρη ότι δεν φταίει ο θυρεοειδής που έχω εδώ και χρόνια. Το μυαλό μου ήταν γεμάτο σκέψεις που δεν μπορούσα να ελέγξω. Μήπως φταίει το γεγονός ότι δεν ήμουν αρκετά καλή μητέρα; Πραγματικά δεν ξέρω… πάντως πίστευα ότι έχω κάνει τα πάντα για να έχουν τα παιδιά μου μια ζωή αν όχι καλή, τότε σίγουρα καλύτερη από την δικιά μου. Η μία κόρη μου εξαφανίστηκε ενώ η άλλη είναι στο νοσοκομείο χωρίς καμία ιδέα για το ποια είναι και ο γιος μου εγκατέλειψε το σπίτι. Ένιωσα ότι έχασα ότι είχα. Ένιωθα ότι δεν είχα εκπληρώσει σωστά τον ρόλο μου ως μητέρα. Δεν πέρασαν ούτε 5 λεπτά και ένιωσα να καταρρέω ψυχολογικά και σωματικά και κάπως έτσι βρέθηκα στο νοσοκομείο.

Η Σάρα

Όλοι στο νοσοκομείο με ρωτάνε αν θυμάμαι τίποτα. «όχι», τους απαντάω, μακάρι όμως όντως να μην μου είχε απομείνει καμία απολύτως μνήμη. Δεν μπορώ με τίποτα να βγάλω από το μυαλό μου τις σκηνές εκείνες που ακολούθησαν αφού αρνήθηκα να κάνω αυτό που ήθελαν… και ένας θεός ξέρει τι μπορεί να γίνει άμα παραδεχτώ ότι δεν έχω χάσει την μνήμη μου. Αναρωτιέμαι που να είναι άραγε η μαμά, συνήθως έρχεται στις 9. Δεν ήξερα ότι σήμερα βρίσκεται και εκείνη σε αυτό το νοσοκομείο ως ασθενείς. Άννα Ήρεμη, αμίλητη και ευγενική. Αυτή ήταν η Άννα 4 μήνες πριν. Ποτέ μου δεν περίμενα ότι θα φτάσω στο σημείο να διαπράξω κάποιο έγκλημα για να μαζέψω αρκετά λεφτά έτσι ώστε να σπουδάσω, πότε μου δεν περίμενα ότι θα γίνω επίσημος μέλος μιας παράνομης ομάδας, ότι θα εγκαταλείψω την ίδια μου την οικογένεια και ότι θα γίνω στρατιωτάκι ενός τρελού όπως τον Δημήτρη Κουφοντινα. Όταν πάω στο πανεπιστήμιο αναγκάζομαι να βάζω περούκα και να υποδύομαι μια γυναίκα με τελείως διαφορετικό χαρακτήρα για να μην υποψιαστεί κάνεις ότι εγώ θα ήμουν ικανή να έχω μια τέτοια ζωή. Ξέρω όμως πως όταν τελειώσω την εκπαίδευση μου και δεν έχω ανάγκη αυτά τα χρήματα θα μπορώ με κάποιο τρόπο να ξεφύγω και δεν με νοιάζει αν είναι νόμιμος η όχι αρκεί να ξαναδώ την οικογένειά μου.

Ο Γλάρος Ιωνάθαν Λίβινγκστον

Κουλούκα Ευτυχία

Μέσα σε αυτές τις μέρες, αφιέρωσα χρόνο, για να διαβάσω αλλά και να αναλύσω το λογοτεχνικό έργο “Ο Γλάρος Ιωνάθαν Λίβινγκστον” του συγγραφέα Richard Bach. Στην εργασία μου, θα κάνω μια σύντομη περίληψη, όμως θα ήθελα να αφοσιωθώ στα διδάγματα που μου έμειναν από το βιβλίο

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:

Ο Ρίτσαρντ Ντέιβιντ Μπαχ είναι ο διάσημος αμερικανός συγγραφέας που έγραψε με παγκόσμιαν επιτυχία το μυθιστόρημα: “Ο Γλάρος Ιωνάθαν Λίβινγκστον“

 Γεννήθηκε στις 23 Ιουνίου 1936, στο Oak Park, του Illinois κι υποστηρίζει πως είναι απόγονος του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (Johann Sebastian Bach). Είναι επίσης γνωστός για τη μεγάλη του αγάπη στις αεροπορικές πτήσεις, κυριολεκτικά, εκτός από μεταφορικά και μάλιστα από πολύ νέος, σ’ ηλικία 17 ετών.
Ξεκίνησε τις σπουδές του στο Long Beach State College, το 1955. Έχει γράψει κι άλλα σημαντικά βιβλία, όπως: “Παραισθήσεις” (Illusions, 1977), “Ένας” (One, 1989), κι “Out of My Mind” (1999). Τα περισσότερα από τα βιβλία του είναι ημι-αυτοβιογραφικά και χρησιμοποιεί γεγονότα από τη ζωή του για να εξηγήσει τη φιλοσοφία του. Υπηρέτησε στην Air Force Reserve σαν πιλότος και κατόπιν ασχολήθηκε με διάφορες άλλες εργασίες.
Τα περισσότερα από τα βιβλία του περιλαμβάνουνε πτήσεις με κάποιο τρόπο, από τις πρώτες ιστορίες του που μιλάνε ξεκάθαρα γι’ αυτές μέχρι τις πιο πρόσφατες, που χρησιμοποιεί τη πτήση σα φιλοσοφική μεταφορά. Ένα από τα βιβλία του που πολλοί πιλότοι αγαπούν είναι το “A Gift Of Wings“.

Η φιλοσοφία των βιβλίων του είναι συνεπής:
“Η αληθινή φύση μας δεν δεσμεύεται από το διάστημα ή τον χρόνο, είμαστε εκφάνσεις του Είναι, δε γεννιόμαστε αληθινά ούτε πεθαίνουμε αληθινά κι εισερχόμαστε σ’αυτό τον κόσμο του Φαίνειν και Φαίνεσθαι για διασκέδαση, μαθαίνουμε να μοιραζόμαστε τις εμπειρίες μας με κείνους που μας ενδιαφέρει να εξερευνήσουμε και προπαντός να μάθουμε πως ν’ αγαπήσουμε πάλι και πάλι”.

Πηγή:http://www.peri-grafis.net/ergo.php?id=1151

Σύντομη Περίληψη του βιβλίου:

Στο βιβλίο, βλέπουμε την ζωή ενός γλάρου, του Ιωνάθαν ο οποίος φαίνεται να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους γλάρους του σμήνους του. Δεν θέλει να πετάει μονάχα για να βρίσκει τροφή καθώς αναζητά υψηλό νόημα στην ζωή του. Ως αποτέλεσμα, οι υπόλοιποι γλάροι να τον αντιμετωπίζουν ως μία ντροπή για το σμήνος τους, επειδή απλά διαφέρει από αυτούς.

