«Με το κινητό αγκαλιά αλλάζει όλη η εμπειρία του σχολείου»

Θα πρέπει τα smartphones να απαγορευθούν σε όλα τα σχολεία παγκοσμίως; Ναι, υποστηρίζει πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με την οποία το συγκεκριμένο μέτρο θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της διάσπασης προσοχής των μαθητών, στην καλύτερη μάθηση αλλά και στην προστασία των παιδιών από τον διαδικτυακό εκφοβισμό. Στην Ελλάδα η χρήση κινητών τηλεφώνων από μαθητές απαγορεύεται στον χώρο του σχολείου, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν χρησιμοποιούνται. Τρεις ειδικοί μιλούν στην «Κ» για το εάν συμφωνούν ή διαφωνούν με το συγκεκριμένο μέτρο του ΟΗΕ.

«Θεωρώ πως είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και όχι μόνο για τους παραπάνω λόγους», λέει ο ψυχίατρος παιδιών και εφήβων και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο, δρ Κωνσταντίνος Σιώμος. «Το μεγαλύτερο όφελος του μέτρου θα είναι η βελτίωση της πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνίας. Τα παιδιά θα μπορούν να αποκομίσουν χωρίς διασπαστικούς παράγοντες τα οφέλη της εκπαιδευτικής διαδικασίας στο σχολικό περιβάλλον», συμπληρώνει ο ίδιος. Ταυτόχρονα, σε σχολεία χωρίς smartphones μπορεί να βελτιωθεί, μεταξύ άλλων, η διάθεση για συνεργασία, αλλά και οι κοινωνικές δεξιότητες των μαθητών, τονίζει ο κ. Σιώμος.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως το προτεινόμενο μέτρο του ΟΗΕ δεν αποτελεί βήμα πίσω ως προς την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία, αναφέρει. «Εφαρμόζεται εδώ και χρόνια και στα ελληνικά σχολεία», δηλώνει για τη σχετική ενσωμάτωση, συμπληρώνοντας πως άλλωστε χρησιμοποιήθηκε και στα χρόνια της πανδημίας, όταν η τηλεκπαίδευση «ουσιαστικά έσωσε την εκπαιδευτική διαδικασία». «Το ζητούμενο», τονίζει ο κ. Σιώμος, «είναι η ορθή και η προς όφελος χρήση της τεχνολογίας».

Εγκαιρη ενσωμάτωση

Ο κ. Σιώμος αναφέρει ότι σήμερα η πρώτη εξαρτητική συμπεριφορά που αναπτύσσουν οι άνθρωποι –«και αποτελεί πλέον ψυχοπαθολογία που επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής– είναι η διαταραχή ηλεκτρονικού παιχνιδιού. «Επίσης», συμπληρώνει, «η διεθνής επιστημονική βιβλιογραφία δείχνει τις επιδράσεις της αλόγιστης χρήσης της τεχνολογίας στον εγκέφαλο και στις ανώτερες γνωσιακές λειτουργίες». «Η υψηλή επικράτηση του εθισμού στο Διαδίκτυο στη χώρα μας μπορεί να ερμηνευθεί από το γεγονός ότι ο ψηφιακός αλφαβητισμός των παιδιών και των ενηλίκων στην Ελλάδα ξεκίνησε στο μεγαλύτερο ποσοστό μέσα από την εμπειρική ενασχόληση και όχι ως αποτέλεσμα συντονισμένης μαθησιακής διαδικασίας», συμπληρώνει. «Δεν μπορεί λοιπόν παρά να τονιστεί η σημασία της έγκαιρης ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών στη μαθησιακή διαδικασία», δηλώνει στην «Κ», ούτως ώστε η γνωριμία παιδιών και εφήβων με τις νέες τεχνολογίες να γίνεται σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον. «Με ισορροπημένη παρουσίαση», αναφέρει ο κ. Σιώμος, «και έγκαιρη ανίχνευση παθολογικών σημείων και συμπτωμάτων».

Βαθμός συγκέντρωσης

Ο Ηλίας Ανδριανός, ο οποίος υπήρξε εκπαιδευτικός από το 1983 μέχρι τη συνταξιοδότησή του τον Ιούνιο, λέει στην «Κ» πως η ουσιαστική διαφορά μεταξύ της εποχής που οι μαθητές δεν είχαν smartphones και τώρα είναι ότι έχει περιοριστεί πολύ ο βαθμός συγκέντρωσής τους. «Δεν αφορά τόσο αυτούς που είναι προσηλωμένοι στη δουλειά τους, αλλά μαθητές μεσαίου βεληνεκούς – δεν τους βοηθάει να περάσουν από την κλίμακα του μετρίου σε εκείνη του καλού», τονίζει. Οπως και ο κ. Σιώμος, ο κ. Ανδριανός λέει ότι το προτεινόμενο μέτρο του ΟΗΕ μπορεί να βοηθήσει και τις κοινωνικές σχέσεις των μαθητών στο σχολείο. «Βγαίνουν έξω να κάνουν διάλειμμα και είναι με το κινητό αγκαλιά», δηλώνει, «δεν είναι μόνο το μάθημα, αλλάζει όλη η εμπειρία του σχολείου, είναι λυπηρό».

Δεν είναι όμως όλα αρνητικά, τονίζει. «Εγώ στα Μαθηματικά κατά καιρούς έλεγα βγάλτε το κινητό σας και κάντε αυτό το διάγραμμα – ήταν βολικό, δεν ήταν κακό να υπάρχει, αλλά για να θέλουν να τα απαγορεύσουν κάτι θα έχουν δει, δεν είναι τυχαίο», σημειώνει.

Νέες δεξιότητες

Η Μαρία Ακριτίδου, σχολική ψυχολόγος στο Κολλέγιο Ανατόλια, λέει στην «Κ» πως στέκεται στο θέμα «με ένα σκεπτικισμό». «Αν εστιάσεις μόνο στα αρνητικά, δεν χωράει αμφιβολία ότι η χρήση κινητών έχει κοινωνικές, ψυχολογικές και μαθησιακές συνέπειες», τονίζει. Αλλά τα παιδιά της συγκεκριμένης γενιάς θα αποκτήσουν μέσα από τη χρήση smartphones καινούργιες δεξιότητες, λέει. «Απλώς δεν έχουμε προλάβει ακόμη να τις δούμε», τονίζει. Ταυτόχρονα θεωρεί πως το μέτρο που προτείνει η έρευνα του ΟΗΕ ενέχει τον κίνδυνο του να κάνει τη χρήση των smartphones ακόμη πιο θελκτική προς τους εφήβους.

Εάν θα έπρεπε να επιλέξει αν είναι υπέρ ή κατά του μέτρου, η κ. Ακριτίδου δηλώνει πως στέκεται προς το ναι, και όχι μόνο λόγω των αρνητικών επιπτώσεων σε κοινωνικές και ψυχοσυναισθηματικές δεξιότητες, λόγω cyberbullying ή της ακραίας περίπτωσης εθισμού. «Στην Ελλάδα, παρότι τα κινητά απαγορεύονται στο σχολείο, δεν χρησιμοποιούνται πάντα με τον σωστό τρόπο», δηλώνει. «Απλώς», λέει στην «Κ», «δεν είμαι σίγουρη αν η σωστή λύση είναι η απαγόρευση – θα βρουν άλλους τρόπους να το κάνουν και μπορεί να το θεοποιήσουν περισσότερο».