«Αν θέλετε τα παιδιά σας να είναι έξυπνα, διαβάστε τους παραμύθια. Αν θέλετε να είναι πιο έξυπνα, διαβάστε τους περισσότερα παραμύθια», έλεγε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και, πράγματι, είτε διαβάζετε ως γονείς παραμύθια στα παιδιά πριν από τον ύπνο είτε έχετε καθιερώσει ως εκπαιδευτικοί μια ώρα κοινής ανάγνωσης στο πρόγραμμα της τάξης σας, το να διαβάζετε στα παιδιά παραμύθια μπορεί να τα ωφελήσει σημαντικά στη ζωή τους.
Μερικά οφέλη της ανάγνωσης παραμυθιών περιλαμβάνουν:
Μαθησιακή και γνωσιακή ανάπτυξη
Το να διαβάζετε παραμύθια στα παιδιά συμβάλλει στην τόνωση της γνωστικής ανάπτυξης, βελτιώνοντας τις γλωσσικές τους δεξιότητες και εμπλουτίζοντας το λεξιλόγιό τους με λέξεις που είναι χρήσιμο να γνωρίζουν τα παιδιά για να επικοινωνούν αποτελεσματικά. Οξύνοντας τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους, και καλλιεργώντας μια διά βίου αγάπη για το διάβασμα, η ανάγνωση παραμυθιών προετοιμάζει τα παιδιά για σχολική-ακαδημαϊκή επιτυχία, ενώ ταυτόχρονα οξύνει την ικανότητα συγκέντρωσης και πειθαρχίας. Τα παραμύθια, επιπλέον, συμβάλλουν στην ευφράδεια των παιδιών, όπως και στην ικανότητα ανάγνωσης κειμένου με ακρίβεια και ταχύτητα, καθώς όσο μεγαλώνουν, κι αφού έχουν μάθει πια και τα ίδια ανάγνωση, θα θέλουν να σας διαβάζουν φωναχτά τα αποσπάσματα των παραμυθιών που αγαπούν.
Τα παραμύθια διαπερνούν τα πολιτισμικά όρια και διδάσκουν την τοπική παράδοση αλλά και τις παραδόσεις άλλων λαών
Πολλοί πολιτισμοί μοιράζονται κοινά παραμύθια, όπως τη ΣΤΑΧΤΟΠΟΥΤΑ, με τη δική τους πολιτισμική ματιά. Διαβάζουμε τις διάφορες εκδοχές και γνωρίζουμε έτσι ότι όλοι μοιραζόμαστε κάτι σημαντικό: την ανάγκη να νοηματοδοτήσουμε τη ζωή με την ιστορία αλλά και την ελπίδα το καλό να θριαμβεύσει πάνω στο κακό. Πριν από αυτό που ορίζουμε σήμερα ως «παραμύθι», οι λαοί είχαν τις δικές τους μυθολογίες, όπου, μέσα από τους μύθους τους, προσπαθούσαν να κατανοήσουν τη ζωή και το περιβάλλον τους.
Τα παραμύθια δείχνουν στα παιδιά πώς να χειρίζονται προβλήματα
Διδασκόμαστε από τους χαρακτήρες των ιστοριών ακόμα και ως ενήλικες. Μας βοηθούν γιατί αυτομάτως συνδεόμαστε με τις δικές μας ζωές, τα δικά μας όνειρα και αγωνίες, και σκεφτόμαστε τι θα κάναμε εμείς στη θέση των ηρώων. Τα παραμύθια, έτσι, βοηθούν τα παιδιά να μάθουν πώς να περιηγούνται στη ζωή. Όπως ο Μικρός Αρκούδος, ο ήρωας του παραμυθιού ΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΦΤΕΡΟ της Σάντρα Ντίκμαν, όπου τα παιδιά μέσα από τις πανέμορφες και εντυπωσιακές εικονογραφημένες σελίδες θα διαβάσουν μια ιστορία θάρρους, περιπέτειας και κυρίως αυτογνωσίας. Ολοκληρώνοντας την ανάγνωση, είναι βέβαιο ότι θα έχουν αρχίσει να κατανοούν λίγο περισσότερο τον εαυτό τους αλλά και τον κόσμο γύρω τους.
Οι ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ θα μυήσουν τους μικρούς αναγνώστες στον μαγικό κόσμο της ελληνικής μυθολογίας μέσα από μερικές από τις πιο γνωστές και αγαπημένες ιστορίες.