  Με πολλές προσπάθειες, κατορθώνει να βελτιώσει τις ικανότητες στην πτήση του με πολύ θάρρος. Αυτό βέβαια έχει ως αποτέλεσμα να απομακρύνεται ιδεολογικά όλο και περισσότερο από τους υπόλοιπους γλάρους, και στο τέλος να τον διώξουν. Εκείνος προσπαθεί να αλλάξει για να ταιριάξει με τους υπόλοιπους γλάρους όμως οι προσπάθειες του είναι ανεπιτυχείς.

  Έτσι αποφασίζει να ακολουθήσει το όνειρό του, να ταξιδέψει και να πετάξει. Καταφέρνει να μάθει και να δει πολλά, να αποκτήσει εμπειρίες, να νιώσει ελεύθερος και πάνω από όλα να είναι ο εαυτός του.

  Γηραιότερος και πλέον πιο σοφός και ώριμος, επιλέγει να επιστρέψει στο σμήνος του, δείχνοντας αγάπη και ανωτερότητα, για να διδάξει σε όσους θέλουν, πώς να διευρύνουν το οπτικό τους πεδίο, πως να βλέπουν με την καρδιά τους και όχι μόνο με τα μάτια τους.

Το βιβλίο σε σχέση με το πως το αντιλαμβάνομαι εγώ:

Το βιβλίο μου δόθηκε ως δώρο από ένα πρόσωπο που έχει συμβάλλει αρκετά στο να μου διδάξει πως πρέπει να σκέφτομαι και να εκτιμάω την λογοτεχνία κυρίως. Για καιρό δεν το είχα αγγίξει καθώς δεν είχα αρκετό χρόνο να αφοσιωθώ και να αναλύσω ενα βιβλίο και ομολογώ πως ήταν η σωστή επιλογή καθώς τώρα που βρέθηκα με πολλές ελεύθερες ώρες, κατάφερα να κατανοήσω το υψηλό νόημά του. Αποφάσισα λοιπόν στην εργασία μου να αναφερθώ σε κάποια διδάγματα τα οποία ξεκαθάρισαν μέσα από αυτό το έργο, με βάση τα οποία πρέπει να πορεύεται ο καθένας μας στην ζωή του για να έχει κίνητρο και να εξελίσσεται.

• Κανένας από εμάς δεν είναι κακός.

Όπως ο γλάρος Ιωνάθαν ποτέ δεν ξέχασε ποιος είναι και τον αληθινό του εαυτό ακόμα και μετά τον διωγμό του από το σμήνος, και δεν έχασε επαφή με το καλό που κρύβεται μέσα του. Έτσι και όλοι εμείς, αν πιστεύουμε στην καλοσύνη μας και στα συναισθήματά μας, δεν θα πάψουμε ποτέ να αναζητάμε την αλήθεια και να πορευόμαστε στην ζωή μας με βάση την αγάπη και την καλοσύνη.

• Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε και να παρατάμε τα όνειρα και τους στόχους μας

Ο Ιωνάθαν δεν συμβιβάστηκε ποτέ με την αναζήτηση τροφής ως σκοπό του πετάγματος του και ως νόημα της ζωής του. Απομακρύνθηκε από το σμήνος του και την οικογένειά του και πάλεψε μόνος του για καιρό έτσι ώστε να γίνει χαρούμενος και να νιώσει ο εαυτός του.΄Ήθελε να πετάει για την χαρά του πετάγματος και το γεγονός ότι ήξερε τι θέλει κι τι τον κάνει να αισθάνεται ευτυχισμένος, του έδωσε εσωτερική πληρότητα. Έτσι και εμείς πρέπει να επιδιώκουμε αυτά που μας γεμίζουν και μας δίνουν νόημα γιατί στο τέλος της ζωής μας, μονάχα αυτά θα μας αφήνουν χαμόγελα και ευχάριστες αναμνήσεις.

• Να εμπιστευόμαστε την διαίσθησή μας.

Ο Ιωνάθαν είχε αισθανθεί πολλές φορές σαν το “μαύρο πρόβατο” και είχε προβληματιστεί πολλές φορές με το αν πάει όντως κάτι λάθος με εκείνον. Επιπλέον, είχε δεχθεί την αρνητική κριτική, τα σχόλια και πολλές φορές τον εκφοβισμό για τις επιλογές του από τα υπόλοιπα μέλη του σμήνους. Ακόμα, είχε μπει στην διαδικασία προσαρμοστεί στο σμήνος. Όμως βαθιά μέσα του ήξερε ότι η ζωή του θα τον οδηγήσει στο όνειρο. Πράγματι λοιπόν, αφού έφυγε από το τοξικό σμήνος, ο Ιωνάθαν τελειοποίησε το πέταγμά του και όταν επέστρεψε μετά από καιρό στο σμήνος, αυτοί που τον έδιωξαν και τον χλεύαζαν, τον κοιτούσαν με δέος και θαυμασμό και του ζητούσαν να τους μάθει τα μυστικά της πτήσης. Στην ζωή μας, πολλές φορές δεν θα ταιριάζουμε με το “σμήνος” γύρω μας. Οι επιλογές μας μπορεί να φαίνονται ανούσιες ή και τολμηρές σε πολλούς. Όμως μπορεί αυτές οι επιλογές να μας οδηγήσουν μια μέρα στην εσωτερική πληρότητα και στην απόκτηση μεγάλου κύρους.

• Η  εκδίκηση δεν έχει νόημα

Όταν ο γλάρος επέστρεψε στο σμήνος, δεν είχε ως σκοπό να περιγελάσει τα άλλα πουλιά ή να τα εκδικηθεί δείχνοντας την μεγάλη διαφορά γνώσεων που είχαν. Σκοπός του ήταν να δείξει σε όσους γλάρους ήθελαν ότι δεν υπάρχει νόημα στο να πετάνε μόνο για το φαγητό. Το θέμα ήταν να πετάνε για την ίδια την εμπειρία του αέρα να διαπερνά τις φτερούγες τους, για την θέα και το δέος που προκαλείται από το υψόμετρο. Ένας στόχος που μπορούμε να δώσουμε στην ζωή μας λοιπόν είναι η αναζήτηση υψηλού νοήματος και το να παλεύουμε για τα όνειρά μας παρά τις κατευθύνσεις που μπορεί να μας δίνουν όσοι δεν μας καταλαβαίνουν, ή όσοι ζηλεύουν την διορατικότητά μας.

