Τα οφέλη από τη χρήση των τεχνολογιών της πληροφορίας και επικοινωνίας στη διδασκαλία και τη μάθηση είναι λίγο πολύ γνωστά: μπορούν να μετατρέψουν τη διδασκαλία σε ενεργή και δυναμική διαδικασία, ενεργοποιώντας κοινότητες μάθησης και καλύπτοντας διαφορετικά μαθησιακά στυλ. Το ελεύθερο λογισμικό ανοικτού κώδικα (Free/Open Source Software, FOSS) συμβάλλει αποτελεσματικά στην ευρεία διάδοση της χρήσης των τεχνολογιών αυτών στους κύκλους των εκπαιδευτικών και εκπαιδευόμενων.

Η έννοια του «ελεύθερου» λογισμικού αναφέρεται στην ελευθερία εκτέλεσης ενός προγράμματος για οποιαδήποτε σκοπό, στην ελευθερία τροποποίησής του, προσαρμογής του στις ανάγκες του χρήστη και βελτίωσής του, και  στην ελευθερία αναδιανομής του προγράμματος σε άλλους. Ωστόσο, η επιτυχία του ελεύθερου λογισμικού δεν οφείλεται κυρίως στις παραπάνω «ελευθερίες», όσο στην κοινότητα που «συνοδεύει» αυτό το λογισμικό: είναι οι εθελοντές που φτιάχνουν και δοκιμάζουν το πρόγραμμα, το βελτιώνουν συνεχώς με τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις τους, το διανέμουν επεξηγώντας τη χρήση του και βοηθούν όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη χρήση του, απαντώντας στις ερωτήσεις τους στα διάφορα φόρα.

Το ερώτημα όμως είναι, γιατί παρά το σχεδόν μηδαμινό κόστος απόκτησης του ελεύθερου λογισμικού δεν υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση στον χώρο της εκπαίδευσης. Η απάντηση βρίσκεται στις δυσκολίες των εκπαιδευτικών να μάθουν να χειρίζονται και να εκμεταλλεύονται αποτελεσματικά για τη διδασκαλία τους ελεύθερα λογισμικά. Και η λύση βρίσκεται στη δημιουργία υποστηρικτικών κοινοτήτων από εθελοντές, όπως και στην περίπτωση του ελεύθερου λογισμικού, που θα αναλάβουν να εξηγήσουν τις χρήσεις και τους τρόπους αξιοποίησης ελεύθερων λογισμικών σε συναδέλφους εκπαιδευτικούς. Σε αυτές τις κοινότητες είναι χρήσιμο να συμμετέχουν και μαθητευόμενοι, που μπορούν να προτείνουν νέες εφαρμογές και βελτιώσεις του ελεύθερου λογισμικού.

Έτσι, όπως με το ελεύθερο λογισμικό ανοικτού κώδικα, μπορούν να δημιουργηθούν κοινότητες ανοικτών «μαθημάτων» (open courseware) ή ανοικτού μαθησιακού περιεχομένου (open course content) ελεύθερης μάθησης (open learning). Η ελεύθερη χρήση, τροποποίηση και αναδιανομή του μαθησιακού υλικού θα πρέπει να υπόκεινται ασφαλώς σε αξιολόγηση, για να υπάρξουν και κάποια στάνταρ που θα ακολουθούνται από όλους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλα τα μαθησιακά περιβάλλοντα μοιάζουν μεταξύ τους. Αυτό που έχει σημασία είναι να συνειδητοποιήσει η εκπαιδευτική κοινότητα ότι η εθελοντική προσφορά όλων στην αποτελεσματική δημιουργία και διανομή μαθησιακού υλικού, αν και φαίνεται διαδικασία χρονοβόρα και επίπονη, θα έχει μακροχρόνια οφέλη, αφού θα μειώσει στο ελάχιστο τον απαιτούμενο χρόνο σχεδιασμού ενός μαθήματος και θα αυξήσει στο έπακρο τις επιλογές πηγών και πόρων που θα έχει ο εκπαιδευτικός. Ισχυρά κίνητρα σε μια τέτοια προσπάθεια, πέρα από την εύκολη και δωρεάν πρόσβαση σε ποικίλο μαθησιακό περιεχόμενο,  μπορούν να είναι η προσωπική καταξίωση και το αίσθημα ικανοποίησης από την επιτυχή εκπλήρωση του εκπαιδευτικού έργου.

πηγή: Stephenson, R. 2006. Open source/Open course learning: Lessons for educators from free and open source software. Innovate 3 (1).

http://www.innovateonline.info/index.php?view=article&id=345

πηγή εικόνας:

http://www.ocwconsortium.org/