Τα παραμύθια αναπτύσσουν την ενσυναίσθηση
Ο καλύτερος τρόπος για να μπει ένα παιδί στη θέση ενός άλλου ανθρώπου, για να αντιληφθεί μια κατάσταση χωρίς να τη ζήσει, είναι διαβάζοντας μια σχετική ιστορία. Τα παραμύθια έχουν ήρωες και ιστορίες για κάθε περίσταση, για κάθε πιθανό συναίσθημα που θα θέλατε να βιώσει το παιδί σας μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Με τον τρόπο αυτό βοηθούν τους γονείς να μιλήσουν στα παιδιά για όλα τα θέματα που τα απασχολούν.
Αν, για παράδειγμα, περιμένετε ένα νέο μέλος στην οικογένεια και δεν ξέρετε πώς θα το πάρει το παιδί σας, μπορείτε να διαβάσετε μαζί το ΕΥΤΥΧΩΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΔΕΡΦΙΑ, όπου ο ήρωας του παραμυθιού ακούει τους φίλους του να του διηγούνται τις εμπειρίες από τα αδέρφια τους κι εκεί που δεν ήθελε αδερφάκι, αρχίζει να αλλάζει γνώμη!
Τα παραμύθια δίνουν στους γονείς ευκαιρίες να διδάξουν δεξιότητες κριτικής σκέψης αλλά και να καλλιεργήσουν τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών
Τα παραμύθια για να είναι πετυχημένα πρέπει να είναι έξυπνα, καλογραμμένα, να μιλούν στην καρδιά των παιδιών, να εξιτάρουν τη φαντασία τους, να ακονίζουν τη σκέψη τους, να μαγνητίζουν την προσοχή τους. Χρειάζονται ζωντανούς και ενδιαφέροντες χαρακτήρες, απρόβλεπτες εξελίξεις στην ιστορία τους και εικονογράφηση που θα αιχμαλωτίζει το βλέμμα τους. Ο ΜΟΝΟΚΕΡΟΣ ΠΟΥ ΕΛΕΓΕ ΟΧΙ είναι ένας ήρωας που θα κεντρίσει το ενδιαφέρον τους, θα τους θυμίσει στοιχεία δικά τους και θα τους δώσει τροφή για σκέψη μέσα από μια διασκεδαστική και αναπάντεχη ιστορία. Οι τελευταίες, μάλιστα, σελίδες θα δώσουν αφορμή σε γονείς και παιδιά να φτιάξουν δικούς τους ήρωες και να τους δώσουν τα δικά τους πρωτότυπα «ονόματα». Γιατί πάνω απ’ όλα τα παραμύθια πρέπει να είναι αφορμή για κοινό παιχνίδι.
Τα παραμύθια διδάσκουν τη δομή μιας ιστορίας
Τα παραμύθια δείχνουν στα παιδιά τα βασικά στοιχεία μιας ιστορίας –σκηνικό, χαρακτήρες και πλοκή (ανερχόμενη δράση, κορύφωση και ανάλυση)– καθώς και τη διαφορά μεταξύ μυθοπλασίας και μη μυθοπλασίας. Μόλις ένα παιδί κατανοήσει τη δομή της ιστορίας, υποστηρίζει την ικανότητά του να κάνει προβλέψεις και να κατανοεί άλλες ιστορίες που διαβάζει, ακόμα και να φτιάχνει τις δικές του ιστορίες ενώ παίζει με τα παιχνίδια του.
Τα παραμύθια καλλιεργούν τη φαντασία του παιδιού
«Όταν εξετάζω τον εαυτό μου και τις μεθόδους σκέψης μου, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι το δώρο της φαντασίας έχει σημασία για μένα περισσότερο από οποιοδήποτε ταλέντο για αφηρημένη, θετική σκέψη», έλεγε επίσης ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, που έτρεφε μεγάλη αγάπη στα παραμύθια. Ακονίστε, λοιπόν, τη φαντασία των παιδιών κάνοντάς τους ερωτήσεις γύρω από το παραμύθι που διαβάσατε, τι τροπή θα έδιναν εκείνα στην ιστορία ή ποιες περιπέτειες θα ήθελαν να ζήσουν αν βρίσκονταν εκείνα στη θέση του ήρωα του παραμυθιού.