Ένα πιο γενικό συμπέρασμα λοιπόν που έβγαλα από το βιβλίο αυτό το οποίο θα ήθελα να έχω στον επίλογο μου, είναι ότι δεν πρέπει να διακινδυνεύουμε το υψηλό μας όραμα. Κατανοώντας την σημασία της αγάπης, της ευγένειας, της διορατικότητας φτάνουμε στην ύψιστη ανταμοιβή, την υπεροχή όπως αναφέρει και ο συγγραφέας. Το πέταγμα είναι μία μεταφορά για τα όνειρά μας και το υψηλό νόημα στην ζωή μας. Το σμήνος μας, η φυλή μας, η γειτονιά μας, ακόμα και η ίδια μας η οικογένεια θα αμφισβητήσουν πολλές φορές τις φιλοδοξίες μας και μπορεί να προσπαθήσουν να μας πάρουν με τα νερά τους, εκτροχιάζοντάς μας από τον δρόμο που θα μας οδηγήσει στην αρετή τον οποίο και θέλουμε να ακολουθούμε. Μπορεί να τους τρομάξει το όραμά μας διότι το βρίσκουν μεγάλο ή “ξένο” για τα δεδομένα τους. Εκείνη είναι η κρίσιμη στιγμή λοιπόν, που όταν θα φτάσει, εμείς οφείλουμε να δούμε με την καρδιά μας και όχι με τα μάτια μας.

Θα ήθελα να κλείσω με την αγαπημένη μου φράση από το βιβλίο, η οποία είναι η εξής:

«Διαλέγουμε τον επόμενό μας κόσμο μέσα από τα όσα μαθαίνουμε σε τούτον. Αν δεν μάθεις κάτι, τότε ο επόμενος θα είναι όμοιος με τούτον, με τους ίδιους φραγμούς και τα ίδια ασήκωτα βάρη που θα πρέπει να ξεπεράσεις».

Ευχαριστώ που αφιερώσατε χρόνο διαβάζοντας την εργασία μου.

«Η μετριοφροσύνη στην εποχή της έπαρσης»

 Νάγια Κλάδη

      Προς Φιλιππησίους 2: 3-4 «Μην κάνετε τίποτε από ανταγωνισμό ή από ματαιοδοξία, αλλά με ταπεινοφροσύνη ας θεωρεί καθένας τον άλλο ανώτερό του. Ας μη φροντίζει ο καθένας σας μόνο για ό,τι ενδιαφέρει τον εαυτό του, αλλά και για ό,τι ωφελεί τους άλλους». Χιλιάδες χρόνια πριν, ο Απόστολος Παύλος κατάφερε να περικλείσει μέσα σε μερικές σειρές της επιστολής του το μυστικό που χρειάζεται να ακολουθήσει ο σύγχρονος άνθρωπος προκειμένου να σταματήσει να βαδίζει στο μονοπάτι του ατομικισμού και να ξυπνήσει από τον πνευματικό λήθαργο στον οποίο βρίσκεται: την ταπεινότητα. Το ευδαιμονιστικό πρότυπο των σημερινών κοινωνιών περιορίζει ολοκληρωτικά τη φιλαλληλία, εξυμνώντας τον αθέμιτο ανταγωνισμό, την αδικία, την ιδιοτέλεια, την αυταρέσκεια. Μέσα λοιπόν σε έναν κόσμο που υποστηρίζει ακράδαντα πως έχει αγγίξει τα ύψιστα ποσοστά ανάπτυξης σε (σχεδόν) όλους τους τομείς, ενώ στην πραγματικότητα λειτουργεί με αποκλειστικό γνώμονα τα εφήμερα, κρίνεται επιτακτική ανάγκη να αναθεωρήσουμε τι ουσιαστικά χρειάζεται κανείς για να νιώθει πλήρης.

      «Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του κοινωνικό ον και όποιος μπορεί να ζήσει εκτός κοινωνίας είναι ή θηρίο ή Θεός», είχε πει ο Αριστοτέλης. Κανένας δεν είναι σε θέση να υπάρξει ως μονάδα, οι άνθρωποι διαθέτουμε μεταξύ μας άρρηκτους δεσμούς. Ωστόσο, μέσα σε μία κοινωνία που προάγει αδιάκοπα τον ατομικισμό, πώς είναι άραγε εφικτό να κατορθώσουμε να λειτουργήσουμε με συλλογικότητα; Η απάντηση είναι μέσω της μετριοφροσύνης, της οποίας το αντίκτυπο στη ζωή μας είναι ανεκτίμητο. Οι ταπεινοί άνθρωποι έχουν επίγνωση του ότι είναι εκ φύσεως ατελείς και αναπόφευκτα διαπράττουν λάθη, ενώ παράλληλα καταβάλλουν συνεχείς προσπάθειες έτσι ώστε να βελτιωθούν ή τουλάχιστον να μην επαναλάβουν τα ίδια σφάλματα. Εν άλλοις λόγοις, η αποδοχή της ανθρώπινης φύσης τους, τους επιτρέπει να διαθέτουν και την αντίστοιχη κατανόηση και συμπόνια προς τους συνανθρώπους τους. Ασφαλώς, η συγκεκριμένη  σύνδεση που μοιράζεται με τους γύρω του λόγω της σεμνότητας, λειτουργεί αλληλεπιδραστικά με όσα προσφέρει στους συνανθρώπους του βιώνοντας παράλληλα κι ο ίδιος ένα αίσθημα αποδοχής, πληρότητας, ικανοποίησης. Επίσης, μέσω της μετριοφροσύνης ενισχύονται έννοιες όπως η αλληλεγγύη, η γενναιοδωρία και πάνω απ’ όλα -η μεγαλύτερη αρετή- η αγάπη. Ωστόσο, μόνο αν κάποιος λάβει την απόφαση να αποστασιοποιηθεί πλήρως από τοξικά συναισθήματα όπως επί παραδείγματι τη ζήλεια, τον φθόνο, την ασπλαχνία, θα βιώσει τη δραστική αλλαγή που θα συντελεστεί στον εσωτερικό του κόσμο με τον ενστερνισμό της ταπεινοφροσύνης.

