Για το τρίμηνο του καλοκαιριού οι δράσεις μας.

ΙΟΥΝΙΟΣ

Ο μήνας και τα προσωνύμια του:

Ποίημα για τον Ιούνιο και ζωγραφική:

https://drive.google.com/file/d/0B5r1YnyIa3wGaWJSdkpfUkt5ZWs/view?usp=sharing

Παροιμίες και ζωγραφική:

 ΕΘΙΜΑ ΙΟΥΝΙΟΥ

Για την αναπαράσταση των εθίμων του Ιουνίου και του Ιουλίου σχετικές με το θέρισμα,το αλώνισμα και το λίχνισμα είχαμε φυτέψει στην αρχή της σχολικής χρονιάς στο λαχανόκηπο σιτάρι,κριθάρι και βρώμη.

Θέρισμα Τα παλιά χρόνια, με το που έμπαινε ο Ιούνης άρχιζε ο θερισμός που ήταν αληθινή γιορτή και τελείωνε μέσα Ιουλίου. Οι οικογένειες φόρτωναν στα μουλάρια τα πράγματά τους, έπαιρναν τα ζώα τους και ξεκίναγαν για τα χωράφια όπου έμεναν σε καλύβες, σχεδόν όλο το καλοκαίρι. Στο θερισμό συμμετείχε όλη η οικογένεια, μικροί και μεγάλοι. Πολλές μικρομάνες που δεν είχαν πεθερά ή μάνα στο σπίτι, έπαιρναν τα μικρά στη σαρμανίτσα ή νάκα  και τα κρέμαγαν στον ίσκιο των δέντρων. Κάθε μέρα ξεκινούσαν νωρίς το πρωί, γιατί η ζέστη του καλοκαιριού ήταν αφόρητη. Οι γυναίκες φορούσαν μια άσπρη μαντίλα για τον ήλιο και οι άντρες τις ασκιάδες, που έφτιαχναν από στάχια. Οι γυναίκες θέριζαν και οι άντρες  έδεναν τα χερόβολα δεμάτια και τα κουβαλούσαν στις θημωνιές για το αλώνισμα.Τα εργαλεία τους ήταν το δρεπάνι και  η παλαμαριά. Η παλαμαριά, ήταν ένα ξύλινο γάντι, για να πιάνουν τα στάχια και να μην κόβονται. Το δρεπάνι είχε σχήμα μισοφέγγαρου με ξύλινη λαβή και με αυτό  έκοβαν τα στάχια. Τα στάχια τα έκαναν δεμάτια και  τα φόρτωναν στα μουλάρια και τα πήγαιναν στο αλώνι. Εκεί τα έβαζαν το ένα πάνω στο άλλο, τις θημωνιές. Με το τέλος του θερισμού, οι νοικοκυρές  ετοίμαζαν ένα γλυκό, που το μοίραζαν με ευχές «άντε και του χρόνου»

Πηγή κειμένου:http://mamababa.gr/index.php/12-politismos/15-june-tradition

Είναι πολλά τα έθιμα που ακολουθούν κατά το θερισμό .Εμείς επιλέξαμε το άρθρο του Παπαγεωργόπουλου Αντώνιου που περιγράφει αναλυτικά τη διαδικασία του θερισμού,του αλωνίσματος και του λιχνίαματος του σιταριού.

Πηγή των εθίμων: http://papageorgopoulos.blogspot.gr/2010/07/blog-post_05.html

Αη-Γιάννης Λαμπαδιάρης,Κλήδονας Η 24η Ιουνίου είναι από τις μεγαλύτερες καλοκαιρινές γιορτές της ελληνικής παράδοσης, αφού η γιορτή του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα (ή Ριγανά, ή Ριζικάρη) συνοδεύεται από το παραδοσιακό έθιμο με το πέρασμα πάνω από τις φωτιές.Την παραμονή της γιορτής του Αϊ Γιάννη Ιωάννη, αναβιώνει και το γνωστό έθιμο με τις φωτιές: Στη πλατεία του χωριού στήνεται μια μεγάλη φωτιά πάνω από την οποία πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, η φωτιά, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλάσσονται από το κακό.

Το προσωνύμιο «Κλήδονας» προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κλήδων» που σημαίνει προγνωστικός ήχος και χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει τον συνδυασμό των τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής.

Ουσιαστικά ο «Kλήδονας» σχετίζεται με μια λαϊκή μαντική διαδικασία, η οποία λέγεται ότι αποκαλύπτει στις άγαμες κοπέλες την ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.