Τα παραμύθια χτίζουν συναισθηματική ανθεκτικότητα
Τα παραμύθια παρουσιάζουν θέματα της πραγματικής ζωής σε ένα φανταστικό σενάριο, όπου τις περισσότερες φορές ο ήρωας θριαμβεύει. Τα παιδιά οφείλουν να ανακαλύψουν σε ένα ασφαλές περιβάλλον ότι κακά πράγματα συμβαίνουν σε όλους. Γιατί –μαντέψτε!– κανείς στη ζωή δεν είναι απρόσβλητος από προκλήσεις, επομένως πρέπει να ακονίσουμε τις ικανότητες επίλυσης και αντιμετώπισης προβλημάτων στα παιδιά. Χτίζουμε «συναισθηματικούς μυς» για να μπορούν τα παιδιά μας να αντέχουν και να ξεπερνούν τις δυσκολίες που θα συναντήσουν στη ζωή τους. Άλλωστε, τα πάντα είναι θέμα οπτικής κι όταν έχουμε προσφέρει στα παιδιά τα κατάλληλα εφόδια και εργαλεία, θα εφευρίσκουν τρόπους να μετατρέπουν τις αναποδιές και τα εμπόδια στον δρόμο τους σε ευκαιρίες.
Όπως ο Λίο, που ξυπνάει ένα πρωί και ανακαλύπτει ότι είναι τελικά στο χέρι του το αν θα ζήσει ΜΙΑ ΥΠΕΡΟΧΗ-ΑΠΑΙΣΙΑ ΜΕΡΑ. Αυτό το διπλό βιβλίο, με δύο διαφορετικές εκδοχές της ίδιας μέρας, παρουσιάζει στα παιδιά με ευφυή και διασκεδαστικό τρόπο πώς μπορούν τις ίδιες ακριβώς καταστάσεις να τις δουν θετικά και να τις απολαύσουν, αντί να αφήσουν τις αναποδιές να τους καταστρέψουν τη μέρα και τη διάθεση.
Τα παραμύθια διδάσκουν στα παιδιά αξίες
Στην εποχή μας, τα παιδιά βιώνουν πολλές προκλήσεις και περισπασμούς, αλλά και δυσκολίες, είναι επομένως καθήκον των γονιών και των εκπαιδευτικών να τους δώσουν εφόδια και να τα διδάξουν αξίες που θα χρησιμοποιούν ως οδηγούς για να βρίσκουν τον δρόμο τους στη ζωή. Το βιβλίο του Alex Scheffler ΚΑΛΟΣΥΝΗ θα δείξει στα παιδιά πώς μπορούν με απλούς τρόπους να κάνουν καλό σε κάποιον, καθώς και πόσο μεγάλη σημασία έχουν η ευγένεια, η γενναιοδωρία και η καλοσύνη στη ζωή όλων μας.
Κάντε μαγική την ανάγνωση παραμυθιών
Επειδή τα οφέλη των παραμυθιών είναι δύσκολο να εξαντληθούν σε ένα μόνο κείμενο κι επειδή τα ίδια τα παραμύθια και η θεματολογία τους είναι επίσης ανεξάντλητα, κλείνουμε το μικρό αυτό αφιέρωμα με λίγες χρήσιμες συμβουλές για το πώς να κάνετε την ανάγνωση των παραμυθιών μαγική! Τα παραμύθια είναι, άλλωστε, από μόνα τους μαγικά, οπότε θα σας βοηθήσουν να το πετύχετε – αρκεί να πιστεύετε στη μαγεία τους…
Είτε, λοιπόν, είστε στο σπίτι είτε στην τάξη σας, φτιάξτε το δικό σας σκηνικό σας, βάλτε τη φαντασία σας να δουλέψει, ρυθμίστε τον φωτισμό με τρόπο ώστε να πετύχετε την επιθυμητή ατμόσφαιρα, χαλαρώστε, απομακρύνετε περισπασμούς έτσι ώστε να έχετε την προσοχή των παιδιών στραμμένη σε σας και αλλάξτε τη φωνή σας, βάλτε στην ανάγνωση όλη σας την ψυχή και θα το δείτε: η εμπειρία αυτή θα συνεπάρει τόσο εσάς όσο και τα παιδιά, που μετά θα σας ζητάνε κι άλλα παραμύθια!