      Φυσικά, το να πορεύεται κανείς με σεμνότητα είναι δύσκολο πράγμα. Αναμφισβήτητα, το φαινομενικά ιδανικό και αψεγάδιαστο πρότυπο που εμμέσως προβάλλεται μέσα στις σημερινές κοινωνίες, βάζει σε πειρασμό τον καθένα. Όμως, μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά μας είναι δυνατόν να συμβάλουν στη διαφοροποίησή μας μέσα σε έναν κόσμο γεμάτο αλαζονεία. Αρχικά, ας αναλογιστούμε για λίγο τη σημαντικότητα των ανθρώπων στη ζωή μας και το νόημα που προσδίδουν σε αυτή, βάζοντας στην άκρη αβάσιμες και ποταπές πεποιθήσεις όπως «μπορώ να τα καταφέρω μόνος μου, εγώ δεν έχω ανάγκη κανέναν». Δεν πρέπει να ξεχνούμε πως οφείλουμε ευγνωμοσύνη στους ανθρώπους που βρίσκονται στο πλευρό μας. Άλλωστε, όλοι μας χρειαζόμαστε την επικοινωνία, την αλληλεπίδραση, την ανταλλαγή ιδεών και απόψεων, την γενικότερη έκφραση των συναισθημάτων μας. Επιπρόσθετα, αξιοσημείωτη είναι και η συμβολή της αυτογνωσίας, του αυτοελέγχου. Το να γνωρίζουμε ποιοι είμαστε, πού ακριβώς βαδίζουμε, ποια είναι η θέση μας μέσα στην κοινωνία, ποια είναι τα ελαττώματα και τα προτερήματά μας, μας βοηθά να αποφύγουμε συμπλέγματα ανωτερότητας ή κατωτερότητας και να σεβαστούμε αρκετά τον εαυτό μας, έτσι ώστε να θέσουμε στη ζωή μας τα όριά μας και να πορευτούμε με τις αξίες και τα ιδανικά που έχουμε αφομοιώσει μέσω του οικογενειακού και κοινωνικού μας περιβάλλοντος. Τέλος, η κατανόηση της ανθρώπινης φύσης μας συνεισφέρει στην αποδοχή των λαθών και των αρνητικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας μας. Άλλωστε, αυτό που χαρακτηρίζει έναν άνθρωπο δεν είναι τα σφάλματά του, αλλά η στάση που κρατά απέναντι σε αυτά. Όταν δυσκολευόμαστε να κατακτήσουμε τους στόχους που έχουμε θέσει, ή ακόμη κι αν αποτύχουμε, οφείλουμε να διατηρούμε την αυτοεκτίμησή μας. Η συγκεκριμένη στάση απέναντι στον εαυτό μας βοηθά στο να αγκαλιάζουμε τα ελαττώματα και τις ιδιαιτερότητες των συνανθρώπων μας, αλλά ταυτόχρονα μέσω αυτής να διδαχθούμε τη σημαντικότητα της συγχώρεσης και της ειλικρινούς αγάπης.

      Εν κατακλείδι, ιδίως στις σύγχρονες καπιταλιστικές κοινωνίες, η ταπεινοφροσύνη δύσκολα κατακτάται. Μολαταύτα, η κατάκτηση αυτής αποτελεί αναμφισβήτητα την αρχή όλων των αρετών, ακόμη και της μέγιστης αυτών, της αγάπης. Συνεπώς, η προσπάθεια διαφοροποίησής μας μέσα στο κλίμα μαζοποίησης και ομοιομορφίας που επικρατεί στις ημέρες μας, έχει να προσφέρει τόσο σε εμάς, όσο και στους συνανθρώπους μας πολλά περισσότερα απ’ όσα πιστεύουμε.

ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (BULLYING)

Νικόλα Μαργέτη (Α2)

                                                                   Σχ.Έτος:2019-20

1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ – ΟΡΙΣΜΟΣ

Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού μελετήθηκε για πρώτη φορά το 1978 στη Νορβηγία και 9 χρόνια μετά, το 1987, σε πολλά επιστημονικά περιοδικά εμφανίζεται ο σχετικός όρος “bullying”.

Ενώ σαν φαινόμενο επισημαίνεται και καταγράφεται τη δεκαετία του 1970, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι εμφανίζεται και τότε. Εξάλλου αποτελεί μια ακόμη έκφραση της βίαιης συμπεριφοράς η οποία υπάρχει με τη γέννηση του ανθρώπου.

Σύμφωνα με τον Olweus (1993, 1997), ο οποίος είναι πρωτοπόρος στην έρευνα για τη διερεύνηση  του  φαινομένου  του  εκφοβισμού,  ο  σχολικός  εκφοβισμός  και  η  βία αποτελούν  φαινόμενο  που  παρατηρείται  όταν  ένα  παιδί  «εκτίθεται,  κατ’  επανάληψη και  σε  διάρκεια  χρόνου,  σε  αρνητικές  πράξεις  από  ένα  ή  περισσότερα  άτομα».

Ο όρος «αρνητική πράξη» αναφέρεται στην πράξη εκείνη με την οποία «ένα άτομο προκαλεί εσκεμμένη βλάβη ή συναισθηματική δυσκολία σε άλλο άτομο, μέσω σωματικής επαφής, λεκτικώς ή με άλλους τρόπους.»

Όσον  αφορά  στο  στοιχείο  της  επανάληψης,  θα  πρέπει  να αποσαφηνισθεί  ότι  αναφερόμαστε  στη  διάπραξη  σχολικής  βίας  μόνο  όταν  το φαινόμενο είναι επαναλαμβανόμενο και δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός, όπως, για παράδειγμα, ένας τυχαίος καβγάς ή μια λεκτική διαμάχη ανάμεσα σε μαθητές.

Επίσης, το  φαινόμενο  της  σχολικής  βίας  εκδηλώνεται  σε  καταστάσεις  όπου  ενυπάρχει  το στοιχείο της ανισορροπίας δύναμης ή εξουσίας μεταξύ του παιδιού που εκφοβίζει και του παιδιού που εκφοβίζεται είτε πρόκειται για αντικειμενική ανισότητα δύναμης (π.χ. σωματική)  είτε  για  αντιληπτή  (π.χ.  προσωπικότητας)

Εκτός του Olweus πολλοί ερευνητές έχουν ασχοληθεί με το θέμα και μολονότι αποδίδουν διαφορετικούς  ορισμούς  για  το  σχολικό εκφοβισμό, υπάρχουν πέντε κοινά χαρακτηριστικά του σχολικού εκφοβισμού στις περιγραφές τους:

• Εσκεμμένη αρνητική πράξη/ επιθετική συμπεριφορά
• Απρόκλητη επιθετική συμπεριφορά
• Επανάληψη
• Ανισορροπία δύναμης ή εξουσίας
• Εκδήλωση του φαινομένου μέσα σε οικείες κοινωνικές ομάδες

2. ΜΟΡΦΕΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ

Ο εκφοβισμός μπορεί να εκδηλωθεί ποικιλοτρόπως, άμεσα ή έμμεσα, σε περιστατικά που αναμφίβολα παραβιάζουν τα δικαιώματα των παιδιών. Οι άμεσες μορφές εκφοβισμού είναι εύκολα αναγνωρίσιμες και σχετικά αντιμετωπίζονται εν τη γενέσει τους, ενώ οι έμμεσες χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και παρατήρησης αφού πολλές φορές δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές. Ο χαρακτηρισμός ‘έμμεσες’ συνήθως αφορά στην ‘καλυμμένης φύσης’ τους και την ανάμιξη τρίτων προσώπων, όπως για παράδειγμα η διαρροή άσχημων φημών και η κοινωνική απομόνωση.