Σύμφωνα με το έθιμο, την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού και μία από αυτές πηγαίνει στο πηγάδι να φέρει το «αμίλητο νερό» και στη διαδρομή μέχρι το σπίτι δεν πρέπει να μιλήσει σε κανέναν.

Στο σπίτι το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα προσωπικό της αντικείμενο, τα λεγόμενα ριζικάρια και στη συνέχεια σκεπάζουν το δοχείο με κόκκινο ύφασμα και το δένουν ενώ παράλληλα προσεύχονται στον Αϊ Γιάννη και τοποθετούν το δοχείο σε ανοιχτό χώρο, όπου μένει όλη νύχτα. Την ίδια εκείνη νύχτα λέγεται ότι τα κορίτσια θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.

Πηγή: Οι φωτιές του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα: Tο δημοφιλέστερο έθιμο του καλοκαιριού | iefimerida.gr

Περισσότερα για το αμίλητο νερό

http://www.pontos-news.gr/article/12861/o-klidonas-kai-amilito-nero-pos-orize-tis-tyhes-ton-koritsion

 ΙΟΥΛΙΟΣ

Ο μήνας και τα προσωνύμια του:

Ποίημα για τον Ιούλιο και ζωγραφική:

https://drive.google.com/file/d/0B5r1YnyIa3wGcnY4ckpvbFdOaUk/view?usp=sharing

Παροιμίες και ζωγραφική:

ΕΘΙΜΑ ΙΟΥΛΙΟΥ

Αλώνισμα Η λαμπρότερη ιερουργία, μετά το θερισμό, ήταν ο αλωνισμός. Γραφική ή εικόνα του. Στον κάμπο φορτώνονταν τα δεμάτια σε ζώα ή σε κάρα και μεταφέρονταν στ’ αλώνια, όπου γίνονταν θημωνιές. Τ’ αλώνια, χωματένια και πλακόστρωτα, που ο λαός τα ήθελε μαρμαρένια, πρόβαλλαν στα ψηλώματα του κάθε χωριού, όπου φυσά ο αέρας. Χορταριασμένα όλο τον καιρό, σαν έφτανε η ώρα του αλωνισμού, καθαρίζονταν από τα αγριόχορτα. Τα χωματένια, βρέ­χονταν με νερό, σκεπάζονταν με λεπτό άχυρο και πατιούνταν με τα αργοκίνητα βόδια για να κολλήσει τ’ άχυρο αυτό στο χώμα και να δημιουργηθεί λεία και στερεά επιφάνεια. Σε μερικά χωριά αλείφονταν με βουνιά βοδιών όλο το αλώνι.

Περισσότερα εδώ:http://papageorgopoulos.blogspot.gr/2010/07/blog-post_05.html

Φυσικά δεν μπορούσαμε επισκεφθούμε ένα αλώνι όπως παλιά ,αλλά με πολλή φαντασία φτιάξαμε το δικό μας

Λίχνισμα σιταριού Μόλις άρχιζε το πρώτο φύσημα του αέρα, οι λιχνιστές, άντρας και γυναίκα, χαράζοντας στο λαμνί το σημείο του σταυρού, πετούσαν προς τα πάνω το μίγμα του άχυρου και του σιταριού με τα ειδικά καρπολόγια. Ο αέρας παρέσυρε το άχυρο κι άφηνε τους κόκκους του σιταριού να πέσουν στο αλώνι.

Ολοκληρώνοντας το πρόγραμμα έγινε τελική αξιολόγηση , από τους μαθητές που εργάστηκαν  σε «φύλλο εργασίας» (αντιστοίχιση μήνα-εθίμου) που είχε  φτιαχτεί  στον υπολογιστή( Hot potatoes) , απάντησαν σε  ερωτηματολόγια ( με τη βοήθεια μου) και τέλος  δημιουργήθηκε ένας νέος εννοιολογικός χάρτης με όσα έμαθαν ώστε να γίνει σύγκριση με τα όσα γνώριζαν αρχικά.

Έγινε επίσης παρουσίαση του προγράμματος ,στους γονείς και την τοπική κοινωνία, στην αποχαιρετιστήρια γιορτή με το θεατρικό “Παραδοσιακός γάμος” ,όπου υπήρχε έκθεση με τις φωτογραφίες των παιδιών από τα έθιμα όλου του σχολικού έτους και δόθηκε ως αναμνηστικό  “Το ημερολόγιο εθίμων” 

Το πολιτιστικό πρόγραμμα ολοκληρωμένο με τα έθιμα :https://blogs.sch.gr/4nipgast/files/2017/06/ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ-ΣΧΟΛΙΚΩΝ-ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ-4ο-ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ-ΓΑΣΤΟΥΝΗΣ_signed.pdf