Οι διάφορες μορφές σχολικού εκφοβισμού είναι οι εξής:

Λεκτικός:  Πρόκειται  για  άμεση  μορφή  εκφοβισμού,  ο  οποίος  περιλαμβάνει  τη χρήση  υβριστικών  ή  περιπαικτικών  εκφράσεων,  παρατσουκλιών,  πειραγμάτων, απειλών,  εκβιασμών,  αγενών  σχολίων  και  ειρωνείας  ή  και  άλλου  είδους κοροϊδευτικών και σαρκαστικών εκφράσεων που απευθύνονται σκόπιμα από κάποιο άτομο  ή  ομάδα  ατόμων  σε  κάποιο  άλλο,  προκειμένου  να  το  πληγώσουν.

Συναισθηματικός:  Πρόκειται  κυρίως  για  έμμεση  μορφή  εκφοβισμού.  Ο συναισθηματικός εκφοβισμός περιλαμβάνει απειλές, εκβιασμούς, διάδοση κακοηθών και  ψευδών  φημών,  υβριστικές  ή  περιπαικτικές  εκφράσεις  για  τη  φυλή,  την εθνικότητα,  τη  θρησκεία,  την  ταυτότητα  αναπηρίας,  τη  σεξουαλική  ταυτότητα  του θύματος,  επιδιωκόμενη απομάκρυνση των φίλων, απομόνωση ή και άσκηση πίεσης από τους συμμαθητές.

Ψυχολογικός: Πρόκειται για έμμεση μορφή εκφοβισμού, όπου τα θύματα βιώνουν εσκεμμένα  σε  μεγάλη  συχνότητα    αποκλεισμό  από  κοινωνικές  ή/και  ομαδικές δραστηριότητες,  κοινωνική  απομόνωση  ή  αποκλεισμό  από  το  παιχνίδι  στα διαλείμματα. Τα θύματα μπορεί να είναι αποδέκτες δυσφήμησης και κακοπροαίρετων κουτσομπολιών ή επεισοδίων με στόχο τη γελοιοποίησή τους.

Σωματικός:  Αποτελεί  την  πιο  άμεση  μορφή  εκδήλωσης του  φαινομένου.  Αφορά  την  άσκηση  φυσικής  βίας,  χτυπήματα,  τσιμπήματα, δαγκωνιές,  σπρωξίματα,  τρικλοποδιές,  γρονθοκοπήματα,  την  καταστροφή  ή  την κλοπή  προσωπικής  περιουσίας.  Τόσο  τα  αγόρια  όσο  και  τα  κορίτσια  αποτελούν αποδέκτες σωματικής βίας. Αυτή η μορφή εκφοβισμού συνδέεται άμεσα με τη μυϊκή δύναμη ή τη σωματική διάπλαση του «εκφοβιστή» (bully). Για τον λόγο αυτό, συχνά εκδηλώνεται από μεγαλύτερης ηλικίας μαθητές σε μαθητές μικρότερων τάξεων, με σπρωξίματα  στους  διαδρόμους  και  τις  σκάλες  του  σχολείου,  εγκλεισμούς  σε τουαλέτες  και  αποθηκευτικούς  χώρους  ή  με  την  άσκηση  πίεσης,  προκειμένου  τα θύματα να κάνουν κάτι παρά τη θέλησή τους.

Κοινωνικός:  Ο  κοινωνικός  εκφοβισμός  αφορά  στον  σκόπιμο  αποκλεισμό  των μαθητών από κοινωνικές δραστηριότητες ή στην άσκηση επιρροής στην ομάδα των συνομηλίκων,  ώστε  να  αισθανθούν  αντιπάθεια  για  το  θύμα,  προκειμένου  να υποδαυλίζεται συστηματικά η αυτοεκτίμηση του θύματος και μπορεί να είναι άμεσος ή  έμμεσος.  Άμεσα  εκδηλώνεται  με  τον  συστηματικό  αποκλεισμό,  απομόνωση  και αδιαφορία  απέναντι  στο  θύμα.  Έμμεσα  εκδηλώνεται  με  «σιωπηλό»  αποκλεισμό, ο οποίος  γίνεται  αντιληπτός  από  το  θύμα  μόνο  όταν  επιχειρήσει  να  συμμετέχει  στη συγκεκριμένη ομάδα.

Σεξουαλικός:  Μορφή  σεξουαλικής  παρενόχλησης,  η  οποία αφορά σε αγόρια και κορίτσια και εκδηλώνεται με υβριστικά σχόλια ή πειράγματα σεξουαλικού  περιεχομένου,  ανήθικες  χειρονομίες,  ανεπιθύμητα  αγγίγματα  ή δημοσιοποίηση  περιπαιχτικών  σεξουαλικών  σκίτσων  μέχρι  και  σοβαρών σεξουαλικών επιθέσεων.

Ρατσιστικός:  Αφορά την  εκδήλωση  λεκτικής,  συναισθηματικής  ή  και σωματικής βίας που στόχο έχει να προσβάλει το θύμα λόγω της καταγωγής του, της κοινωνικής τάξης του, της οικονομικής κατάστασης της οικογένειάς του και, γενικά, της διαφορετικότητάς του από το σύνολο της πλειοψηφίας.

Εκφοβισμός  με  εκβιασμό  (extortion):  Συνήθως,  αναφέρεται  στην  κλοπή  ή καταστροφή  υλικών  αντικειμένων  του  θύματος,  όπως  στην  εκούσια  απόσπαση χρημάτων  ή  προσωπικών  αντικειμένων  και  συνοδεύεται  από  απειλές  ή  και  τον εξαναγκασμό σε ανεπιθύμητες, αντικοινωνικές πράξεις.

Ηλεκτρονικό  bullying/cyber  bullying:  Το  cyberbullying  περιγράφεται  ως  «η επαναλαμβανόμενη και εκ προθέσεως βλάβη που προκαλείται διαμέσου της χρήσης ηλεκτρονικών  υπολογιστών,  κινητών  τηλεφώνων  και  άλλων  ηλεκτρονικών συσκευών και εμφανίζεται συχνότερα σε ιστότοπους όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός εφήβων»  Χαρακτηριστικά παραδείγματα  αποτελούν  η  αποστολή  υβριστικού  ή  απειλητικού  υλικού,  η δημοσίευση  μη  κολακευτικών  φωτογραφιών  χωρίς  συναίνεση,  η  διάδοση ανυπόστατων φημών μέσω e-mails και των υπηρεσιών MMS και SMS των κινητών τηλεφώνων  και  των  διαδικτυακών  τόπων  κοινωνικής  δικτύωσης  ή  ο  αποκλεισμός ενός ατόμου από μια δικτυακή ομάδα ή επαναλαμβανόμενες κλήσεις στο κινητό του από  άγνωστο  νούμερο.  Ηλεκτρονικός  εκφοβισμός  είναι  και  η  υποκλοπή  στοιχείων λογαριασμού  κάποιου  και  αποστολή  μηνυμάτων  σε  άλλους  χρήστες.

3. ΑΙΤΙΑ

Το φαινόμενο του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο είναι σύνθετο, ενώ στην εκδήλωσή του συμβάλλει η αλληλεπίδραση ψυχολογικών, οικογενειακών, κοινωνικών, γνωστικών και συναισθηματικών παραγόντων. Το οικογενειακό περιβάλλον αποτελεί κλειδί την ανάπτυξη επιθετικών συμπεριφορών ανάμεσα στα παιδιά. Οι τρόποι που οι γονείς χρησιμοποιούν για να πειθαρχήσουν τα παιδιά τους συσχετίζονται άμεσα με τις μορφές αντιμετώπισης και επίλυσης συγκρουσιακών καταστάσεων που αυτά θα χρησιμοποιήσουν στη συνέχεια. Έρευνες αποδεικνύουν ότι οι γονείς των θυτών λειτουργούν συχνά οι ίδιοι στις σχέσεις τους με τα παιδιά τους με επιθετικότητα και εχθρότητα και έχουν αυταρχικές προσωπικότητες. Οι τιμωρίες, οι ποινές, οι συγκρούσεις καλλιεργούν την αντιπαράθεση ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά. Οι συγκρούσεις ανάμεσα στους γονείς κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, η ασυμφωνία γονιών, η χαμηλή σύνδεση ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας αποτελούν παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη συμπεριφορών. Άλλοι παράγοντες που συντελούν είναι τα ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών (ιδιοσυγκρασία, έλλειψη ενσυναίσθησης) καθώς και σχολικοί παράγοντες.

Το γεγονός ότι η έκταση του φαινομένου είναι μεγαλύτερη σε κάποια σχολεία υποδεικνύει ότι ίσως υπάρχουν κάποιοι παράγοντες στο επίπεδο του σχολείου, οι οποίοι επηρεάζουν την συχνότητα εκφοβισμού. Σχολεία όπου υπάρχει ανεπαρκής εποπτεία , καθηγητές με ελλιπείς δεξιότητες για έγκαιρη αναγνώριση ατόμων που εμπλέκονται σε φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού. Σημαντικό είναι και το ψυχολογικό κλίμα του σχολείου  (ανταγωνιστικό, ελεγκτικό, απρόσωπο, οριοθετεί με εχθρικό τρόπο, προσανατολισμένο στην επίδοση και όχι στις σχέσεις) καθώς και οι πολιτικές του εκπαιδευτικού συστήματος (υπερβολική χρήση της τιμωρίας και της αποβολής ως μέσου πειθαρχίας, δυσανάλογη επιβράβευση κοινωνικά θετικών συμπεριφορών κτλ.). Δεν πρέπει να ξεχνάμε και την επίδραση των ΜΜΕ καθώς και την επίδραση των συνομήλικων.

3.1. ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΘΥΜΑΤΟΣ

Δεν είναι όλα τα παιδιά εξίσου πιθανοί στόχοι κακομεταχείρισης. Πιο εύκολο να αποτελέσουν θύματα είναι τα παιδιά με τα εξής χαρακτηριστικά:

• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Ανασφάλεια
• Έκπτωση στις κοινωνικές τους ικανότητες
• Δεν αντιλαμβάνονται κοινωνικές ενδείξεις.
• Κλαίνε ή στενοχωριούνται με μεγάλη ευκολία.
• Ανίκανα να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.

3.2. ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΘΥΤΗ

Γενικά στοιχεία που διακρίνουν τα παιδιά που εκφοβίζουν είναι τα εξής:

• Διακατέχονται από την ανάγκη για κυριαρχία και επιβολή της εξουσίας τους σε άλλους
• Διακρίνονται για την αδυναμία τους ως προς την τήρηση κανόνων και ορίων
• Τους αρέσει  να  περιβάλλονται  από  άλλους  συμμαθητές  τους  οι  οποίοι  τους θεωρούν «αρχηγό» τους.
• Δεν έχουν  ιδιαίτερα  μεγάλη  δημοτικότητα,  ενώ  αυτή  φθίνει  ακόμη περισσότερο, καθώς προχωρούν στις εκπαιδευτικές βαθμίδες
• Αισθάνονται ασυνήθιστα χαμηλό άγχος
• Επιδεικνύουν εχθρότητα απέναντι στο περιβάλλον τους, ιδιαίτερα απέναντι σε γονείς και εκπαιδευτικούς

4. ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ

Αναμφισβήτητα, ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα πολυσύνθετο και πολυδιάστατο φαινόμενο όπου η αντιμετώπιση του προϋποθέτει την εις βάθος ανάλυση και μελέτη ξεχωριστά κάθε περίπτωσης. Για τη διερεύνηση των αιτιών πρόκλησης και εκδήλωσης του φαινομένου  είναι αναγκαία ή εξέταση του από νομικής, ψυχολογικής και παιδαγωγικής πλευράς. Επίσης, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν κοινωνικοί παράγοντες που συντηρούν το φαινόμενο της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.

Αν και δεν αποτελεί αντικείμενο της παρούσας μελέτης η περαιτέρω αναφορά στις διαστάσεις του φαινομένου, κρίνεται ιδιαίτερα επωφελής η σύντομη παρουσίαση των ψυχολογικών επιπτώσεων που θα εμφανίσουν, βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα, τα εμπλεκόμενα μέρη που έχουν βιώσει καταστάσεις και περιστατικά σχολικού εκφοβισμού.

4.1 Το παιδί που βιώνει εκφοβισμό

Είναι πολύ πιθανόν, για το παιδί που στοχοποιείται να  υπάρχουν  πολύ σοβαρές αρνητικές ψυχολογικές συνέπειες οι οποίες θα το επηρεάσουν, ενδεχομένως, για όλη του τη ζωή. Τα παιδιά που βιώνουν τον εκφοβισμό αντιμετωπίζουν συνήθως δυσκολίες στη σύναψη σχέσεων με  συνομηλίκους  τους  διακατέχονται από το αίσθημα της μοναξιάς και της χαμηλής αυτοεκτίμησης.

Το  αίσθημα  του θυμού και της ντροπής, καθώς και η ενοχή, είναι χαρακτηριστικά που διακατέχουν το παιδί που βιώνει τη σχολική βία. Εάν τα παιδιά αυτά δε λάβουν την κατάλληλη στήριξη, θα αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα και στη ζωή τους ως ενήλικες, επιδεικνύοντας αδυναμία  να συνάπτουν  διαπροσωπικές  σχέσεις,  να  αναλαμβάνουν  ευθύνες  και  να  επιλύουν προβλήματα, αλλά ακόμα και στο να έχουν μια ομαλή σεξουαλική ζωή.

4.2 Το παιδί που εκφοβίζει

Υπάρχει η άποψη πως το παιδί  που  εκφοβίζει  δεν διακατέχεται από ψυχολογικά προβλήματα. Είναι γεγονός πως το παιδί  που  εκφοβίζει είναι  το  ίδιο  υπεύθυνο  για  την  «κακοποίηση»  του θύματος, αλλά μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως και αυτό το ίδιο αντιμετωπίζει σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα που χρήζουν ειδικής αντιμετώπισης.

Συνήθως, οι «εκφοβιστές» διακρίνονται για την επιθετικότητά τους,  την  έλλειψη  κοινωνικών  δεξιοτήτων  και  συχνά  χαρακτηρίζονται  από παρορμητικότητα,  μειωμένη  ικανότητα  αυτοελέγχου και χαμηλή ενσυναίσθηση.  Ενώ  η  χαμηλή  ενσυναίσθηση  διαφαίνεται  να είναι καθοριστικός παράγοντας στην εκδήλωση επιθετικής συμπεριφοράς, πρόσφατες έρευνες εστιάζουν στην αρνητική διασύνδεση του φαινομένου με τη γνωστική – και συγκεκριμένα τη συναισθηματική ενσυναίσθηση. Επιπλέον, οι  θύτες, κατά τη σχολική  τους ζωή, συνήθως, δεν  έχουν καλή επίδοση  στα  μαθήματα,  ενώ  δημιουργούν  προβλήματα  την  ώρα  των  μαθημάτων  και αρέσκονται να προκαλούν τους εκπαιδευτικούς με τη συμπεριφορά τους.

Η  άσκηση  σχολικής  βίας  από  ένα  παιδί,  συνήθως,  αποτελεί  τον  πρόδρομο παραβατικής  ή/και  εγκληματικής  συμπεριφοράς  στο  μέλλον. Συνήθως, τα άτομα αυτά ως ενήλικες εμπλέκονται με τον νόμο, υποπίπτουν σε κατάχρηση  εθιστικών  ουσιών,  ναρκωτικών,  αλκοόλ  κ.λπ.,

4.3 Τα παιδιά θεατές

Τα  παιδιά  θεατές,  αν  και  δεν  αποτελούν  τους  δράστες  των  επιθετικών περιστατικών,  διαδραματίζουν  ιδιαίτερα  σημαντικό  ρόλο  στα  περιστατικά  σχολικού εκφοβισμού  και  βίας.

Το γεγονός ότι παραβρίσκονται σε τέτοιου είδους περιστατικά προκαλεί την εξοικείωσή τους με καταστάσεις που προκαλούν σωματικό ή ψυχολογικό πόνο και τη διαμόρφωση της λανθασμένης αντίληψης επικράτησης της εξουσίας του «ισχυρού». Αδυνατώντας να  αντιδράσουν  και  να  παρέμβουν  αποτελεσματικά,  τα  παιδιά  θεατές  διακατέχονται από  την  αίσθηση  της  ανικανότητας  και  τύψεις,  ενώ  ενδέχεται  να  διστάζουν  να συνδεθούν  με  τα  θύματα,  επειδή  φοβούνται  μην  γίνουν  θύματα  εκφοβισμού  οι  ίδιοι.

Τα  παιδιά  θεατές  εμφανίζουν,  λοιπόν,  διαφορετικές  αντιδράσεις  οι  οποίες  παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των επιθετικών περιστατικών, αλλά και στη συνέχιση του φαινομένου. Όταν η αντίδρασή τους είναι να γελάσουν, ή να χαμογελάσουν, ή να κάνουν θετικά σχόλια, σημαίνει ότι επιδοκιμάζουν ή ακόμα και ότι θαυμάζουν το παιδί που  εκφοβίζει  και,  κατά  συνέπεια,  το  παροτρύνουν  να  συνεχίσει.  Όταν  απλά αδιαφορούν ή μένουν μόνο σε αρνητικό σχολιασμό, τότε πάλι ενισχύουν τον ρόλο του εκφοβιστή, ο  οποίος  θα  εντείνει  την  προσπάθειά  του,  με  το  να  γίνει  ίσως  και  πιο επιθετικός, προκειμένου να τους πάρει με το μέρος του.

5. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Το  φαινόμενο  του  σχολικού  εκφοβισμού  παρατηρείται  συχνά  στα  σχολεία, επιφέροντας  σημαντικές  δυσμενείς  επιπτώσεις  στην  ψυχική  υγεία  των  μαθητών  που πέφτουν θύματα. Οι συνηθέστερες μορφές εκφοβιστικής συμπεριφοράς είναι λεκτικές, παρόλα αυτά παρατηρούνται και πιο σοβαρά κρούσματα, που αφορούν σε κοινωνικό αποκλεισμό,  σωματική  βία  και  παρενόχληση.  Ωστόσο,  κατά  την  αντιμετώπιση εκφοβιστικών  συμπεριφορών  που  έχουν  εκδηλωθεί,  πρέπει  να  αποφεύγεται  ο στιγματισμός τόσο του παιδιού που εκδηλώνει την εκφοβιστική συμπεριφορά όσο και  των  μαθητών-  παρατηρητών.  Για  τον  λόγο  αυτόν,  η  ενημέρωση  των εκπαιδευτικών  σχετικά  με  πρακτικές  που  στοχεύουν  στην  πρόληψη  και  την αντιμετώπιση του φαινομένου χρήζει ιδιαίτερης προσοχής και σημασίας.  Η  πιο  συνηθισμένη  αντίδραση  των  παιδιών  που  υφίστανται  εκφοβισμό  είναι  να στραφούν  σε  φίλους  ή  να  απομονωθούν,  καθώς  θεωρούν  ότι  η  εμπλοκή  κάποιου ενήλικα  δε  θα  βοηθήσει  ή  θα  χειροτερέψει  την  κατάσταση.

Συνεπώς, είναι εξαιρετικά σημαντικό οι πρακτικές που εφαρμόζονται στο εκάστοτε σχολείο να επικεντρώνονται στη συνεργασία και συνεννόηση όχι μόνο μεταξύ των εκπαιδευτικών και  των  γονιών,  αλλά  και  στην  εμπιστοσύνη  ανάμεσα  στους  μαθητές  και  τους εκπαιδευτικούς τους.   Κάθε πρακτική που τίθεται σε εφαρμογή οφείλει να διαπνέεται από ψυχοπαιδαγωγικές προσεγγίσεις. Για να είναι επιτυχημένη μια πρακτική του σχολείου, οι εκπαιδευτικοί πρέπει  να  εκπαιδεύονται  και  να  ευαισθητοποιούνται,  ερχόμενοι  σε  επαφή  με επαγγελματίες ψυχικής υγείας, ώστε να μπορέσουν να προχωρήσουν στην ξεκάθαρη διατύπωση  οδηγιών  και  συμβουλών  για  την  πρόληψη  και  την  αντιμετώπιση  του σχολικού  εκφοβισμού.  Ο  ρόλος  τους  πρέπει  να  είναι  ενεργός,  συμβουλευτικός  και διευκολυντικός  και  να  εμπνέει  τη  διαμεσολάβηση  μαθητών  για  την  επίλυση προβλημάτων που έχουν παρατηρηθεί.

Ακολούθως, παρατίθεται ένας μικρός συμβουλευτικός οδηγός για την αντιμετώπιση περιστατικών σχολικής βίας που μπορεί να υιοθετήσει ένα παιδί που βιώνει σχολικό εκφοβισμό.

Μην το κρατάς μυστικό. Πες το σε κάποιον ενήλικα που εμπιστεύεσαι και ζήτησε τη βοήθειά του. Μπορεί να είναι ο γονιός σου, ένας δάσκαλος, ο διευθυντής του σχολείου, ο προπονητής σου.

• Όταν δέχεσαι τέτοια συμπεριφορά, μείνε ήρεμος. Προσπάθησε να μη δείξεις θυμό ή φόβο. Τα άτομα που ασκούν εκφοβισμό αποζητούν την αντίδρασή του θύματος. Τους αρέσει να βλέπουν ότι σε αναστατώνουν. Αν δεν αντιδράς όπως περιμένουν, μπορεί να βαρεθούν και να σταματήσουν.
• Αγνόησε αυτούς που σε εκφοβίζουν. Όσο δεν νιώθεις άσχημα μ’ αυτά που σου κάνουν ή σου λένε, τόσο τους αποδυναμώνεις.
• Γίνε μέλος μιας ομάδας. Έτσι θα κάνεις νέους φίλους και θα έχεις μεγαλύτερη υποστήριξη.
• Μην αντεπιτίθεσαι. Είναι επικίνδυνο για σένα και συνήθως κάνει τα πράγματα χειρότερα. Μείνε κοντά σε άλλους, προστάτεψε τον εαυτό σου και ζήτα βοήθεια από έναν ενήλικα.
• Προσπάθησε να αποφεύγεις καταστάσεις όπου μπορεί να είσαι εκτεθειμένος σε εκφοβισμό. Για παράδειγμα, απέφυγε περιοχές του σχολείου όπου δεν υπάρχουν πολλοί μαθητές ή δάσκαλοι. Μην μένεις μόνος στις τουαλέτες ή στα αποδυτήρια. Κάθισε κοντά στον οδηγό του σχολικού λεωφορείου. Μην φέρνεις ακριβά αντικείμενα ή πολλά χρήματα στο σχολείο. Κάθισε μαζί με άλλους φίλους στο φαγητό. Μείνε κοντά στους φίλους σου ή στο δάσκαλό σου στα σχολικά διαλείμματα.

6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Συμπερασματικά,  θα  μπορούσαμε  να  γενικεύσουμε  ότι  ο  όρος  σχολική  βία  και εκφοβισμός  χρησιμοποιείται  για  να  περιγράψει  μια  κατάσταση  κατά  την  οποία εκτελείται  στοχευμένη  και  απρόκλητη  βία  και  επιθετική  συμπεριφορά  με σκοπό  την επιβολή,  την  καταδυνάστευση  και  την  πρόκληση  σωματικού  και  ψυχικού  πόνου  σε συμμαθητές  από  συμμαθητές  τους,  στο  πλαίσιο  μιας  διαπροσωπικής  σχέσης  που χαρακτηρίζεται από δυσαναλογία εξουσίας, εντός και εκτός σχολείου.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους κάποιος εκφοβίζει τους άλλους. Μπορεί, για παράδειγμα, να έχει υποστεί ο ίδιος εκφοβισμό ή μέσα απ’ αυτό να νιώθει ανώτερος απ’ τους άλλους. Επίσης,  να αισθάνεται ότι έχει ισχύ και εξουσία. Ίσως ακόμη να το κάνει για να τραβήξει την προσοχή, πιστεύοντας ότι θα γίνει δημοφιλής ή ότι θα τον βοηθήσει να ενταχθεί σε κάποια παρέα.

Οι άνθρωποι που ασκούν εκφοβισμό, συχνά είναι οι ίδιοι τρομοκρατημένοι για κάτι και έτσι προσπαθούν να τρομοκρατήσουν τους άλλους για να κρύψουν τα συναισθήματά τους ή παρενοχλούν άλλους για να μην τους παρενοχλήσουν πρώτα εκείνους. Δεν μπορούν να κατανοήσουν και να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα των άλλων. Χρησιμοποιούν τη «διαφορετικότητα» για να δικαιολογήσουν τη συμπεριφορά τους και να κάνουν τα θύματά τους να νιώσουν άσχημα.

Όσοι ασκούν ή δέχονται εκφοβισμό χρειάζονται τη βοήθεια ειδικού. Οι επιπτώσεις όσων δέχονται ή ασκούν ενδοσχολική βία είναι πολυάριθμες και πολυδιάστατες που τους συνοδεύουν σε όλη τους τη ζωή.

Η καλύτερη άμυνα απέναντι σε άτομα που ασκούν εκφοβισμό είναι η αυτοπεποίθηση και η αναζήτηση βοήθειας σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που εμπιστεύεται το παιδί που δέχεται και βιώνει τον εκφοβισμό.

7. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
8. http://www.e-abc.eu/gr/sholikos-ekfovismos/

(ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΑΜΠΑΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ)

2. http://www.hamogelo.gr/4-1/909/Sxolikos-ekfobismos
3. http://www.antibullying.eu/
4. http://www.psychotherapeia.net.gr/articles-psyxologoi-marousi-psyxotherapeftes-marousi/paidia-goneis/60-syberifores/183-ti-einai-to-bullying-kai-pws-andimetvpizetai